Дәріс 10: Дөңгелек үстел әдісі

Дөңгелек үстел – оқушыларға белгілі бір проблеманы өрістетіп, ақпаратты алуды арттыруға әсер ететін және олардың өзіндік позициясын бекемдейтін, әрі олардың танымдық қызметін ұйымдастырудың белсенді формаларының бірі, шешім қабылдауда қателіктен қашып құтылудың амалы – дискуссияны логикалық және шығармашылық мәдениетпен жүргізе білуге тәрбиелеудің төте жолы.

Әуелі Дөңгелек үстелге қатысушылардың қажетті мөлшерін қарастырып алуға тиіспіз. Егер математикалық олимпиадаға жиналған мұғалімдер саны шамадан тыс көп болса, онда бір емес, екі жүргізуші (оларды әдетте тілшілер деп те атайды) болуы керек. Бір сыныпта әр мектептен келген 20-30 оқушы болғанда, бір тілші мен оған техникалық құралдар жағынан жәрдемдесетін ассистент болғаны дұрыс.

Дөңгелек үстелді өткізудегі ең маңыздысы күн тәртібін сақтау.

Дөңгелек үстелдің жалпы күн тәртібі – 2 сағаттан, оқушылардың жарыс сөзі – 10 мин., дискуссияға қатысуы – 3-5 минуттан болып келеді.

Дөңгелек үстелді өткізу кезінде аяқ астынан туындайтын келеңсіз жағдайлардың да етек алатынын еш естен шығармауымыз керек. Олар Дөңгелек үстел әдісімен өткізілетін семинар-сабақтың нәтижелілігіне өз әсерін тигізеді де, игілікті іске өз көлеңкесін түсіреді.

жағымды жағдайлар	келеңсіз жағдайлар
алдын ала дайындалған жарамды сценарий  тілшілердің дөңгелек үстел жүргізу дағдысы  күн тәртібін сақтау  «Ар кодексін» сақтау  интеллектуалды төзім  шешім қабылдауды бағалаудағы шынайылық  әдіскерлік  мейірбандық  ашықтық т.с.с.	дөгелек үстел алдын ала дайындалған сценарийсіз өз бетімен өткізу  тілшілердің дайын еместігі, жұрт алдында өз позициясы мен дәлелдеулерінің жеткіліксіздігі  құрылымдық сыннан бас тарту  сараптай білмеу  проблеманы тұрпайыландыру  қарым-қатынас жасау дағыдысының жоқтығы  жаңаның енгізілінуіне кертартпалық  беделділерге қысым көрсету

Осылардың бәрі, дөңгелек үстелдің психологиялық астарын түзеді. Осылайша, пәнді оқытудағы кез келген проблема бойынша өткізілген дөңгелек үстелдің негізгі бөлігі дискуссиядан тұрады. Сондықтан, жетекші осы әдістің ақпараттық өрістеуін жете меңгеруі қажет. Өйткені, ол әр мектептен жиналған пәндік олимпидаға қатысушы оқушылардың бәріне ортақ, бәрін қанағаттандыратын критерий ұстануы шарт.

• 
  өзінің ойымен қабыспайтын «бөтен» ойға, идеяға, ұсыныс пен позицияға назар аударады; 
  
• 
  талқыланатын проблема туралы жеткілікті хабардар болмайды; 
  
• 
  дискуссияны қалыпты жүргізе алмайды, яғни айтылған ойдың, идеяның шынайылығын сездіретін қарсы факті мен айғақтаулар негізінде дөңгелек үстелге қатысушыларды өзіне тарта алмау сияқты кедергілер алдымызды орайды. 
  

Қатысушылар дөңгелек үстелге бейімделуі үшін алдын ала «ақпараттық шабуыл» өткізіп алу керек. Бұл – алдын ала бой жазу мен ой сергіту. Осы арқылы болашақ талқылатын проблема жөнінде ақпараттық база қалыптасады.

Сонымен дөңгелек үстел – өрелі оқушылардың семинар-сабақ үстінде өзара ақпараттық қарым-қатынас жасау процесі, онда тек ақпарат алмасу ғана емес, өзінің жеке позициясын қорғау мен өзгенің пікірін мойындау, жоққа шығару, бейімдей түзету де орын алады. Осылайша қажетті жаңа ақпараттық кеңістік пайда болып, жүргізуші ұстаздар тарапынан жаңартпашылық нұсқаулар мен шешімдер қабылданады.