Сана және психика Сананың психикадан айырмашылығы

жүктеу/скачать 53,97 Kb.

бет	4/14
Дата	09.12.2022
өлшемі	53,97 Kb.
	#56146

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 14

САНА ҚҰРЫЛЫМЫ
Гумбольт, Соссюр, Хайдеггер

Сана және психика

Сананың психикадан айырмашылығы:

Абстрактілі-логикалық ойлау;

Мақсат қою;

Өзіндік сана;

Тіл.

Сана құрылымы:

когнитивтілік (танымдық);
эмоциональдық;
еріктік.

САНА ҚҰРЫЛЫМЫ

Зерттеушілер сана құрылымын:

Түйсіктік-қабылдау

Сезімдік-эмоционалдық

Логикалық-ұғымдық

Құндылықтық-мотивациялық сатыларға, сондай-ақ:

Интенционалдылық

Идеадылық

Шығармашылық – деңгейлерге де жіктейді.

ТІЛ

Философиядағы тіл мәселесін тіл философиясы зерттейді. Тіл XIX ғғ. дейін классикалық философияда сананың, ақыл-ойдың, танымның қызметі, құралы ретінде қарастырылды. Тек XIX ғ. бастап тілдің болмысы өзге қыры ашыла бастады. Тіл білімінде Гумбольт, Соссюр сияқты ойшылдар тіл мәселесін тереңдеп зерттесе, философияда Хайдеггер, сонымен қатар неопозитивизм, аналитикалық философияда Витгенштейн сияқты ойшылдар тіл болмысының өзінділігін жан-жақты қарастырды.

Гумбольт, Соссюр, Хайдеггер

Гумбольт: тіл халықтың рухы, рух дегеніміз халықтың тілі деп есептеді.

Соссюр тілді тарихи қалыптасатын күрделі белгілердің жүйесі ретінде қарастырды.

Хайдеггер тіл болмыстың үйі дейді. Тіл бәрінен үлкен, онда ұлттың тарихы, таным-түсінігі, жадысы түгел жинақталған. «Адам тілмен емес, тіл адамдармен сөйлейді десек дұрыс болады “дейді ойшыл. Тілдегі қалыптасқан сөздерді бұзып айта алмаймыз. Тілдің заңдылықтарын оқып үйренеміз. Сондықтан тіл бәрімізден үлкен. Хайдеггер болмысты тану үшін тілге құлақ түру керек дейді. Тілдің өзін сөйлету керек. Соның ішінде поэзияны жоғары бағалайды. Болмыс өз мәнін поэзияда ғана шынайы ашады дейді. Поэзияны адамзаттың ең алғашқы алғытілі деп санайды.