Дәрігерге зәрулік неліктен орын алып отыр? Атажұрттағы



Pdf көрінісі
бет8/12
Дата03.03.2017
өлшемі12,89 Mb.
#6377
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12

Мүмкіндіктер жеткілікті!

Балалық және жасөспірімдік шақтан бастау 

алатын тамақтанудағы қателіктер одан кейінгі 

өмірде ҚЖА қаупін арттырады. Дегенмен, салауат-

ты тамақтануға көшу, артық салмақ мәселесін 

шешу, дене қимылының сәйкес белсенділігі 

жүрек-қантамыр жүйесінің жағдайын айтарлықтай 

жақсартады. Денсаулығыңыз – Өзіңіздің 

қолыңызда! 

 Майгүл  ҚАЙНАРБАЕВА,

 Ұлттық салауатты тағамтану орталығы, 

ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму 

министрлігінің тапсырысы бойынша

және денсаулық сақтау салаларының 

жетекшісі Зәуре Аманжолова баянда-

ма жасады. Ол қоғамда жиі к терілетін 

к кейкесті мәселенің бірі – мектеп-

терде ата-аналардан мәжбүрлі түрде 

ақша жинау туралы с з қозғап, мұны 

тыю үшін білім беру ұйымдарында ар-

найы шаралардың жоспары жасалып, 

бекітілгенін хабарлады. Жиын барысын-

да қала әкімі партия филиалының р лі 

мен мәніне тоқталып  тті. Жемқорлық 

к ріністеріне тек денсаулық сақтау мен 

білім беру салаларында ғана емес, барлық 

мемлекеттік органдарда жол бермеу 

керектігін қадап айтты. «Hұp Отан» пар-

тиясы жемқорлық жолдарын жиі сараптап, 

бұл істе  зінің жетекші р лін күшейткені 

ж н. Мемлекеттік органдар сынға же-

дел ден қойып, жемқорлық к ріністерін 

б о л д ы р м а у д ы ң   қ а ж е т т і   ш а р а л а р ы н 

қабылдаулары тиіс екеніне тоқталды. 

Сонымен қатар шаһар басшысы 

сала басшыларына мемлекеттік қызмет 

к рсетуде есеп беру мен ашықтықты 

қамтамасыз етудің концептуалды әрі 

пәрменді шараларын жасауды, оны тиімді 

қолдануды тапсырды. Мысалы, Мемле-

кет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев алға 

қойған «100 нақты қадам» Ұлттық Жос па-

рын жүзеге асыруда әкім мемлекеттік емес 

ұйымдар мен БАҚ-ты қатыстыра отырып, 

халықаралық тәжірибені пайдалануды 

ұсынды. 


–   М е м л е к е т т і к   қ ы з м е т   к р с е т у 

әлемдік стандарттарға сай болуы тиіс. 

Алматылықтар белгілі нысанды ұстап 

тұру үшін қанша қаражат б лінгендігін, 

оның кірісі мен шығысын білулері тиіс. 

Болашақта әкімдіктің құзырына қарайтын 

барлық бюджеттік ұйымдар к пшіліктің 

алдында жүзеге асырған істері туралы 

жариялы түрде есеп беретін болады, – деді 

әкім с з соңында. Жиында жемқорлыққа 

қарсы жаңартылған  ңірлік жоспар жасау 

ж нінде шешім қабылданды. Оның жүзеге 

асуына партияның қалалық филиалы мен 

мемлекеттік қызмет ж ніндегі департа-

мент тоқсан сайын бақылау жасайтын 

болады.


Берік ЕРЖАНҰЛЫ

АЛМАТЫ


9

№40 (1298) 

8 – 14 қазан 

2015 жыл


АНА ТІЛІ

АЛДЫҢҒЫ ТОЛҚЫН АҒАЛАР

«БАБАЛАР СӨЗІНІҢ»

баһадүрі


баһадүрі

Б

үгін 75 жасқа толып отырған 



ғ а л ы м н ы ң   б ү к і л   с а н а л ы 

ғұмыры осы халық мұрасын 

зерттеуге арналды. Елбасы алғаш осы 

идеяны к терген кезде құлшына қолдап, 

білек сыбана іске кірісуі де сондықтан. 

