Дәрігерге зәрулік неліктен орын алып отыр? Атажұрттағы
мәдениет орталықтары не болмаса мәдениет
жүктеу/скачать 12,89 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Қазақ газеттері» ЖШС-нда шетелде тұратын қазақ диаспорасы өкілдерімен басқосу өтті. Қазақ хандығының 550 жылдығына орай Қазақстан Республикасы Мәдениет
- Сүлейман Шадкам, Моңғолиядан этнограф ғалым Құндыз Бахатрысбай, Ресейден Мәскеудегі «Астана» қорының президенті Жарқын Өтешова, Сауд Арабиясынан
- ЖШС-на қарасты басылымдардың бас редакторлары қатысты.
- Басты мәселе шетел қазақтарының з ана тілін сақтап қалуы болып отыр.
- АНА ТІЛІ
- Арна Рахменова, Ақт бе қаласын дағы Назарбаев зияткерлік мектебінің мұғалімі
- «Ана тілі» газетінің №36 (1294) 10-16 қыркүйек күнгі санында жарық көрген «Жақсылықты бөлісе білеміз бе» деген журналист Нұрперзент Домбайдың
- – бүгіннің игілігіне айналса, несі айып Сонымен Сәбең ден қойып, саралаған сөздердің түп-төркініне үңіліп көрелікші.
мәдениет орталықтары не болмаса мәдениет институт тары ашылса нұр үстіне нұр болар еді. Сол орталықтарда қазақ мәдениеті, тарихы ж нінен мол мағлұмат беріліп, қазақ тілінен арнайы курстар ашылса де- ген тілегімізді айтқымыз келеді. Ал қазіргі жұмыс істеп тұрған қазақ мәдени орталық- тарының ауқымы тар, қолдауға зәру, тіл маманы жоқ.
– М е н Х а л и ф а А л т а й д ы ң е к і н ш і ұлымын. Т рт ұл едік, біреуі Норвегияда қайтыс болды. Дүниежүзі қазақтарының құрылтайына, Түркістанның тойына қатысқанбыз. Ал осы жолғы сапарымыз згеше. Қазақ хандығының 550 жылдығына орай ұйымдастырылған сапарымыз ел-елді аралап, кездесулер ткізіп, ақпараттық байланыс орнатуымен ерекшеленіп отыр. Бұл игі бастама Тараздағы ұлы тоймен аяқталмақ. кеміз 1978 жылы Жазушылар одағының шақыруымен осында келген. Сол уақыттан бері қазақ баспас зімен байланысымыз қалыптасты. Сондықтан қазақ басылымдарымен жақсы таныспын. Ал Қазақ елі тәуелсіздік алғаннан кейін ұлттық, рухани мәселелер қамтылған қаншама кітаптар бізге де жетті. Осы орайда бір мәселені айта кету керек, т те жазуды Батыс Еуропа мен Түркиядағы қазақтар білмейді. К пшілігі қазір латын қарпін қолданады. Алайда бір қиындық туғызатын мәселе, Қазақстандағы латын қарпі, Қытайдағы латын қарпі және Еу- ропада қолданылатын латын қаріптері мүлдем б лек. Ортақ әліпби болмаған соң қаншама ұлттық дүниелерімізді оқып, ұрпақтарымызға жеткізе алмай отырмыз. Осы орайда шетелдегі қазақтар үшін латын әліпбиінің ортақ үлгісін құрып, оны біріз- дендіру әлі күнге дейін шешімін таппай отыр. Бұл мәселені алдағы уақытта шешу қажет. Ф р а н ц и я н ы ң П а р и ж қ а л а с ы н д а Мұс тафа Шоқайдың 1941 жылы тұрған үйінің алдында тақта орнатылған. Кейін ес керткіш те қойылды. Содан сол маңда Мұстафа Шоқай атындағы саябақ ашыл- ды. Осындағы айтар тағы бір мәселе, ол кісінің бейіті Германияның Берлин қала- сында қабірлердің арасында қалып қойып отыр. Оған үлкен қамқорлық к рсету қажет.
елдік, ұлттық мәселелерді талқылауға а р н а л ғ а н б а с қ о с у д а қ а з а қ т і л і м е н мәдениетін қалай сақтап қалу турасында тұшымды ойлар мен ұсыныстар айтылды. Ислам Жеменей: –Қазақ ежелден қаһарман жауынгер халық болған. Біз шетте жүрген қазақтарға қазақтың мықты рухын, батылдығын ай- туымыз керек. Егер сын айтылса да, біз бір-бірімізді қолдауымыз қажет. Себебі бірігу даналық сүйіспеншіліктің арқасында ғана болады. Қазір үлкен згерістер әкелетін толқын келе жатыр. Сол толқын Қазақстанды гүлдендіретініне сенемін. Ол толқынды тәрбиелейтін журналистер. Сондықан журналистер бірінші кезекте елдік, ұлттық мақсат-мүдделерді к теру керек. Зерттеуші ғалым болсын, жазушы болсын журналистердің еңбегімен елге танылады. Сондықтан журналист қауымға ризалығымызды білдіріп, олардың алдағы еңбегі ұлттық мұраттарға негізделсін дегім келеді.
– Мен 1980 жылдан 1995 жылға дейін «Азаттық» радиосында қызмет атқар- ғанмын. Ол кезде марқұм Жәкен Бапышев бас редактор еді. Сондықтан да сол кісінің атымен де, с зімен де таныспыз. Бүгінгі таңда шетел қазақтары ассимиляция алдында, жоғалып кету қаупінде тұр деп к п айтылуда. Бұл пікірге екіжақты қарау керек. Себебі Батыстағы ағайын Мұстафа Шоқай есімін насихаттап, күллі әлемге танытты. Мына жақта Ахмет Байтұрсынов, лихан Б кейханұлы, Мағжан Жұмабаевтар есімдері шіп тұрғанда, шетелде біз Мағжанның «Оян, қазақ», Шәкәрімнің леңдерін оқып стік. Сондықтан шетелде де қуатты қазақ ұлтының аты мен амандығы үшін күресетін күш бар деп айтуға болады. Бұрын «Социалистік Қазақстан», « Л е н и н ш і л ж а с » , « М ә д е н и е т ж ә н е тұрмыс», «Жұлдыз», «Қазақ әдебиеті» сынды бірнеше басылымдарға жазы- лып, алып тұратынбыз. Сондықтан онда к терілген ұлттық, елдік мәселелермен жақсы таныспыз. Журналдың «Қазақстан коммунисі» деп аталып тұрғанның зінде ашаршылық, Алаш ардақтылары және басқа да ұлттық рухани тақырыптар, к мескі қалған мәселелер жайлы ба- тыл түрде жазылғанын білеміз. Содан журналдың нағыз «Ақиқатқа» айналғанын да білеміз. Мен 1990 жылы «Азаттық» радиосының алғаш ресми тілшісі ретінде Қазақстанға келгенмін. Сол кезде збекәлі Ж ә н і б е к а ғ а м ы з д ы ң қ а б ы л д а у ы н д а да болдық. Сондықтан кейінгі кезде нарықтық экономикаға туге байланысты болса керек, әртүрлі себептермен қазақ газеттерінің шетелде таралуы тоқтатылды. «Біздің Отан» деген газет келіп тұрды, кейіннен ол «Шалқар» деп аталды. Газет к бінесе т те жазумен шығарылды. Т те жазу қаншама мыңжылдықтан келе жатқан құндылығымыз. Сол газет шетелдегі қазақтарды атажұртпен байланыстырған алтын к пір еді. Заман ағымына байла- нысты ма екен, қағаз түріндегі газеттің таратылуы тоқтатылды. Бұл мәселе біздің де жанымызға батты. Қазақ елі бүгіндері барлық к рсеткіштер жағынан ілгері тұрған мемлекетке айналуда. Осы орайда тілегім, бізді атажұртпен байланыстыра-
бай ланыс ты нығайтса, екіншіден, т те жазу деген ұлттық құндылығымыздың сақ талуына демеу болар еді. Бұлай деп отырғаным, кешегі темір құрсау кезеңде шетелдегі ағайындарды ұлттық мәдениетке үйреткен осы т те жазу еді. «Қазақ газеттері» деп аталатын бір шаңырақ астында басылымдардың жи- налуы те дұрыс бастама деп білемін. Бұл шаңырақтың ел игілігі, ұлт мұраты үшін атқарып жатқан жұмыстары ұшан-теңіз. Осындағы басылымдардың сайттарында
« Ж а н а ш ы р » қ о ғ а м д ы қ қ о р ы н ы ң президенті Жаңыл петова басқосуда аталған кездесудің маңыздылығына тоқ- талып, атажұртқа сағына жеткен шетелдегі қазақ диаспорасының кілдерімен таныс- тырып тті. з кезегінде «Қазақ газеттері» ЖШС-ның Бас директоры — Редакторлар кеңесінің т рағасы Жұмабек Кенжалин қ о н а қ т а р ғ а С е р і к т е с т і к к е қ а р а с т ы басылымдардың еңбек ұжымдары тура- лы, бүгінгі тынысы жайлы айтып берді. Шетелдегі қазақтармен байланысты нығайтып, оларды толғандырып жүрген материалдар қосымша т те жазумен берілуі де қуантады. Басты мәселе шетел қазақтарының з ана тілін сақтап қалуы болып отыр. Ел- ден келген үлкен кісілер з балаларына, немерелеріне қазақша үйретіп, олармен қазақша с йлеседі. Бірақ олардың қатары да сиреп барады. Бұл мәселені шешу үшін Мюнхенде, Берлинде, Парижде, Лондон- да, Весторнда аптасына бір рет қазақша тіл курстарын ұйымдастырдық. Мамандығы басқа болса да, шетелге к шіп келген қазақ қыздары сабақ берді. Курсқа келгендердің 5 №40 (1298) 8 – 14 қазан 2015 жыл
АНА ТІЛІ Халық емшілері бас қосты
ТІЛІМ ДЕП ТЫНЫМ ТАППАҒАН лыс соттарындағы жалпы құжат айналымының мемлекеттік тілдегі орташа к рсеткіші 67 пайыздан 97 пайызға дейін скенін, ал қазақ тілінде қаралған істердің үлесі 55 пайыздан 74 пайызға жеткенін мақтанышпен айтты. Ж и ы н б а р ы с ы н д а « Т і л і м – тірегім» кітабының құндылығы ту- ралы М. уезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік уни верси- тетінің Гуманитарлық зерттеулер институтының директоры, профес- сор Мекемтас Мырзахметұлы баян- дама жасады. Баяндамадан кейінгі жарысс зде Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, халықаралық «Алаш» сыйлығының лауреаты, Оңтүстік Қазақстан облысының «Құрметті азаматы», белгілі жазушы Еркінбек Тұрысов, Қазақстанның Құрметті журналисі, жазушы-дра- матург Захардин Қыстаубаев және Шымкент қаласы әкімдігі Тілдерді оқыту орталығының директоры Нұрила Жұманова с з с йледі. Олар з с здерінде мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейту, бүгінгі күннің зекті мәселесінің б і р і б о л ғ а н д ы қ т а н , Қ а з а қ с т а н Журналистер одағының мүшесі, «Тіл жанашыры» құрмет белгісінің иегері, «Мемлекеттік тіл және Б А Қ » р е с п у б л и к а л ы қ б а й - қауының жеңімпазы, облыстық соттың ақпараттық қамтамасыз ету б лімінің басшысы Қабыл Тұрарұлының «Тілім – тірегім» кітабы мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыру жолында қызмет етіп жүрген мамандар мен туған тіл тағдыры қызықтыратын к пшілік қауым үшін қажетті дүние, дайын әдістемелік құрал екенін атап тті. «Облысқа сіңірген еңбегі үшін» медалімен марапатталды. Соны- мен қатар облысымыздағы білім, жас тар саясаты және тілдерді да- мыту басқармасы мемлекеттік тіл саясатын бұқаралық ақпарат құралдарында кеңінен насихат- тау, мемлекеттік тілдің қазақ және орыстілді басылымдарда насихат- талу белсенділігін арттыру аясын- да байқау жариялаған болатын. Қабыл Тұрарұлы аталған байқауға қ а т ы с ы п , М е м л е к е т т і к т і л д і бұқаралық ақпарат құралдарында насихаттап, ткір, зекті мәселелер к тергені үшін «Мемлекеттік тіл және БАҚ» облыстық байқауы ая- сында ынталандыру сыйлығын иеленді. Ол қазақ тілінің кез келген мекемеде, басқармада, мектепте, балабақшада, тіпті отбасында дұрыс қолданыста болуы үшін аянбай еңбек етіп жүрген азаматтың бірі. зипа АЛТАЕВА, Оңтүстік Қазақстан облыстық соты кеңсесінің ақпаратты қамтамасыз ету б лімінің іс жүргізушісі желісінің бас маманы Владислав Манченко және басқалары бар. Форумның екінші б лімі барысында аңғарғанымыз, облыста Елбасы саясатына толық түсіністік танытып, бірнеше тілді жетік меңгерген жастар саны артып келеді. Үш тілде тәрбие беретін №33 «Нұрсәт» балабақшасы атынан бес жасар Алдияр Успановтың з ойын бір мезетте қазақша, орысша, ағылшынша жеткізгені қандай ғажап! Оңтүстік Корея елінің азаматы, Ақт бе қаласында Седжонг Хан атындағы Корей тілі орталығының директоры Сон Шимонмен алдын ала әңгі мелескенімізде отбасында зі, әйелі Сара, ұлдары Цейон, Цейхун қазақша с й лей тінін айтқан еді. Ол бұл басқосуда да ана тілімізге деген сүйіспеншілігін тебі рене атап к рсетті. Жи- ында форумға қа ты сушы лармен с йлесіп, пікірлерін білген едік.
– Облыс орталығында №51 гимназия- ны тәмамдаған соң, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық уни верситетінің Шығыстану факуль тетіне оқуға қабылданып, бітіріп шықтым. рі қарай з білімімді магистра- турада жалғастырып жүргенмін, к ктемге таяу Жапонияның Цукуба қаласында оқу мерзімі бір жыл, үш айлық зерттеу жұмыстарына арналған курсқа шақыру алдым. Жалпы бұл елде оқу жылы к к- темде басталады екен. Жол-пұлы зі мізден, барған соң жатақханадан орын берді, ай сайын шәкіртақы т леп тұрды. ЖАНАШЫР ТІЛ – ДОСТЫҚ ДӘНЕКЕРІ «Неге екенін қайдам, бүгінде міншілдігіміз, сыншылдығымыз б а с ы м д а у м а , қ а л а й . . . » д е г е н Нұрперзент ағамыздың сүбелі с зі маған терең ой салады. Жаны- мызда жүрген, біреу білсе, біреу біле бермейтін, білсе де, білгісі келмейтін тіл жанашыры, тіпті қоғам қайраткері деуге лайық қазақ елінің перзенті туралы неге а й т п а с қ а ? л д е к і м д е р с и я қ т ы әкімнің алдына кірсе зінің жеке басының қым-қуыт тіршілігін тәптіштеп, жағдайын жақсартумен емес, мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейту мәселесі т ңірегінде ұсыныс хаттар жазып, дегеніне жет- пей қоймаған күрескер жайында неге жазбасқа? «Қиын кезеңдерде ұлтты қо- жыратпаудың қуатты қаруы болған қазақ тілі бүгінгі азат мірімізде де ұлттың тегеурінді тетігі болуға тиіс» деген Елбасымыздың ұлағатты с зін жадында ұстанған Қабыл Дүйсенби ширек ғасыр уақыт тіл саласында тер т гіп келеді. Ол қай қызметте жүрсе де, алдымен сол мекемедегі орыстілді қазақтарға, зге ұлт кілдеріне қазақ тілін оқытуды, оның қадір-қасиетін айтып, үйретуден бастағаны жайы- нан хабардар боласың. Оған дәлел биылғы жылдың жемісті жаңалығы ретінде Оңтүстік Қазақстан облысы, Т ле би ауданының тумасы Қабыл Тұрарұлының «Тілім – тірегім» кітабының тұсаукесері бүгінгі күнде зі жұмыс істеп жүрген Оңтүстік Қа зақстан облыстық сотының ғима- ратында ткені. Кітапқа автордың 1990 жылдан бүгінгі күнге дейінгі мемлекеттік тілді қолдану мен дамыту, оқытып- ү й р е т у , м е м л е к е т т і к т і л д е і с қағаздарын жүргізу және ономасти- ка, терминология салаларындағы зекті мәселелер ж нінде жазған еңбектері мен баспас з беттерінде жарық к рген мақалаларының бірсыпырасы енгізілген. Жарияланған мақалалар мен еңбектерде «Қазақстан Республи- к а с ы н ы ң Т і л т у р а л ы » ж ә н е « кімшілік-аумақтық құрылысы туралы» (жер-су, елді мекен, мек- теп, к ше атауларына қатысты) Заңдарын іске асыру барысында қол жеткізген жетістіктер туралы айты- лып қана қоймай, сонымен бірге орын алған кемшіліктер к рсетіліп және оларды жоюдың тиімді жолда- ры мен тетіктері де ұсынылған. Бұл кітапта азаматтарға қазақ тілін тегін оқыту, кәсіпорын, ме- кемелерде мемлекеттік тілде құжат әзірлеу және елді мекендерге та- рихи атауларын қайтарып беру, к шелердегі к рнекі ақпарат жазу- ларын ретке келтіру жолында зінің жаңа әрі тиімді әдіс-тәсілдерімен республикаға танылған Оңтүстік Қ а з а қ с т а н о б л ы с ы н ы ң о з ы қ тәжірибелері баяндалған. 2000 данамен жарық к рген « Т і л і м – т і р е г і м » к і т а б ы н ы ң тұсаукесер рәсіміне облыстық с о т т ы ң т р а ғ а с ы м е н а л қ а т рағалары, судьялары мен кеңсе мамандары, тілші-ғалымдар мен жазушылар, облыстық және Шым- кент қалалық әкімшіліктерінің білім, жастар саясаты, тілдерді да- мыту басқармаларының басшыла- ры, БАҚ кілдері қатысты. Іс-шараны т раға Нұрсерік Кәрімұлы ашып, Қабыл Дүйсенбидің облыстық сотта мемлекеттік тіл мәселесіне жауапты маман болып бекітілген үш жылдан бергі уақытта жергілікті соттардың 36 қызметкері мемлекеттік тілді меңгеру курста- рында оқып шыққанын және об- Облыстық тілдерді дамыту басқарма- сының тікелей қолға алуымен мектеп жа- сына дейінгі балалар үшін екі айда бір рет тұрақты түрде әдеби-танымдық «Күншуақ» журналы шығарылып келеді. «Тілдерді оқыту: ізденіс және әдістеме» ақпараттық- әдістемелік нұсқаулығының да оқырман үшін пайдасы мол. Таяу күндерде Ақт бе қаласының Сәңкібай батыр даңғылындағы «Қазақстан халқы Ассамблеясы» деп ата- латын сәулетті ғимаратта үш жас пен жеті жас аралығындағы бүлдіршіндердің мемлекеттік тілді үйренуіне арналған «Менің Отаным» және «Кім болам?» атты анимациялық к п сериялы фильмдер та- ныстырылымы ұйымдастырылды. ткен жылы «Менің отбасым» және « дептілік– ә д е м і л і к » ф и л ь м д е р і б а л а б а қ ш а тәрбиеленушілеріне ұсынылды. Қыркүйек айының соңғы он күндігінде облыстық басқарма алғаш рет к п тіл білетін жастар форумын ткізген бола- тын. Шараның бірінші б лімінде облыс әкімінің орынбасары Сара Нұрқатова құттықтау с з с йлеп, мемлекеттік тіл саясатын жүргізуде белсенділігімен к зге түскен бір топ адамдарға Алғыс хат пен ақшалай сыйлықтар тапсырды. Марапатталғандар қатарында Мәрт к аудандық мәдениет және тілдерді дамы- ту б лімінің бас маманы Айбек Якен, Қ.Жұбанов атындағы Ақт бе мемлекеттік ңірлік университетінің оқытушысы Та- тьяна Алимпеева, «Каzsatnet» акционерлік қоғамы Ақт бе қаласындағы ңірлік «Ана тілі» газетінің №36 (1294) 10-16 қыркүйек күнгі санында жарық көрген «Жақсылықты бөлісе білеміз бе?» деген журналист Нұрперзент Домбайдың мақаласын оқығаннан кейін қолыма қалам алдым. Алғандағы мақсатым жақсылықтың жаршысы болып, тіл үшін күрестің мылтықсыз майданында жүрген азамат жайында айтсам ба деген ой еді. Ақтөбе облысында ұлт бірлігін нығайтуға жол ашатын бағдар ретінде мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейту шаралары кеңінен жүзеге асырылып келеді. Соның бір көрінісі – облыстың және өзге ұлт өкілдері жиірек шоғырланған алты ауданның орталықтарында тіл үйрету курстары жүйесінің ұлғайтылуы. Осы бағытта арнайы орта- лық ұйымдастырылғаннан бергі кезеңде он бір мыңнан астам тыңдаушы мемле кет тік тілді, 864 адам ағылшын тілін, 95 адам орыс тілін оқып, меңгерген. Алты этно мәдени бірлестік жанындағы жексенбілік мектептерде өзге ұлт өкілдерінен екі мың тоғыз жүзге таяу адамның қазақ тілінде және өз ана тілдерінде дәріс алғаны – сүйсінерлік іс. Көрнекті жазушы Сәбит Мұқановтың «Өмір мектебі» романының үш кітабын қайыра бір оқып шыққанымызда, көнеден кестеленген ежелгі ел, жер атаулары көптеп кездесіп, санаға түрлі ой салды. Кейбірі қазір қолданыстан шығып қалса да қайтып қатарға тұрар қауқарлығымен қымбат секілді. Енді бірі ономастикалық комиссияның талабын әлі де өтеп жіберерлік мән- мағынасымен құнды екен. Бұрынғы орысша атаудың бұғауында қалған жалтақтығымыздан батыл арылуға да себесіні тимекші. Оған атам заманғы қазақы атаулардың өміршеңдігін теліп берсе жетіп жатыр. Және де тілдік қорымызды байытарлықтай орысша- дан қазақшаға тәржімаланған сөздер – бүгіннің игілігіне айналса, несі айып? Сонымен Сәбең ден қойып, саралаған сөздердің түп-төркініне үңіліп көрелікші. Ұлы жазушының зінің туған жеріне қатысты баянында: «...біздің үй «Күріл- дектің Күтірі» деген участокте отырды» деп түсіндіретіні бар. Қазақшаға судай орыс байы Күрілдек аталып кетіпті. «Күтір» дегені – хутор, кішкене поселке екен. Сол маңда «Құтырлаған» атты казак- орыс станицасы, орысша атауы Екате- риновка болыпты. Қазақ-орыс достығы дәуірлей бастаған кез ғой, Екатериновканы жергілікті халық қалжыңдап «Құрт ұрлаған» деп атап кетеді. Себебі алғаш қазақ жеріне келген казак-орыстар с реге жайған құртты таңсық к ріп, қалталарына салып әкете беретін болған. Содан «Құтырлаған» атауы шыққан. Сол маңдағы орыс, қазақта алғаш «ірбіт» шапқан бай әлгі Күрілдек бай ғана болыпты. Мұны автор: «Ірбіт» (Ирбит) қазіргі Свердлов облысындағы орыс қаласы. Бұрын ол зор сауда орыны боп қазақтар да барған, ең ірі бай «Ірбіт шапқан» аталған» деп зерделейді. «...Біздің аталарымыз Мәуліт маңына к шіп кеп...» дегенде, мең зегені Мамлют- ка станицасы екен. «Аты ыраңдап, адамы тыраңдап» деген мақалға түсінігі мынан- дай: «Ыраң» деген с зді біздің ел мақалға қосқанмен, не екенін білмейді. Ол ш птің бір түрі екенін мен бертінде, Жетісу елінен ғана естідім». «Бай адам Мәкәржада қылар сау- да, Басыңды қарап жүріп салма дауға» дегенінен, білгеніміз – қазақтар ертеде Нижний Новгородты («Горький» боп та аталған) Мәкәржа дейді екен. Мәкәржаны к рмесе, ондай лең қайдан шығады дей келіп, Есенейдің Мәкәржадан әкелген самаурына суды қалай құйып, отты қалай тұтатуын ешкім білмей дағдарғанда, жылқының бір құнанына жалданып келген орыс к рсетіп беріпті. Жаманшұбарлықтардың ескі жұр тына 1953 жылы Докучаев атындағы совхоз ор нап ты. «Сол жұрттың үстінен «Қорған – Пески (Есіл)» аталатын тың темір жол тұрды» дей келіп, әке-шеше сінің қабі- рі нің басына Мәскеу шеберлері жасаған құлпытас орнатып, қазақ оюлары түрінде әше кейлеген шарбақпен қоршатқанын жа зып ты. «Сендердің баратын жерлерің Сырым- бет тауының аржағында, Саумалк л деген орыс қаласы, орысша аты – Крибазорный болу керек. Атбасар базарына барғанда жолда к ргенбіз» деуінен, Кривоозерный- дан кейін К кшетау облысындағы Айыртау ауданының орталығы болған Володаровка екенін аңғарамыз. Ал оның негізгі түпкі атауы – Саумалк л болған ғой. Оны оры- стар бекерге Кривоозерное демейді екен. Бұл к лдің түрі гіздің имиген сыңар мүйізіне ұқсап бітіпті. Кейде Имек к л делінуі де сондықтан болса керек... Ақмола қаласын Қара ткел деп те атайтынын ескерте келіп, оның тұсынан ағатын Есіл, Нұра зендерінің арасындағы он-он бес шақырымдай кезеңді тұрғын елдің «Қозы к ш» деп атап кеткенін, атақты Ақан серінің зінің лашын құсын осы жерде жоғалтқанын тәптіштеп жазады. «...Марьевка дейтін қалада «Ылиын» атты базары боп жатыр екен» дегеннен не аңғарамыз? Бұл атаулардың т ркіні былай екен. «Ылиын» – «Ильин» деген с з екен де, ал Марьевканың орны 1969 жылы Есіл зенін б геуден жасалған теңіз астында қалыпты. Жаманшұбардың батыс жағында, отыз шақырым жерде қазақша «Жарк л», орысша Анновка аталатын елді мекен ба- рын да Сәбеңнен біліп отырмыз. Спандияр К беевтің елге келгенін суреттей келіп С.Мұқанов: «Жасынан Серікбек Нұрғисаев еліміз дің меди- цинасы мен тәжіри белік денсаулық сақтау саласын одан әрі дамытудың маңызды қадам екендігін атап тті. ҚР Білім және ғылым вице-министрі Такир Балықбаев, «Құртқа тәуіп» академиясының Президенті Шәкен Шынтаев 9 академик жұмыс жасай- тын бұл мекеменің дәстүрлі халық медицинасының дамуына қосқан үлесі туралы баяндай келіп, алдағы уақытта к рші елдермен бірлесіп Ұлы Жібек жолы бойындағы дәстүрлі халық медицинасын жаңғырту тура- лы жоспарларымен б лісті. жүктеу/скачать 12,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|