Дәріс: Білім беруді оқытудың заманауи тәсілдері пәнінің міндеті мен мақсаты. Педагогикалық технология түсінігі

Проблемалық оқыту технологиясының негізгі мақсаты – оқушыны өз бетімен ізденуге үйрету, олардың танымдық жəне шығармашылық икемділіктерін дамыту.

Проблемалы оқыту технологиясының ерекшелігі де оқушының белсенділігін арттыру жəне оқу материалдарын баланы қызықтыратындай құпиясы бар мəнге жеткізу.

Себебі, оқушы материалдарды сезім мүшелері арқылы қабылдап қана қоймайды, білімге деген қажеттілігін қанағаттандыру мақсатында меңгереді.

• 
  үздіксіз қайталау, кезеңдік бақылау, ірі блоктар бойынша оқыту, тірек сигналдарын пайдалану, əрекет негізіне бағыттау;
  
• 
  жекелей əрекет жасау;
  
• 
  ізгіліктілік;
  
• 
  күш түсірмей оқыту;
  
• 
  түзету, жетістікке жетелеу, болашағын ашу, өсуге ұмтыл- дыру;
  
• 
  жетістіктің жариялылығы;
  
• 
  тəрбие мен оқытуды байланыстыру. Технологияның мазмұндық ерекшелігі:
  

1. 
   материалдар ірілендіріп беріледі;
   
2. 
   блоктық түрде беріледі;
   
3. 
   оқу материалын тірек сызбалары – конспектілеу арқылы беру;
   
4. 
   берілетін ақпаратты, ойды айқын бейнелейтін тірек конспектісі.
   

оқыту. 4. Ұжымдық.

• 
  Əр оқушының еңбегі пайдалы болуы керек.
  
• 
  Өзінің ғана емес, басқаның да еңбегіне жауапкершілікпен қарау.
  
• 
  Өзі оқи отырып өзгені оқыту.
  
• 
  Түсінбегенді түсіндіру, меңгергенше меңгерту. Технологияның жүргізілу кезеңдері:
  

1. 
   Тапсырмаларды даярлау кезеңі:
   

• 
  берілген тапсырмамен танысу;
  
• 
  шағын бөлімдерге бөлу;
  
• 
  əр бөлімдерге ат қою;
  
• 
  жоспар құру;
  
• 
  жоспарға сүйене отырып, текст мазмұнын меңгерту;
  
• 
  тексеру сұрақтарын даярлау.
  

2. 
   Тапсырман екінші оқушыға түсіндіру кезеңі:
   

• 
  тақырыптың мақсаты не?
  
• 
  жоспармен таныстыру;
  
• 
  мазмұнын түсіндіру;
  
• 
  бақылау сұрақтары бойынша түсінгенін зерттеу.
  

3. 
   Өз бетінше жаттығу жазу, тəжірибе жасау, есеп шығару, шығарма жазу, түсінгенін баяндау кезеңі.
   

1. 
   өзін-өзі басқару;
   
2. 
   өзіне-өзі қызмет ету;
   
3. 
   жауапкершілікті сезіну;
   
4. 
   басқаның еңбегін бағалай білу;
   
5. 
   ұқыптылық;
   
6. 
   белсенділік;
   
7. 
   адалдық;
   
8. 
   байқампаздық;
   
9. 
   зейінділік;
   
10. 
    ынтымақтастық;
    
11. 
    ұжымдық;
    
12. 
    бірі бəрі үшін, бəрі бірі үшін принципінің орындалуы.
    

1. 
   Оқушылардың бойында өзін-өзі жетілдіру, қабілетін, қызығушылығын дамыту жəне өзін-өзі тану қажеттіліктерін қалыптастыру.
   
2. 
   Адам + қоғам мүшесі + тұлға + азамат тізбегін жүзеге асыру.
   
3. 
   Азаматтық тəрбие, əлем мəдениетін, құқықтық мəдениетті қалыптастыру.
   

1. 
   Тəрбиенің ізгіліктілік жүйесі.
   
2. 
   Тəрбиенің адамгершілікті жəне демократиялық сипаты.
   
3. 
   Тəрбиеннің мақсаты + оқушылар қызметі + ізгіліктілік қызметін жүзеге асыру.
   
4. 
   Ынтымақтастық-еңбектестік-серіктестік-достық жəне олар- дың постулаттары.
   

1. 
   Жанұялық тəрбие беру.
   
2. 
   Жалпыадамдық мораль жəне мəдениетке тəрбиелеу.
   
3. 
   Салауатты өмір салтын қалыптастыру.
   
4. 
   Өзіне дұрыс қарым-қатынас орнату.
   
5. 
   Азаматтық жəне ұлттық, əлеуметтік мəдениетке жетелеу.
   
6. 
   Өмірге қабілеттендіру.
   

1. 
   Тəрбие негізгі рөл атқарады.
   
2. 
   Болжаған жетістікке жету жолында үздіксіз, тізбекті жұмыс жүргізіледі.
   
3. 
   Кез келген балаға сенімділікпен қарау.
   
4. 
   Күштеусіз, зорлықсыз тəрбиелеу.
   
5. 
   Тұлғаны өзіне-өзінің дұрыс карым-қатынасын орнату.
   
6. 
   Еркіндік.
   
7. 
   Шығармашылыққа жетелеу.
   
8. 
   Ізгілікті ойлауға үйрету.
   

сəйкес бейімдеу, ыңғайлау.

1. 
   Таланттылар өздерінің қабілеті мен икемділігін одан əрі бекіте түседі, əлсіздер оқуға ниет білдіріп, сенімсіздіктен арылады.
   
2. 
   Оқушылардың оқуға деген ынтасы артады.
   
3. 
   Білім дəрежесі бірдей топтарды оқыту ісі жеңілдейді.
   

• 
  оқу үдерісінде мұғалімдердің, оқушылардың білімдерін есепке ала отырып, жұмыс істеуі;
  
• 
  əр түрлі топтарды оқыту үдерісінде жалпы дидактикалық жүйенің бөлімі;
  

арқылы енген.

• 
  жас ерекшелігі бойынша;
  
• 
  жынысына байланысты;
  
• 
  қызығушылығы бойынша;
  
• 
  ақыл-ой деңгейінің дамуы бойынша;
  
• 
  тұлғалық-психологиялық типтері бойынша;
  
• 
  денсаулық деңгейі бойынша.
  

• 
  үлгерімі жақсы оқушыға көңіл бөлініп, нашар оқушыларға көмектесу мүмкіндігі туады;
  
• 
  қиын балалармен тиімді жұмыс жүргізу мүмкіндігі болады;
  
• 
  жақсы оқитын оқушының тереңірек білім алуына жағдай туады;
  
• 
  оқушылар қабілеті артады;
  
• 
  əлсіздер оқу мүмкіндігіне ие болады;
  
• 
  деңгейлері бірдей оқушыларды оқыту мен тəрбиелеуде қиындық кездеспейді.
  

І. Ең басты негіз, ядро – білім мазмұны, пəннің теориялық мəні, тірек мəліметтері. Алғашқы деңгей əрбір тақырыптың ең негізгі де, басты қарапайым мазмұнын ашып, толық болғанмен, сол тақырыптың білуге міндетті тұтас бейнесін береді. Бұл базалық деңгей ретінде қабылданған.

ІІ. Қосымша мəліметтер алғашқы деңгейде алған білімді одан əрі кеңітіп, дəлелдеп, тиянақтайды, негізгі мазмұнын нақтылайды, ұғымдардың не үшін қалай қолданылатынын көрсетеді. Бұл деңгей мəліметтер көлемін арттырып, негізгі материалды тереңірек түсінуге көмектеседі.

ІІІ. Дамытушы мəліметтер – материалды біршама тереңдетіп, оған логикалық негіз береді, болашақ шығармашылықпен қолдануға жол ашады. Бұнда бала өз бетімен жұмыс істеуге дағдыланады. Мұғалім бүкіл сыныпқа берілетін материалды екінші деңгей көлемінде оқушылар білім мазмұнын, ең болмағанда бірінші деңгейде (стандарттық деңгей) меңгеруі міндетті екенін ескере отырып, өз бетімен жұмыс (барлық материалды қамтитындай) арқылы қорытындыланады.

Өз бетімен жұмыс үшін дидактикалық материалдың үш нұсқасы іріктеледі.

І. Нұсқа міндетті білім деңгейіне сəйкес келеді.

ІІ. Нұсқа оқулықтан есептер мен жаттығулар қосымша ұсынылады.

ІІІ. Нұсқа көмекші оқу-əдістемелік əдебиеттерден алынған тапсырмалардан тұрады.

Қандай деңгейдегі тапсырманы таңдау оқушылардың өз еріктеріне беріледі. Сөйтіп, барлық оқушылар үшін білімнің базалық минимумы қамтамасыз етіліп, сонымен қатар əр жеке тұлғаның шығармашылық қабілетінің дамуына кең жол ашады.

1. 
   Ойынды дайындау.
   

• 
  сценарийін дайындау;
  
• 
  жоспар құру;
  
• 
  жалпы сипаттау;
  
• 
  мазмұнын меңгеру;
  
• 
  материалмен қамтамасыз ету.
  

2. 
   Ойынға кіріспе:
   

• 
  проблемалық мақсат қою;
  
• 
  шарттарын білу;
  
• 
  топ құру;
  
• 
  рөлдерді бөлісу;
  
• 
  регламент белгілеу;
  
• 
  жалпы түсінік беру;
  
• 
  тиісті консультация беру. Ойынды жүргізу кезеңі.
  

1. 
   Топтық жұмыс:
   

• 
  əдебиеттермен жұмыс;
  
• 
  тренинг;
  
• 
  ойлану;
  
• 
  ойыншылармен жұмыс.
  

2. 
   Топ аралық жұмыс, пікірталас:
   

• 
  топтардың жұмыстарын баяндауы;
  
• 
  нəтижені қорғау;
  
• 
  пікірталас туғызу.
  

• 
  ойынға қорытынды жасау;
  
• 
  талдау, рефлексия;
  
• 
  баға жəне өзіндік баға;
  
• 
  қорытындылау, жинақтау;
  
• 
  ұсыныстар беру.