Дәріс №2 химиядағы элементар процестер
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
| 5. Гомолиздік реакциялар
Гомолиздік реакциялар деп молекулалардағы химиялық байланыстардың өзгеруі, басқа байланыстармен ауысуы жаңа электрон жұптарының үзілуі және түзілуі арқылы өтетін реакцияларды айтады. Гомолиздік реакцияларда әрқашан жұптаспаған электроны бар бөлшектер: бос радикалдар, ион-радикалдар, сольваттанған электрон қатысады немесе түзіледі. Гомолиздік реакциялардың негізгі типтері: гомолиздік ыдырау (гомолиздік диссоциация немесе гомолиз) А – В → А• + В• Мысалы: CH3-CH3 → 2•CH3 H2O2 → 2•OH CH3O• → CH2О + H• RN═N-R → R• + N2 + R• Молекулалар гомолиздік ыдырағанда бос радикалдар, бос радикал ыдырағанда – атом немесе бос радикал және бір немесе бірнеше молекула түзіледі. гомолиздік ассоциация (рекомбинация, коллигация) – диссоциацияға кері реакция, реагенттердің жұптаспаған электрондарының бірігуі нәтижесінде жаңа байланыс түзіледі: A• + B• → A-B Мысалы: H• + •CH3 → CH4 •CH3 + •CH3 → C2H6 гомолиздік орын басу – жұптаспаған электроны бар бөлшек молекуламен әрекеттесіп, жаңа молекула мен радикал береді: A• + B-C → A-B + C•. Мысалы: •CF3 + RH → CF3H + R• •C6H5 + RSSR → C6H5SR + RS• гомолиздік қосылу – қос байланысы бар молекулаға бос радикал немесе атомның қосылып, жаңа радикал түзуі: A• + B═C → A-B-C• Мысалы: R• + CH2═CH-C6H5 → RCH2C•HC6H5 H• + C2H4 → •C2H5 Осы процеске қарама – қарсы реакция да жүзеге асады: A-B-C• → A• + B═C. Мысалы: •C3H7 → C3H6 + H• немесе •C3H7 → C2H4 + •CH3. екі қаныққан молекуланың реакциясы нәтижесінде екі байланыс гомолиздік үзіліп, жаңа байланыстың түзілуі: A-B + C-D → A• + B-C + D• Мысалы: R-H + F2 → R• + HF + F• C2H5Li + IC2H5 →•C2H5 + LiI + •C2H5 жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|