Дәріс 1 Ақуыздар Биохимия
РНҚ-нын химиялық құрамы және қасиеттері
жүктеу/скачать 0,92 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Рибосомдық РНҚ және рибосома курылымы
- Информациялық (матрицалық) РНҚ
| РНҚ-нын химиялық құрамы және қасиеттері
РНҚ химиялық құрамы жағынан ДНҚ-ға ұксайды, тек РНҚ молекуласында дезоксирибоза орнында рибоза болады, ал тимин урацилмен алмастырылған. Сонымен РНҚ кұрамына азотты негіздерден аденин, гуанин, цитозин, урацил кіреді; сол сиякты минорлы негіздерден инозин, псевдоурацил, метилинозин кіреді. ДНҚ ҚҰрамындағы сияқты мұнда да фосфор қышқылы болады. ДНҚ-дан айырмасы – РНҚ турлерінің бәрі адетте бір тізбек түрінде тіршілік етеді. Өзінің түрлеріне байланысты РНҚ шамасы және молекулалық массасы әр турліболады. Рибосомдық РНҚ және рибосома курылымы РНҚ турлерінің ішіндегі сан жағынан ең көбі рРНҚ. рРНҚ-ны басқа түрлерімен салысытырғанда, оның молекулалық массасы да ең үлкен. Эукариоттық клеткалардан төрт типті рРНҚ табылған, олар белоктармен қосылысып, м..м.4,5 Х 106 шамасына жететін рибосома тузеді. Рибосомалар дегніміз – клетка цитопалазмасының глобулярлы болігі, сүтқоректі жануарларда рибосомалардың диаметрі 20-30 нм. Олардың құрылымы курделі, үлкендігі, пішіні және химиялық құрамы әр турлі екі субболіктен құралады. Рибосомалардың субболіктерге болшектенуі және олардың тұтас рибосома болып бірігуі, белок синтезінің белгілі кезеңінде клеткада жүзеге асады. Информациялық (матрицалық) РНҚ Информациялық РНҚ жиі жағдайда матрицалық РНҚ (мРНҚ) д. ат. Өйткені информациялық РНҚ-да, матрицадағыдай, полипептид синтезделеді. иРНҚ молекуласы тисті гені бар ДНҚ-ның белгілі учаскесінде синтезделеді және сол геннің кошірмесін дәл түсіріп алады. Осыдан кейін иРНҚ ядродан цитоплазмага шыгады да, рибосомалармен қосылысады, белок синтезі осылайша басталады. Жануарлар клеткасындағы иРНҚ тіршілигі бірнеше сағатқа, тіпті бірнеше кұнге созылуы мумкін. Осы мезгіл аралығында белоктың жуздеген, тіпті одан да көп молекулалары синтезделеді. Пре-иРНҚ гетерогенді ядролык иРНҚ деп те аталатынын, ол аса үлкен гигант молекула болып табылатынын атап айту кажет. Муның құрамында басқа нуклеотидтермен бірге аденильдик нуклеотидтердің 200 шамасындай туратын узын тізбек бар. Пре-иРНҚ процессинг құбылысына ұшырайды. Ферменттердің асерімен одан РНҚ-ның бір бөлшегі және поли-А болінәп шығады, осылайша активті де дайын иРНҚ босап шыгады. жүктеу/скачать 0,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|