Халық мұрасының к птомдығын «Ба-

балар с зі» деп атап, оны жүз томға 

жеткізуге болатынын батыл ұсынған 

да  зі болды. Нәтижесінде жобаны 

2013 жылы мерзімінен бір жыл бұрын 

толық орындап та шықты. Ендеше, 

соңғы жарты ғасырдың бедерінде халық 

ауыз әдебиетін жинақтап, саралап, 

зерделеп, қажырлы еңбегімен әлемге 

танылған Сейіт Асқарұлын бүгін «Баба-

лар с зінің» баһадүрі» деп атауға толық 

негіз бар.

Жиырмаға жаңа толған жасында 

М.О. уезов атындағы  дебиет және 

нер институтының аспирантура-

сына түсіп, қазақтың қиял-ғажайып 

ертегілерін зерттеуге кіріскен балаң 

аспиранттың тырнақалды дүниелері 

ғылымға жаңа дарын иесі келгенін 

бірден аңғартты. Бұл уақыт қазақ ру-

хани әлемінде М. уезовтен бас тап 

С.Мұқанов,  .Марғұлан, Е.Ысмайылов, 

. Қ о ң ы р а т б а е в ,   Б . К е н ж е б а е в , 

Қ . Ж ұ м а л и е в ,   Ы . Д ү й с е н б а е в , 

М . Ғ а б д у л л и н   с и я қ т ы   « а л ы п т а р 

тобының» іргесі с гіле қоймаған, қазақ 

рухының  шіп бара жатып жанған, 

солып бара жатып толған заманы еді. 

Алайда к пшілік санасында «осы фоль-

клорда не қалды, бәрін тереңінен зерт-

теп бітірдік емес пе» деген Кеңестік 

идеологияның менмен пікірі де бар 

болатын. Осындай  ліара кезеңде жарқ 

етіп, 25 жасында «Қазақтың қиял-

ғажайып ертегісі» («Казахская волшеб-

ная сказка») атты кандидаттық диссер-

тация қорғаған Сейіт Қасқабасовтың 

еңбегі фольклортануға жаңа леп әкелді. 

Мұны фольклортанушылар тілімен 

«бала батырдың ғылымдағы алғашқы 

ерлігі мотиві» деуге болдады. 

К а н д и д а т т ы қ   д и с с е р т а ц и я -

сы кейінірек, 1972 жылы жеке кітап 

болып шығысымен КСРО Ғылым 

академиясының ең таңдаулы еңбектері 

қатарында «Вестник АН СССР», «Воп-

росы литературы», «Советская тюрко-

логия», «Русский фольклор» сияқты 

беделді басылымдардың қошеметіне ие 

болады. 

Осы алғашқы қарқынымен-ақ 

қазақтың қиял-ғажайып ертегілерін 

ә л е м д і к   ф о л ь к л о р т а н у   ғ ы л ы м ы 

тұрғысынан тереңдете зерттеп, қазақ 

ғылымына бұрын-соңды болмаған соны 

серпін қосты, орыстың классикалық 

академиялық мектебінің дәстүрін 

жерсіндірді. Осылайша қазақ мұрасы 

әлемдік фольклортану ғылымының 

ұлы мұхитына С.Қасқабасов салған 

жаңа арнамен барып құйылды. Жас 

ғалымның еңбегіне шетелдік ғалымдар 

жабыла сілтеме жасайтын болды. Бұл 

биіктікке, әрине, ол мұрағаттар мен 

к не кітаптарды қопарып, араб, латын 

жазуындағы шаң басқан қолжазбаларды 

ақтарумен, к з майын тауысқан ауыр 

еңбекпен к терілгенін айрықша атап 

кеткен орынды. 

Қазақ қиялының к кжиегі – қиял-

ғажайып ертегілерінен басталған ой 

рісі күн сайын кеңейіп, енді халық 

прозасына батыл қадам басты. Үздіксіз 

ізденістің нәтижесінде 1984 жылы 

«Қазақтың халық прозасы» атты әйгілі 

монографиясы дүниеге келді. Бұл кітап 

Қазақстан Ғылым академиясының ең 

жоғарғы марапаты – Ш.Уәлиханов 

атындағы сыйлыққа ие болды. Ол ту-

ралы берісі Ресейден бастап, арғысы – 

АҚШ ғалымдарына дейін пікір білдірді. 

Тосын еңбектің шынында да кең 

к лемдегі резонанс туғызатын  зіндік 

қуаты бар еді.  йткені осы уақытқа 

Есімі бүкіл әлемге танымал 

кәсіпкер әрі «Microsoft» ком па-

ниясының негізін қалау шылардың 

бірі Билл Гейтс әлем дегі ең 

дәулетті адам болып танылды. 

Мамандар оның дәулетін 76 миллиард доллар деп 

бағалады. Тізімде одан кейін «Berkshire Hathaway» бас 

директоры Уоррен Баффет тұр, оның дәулеті 62 мил-

лиард доллар. Ең бай адамдарының тізімінде үшінші 

болып «Oracle» компаниясының негізін қалаушы және 

Президенті Ларри Эллисон тұр. Оның байлығы 47,5 

миллиард доллар. 



АҚШ-та «Powerball» лотереясының 301 миллион 

долларға тең джекпотының иесі анықталды. 

Барлық алты саны сәйкес келген билет Мичиган 

штатында сатылған. Жолы болғыш адамның есімі 

хабарланбай отыр. Белгілісі, ол сәтті лотерея билетін 

жанармай құю бекетінен сатып алған. Лотерея 44 штат-

та, Колумбия федералдық округінде және Виргиния 

аралдарында ойнатылады. 

лемге белгілі қара нәсілді теннисші Винус Уи-

льямс Қытайдың Ухань қаласындағы WTA Wuhan Open 

жарысының екінші айналымындағы ойында неміс спорт-

шысы Юлия Гергесті жеңді.

Кездесу В.Уильямстың пайдасына 6:4, 6:3 есебімен 

аяқталды. Бұл В.Уильямс үшін оның мансабындағы 

700-інші жеңісі болды. Ол мұндай жетістікке жете алған 

оныншы теннисші әйел атанды. Уханьдағы жарыстың 

жүлде қоры 2 миллион доллардан астам құрап отыр.



Жаңа Зеландияның билігі алдағы уақытта Тынық 

мұхитының оңтүстік жағалауында әлемдегі ең ірі теңіз 

қорығын құратын болады. 

Теңіз ағзаларының паналайтын әрі қорғалатын 

аумағы 620 мыңнан астам шақырымға созылады. Жаңа 

қорық – әлемдегі ең ауқымды, к лемі жағынан бүкіл 

Фран цияның аумағындай алып болмақ. «Кермадек 

ғиба датханасы» атауы берілетін қорық тасбақалар мен 

киттердің сирек кездесетін түрлері, сондай-ақ дельфин-

дердің жойылып бара жатқан түрлерінің панасына 

айналады. 

И т а л и я н ы ң   ж а ғ а л а у д а ғ ы 

күзеті Жерорта теңізінде 11 құт-

қа ру  опе рациясын  ткізген,  соның 

ар қасында 1151 мигрант аман 

қалды. 

Бұдан басқа, «Dignity One» 

кемесіне мінген «Шекарасыз 

дәрігерлер» ұйымы 373 мигрант-

тың  мірін сақтады. Олардың 

арасында 62 әйел мен 10 бала 

болған. Еске сала кетейік, алдағы 

уақытта Еуроодақ Жерорта теңізінде заңсыз мигрант-

тарды тасымалдаушылармен күресті күшейтуді жоспар-

лап отыр. 



Сирия Президенті Башар Асад 

қызметінен кету ж ніндегі та лап-

тан бас тартты. Ол елдегі жағ-

дайды қалпына келтіретіндігін 

мә лімдеді. 

Сирия жанжалын сун нит-

терді саяси  мірге тартусыз 

шешу мүмкін емес, ол «біршама 

уа қытты» қажет ететіні анық. 

Б.Асадтың дереу доғарысқа кетуі 

Сирияның азаматтық инсти-

тутын күйретуге соқтырады. Елдегі жанжалды шешу 

үшін АҚШ пен Ресей қол ұшын беруге дайын. Егер 

Ресей билігі Б.Асадтың үкіметін қолдауды жал ғастыра 

беретін болса, ол Таяу Шығыс елдерінен болатын 

к птеген мәселелерге әкеп соқтыруы мүмкін. Себебі, 

Таяу Шығыс елдері халқының басым б лігі сунниттер. 

ЗАМАНДАС


зірлеген Нұрлан ҚҰМАР

Ж

Ж



аһанның жүрек лүпілі

аһанның жүрек лүпілі

Ж

Ж

аһанның жүрек лүпілі



аһанның жүрек лүпілі

БАҚ ПЕН БАП 

СОЛТҮСТІК АМЕРИКА

ЕЛЕҢ ЕТКІЗЕР

МҰХИТТАР АРАЛЫ

АПЕНИН ТҮБЕГІ

ТАЯУ ШЫҒЫС 

Билл Гейтс 

дәулетті адамдар 

көшін бастады

Байлыққа кенелді деген осы...

Әйгілі теннисшінің 700-інші жеңісі

Ауқымды қорық құрылмақ

Босқындарға көмек көрсетілді

Жағдайды қалпына келтірмек

Ирак пен Сауд Арабиясы Ресейден 1,5 мыңға жуық 

БМП-3 жаяу әскер машинасын сатып алуға ниет білдірді. 

Бұл ақпаратты «Трактор зауыты» концернінің 

иесі Альберт Баков растады. Қазіргі таңда Ирактан 

500 БМП-3 машинасына және Сауд Арабиясынан 950 

машинаға тапсырыстар түсті. Аталған техникаға Марок-

ко мен Мьянма мемлекеттері қызығушылық танытты. 

АРАБ ӘЛЕМІ 

Қаруға деген сұраныс артты 

дейін ертегіден басқа аңыздық проза 

толық жиналып, арнайы зерттелмеген 

болатын. Жас ғалым осы сеңді бұзып, 

«халық прозасы» деген терминді енгізіп, 

оның  зін ертегілік және аңыздық проза 

деп екі арнаға б ліп, аңыздық проза-

ны ондаған жанрлық түрлерге таратып 

зерттеді. Нәтижесінде фольклортану 

ғылымының заманауи жетістіктеріне 

сүйене отырып, қазақтың прозалық 

фольклорының жанрлық сарасын, 

генезисі мен даму жолдарын, типо-

логиясы мен поэтикасын зерттеудің 

жаңа әдіснамалық тұғырнамасын жа-

сады. Оған дәлел ретінде аталмыш 

еңбектің бір тарауының фольклордың 

жанрлық жүйесі ж ніндегі теориялық 

пайымдауларға арналғандығын айтсақ 

та жеткілікті. 

Біртіндеп халық мұрасын іргелі 

түрде зерттеуге бет бұрған ғалым қазақ 

фольклорында бұрын-соңды аттары 

аталмаған, дараланып к рсетілмеген 

ондаған жанрлық түрлерді анықтап, 

олардың терминологиялық жүйесін 

ғылыми айналымға енгізді. Атап 

айтқанда, миф, аңыз, әпсана, хикая, 

хикаят, әпсана-хикаят, ауызекі әңгіме 

сияқты ұғым, атауларды енгізе оты-

рып, олардың жанрлық табиғаты мен 

згешеліктерін, ортақ белгілерін са-

ралап, ғылыми сипаттама берді. Бұл 

ретте шығыс, батыс фольклорын-

да қалыптасқан халық прозасының 

терминдік атауларын сол қалпында 

қотара салмай, оларға таза қазақы 

дүниетаным тұрғысынан мән бере 

отырып, қазақ фольклорының ұлттық 

табиғатына байланыстыра туындатты. 

Тіпті «қазақ мифі» деген ұғымды алғаш 

рет қозғап, ол ж нінде тың тұжырымдар 

қорытқан тұңғыш ғалымның да бүгінгі 

мерейтой иесі Сейіт Асқарұлы екендігін 

ашық айтып кеткеніміз ж н деп ой-

лаймыз. Ол классикалық грек мифтері 

ж нінде қалыптасып қалған біржақты 

тұжырымдардың к бесін с гіп, әр 

халықтың дәстүрлі дүниетанымына 

қатысты, оның ішінде қазақ мифтерінің 

табиғаты ж нінде алғаш рет тың 

тұжырымдар түйді.

Ғалымның ертегілік прозаның 

зін жануарлар жайлы, қиял-ғажайып, 

батырлық, новеллалық, сатиралық деп 

жүйелеуі де сол тұстағы қазақ фоль-

клортануы үшін жаңа к зқарас, тыңнан 

қосылған түйінді тұжырым болды. 

Кейін осы зерттеу барысында батырлық 

ертегілер мен новеллалық ертегілер 

де алғаш зердеге ілігіп, жеке жанрлар 

ретінде жіктелді, ал жануарлар туралы 

ертегілер этиологиялық, классикалық, 

апологтық болып б лініп, әр жанрдың 

табиғи ерекшеліктері ғылыми талданып, 

мүлде тың ой-пікірлермен түйінделді. 

Түйіп айтқанда, монографиялық 

еңбекте қазақтың халық прозасы түгел 

қамтылып, ішкі жанрлық жүйесі толық 

сараланып,  зіндік ғылыми жүйесі бар 

тұтас құрылым ретінде қарастырылды

п р о з а л ы қ   ф о л ь к л о р д ы   о д а н   ә р і 

зерттеудің жаңа бағыт-бағдарлары 

қалыптастырылды. Ғалымның к не 

Х а л ы қ   ф о л ь к л о р ы н ,   ә с і р е с е 

қазақтың халық прозасын әлемге 

танытқан осы екі монографиясы үшін 

С.Қасқабасов 1992 жылы Қазақстан 

Р е с п у б л и к а с ы н ы ң   М е м л е к е т т і к 

сыйлығын иеленді. Елімізде фольклор-

т а н у ш ы л а р д ы ң   і ш і н д е   т ұ ң ғ ы ш 

Мемлекеттік сыйлық алған ғалым да 

Сейіт Асқарұлы болды. 

Ғ а л ы м   к е й і н г і   ж ы л д а р ы 

фольклорлық мұралардың халық му-

зыкасымен, қолданбалы  нермен, те-

атрмен байланысты қырына қатысты 

да сүбелі зерттеулер жүргізді. Атап 

айтқанда, «Родники искусства» атты 

еңбегінде фольклорлық этюдтерді 

халықтық  нер бастауларымен тығыз 

байланыстыра отырып, оларды қазіргі 

к ркем  нердің бастау бұлағы ретінде 

қарастырады. Халықтық драмалық 

шығармашылығын күнделікті кәсіптік 

және әдет-ғұрыптық форма, ойын-

сауықтық форма, театрлық кәсіби 

нердің балаң формасы деп үш топқа 

б ліп к рсетті. Зерттеу барысында 

трагедияның фольклорлық үлгісінің 

драмалық шығармаларға трансфор-

мациялану жайына арнайы тоқталып, 

тіпті фольклорлық трагедияны лиро-

эпикалық форма және дастандық фор-

ма деп екі түрге б лу ж ніндегі ойдың 

да алғашқы авторы болды. Кейін бұл 

пікірін «Қазақтардың фольклорлық 

театры» атты еңбегінде толықтырып, 

зерттеу аясын кеңейте жазды. 

С . Қ а с қ а б а с о в т ы ң   э п о с т ы қ 

туындыларға да айрықша ден қойып, 

о л а р д ы ң   т а р и х и   с и п а т т а р ы н а , 

теориялық негіздеріне қатысты қомақты 

еңбектер жазғаны белгілі.  сіресе, 

тарихи жырлардың жанрлық сипаты 

ж нінде: «Тарихи жыр – түптеп келген-

де батырлық жыр мен тарихи  леңнің 

аралығындағы жанр» деген пікірі 

отандық фольклортанушылардың ара-

сында тың қорытынды тұжырым ретінде 

қабылданды. Тіпті Асан қайғы туралы 

аңыздарды халықтың әлеуметтік утопи-

ясы деуінде де әлемдік философияның 

қисыны айқын аңғарылды. 

А

байдың «Ескендір» поэма-



с ы н ы ң   с ю ж е т т і к   н е г і з і н 

Е с к е н д і р   т у р а л ы   қ а з а қ 

аңыздарынан іздеп, саралаудан бастаған 

ғалым кейін «Абай және фольклор» 

атты к лемді зерттеуін жазды. Еңбекте 

ұлы ақынның фольк лор ды қалай және 

қандай дәрежеде, қандай мақсатта 

пайдаланғанын «Ескендір», «Масғұт», 

« зімнің әңгімесі» поэмаларының 

сюжеттік негізін ашу арқылы терең 

пайымдады. Абайдың қазақ мақал-

мәтелдері ж ніндегі ойларының аста-

рын дәл тауып, оқырманға таныта білді. 

1 9 8 8   ж ы л ы   С е й і т   А с қ а р ұ л ы 

Қазақстан Компартиясы Орталық 

Комитетінде Саяси процестер соци-

ологиясы Орталығының жетекшісі 

ретінде тағы да бір тың жұмыстың 

тұтқасын ұстады. Бұл – Кеңес  кіметі 

тарихындағы алғашқы социологиялық 

талдау орталығы болатын. Қайта құру 

уақыты келген сәтте тарихтың ақтаңдақ 

хан, Ш.Айтматов академияларына 

құрметті мүше болып қабылданды. 

Ал еліміз тәуелсіздік алғаннан кейінгі 

жылдары ол профессор, Ұлттық Ғылым 

а к а д е м и я с ы н ы ң   к о р р е с п о н д е н т -

мүшесі, академик сияқты ғылыми 

атақтар мен дәрежелер иеленіп, әлемге 

аты мәшһүр ғұламаға, қазақ фольклор-

тану ғылымында  зінің қалыптастырған 

мектебі бар, ұлағатты ұстазға айналды. 

1991-1992 жылдары С.Қасқабасов 

Қазақстан Республикасы Президенті 

мен Министрлер Кабинеті аппа ра-

тында қызмет атқара жүріп, Қазақстан 

Р е с п у б л и к а с ы н ы ң  

н ұ р а н ы н , 

Е л т а ң б а с ы   м е н   Т у ы н   т а ң д а у 

комиссиясының мүшесі болды.  сіресе, 

қ а з і р г і   Е л т а ң б а м ы з д ы ң   к е л б е т і н 

сомдауға к п еңбек сіңірді. Сол кезеңде 

Абай мен Жамбылдың 150 жылдық, 

Сәкеннің, Мағжанның, Бейімбеттің 100 

жылдық мерейтойларын  ткізу туралы 

қаулыларды дайындады, республикалық 

мерейтой комиссияларына енді. 

С . А . Қ а с қ а б а с о в   1 9 9 2   ж ы л ы 

Қазақстан Республикасы Президентінің 

Жар лығымен ашылған Қазақстан Рес-

публикасы Министрлер Кабинеті 

жа

  



нындағы Жоғары аттестациялық 

комиссияның (ЖАК) тұңғыш т рағасы 

болып тағайындалды. Оның бастама-

сымен Халықаралық мемлекеттік ор-

гандарды аттестациялау ассоциациясы 

– МАГАТ құрылды.  зі соның тұңғыш 

т рағасы болып сайланды. «ЖАК ту-

ралы Ереже», «Ғылыми дәрежелер мен 

ғылыми атақтар беру тәртібі туралы 

ережелер» сияқты алғашқы заңнамалық 

құжаттарды дайындады. 

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия 

ұлттық университетінде қызмет істеген 

жылдары шығыстану факультеті мен 

«Евразия» ғылыми-зерттеу орталығын 

ашып, басшылық етті. Астанада әлі 

күнге жұмыс істеп тұрған бұл орталық 

Еуразия атауымен құрылған алғашқы 

ұйым еді. 

2001 жылы қазан айында Сейіт 

А с қ а р ұ л ы   з і н і ң   ұ ш қ а н   ұ я с ы 

М.О. уезов атындағы  дебиет және 

нер институтының директоры лауа-

зымына тағайындалды. Тоғыз жылдың 

ішінде оның жетекшілігімен «Қазақ 

әдебиеті тарихының» 10 томдық жаңа 

басылымы, 3 томдық «Қазақ  нерінің 

тарихы» сияқты іргелі еңбектер жарыққа 

шықты. Бұл зерттеулер – институттың 

қырық жылғы зерттеу жұмыстарының 

қорытындысы іспетті бірегей еңбектер 

еді.


  « Қ а з а қ   ә д е б и е т і   т а р и х ы н ы ң » 

фольклорға арналған 1-ші томы С.Қас-

қабасовтың тікелей басшылығымен 

жазылып, жаңаша зерттелген ой-

тұжырымдармен, тың пайымдаулармен 

ерекшеленді. Бұрынғы жүйенің қиюы 

қашып, маман тапшылығы мен қаржы 

тапшылығы бірі етектен, бірі жағадан 

алып тұрған қиын шақта институт 

ұжымын қыруар іске ұйыстырып, руха-

ни сабақтастықты сақтап қалуы – шы-

нында да Секеңнің азаматтық келбетін 

толықтыра түседі.

Елбасының бастамасымен қолға 

алынған «Мәдени мұра» мемлекеттік 

бағдарламасын жүзеге асыру ж ніндегі 

Мемлекеттік комиссияның белді мүшесі 

ретінде де Сейіт Асқарұлы қыруар шару-

алар атқарды. 

рине, оның есімін тек маман, 

ә р і   к ә с і б и   ф о л ь к л о р т а н у ш ы   д е п 

қарастырсақ, ғалымдық болмысына 

аздық етеді. Ғалым еңбектері соңғы елу 

жылдағы қазақтың рухани әлемімен 

тығыз байланысты. Жүрдек қаламынан 

мифологияға, фольклортануға, этно-

графия мен тарихқа, мәдениет пен 

әдебиетке,  нертану мен театртануға 

арналған үш жүзден астам еңбек туын-

дады. Қанша уақыт  тсе де  міршеңдігін 

танытқан бұл еңбектер жыл сайын 

том-том болып жарық к руде. Олардың 

қатарында, «Колыбель искусства», 

«Золотая жила», «Жаназық», «Елзерде», 

«Ой ріс» сияқты аты да, заты да кесек 

кітаптарды атауға болады. 

Екі тілді еркін меңгерген Сейіт 

А с қ а р ұ л ы   қ а з а қ   ф о л ь к л о р ы н ы ң 

біраз үлгісін орыс тіліне аударып 

жариялауға да, қазақша-орысша ау-

дарма с здік дайындауға да к п үлес 

қосты. Шығыстанушылар В.Радлов пен 

Г.Потаниннің еңбектерінің ғылыми 

басылымдарын әзірлеу жұмыстарына да 

бас-к з болды. «Евразия халықтарының 

эпосы» сериясы бойынша «Қозы 

К рпеш –Баян Сұлу» лироэпосының 

8 нұсқасын қамтыған академиялық 

басылымын, «Қыз Жібек» жинағын 

Мәскеуде жарыққа шығарды.



лбасы төрткүл дүниеге 

«Ұлы дала елі» деп әйгілеп 

жатқан қазақ халқының 

рухани шалқарын таны-

татын телегей теңіз мол 

мұрасы – фольклорлық 

құндылықтары. Қазақ 

фольклоры – әлем 

халықтарының ауызша 

мәдениетінде теңдессіз 

құбылыс болып санала-

тын ерекше болмысқа 

ие. Тәуелсіздік жылда-

рында Елбасының 

қабылдаған «Мәдени 

мұра» мемлекеттік 

бағдарламасы 

аясында жарық 

көрген «Баба-

лар сөзінің» 100 

томдық басылымы 

соның ең көрнекті 

дәлелі. Бұл – ешбір 

халықта, тіпті 

ешбір елде бұрын-

соңды көрініс 

бермеген тарихи, 

ғылыми жетістік. 

Осы ретте Елбасы 

басшылығымен 

нәтижелі тиянақ-

тал ған бірегей жобаның 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет