Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары



Pdf көрінісі
бет38/48
Дата31.12.2016
өлшемі5,5 Mb.
#845
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   48

 
ӘОК 37.013.2 
 
ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТ САБАҒЫНДА БІЛІМ БЕРУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫН 
ҚОЛДАНУ ТӘЖІРИБЕМНЕН 
 
Смаилова Маржан Жақанқызы                 
Алматы облысы «Ескелді ауданы әкімдігінің Сейфуллин атындағы орта мектеп мектепке 
дейінгі шағын орталығымен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі, 
 Seifullin@list.ru 
 
Қазіргі таңда әлемдік оқу үрдісінің өзегі   - білім берудің жаңа технологиялары екені 
мәлім.  Кез-келген  оқыту  технологиясы  мұғалімнен  терең  теориялық,  психологиялық 
әдістемелік  білімді,  үлкен  педагогикалық  шеберлікті,  шәкірттердің  жан  дүниесіне  терең 
үңіліп,  оны  ұғына  білуді  талап  етеді.  Мұғалімнің  білім  берудің  педагогикалық 
технологияларын  дұрыс  таңдап  алып,  сабақтарда  тиімді  пайдалануы    білім  сапасын 
арттыруға септігін тигізеді. 
Қазіргі  кезеңде  білім  беру  мекемелері  мен  педагогикалық  ғылым  алдында  білім 
берудің философиялық негіздеріне, білім жүйесінің стратегиялық бағыттарына, мақсаты мен 
мазмұнына, оны орындаудың әдіс-тәсілдеріне деген жаңаша көзқарас қалыптасуда. Өзімнің 
педагогикалық  жұмыс  жүйемде  білім  беру  мен  тәрбие  жұмыстарын  жаңаша  жүргізуде 
көптеген іс-әрекеттер істелуде. 
Мектеп бағдарламасы бойынша қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында оқушы бойында 
білім дағдысы мен білігін қалыптастыру мәселесі қаралады. Оқушы бойында білім негіздерін 
қалыптастыру  үшін  оның  біліктілігін,  дағдысын  тұрақтандырып,  белгілі  арнаға 
жинақтамайынша,  нәтижеге  қол  жеткізу  мүмкін  емес.  Оқушы  -  күнделікті  білімді 
қабылдаушы  ғана  емес,  терең  ой  иесі.  Оқушы  терең  ойланып,  дәлелдер  келтіріп,  өз  ойын 
нақты жеткізу үшін түрлі әдістер арқылы қолайлы жағдай туғызуға болады.    
Осы  бағытта  жаңашыл  ұстаздардың  іс-тәжірибелерін  өз  жұмыс  жүйемде  тиімді 
пайдаланып, нәтижесін көріп те жүрмін. Әсіресе, Д.Б. Эльконин, В.В.Давыдовтың «Дамыта 
оқыту»,  Қ.О.Бітібаеваның  «Жаңа  білімді  меңгерту»,    В.К.Дьяченконың  «Ұжымдық  оқыту» 
технологияларын  қолдану  арқылы  оқушылардың  шығармашылық  қабілетін  дамыту 
барысындағы  тәжірибелерімді  ерекше  атап  өткім  келеді.  Бұл  технологияларды  өз  іс-
тәжірибемде  байқап,  танып,  оқушылардың  білімдерінің  жан-жақты  дамып,  пәнге  деген 
қызығушылықтарының арта түсіп, білім сапасының жоғарылағанын байқадым. 
В.К.Дьяченконың  ұжымдық  ойлау  әрекеті  әдістемесін  жұмыс  жүйемде  тиімді 
пайдаланып келемін.  
Ұжымдап ойлау әрекетінің ұстанымы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.
 
Сынып шағын топтарға бөлінеді. Бұлай бөліну себебі бір-бірімен қарым-қатынасқа 
түседі. 
2.
 
Әр топ жеке тапсырмалар алады. Тапсырма әр топқа бірдей немесе жекелендірген 
түрде беріледі. 
3.
 
Әр топтағы қатысушылардың өзара атқаратын рольдері алдын-ала бөлінбеген 
болса, өзара жұмыс барысында анықталады /ұйымдастырушы лидер, сыншы/ 

275 
 
 
 
 
 
 
 
Бұл  әдістің  тиімділігін  өз  тәжірибемде  тиімді  қолданып,  оқушылардың  білімдерінің 
жан-жақты  дамып,  пәнге  деген  қызығушылықтарының  арта  түскенін  байқадым.  Осы  әдіс 
негізінде оқушы, яғни жеке тұлға мынандай интеллектуалды-логикалық компоненттерді білу 
керек.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қазіргі білім берудің мақсаты білім, білік, дағдымен қаруландыру ғана емес, солардың 
негізінде  дербес  өзгермелі  қоғамда  лайықты  өмір  сүріп,  жұмыс  жасай  алуына,  әлеуметтік 
және  кәсіби  біліктілікке  ақпаратты  өзі  іздеп  тауып,  ұтымды  пайдалана  алатын,  жан-жақты 
дамыған,  білімді,  өз  ісін  және  өзгенің  ісіне  әділ  баға  бере  алатын  жеке  тұлғаны 
қалыптастыруды 
талап 
етіп 
отыр. 
«Қазақстан 
Республикасының 
мемлекеттік 
бағдарламасында»  білім  берудің  басты  нысаны  әлемдік  білім  кеңістігіне  кірігу  болып 
отырған қапзіргі уақыттағы білім мәніне ерекше назар аударылады. Осы мақсатқа сай бүгінгі 
білім  беру  жолында  оқытушы  білім  алушыға  білім  алудың  жолын  көрсетіп  бағдар  беруші 
ретінде, ал оқушы өздігінен ізденіп, ақпарат көздерін, ақпараттық технологияны пайдаланып, 
білімін  дамытып,  өзіндік  көзқарасын  қалыптастырған  тұлға  ретінде  дамуы  тиіс.  Жалпы, 
біліми сананың дамуына, білім алған оқушылардың жеке тұлға ретінде қалыптасып, дамуына 
тек мұғалім ғана емес, олардың кәсіби шеберлігінде, білім мен білігінде, парызында, халық 
алдындағы жауапкершілігінде тұр [4, 6-7бб.]. 
Ал  оқушы  ұтымды  әдістерді  пайдалану  арқылы  өзінің  білімге  деген  ынтасын 
ұштайды, таным-білім көкжиегін кеңейтеді. Бірте –бірте ұстаз дәрісін жалыға тыңдаушыдан 
белсенді  ойлаушы,  ізденімпаз  шәкіртке  айналады.  Шәкір  жүрегіне  жол  табу  үшін 
сабағымның  әрбір  сәтін  қызықты,  ұтымды  өткізуге  тырысамын.  Оқушы  ойын  дамытудың 
түрлі  тәсілдерін  тынымсыз  ізденіп  пайдалануға  ұмтыламын.  Оқушы  -  тек  белгілі  мәліметті 
қабылдаушы  емес,  сонымен  қатар  терең  ой  иесі,  жеке  тұлға.  Ол  терең  ойланып,  өз  ойын 
дәлелдей білуі керек. Оқушыларға еркін ойлауға, өз ойын дәлелдеуге, ой жүйесін дамытуға 
мүмкіндік беремін. Мұндай әдіс-тәсіл бойынша өтетін сабақтарда оқушы ой алмастырады, ой 
алмаса  отырып,  бір-бірінен  көп  нәрсе  үйренеді,  өзінің  әлемді  қабылдауын,  өз  түйсігін 
тыңдаушыға  жеткізеді.  Әр  нәрсені  үйренген  сайын  өз  білімдерін  қайта  қарап,  берілген 
мазмұндағы  әлемді  қалай  қабылдайтындығына  шолу  жасап  отырады.  Әр  оқушының  өз 
4.
 
Оқу міндеттерін шешу барысында топтастар арасында пікір алысу, болжау, баға 
беру өздігінен іске асырылады. Сол себептен өзара көмек, басшылық  қалыптасады.  
5.
 
Әр топтың шешімі сынып бойынша талқыланады. Шығарылған қорытындылар 
теңестіріледі, салыстырылады. 
 
 
   
Түсіндіру 
Жинақтай білу 
Дәлелдеу 
Талдай білу 
Абстракциялау 
Салыстыру 
Ойын анық 
айта білу 
Бақылау 
 
Жеке тұлға, яғни оқушы 

276 
 
біліміне, білім алу жүйелігіне саналылықпен қарауы арта түседі. Жаңа ақпараттарды шолуға 
және өз ойларын қайтадан зерттеуге үлкен мүмкіндігі туады. 
 
                  
Ұжымдық оқыту технологиясының тиімділігі
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Мақсаты 
-
 
әр оқушының қабілетін дамыту; 
-
 
 еңбек етуге баулу; 
-
 
ұйымшылдық қабілеттерін дамыту; 
-
 
 ынтымақтастыққа тәрбиелеу; 
-
 
өзін-өзі басқаруға, байқампаздыққа жетелеу. 
Ерекшелігі 
1.Жекелей оқыту.                                      Оқушы - оқушы       
2. Жұптық оқыту.                                      Оқушы - оқытушы 
3. Топтық оқыту.                                       Оқушы – үйретуші міндеттерін 
атқарады. 
4. Ұжымдық оқыту 

 
 
Талаптары 
-
 
Әр оқушының еңбегі пайдалы болуы керек. 
-
 
Өзінің ғана емес басқаның да еңбегіне жауапкершілікпен қарауы керек. 
-
 
Өзі оқи отырып өзгені оқыта білуі керек. 
-
 
Түсінбегенді түсіндіру, меңгергенше меңгерте білуі керек. 
Кезеңдері 
1.
 
Тапсырмаларды даярлау кезеңі. 
2.
 
Тапсырманы екінші оқушыға түсіндіру кезеңі. 
3.
 
Өз бетінше жаттығу жазу, тәжірибе жасау, есеп шығару, шығарма жазу, 
түсінгенін баяндау кезеңі. 
 
 
 
 
Тәрбиелік мәні 
-
 
өзін-өзі басқару; 
-
 
өзіне – өзі қызмет ету; 
-
 
жауапкершілікті сезіну; 
-
 
басқаның еңбегін бағалай білу; 
-
 
ұқыптылық; 
-
 
белсенділік; 
-
 
адалдық; 
-
 
байқампаздық; 
-
 
зейінділік; 
-
 
ынтымақтастық; 
-
 
ұжымдық; 
 
 
 
 

277 
 
Қазіргі заман мектепке де, мұғалімге де, оқушыға да жаңа талап деңгейінен көрінуді 
міндет  етіп  жүктейді.  Елімізде  болып  жатқан  оң  өзгерістер  мектеп  өміріне  де  жаңалықтар 
лебін әкелуде, осы орайда бүгінгі күн ізденімпаз, таным белсенділігі жоғары, еңбекқор ұрпақ 
тәрбиелеуді  қажет  етеді.  Елбасымыз  Н.  Ә.  Назарбаев  Жолдауында  айқандай:  «Болашақта 
өркениетті  дамыған  елдердің  қатарына  ену  үшін  заман  талабына  сай  білім  қажет. 
Қазақстанды  дамыған  50  елдің  қатарына  жеткізетін,  терезесін  тең  ететін  –  білім»  [2,  7б.]. 
Сондықтан,  қазіргі  даму  кезеңі  білім  беру  жүйесінің  алдында  оқыту  үрдісінің 
технологияландыру  мәселесін  қойып  отыр.  Оқытудың  әртүрлі  технологиялары  сарапталып, 
жаңашыл  педагогтардың  іс  –  тәжірибесі  зерттеліп,  мектеп  өміріне  енуде.  Сондай 
технологиялардың бірі -  Қ.Бітібаеваның «Жаңа білімді меңгерту» технологиясы. 
 
 Жаңа тақырып бойынша берілетін алдын ала тапсырмалар жүйесі. 
 Тапсырмалар негізіндегі сұхбат-әңгіме, пікірлесу. 
 Мұғалім түсінігі. 
 Қосымша материалдар, ғылыми еңбектермен жұмыс. 
 Оқулықпен жұмыс.  
 Жинақтау, қорытындылау. 
Осы  5  кезеңде  оқушылар  алған  білімдерін  ұжым  болып  саралайды,  яғни  алған 
білімдерін  өздері  жүйелейді.    Осы  әдіспен  өтілген  сабақтардан  байқағаным,  яғни 
тапсырмалар негізіндегі сұхбат – әңгіме, пікірлесу барысында оқушының білімді өз бетімен 
алуға  деген  ынтасы,  шығармашылық  жұмыстарға  қабілеті,  танымдық  белсенділіктерінің 
артқаны бірден анықталады.  
Ұстаздың  «Ой  тастау,  ойланту,  ойлау»  технологиясы  әдеби  айтыс,  пікірлесу, 
диологиялық  әңгіме, проблема шешу, іздену  сияқты өнімді  әдістермен қатар оқушылардың 
өз бетімен ізденуіне, зерттеу жұмысына негізделеді. Жобалау, модель жасау, оқушыларды өз 
беттерімен  жаңа  өнім  жасауға  бағыттау  –  ұстаз  технологиясының  ең  негізгі  алтын  діңгегі. 
Оның барлығында оқушы жеке тұлға, дара субъект ретінде қабылданады. Көзбе-көз әңгіме, 
ойлы  сұхбат,  пікір  еркіндігі,  білімді  оқушының  өз  еңбегімен  алуына  жағдай  жасау,  оқу 
жүйесін тереңдете беру, оны игертудің тиімді жолдарын іздеу — ұстаздың басты ұстанымы. 
Ұстаз  өтілетін  жаңа  тақырыпқа  алдын  ала  тапсырма  беріп,  ой  тастайды  да  сабақтың  өн 
бойында  ол  шешуші  роль  атқарып  отырады.  Үй  тапсырмасы,  жаңа  сабақ,  оларды  бекіту, 
қорытындылау  кезеңдерін  бірлікте  қарастырып  бүтінге  айналып  кетеді.  Сабақтың  өн 
бойында,  әр  кезеңдерінде  оқушылар  ой  тастауда  белгіленген  ауқымды  мақсатқа  жетудің 
жолдары  жүйелі  түрде  ойландыру,  ойлау  іс  әрекеттері  арқылы  жүзеге  асып  отырады.  Бұл 
әдіс бойынша байқалатыны оқушылардың өз бетімен шығармашылық жұмыс жасап, өзінше 
ойын жүйелеп, тақырып бойынша өз көзқарасын білдіру мүмкіндігі артады.  
Жаңашыл  ұстаздың  іс-тәжірибелерін  өз  жұмыс  жүйемде  пайдалана  отырып, 
оқушылардың  өз  бетімен  жұмыс  жасап,  өз  бетімен  ойланып,  қорытынды  шығара  білуге 
жетелеу мақсатында әр сабағымды түрлендіріп өткізуге жол таптым. Әдебиет сабақтарында 
өлең  немесе  әңгімелерді  өткен  кезде  оқушының  тақырыпты  жете  меңгеруі  үшін  «Жұмыс 
бағдарын»  құрып,  топ  бойынша  жұмыс  жүргіземін.  Мәселен,  ақын  –жазушылардың 
шыңғармаларын өткен кезде төмендегідей жұмыс бағдары жүргізіледі.  
«Жұмыс  бағдары»  бойынша  өтілген  әр  сабақтан  кейін  оқушылардың  ойлау  қабілеті, 
сөйлеу  дағдысы,  басқа  оқушылардың  пікіріне  сын  көзбен  қарау,  ойын  дәлелдеу,  жинақтау, 
салыстыру  дағдылары  қалыптасып,  сабаққа  деген  қызығушылықтарының  артқаны 
байқалады. 
 
 
 
К
езе
ң
де
р
і 

278 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында: 
«Қазіргі  кезеңдегі  білім  беру  сапасы  оқушылардың  түрлі  қызметтер  саласындағы 
проблемаларды  өз  бетінше  шешу  мүмкіндіктерін  қамтамасыз  ететін  қалыптасқан  негізгі 
құзыреттілік  түріндегі  білім  беру  нәтижелерінің  жетістіктерімен  түсіндіріледі»,  делінген. 
Білім,  білік,    дағдыларды  меңгертуден  құзыреттіліктерді  қалыптастыруды,  құзыреттіліктер 
түрінде  күтілетін  білім  беру  нәтижелерін,  білім  сапасына  бақылау  жасаудың  тәртібін 
қарастырады [3, 3-5 бб.]. 
Біздің бүгінгі күні алдымызға қоятын негізгі мақсатымыз – тілді қадірлеп, мәдениетті 
дамыта білетін, біздің жолымызды ары қарай жалғастырып, жетілдіріп, дамытып отыратын, 
өз елін, өз жерін, ұрпағын қадірлейтін азаматтарды тәрбиелеп,  дайындау.  
Елбасы  Нұрсұлтан  Назарбаев:  «Болашақта  еңбек  етіп,  өмір  сүретіндер  –  бүгінгі 
мектеп  оқушылары,  мұғалім  оларды  қалай  тәрбиелесе,    Қазақстан  сол  деңгейде  болады. 
Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр,»-деген сөзі жас ұрпақты тәрбиелеудегі ұстаздар 
қауымына жүктелген жауапкершілік пен міндеттерді айқындай түседі. Біз, ұстаздар қауымы, 
осы жүктелген жауапкершілік пен міндеттерді терең түсіне отырып, білім саласында аянбай 
тер төгіп, еңбек етуіміз қажет. 
 
ӘДЕБИЕТТЕР 
1.
 
Қазақстан  Республикасындағы  Білім  туралы  заңнама.  Заң  актілерінің  жиынтығы.  – 
Алматы: ЮРИСТ, 2014. – 368 б. 
2.
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  халыққа  Жолдауы  (2014 
жыл, қаңтар). 
3.
 
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Жалпыға Міндетті Білім беру стандарты. – 
Астана, 2014 жыл.  
4.
 
Ж.А.Сейсенбаева,  Л.Ж.Орманбекова  «Дарынды  балалармен  жұмыс».  Оқу  – 
әдістемелік құралы. – Алматы, 2011жыл. – 43 бет. 
5.
 
М.Валиева  «Білім  беру  технологиялары  және  оларды  оқу-тәрбие  үрдісіне  енгізу 
жолдары». Әдістемелік нұсқау. – Алматы, 2002 жыл. 
 
 
 
 
 
 
 
Жұмыс бағдары 
1.
 
Өлеңді оқу. 
2.
 
Сөздік жұмысы. 
3.
 
Өлеңдегі негізгі ой не туралы? 
4.
 
Негізгі ой қай сөйлемде? 
5.
 
Өлең шумағында қайталанып келетін 
сөздерге назар аудару. 
6.
 
Өлең шумағын, ұйқасын, буын санын 
ажырату. 

279 
 
УДК 541.124 
ЗНАЧЕНИЕ СЕМЬИ В ЖИЗНИ РЕБЕНКА 
 
Соколовская Т.В. 
Средняя школа №8 им. Н.Островского г. Талдыкорган,  
stv.tanya@bk.ru
 
 
«Все мы родом из детства», «Все – и хорошее, и плохое – человек получает в семье». 
Эти педагогические мудрости известны, наверное, всем. 
Именно  семья  была,  есть  и,  по-видимому,  всегда  будет  важнейшей  средой 
формирования  личности  и  главнейшим  институтом  воспитания,  отвечающим  не  только  за 
социальное воспроизводство населения, но за воссоздание определенного образа его жизни.  
Факторы,  которые  влияют  в  семье  на  личность  ребенка,  специалисты  условно 
подразделяют на три группы. 
Первая  –  это  социальная  микросреда  семьи,  в  которой  осуществляется  приобщение 
детей  к  социальным  ценностям  и  ролям,  введение  их  в  сложности  и  противоречия 
современного мира. 
Вторая  –  это  внутри-  и  внесемейная  деятельность,  по  преимуществу  бытовой  труд, 
являющийся  могучим  орудием  социализации  человека  и  его  приобщения  к  будущей 
жизнедеятельности.  
Третья  группа  –  это  собственно  семейное  воспитание,  некий  комплекс 
целенаправленных педагогических воздействий. 
Вряд  ли  кто-нибудь  возьмется  оспаривать  утверждение,  по  которому  первые  две 
группы факторов могут быть представлены педагогикой семейных отношений, - той самой о 
которой писал А.С.Макаренко – «Ваше собственное поведение, утверждал он в своей «Книге  
для родителей», - самая решающая вещь. Не думайте, что вы воспитываете ребенка только 
тогда, когда с ним разговариваете или поучаете его, или приказываете ему. Вы воспитываете 
его в каждый момент вашей жизни, даже тогда, когда вас нет дома. Как вы одеваетесь, как 
вы  разговариваете  с  другими  людьми  и  о  других  людях,  как  вы  общаетесь  с  друзьями  и  с 
врагами,  как  вы  смеетесь,  читаете  газету  –  все  это  имеет  для  ребенка  большое  значение. 
Малейшее  изменение  в  тоне  ребенок  видит  или  чувствует,  все  повороты  вашей  мысли 
доходят  до  него  невидимыми  путями,  вы  их  не  замечаете.  А  если  дома  вы  грубы  или 
хвастливы, или вы пьянствуете,  сквернословите, а еще хуже, если вы оскорбляете мать, вы 
уже  воспитываете  плохо,  и  ваше  недостойное  поведение  будет  иметь  самые  печальные 
последствия!» 
Воспитание  необходимых  для  семейной  жизни  качеств  (таких  как  понимание, 
отзывчивость,  эмоциональное  соучастие)  более  всего  и  происходит  в  незримой,  но 
чрезвычайно  влиятельной  области  педагогики  отношений,  дефекты  которой  порождают 
последующие  отклонения  в  поведении.  Так,  изучая  подростков-правонарушителей  из 
благополучных семейных союзов – полных, материально обеспеченных и впрямую плохо не 
влияющих на ребенка – ученые обнаружили два типа семей, в которых они выросли. Первый 
–  с  потребительским  стилем  воспитания,  где  материальное  благополучие  сочеталось  с 
полной  бездуховностью,  с  мещанскими  и  стяжательскими  интересами,  и    второй  –  с 
отсутствием  эмоциональных  контактов  родителей  с  детьми,  нормальных,  теплых  их 
взаимоотношений. 
Психологи  выявили,  что  благоприятные  отношения  в  семье,  обычно  переносятся 
затем  и  в  учебную  группу.  Учащиеся  таких  семей  куда  легче  строят  хорошие 
взаимоотношения    со  сверстниками  и  чаще  становятся  лидерами.  Учащиеся  же  из  семей  с 
плохими  отношениями  не  умеют  их  строить  и  в  учебной  группе  и  куда  чаще  становятся 
изолированными. 
Наконец,  изучая  воспитанников  с  явными  дефектами  воспитания,  специалисты 
выявили,  что  в  их  семьях  наблюдался  один  из  трех  типов  явных  нарушений  правильного 
отношения к ребенку: 

280 
 
1.  Гиперопека  со  стороны  матери.  Дети  в  таких  семьях  вырастают  безвольными,  без 
инициативными,  не  умеющими  принимать  собственные  решения.  В  коллективе  такие  дети 
плохо адаптируются, постоянно жалуются  и ищут поддержки мамы в любых вопросах. 
2.  Полное  равнодушие  родителей  к  ребенку.Задача  каждого  родителя  –  не 
отмахиваться  от  изменений,  происходящих  с  их  ребенком,  не  относится  снисходительно  к 
его  переживаниям.  Не  убаюкивать  себя  словами  «Все  трудно  взрослеют,  и  у  него  все 
пройдет,  само  собой  наладится!»  Само  собой  ничего  не  налаживается!  Даже  самые  так 
называемые «без проблемные» дети нуждаются в  родительской чуткости и поддержке.  
3. Жестокое, агрессивное отношение со стороны одного из родителей.Для  родителей 
важно  удержать  себя  от  крайности  и не  превратиться  в  родителей неусыпных  контролеров 
или  родителей-тиранов,  которые  не  дают  своему  ребенку  шагу  ступить  без  их  помощи, 
контролируют  его  мысли  и  поступки,  игнорируют  его  уже  почти  взрослые  интересы  и 
потребности.  
Родители такого типа руководствуются убеждением «Только я могу знать, что хорошо 
для  моего  ребенка!».  Однако,  выросшему  под  таким  прессингом  ребенку  будет  очень 
непросто  принимать  самостоятельные  решения  в  будущем,  ведь  все  за  него  всегда  решали 
взрослые.
 
От родителей подростка требуется повышенная внимательность к ребенку и глубокое 
понимание того, как быть максимально эффективным в своих воспитательных усилиях.  
На  что  же  необходимо  обратить  внимание,  родителям  взрослеющих  детей?  На 
вопросы власти и авторитета во взаимоотношениях, а именно  – на снижение роли власти и 
повышение роли авторитета. 
Ответ на этот вопрос состоит их четырех слагаемых
Первое из них – это частота и качество контактов с другими. Личный авторитет тем 
выше, чем чаще и лучше он общается с окружающими его людьми, для которых он мечтает 
стать  авторитетным.  Родителям  следует  присмотреться  к  себе  и  честно  ответить  на  два 
вопроса:  достаточно  ли  часто  мы  общаемся  с  детьми  и  можно  ли  считать  это  общение 
благоприятным? Не случилось ли так, что наши контакты стали весьма эпизодическими,  и – 
как  это  ни  печально  –  в  основном  сводятся  к  внушениям,  нотациям,  дознаниям  и 
наказаниям?  Именно  в  подростковом  возрасте  определяется  характер  будущих  отношений 
взрослеющего  человека  с  родителями  –  будут  ли  они  близкими,  доверительными, 
уважительными.  Или  произойдет  отмежевание,  возникнет  эмоциональный  холод, 
отчуждение,  скрытность,  которые  останутся  на  всю  жизнь,  и  будут  отравлять  семейную 
атмосферу, порождать раздоры и конфликты в будущем.  
Второе слагаемое личного авторитета – это информированность о делах других. Увы, 
мы  взрослые  очень  мало  знаем  о  делах  и  поступках  взрослеющих  детей.  Отчасти  из-за 
естественной  для  этого  возраста  скрытности.  Но  более  всего  из-за  нашей  лености, 
невнимания, нежелания хоть на время стать на их место. 
Третье слагаемое – это степень понимания и уровень решения вопросов личной жизни 
тех, у кого мы намерены заслужить авторитет.Именно в подростковый период формируется 
самооценка  личности,  тренируется  сила  собственного  «Я»,  которая  во  взрослой  жизни 
является главным внутренним защитником человека и позволяет ему с честью выходить из 
самых сложных ситуаций.  
И,  наконец,  четвертое  слагаемое  –  это  наша  активность  в  самосовершенствовании  и 
совершенствовании  окружающей  действительности.  Наши  дети  даже  в  критически-
негативном состоянии всегда восхищаются теми, кто смог самореализоваться, кто воплотил 
и воплотился, гордятся такими людьми и берут с них пример. 
Главное в позиции родителя – правильный настрой, умение воспользоваться опытом 
собственного  подросткового  периода  и  тщательное  соблюдение  главных  правил  
эффективного общения.  
- Необходимо занять правильную позицию в отношениях.Не ожидайте, что подросток 
беспрекословно примет любой ваш совет или распоряжение и станет немедленно послушно 

281 
 
его  выполнять.  Настраиваясь  заранее  на  то,  что  он  проявит  покорность  и  послушание,  вы 
испытаете стресс в том случае, когда этого не произойдет. 
Чтобы  избегать  излишних  проблем  и  конфликтов,  соразмеряйте  собственные 
ожидания с возможностями ребенка. 
-  Доверяйте  своему  ребенку.    Все  родители  мучаются  вопросом:  «Какую  степень 
свободы  предоставить  ребенку-подростку?».  И  каждый  отвечает  на  него  по-своему.  Но 
главное,  считают  психологи,  взрослым  нужно  придерживаться  золотого  правила  –  не 
перегибать палку, найти «золотую середину» между уровнем самостоятельности подростка и 
уровнем контроля со стороны родителей.  Принимая самостоятельность ребенка, не сводите 
ее к вседозволенности.  
-  Всегда  будьте  готовы  к  общению  с  ребенком.  Общайтесь  с  подростком  в  форме  
диалога, где существует равенство позиций взрослого и подростка.  Не давите на ребенка, не 
навязывайте  своего  общения.  Но  будьте  всегда  рядом  и  всегда  открытыми  для  разговора  с 
ним. Ребенок молчит и не откровенничает? Не обижайтесь. Но, если подросток захочет чем-
то поделиться – слушайте с интересом, задавайте вопросы, поддерживайте.  
-  Помните,  что  каждому  ребенку  нужно  признание  –  ему  хочется  знать,  видеть  и 
чувствовать,  что  его  таланты  ценят;  его  способностями  гордятся;  его  навыки 
приветствуются.Не скупитесь на похвалы. Поощряйте и вдохновляйте своего ребенка!  
Чем больше вы хвалите своего ребенка, тем увереннее он становится и тем приятнее 
ему  рассказывать  вам  о  своих  делах.  Конечно,  похвала  должна  соответствовать  реальным 
достижениям ребенка, пусть даже пока весьма скромным.  Хвалить ребенка чрезмерно и без 
всякого повода – значит, растить «задаваку» с неадекватной самооценкой.  
Каждый  родитель  на  своем  опыте  знает:  наступление  подросткового  периода  в 
развитии  ребенка  связано  со  значительной  перестройкой  его  физиологии,  психических 
реакций  и  поведения.  Совсем  не  случайно  психологи  называют  подростковый  возраст 
кризисным.  Причем  этот  кризис  существенно  отличается  от  предыдущих  возрастных 
кризисов,  происходящих  в  жизни  ребенка  в  три  года  и  затем  в  семь  лет.  По  сравнению  с 
ними подростковый кризис является гораздо более острым и продолжительным. 
От  того,  как  подросток  справится  с  ним,  какую  помощь  от  своих  родителей  он 
получит в этот сложный период, зависит очень многое.  
Семья, родительский дом должны стать для подростка местом, где он чувствует себя в 
полной  безопасности,  принятым  и  защищенным.    А  родители  –  теми  людьми,  у  которых 
достаточно терпения и мудрости, чтобы понять и принять его в случае любой неудачи

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   48




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет