Дәріс 1 Ақуыздар Биохимия
Моносахаридтердің қасиеттері
жүктеу/скачать 0,92 Mb.
|
| Моносахаридтердің қасиеттері
Қанттардың химиялық қасиеттері олардың молекуласы құрамында әрекет жасаушы альдегидтік және кетондық, сонымен қатар гидроксильдік топтардың болуына байланысты. Сондықтан қанттар альдегидтерге, кетондарға және спирттерге тән реакцияларға қатысады. 1. Моносахаридтер, альдегидтер мен кетондар сияқты, сутегі атомдары әсерінен оңай тотықсызданады. Тірі клеткалардағы сутегі атомдарының (электрондар мен протондардың) донарлары НАД-Н коферменті немесе НАД-Н коферменті. Бұл процесті пириндік дегидрогеназалар катализдейді. Және алты атомды спирттер түзіледі. Глюкозаның тотықсыздануы нәтижесінде алты атомды спирт сорбит түзіледі. Фруктоза тотықсызданған кезде – сорбит, галактоза тотықсызданғанды- дульцит (галактит), манноза тотықсызданғанда-маннит, рибоза тотықсзданғанда-рибит түзіледі. Рибит В---- витаминінің ФАД және ФМН коферменттерінің құрамына кіреді. 2. Моносахаридтердің тотығуы жағдайға байланысты альдегидтік немесе бірінші спирттік топ бойынша жүреді. Альдегидтік топ тотыққан кезде альтон қышқылдары түзіледі. Мысалы, D-глюкоза тотығу нәтижесінде D- глюкон қышқылына айналады. Моносахаридтердің бірінші спирттік топ бойынша өнімдері урон қышқылдары (альдегидқышқылдар) деп аталады. Ал D-глюкоза глюкурон қышқылын, D- галактоза, D-галактурон қышқылын береді. Егер альдегидтік топ пен бірінші спирттік топтың екеуі де тотықса, онда альдар қышқылдары түзіледі. D-глюкоза осындай тотығу кезінде екі негізгі қант қышқылын береді. 3. Моносахаридтер метаболизмге негізінен фосфар қышқылының эфирі (фотоэфирлер) түрінде қатысады. Мұнда фосфат тобының донары қызметін АТФ атқарады, оның фосфаттық тобының қантқа қосылуын глюкокиназа ферменті катализдейді. 4. Гликозидтердің түзілуі. Екі спирт өзара әрекеттескен кезде әдетте қарапайым эфирлер түзіледі. Қанттар да мұндай реакцияға түсуі мүмкін. Ал аномерлік, гликозидтік гидроксильдік реакцияласу қабілеті ең жоғары.Егер көміртегінің аномерлік атомы ғана басқа қосылыстың спирттік тобымен реакцияланатын болса, ондай реакция өнімі гликозид деп аталады. Бұл реакция кезінде пайда болған гликозидтік байланыс деп аталады. Дисахаридтер мен полисахаридтер құрамындағы моносахаридтердің коваленттік байланысуы осындай байланыстардың көмегімен іске асады. Тест сұрақтары 1. [q][+]2:1: Табиғатта таралған моносахарид [a]L – конфигурациялы [a][+]D – конфигурациялы [a]L,D – конфигурациялы [a]D, L – конфигурациялы [a]Молекуладағы көміртегінің хиральды атомы 2.[q][+]2:1: D- глюкоза тотықсызданғанда түзіледі [a]D- дульцит [a]D- галактит [a][+]D- сорбит [a]D- глюконды қышқыл [a]D- маннит 3. [q][+]2:1: D- галактоза тотыққанда біріншілік спирт ертіндісінде түзіледі [a]D- галактуронды қышқыл [a]D- қантты қышқыл [a][+]D- галактонды қышқыл [a]D- глюконды қышқыл [a]D- глюкоронды қышқыл 4. [q][+]2:1: Төменде келтірілген байланыстардың қайсысы гликозидті байланыс болып табылады [a]– СО – NH [a][+]H – C – O – CH3 ┌ [a]– C – O – CH2 – CH3 ׀׀ O [a]CH3 – O – CH3 [a]CH3 – NH – CH3 5. [q][+]2:1: Сахарозаның гидролизінде түзіледі [a]α – Д- глюкоза және α – Д- фруктоза [a]α – Д- фруктоза және α – Д- галактоза [a]α – Д- манноза және α – Д- фруктоза [a][+]β – Д- глюкоза және β – Д- глюкоза [a]α – Д- глюкоза және β – Д- фруктоза 6. [q][+]2:1: Гиалурон қышқылы қайталанған дисахарид қалдықтарынан тұрады [a][+]β – глюкурон қышқылы және N- ацетил-глюкозамин [a]β – галактозамин және N- ацетил-глюкозамин [a]α – Д- глюкоза және глюкозамин [a]α – Д- глюкоза [a]β – Д- фруктоза и β – Д- галактозамин 7. [q][+]3:1: Келтірілген дисахаридтердің қайсысы Фелинга сұйықтығымен реакцияға түспейді [a]лактоза [a]изомальтоза [a]целлобиоза [a][+]сахароза [a]мальтоза 8. [q][+]1:1: Гликогеннің толық гидролизінде қандай моносахарид түзіледі [a][+]α – Д- глюкоза [a]β – Д- глюкоза [a]β – Д- фруктоза [a]β – L- манноза [a]α – L- галактоза 9. [q][+]1:1: Крахмал – бұл [a]моносахарид [a]дисахарид [a][+]полисахарид [a]спирт [a]қышқыл 10. [q][+]2:1: Төменде келтірілген гексоз байланыстарының қайсысы кетоз болып табылады [a]Д-глюкоза [a]L- глюкоза [a]Д- галактоза [a]Д- манноза [a][+]Д- фруктоза 11. [q][+]2:1: С-1 и С-5 арасындағы оттектік көпірі арқылы қанша цикликалық α – Д- глюкоза байланыстарын түзіледі [a]үшмүшелі [a]төртмүшелі [a]бесмүшелі [a][+]алтымүшелі [a]екімүшелі 12. [q][+]1:1: Оптикалық изомерлер бір-біріне айналы көрініс болып келетін қалай аталады [a]энантиомеры [a]диастереомерами [a][+]эпимерами [a]изомерами [a]димерами 13. [q][+]3:1: Қай формула моносахарид құрылысын дұрыс көрсете алады [a]жалпы [a]проекциондық Фишер [a]перспективті цикликалық Хеуорс [a][+]конфармациондық [a]ешқандай 14. [q][+]1:1: Лактоза – бұл [a]қызылшалы қант [a][+]сүтті қант [a]моносахарид [a]полисахарид [a]амин 15. [q][+]2:1: Целлюлоза қайсысында көп мөлшерде болады [a]өсімдік клеткасында [a]өсімдік жемісінде [a][+]мақтада [a]гемицеллюлозада [a]сабан 16. [q][+]1:1: Моносахаридтерге неғұрлым бай [a]Өсімдік жапырағы [a]Малдың миы [a]Өсімдік дәні [a][+]Жемістер [a]Жануарлардың бұлшық еті 16. [q][+]1:1: Моносахаридтерге жатады [a][+]Глюкоза, фруктоза, ксилоза [a]Сахароза, мальтоза, лактоза [a]Крахмал, клетчатка, гликоген [a]Крахмал, глюкоза, сахароза [a]Мальтоза, фруктоза 17. [q][+]1:1: Адам қанында глюкозаның қалыпты жағдайда болуы [a]2,5 мм [a]0,2 мм [a]10 мм [a][+]3,3 – 5,3 мм [a]0,1 мм 18. [q][+]2:1: Дисахаридтерге жатады [a]Глюкоза, фруктоза, ксилоза [a][+]Сахароза, мальтоза, лактоза [a]Крахмал, клетчатка глікоген [a]Крахмал, глюкоза, сахароза. [a]Мальтоза, фруктоза 19. [q][+]2:1: Тотықсызданбаған дисахаридті көрсетіңіз [a]мальтоза, лактоза, целлобиоза [a]сахароза, мальтоза [a]лактоза, целлобиоза [a][+]сахароза, трегалоза [a]мальтоза, крахмал 20. [q][+]1:1: Қандай дисахарид өсімдікте кездеседі [a]инсулин [a][+]сахароза [a]лактоза [a]крахмал [a]глюкоза жүктеу/скачать 0,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|