Дәріс №1. Кіріспе. Генетика пәні,оның маңызымен, мақсаты мен міндеттері
жүктеу/скачать 398,48 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Генетикалық код
| 6-сурет. ДНҚ репликациясы.
Шырышты қабығы жоқ вируленттi емес бактериялар мутация арқылы пайда болады. Олар қоректiк ортада кедiр-бұдыр шоғыр (R-штамм) түзеді. Тышқандарға осындай бактерияларды енгiзсе, онда олар фагоцитоз нәтижесiнде бактериялық клеткаларды жойып, тiрi қалады. Бiрақ вируленттi S-бактерияларымен иньекцияланған тышқандар өкпесiнiң қабынуынан өледi. Ал, алдын ала қыздыру арқылы шырышты қабығынан айырылған S-бактериямен иньекцияланған тышқандар тiрi қалады. Тышқандарға пневмококтың R-штамын және қыздыру арқылы капсуласынан айырылған S-штамын бiрге енгізгенде, олар тiрi қалуы керек еді, алайда олардың барлығы өлiп қалады. Пневмониядан өлген тышқандардан шырышты қабығы бар S-вируленттi штамм бөлiнiп алынды. Демек, S-штамының вируленттiк қасиетiн анықтайтын зат R-штамға өтетiнi анық болды. Көп жылдар бойы вируленттi емес бактерияның вирулентті бактерияға трансформациялануы жұмбақ болып келедi. Тек 1944 ж. Эвери, Мак-Леод және Мак-Карти трансформациялаушы фактордың ДНҚ екенiн көрсеттi. ДНҚ-ның бір бактериядан басқаға өтуі арқылы соңғысының қасиетінің өзгеруі трансформация деп аталады. Яғни организмнің қасиеті ДНҚ-ға тікелей байланысты екен, демек ол ген болып саналуы керек. Кейбiр вирустар ДНҚ-дан емес РНҚ-дан құралған, сондықтан олар ретровирус деп аталады. Сонымен барлық эукариоттарда және прокариоттардың басым көпшiлiгiне ген болып ДНҚ саналады, тек ретровирустарда – РНҚ саналады. ДНҚ синтезі. Дезоксирибонуклеин қышқылының негiзгi құрылымдық бiрлiгi нуклеотид. ДНҚ молекуласы бiр-бiрiне оралған қос тiзбектен құралған. Әдетте бiр тiзбектегi аденинге (пурин негізі) сутектi байланыс арқылы екiншi тiзбекте әрқашанда тимин (пиримидин негізі), ал гуанинге (пурин) цитозин (пиримидин) сәйкес келедi: А – Т, Г – Ц. Осындай толықтырылатын тiзбек комплементарлы деп аталады. 2. Генетикалық код
Клетка бөлінер алдында, интерфазаның S-кезеңінде ДНҚ синтезі еселенуi, репликациясы өтіп, жаңа клеткалар бастапқы клеткаларға тән генетикалық информация алады. ДНҚ репликациясында басты рөлдi ДНҚ-полимераза ферментi атқарады. ДНҚ аутосинтезі репликациялық айыр құрылуынан басталады (6-сурет). Бұл процеске ерекше хеликаза ферментi қатысады. ДНҚ ажырағаннан кейiн де ДНҚ-полимераза жаңа тiзбектi синтездей алмайды, өйткенi ДНҚ құрылымында топологиялық қиындықтар бар. Ол ДНҚ-ның тығыз оралу дәрежесiне байланысты. Бұл қиындық гираза ферменттерiнiң (топоизомераза, т. б.) әсерi арқылы шешiледi: оралманың iлiнген тiзбектерiн кесiп ажыратады да, репликациялық айырдағы қысымды төмендетедi. жүктеу/скачать 398,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||