Диплом жұмысы 5В020500 «Филология: қазақ тілі» мамандығы Нұр-Cұлтан, 2022 «Қорғауға жіберілді»
жүктеу/скачать 4,9 Mb.
|
| Презентация. Ақпараттық технологияларды сабаққа енгізу пәнге деген қызығушылықты және оқушылардың білім сапасын арттыруға көмектеседі. Мұғалімдердің басым көпшілігі сабақтарға презентация құруға мүмкіндік беретін Microsoft Power Point компьютерлік бағдарламасын қолданады. Бұл әдеттен тыс қызықты бағдарлама, сабақты эмоциялармен байытады, оқу процесін психологиялық тұрғыдан жеңілдетеді, әдебиетке деген қызығушылықты оятады, ой-өрісін кеңейтеді және сабақтың тиімділігін арттырады. Сөзжұмбақтарды, иллюстрацияларды, сызбаларды, әртүрлі позитивті тапсырмаларды, тестілерді презентацияда құрастыру сабақтың эффективтілігін күшейтеді. Бұл жағдайда компьютер мұғалімнің көмекшісіне айналады. Мұнда мұғалімнің рөлі ерекше маңызды. Ол сабаққа арналған компьютерлік бағдарламаларды, дидактикалық материалды және жеке тапсырмаларды таңдайды, оқушыларға жұмыс процесінде көмектеседі, олардың білімі мен дамуын бағалайды. Ақпарат білім беруі, арнайы өңделуі, белгілі бір бағдарламалық ортаға орналастырылуы, содан кейін ғана ұсынылуы керек. Осы орайда мұғалімнің компьютерлік оқыту жағдайындағы жұмысы күрделене түсетіні анық. Ол үшін жоғары технологиялық және әдістемелік дайындық қажет.
Сабақ-презентация оқушыларды тақырыпты байыпты және тереңірек түсінуге, проблеманы зерттеуге, тәжірибеге қатысуға, өзін-өзі тексеру, бақылау, интроспекция, бағалау негізінде өзіндік бағалау жүргізуге ынталандырады. Сабақта компьютер мен мультимедиялық проекторды пайдалану әртүрлі кезеңдерде уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді: үй тапсырмаларын тексеру, білімдерін жаңарту, қайталау, жаңасын оқып үйрену, оқылған тақырыпты бекіту, өзіндік жұмысты тексеру (өзін-өзі тексеру, өзара тексеру); оқушыларға бай визуалды материалды көрсету, классикалық музыка жауһарларын тамашалауға мүмкіндік беру. Сандық технологиялар сабақта келесі жайттармен үйлеседі: - проблемалық оқыту; - білімді қалыптастыруға арналған педагогикалық шеберхана; - зерттеу және жобалық оқыту технологиялары; - жеке тұлғаға бағытталған технологиялар [17, 24]. Біз бұл технологияларды АКТ-мен интеграциялау және қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында қолдану тәжірибесі негізінде жинақтадық. Олардың арасында келесі сабақтар бар: «Аяз би» ертегісі, «Қыз Жібек» жыры, Д. Исабеков «Әпке» драмасы, А. Құнанбаев шығармалары, т. б. Оқушылар білімін басқаруда компьютер көмекке келеді. Іс жүзінде бақылау іс-әрекеті мен өзіндік жұмыс кезінде тестілік бағдарламаларды қолдану тәжірибесі бар. Компьютерлік тестілеу әр бала туралы жеке және жалпы сипаттағы қажетті ақпаратты алуды анықтайды. Бұл әр баланың үлгерімін көруге мүмкіндік береді. Бағдарламалық-әдістемелік кешендердің көмегімен сіз әр оқушының оқу процесін басқара аласыз. Ақпараттық технологияларды қолдану нәтижесінде оқу процесінің сапасының жақсарғанын растау туралы мәселені шеше отырып, біз өндірістік тәжірибеде жүргізілген жұмыстарға мысал келтіреміз. Әдебиет пәнінің мұғалімі әр сабаққа көркем және ғылыми-көпшілік әдебиеттердің тұтас «жүгін» дайындайды: мәтіндер, дәйексөздер, ақындардың, жазушылардың, риториктердің мәлімдемелері, библиографиялық сілтемелер, көрнекі материал. Бұл жағдайда қолыңызда 1-2 диск түрінде электронды кітапхана болғаны өте ыңғайлы, мұнда классикалық және қазіргі заманғы әдебиеттер, фантастика, шытырман оқиғалар, шетелдік әдебиеттер, ежелгі қазақ, антиквариат және тағы басқалар бөлімдерін таба аласыз. Презентация – мұғалімнің әр күнгі сабағының маңызды құжаты. Мұнда сабақ жоспарына сәйкес барлық деректер, ақпарат көздері кезең-кезеңімен орналасады: сабақтың тақырыбы, оқу мақсаты, тапсырмалар және оларды орындаудың қадамдары, бағалау, түрлі сызбалар мен кестелер, суреттер, аудио, видео, түрткі сұрақтар, т.б. Педагогикада презентация құрудың өзіндік талаптары мен ерекшеліктері бар: Презентацияның класикалық үлгіде (біртүсті фонда, жалтыр-жұлтыр болмауы қажет) болғаны аса маңызды. Өйткені оқушының білім алу үрдісіне ешқандай сыртқы фактор кедергі жасамауы қажет. Бала ойы бөтен нәрселермен былғанбағанын баса назарда ұстау керек. Презентацияның әр беті максималды түрде 2 сөйлемнен аспауы қажет. Идеалды нұсқа – бір сөйлем. Егер презентацияда ақпарат өте көп қара сөздермен жазылса, онда оның оқушыға еш көмегі болмайды. Кез келген адам бірнеше сөйлемнен немесе бір абзацтан, тіпті күллі мәтіннен бір ғана ойды түсінеді. Суреттердің үлкен масштабта болуы шарт емес, бастысы – дереккөздің дәл, анықтылығында, сапасында. Үлкен масштабтағы суреттерге қызығамыз, бірқ онда оқушыға керек детальдар айқын болмайды. Сондықтан да сабаққа қатысты сурет бірліктерінің бір бетте орналасуына, жеңіл қабылдауына көңіл бөліну қажет. Адам естігенін ұмытады, көргенін жадында ұзақ сақтайды. Презентация көрерменін жалықтырмағаны жөн. Мәселен, сөзден гөрі адамның миы, көзі, жады жүйелі сызбаны, суреттерді, талдауларды тез әрі жеңіл қабылдайды, түсінуге де ыңғайлы. Демек презентацияда жүйелілік болуы шарт. Мұғалімнің әр сабаққа дайындығы презентация арқылы көрініс береді [21,102]. Презентациядағы шартты белгілер оқушы мен оқытушы арасындағы символдық қатынастарды тиімді реттейді. Мысалы, мұқият тыңда, ой бөлісеміз, жазамыз, оқимыз секілді ескертпе іс-әрекеттерді қандай да бір символдық шарттармен, уреттермен таңбалаған дұрыс. Сөз өнеріне жанасудың тамаша көзі - аудиокітап. Сыныпта студенттер театр әртістерінің орындауындағы мәтіндерді тыңдауға мүмкіндік алады және бұл оларға мәтіннің мазмұнын жақсы түсінуге, эпизодты талдауға және мәтінді түсіндіруге мүмкіндік береді. Көркем шығарманы оқытуда оқушылар тарапынан туындайтын мәселе – кітап бетінің көптігінде немесе сөздердің күрделілігінде. Осы қиындықтарды аудиокітап сәл де болса жеңілдетеді. Өйткені қазіргі таңда әр оқушының, тіпті бастауыш бүлдіршіннің қолында цифрлық смарт телефон. Смарт телефон құрылғыларын пайдалана отырып, оқушы кез келген ортада өзіне ыңғайлы уақытта кітапты оқымай-ақ, тыңдау арқылы да көркем шығарманы түсіне және түсіндіре алады. Бірақ жоғарыда айтып өткеніміздей, есту арқылы қабылданған білім уақытша, тез қабылданып, тез ұмытылады. Аудио арқылы ақпаратты қабылдауда сөйлеушінің (көркем шығарманы оқитын тұлғаның) дауыс тембрі, ырғағы, интонациясы аса маңызды рөл атқарады. Қазақстанда отандық және шетелдік көркем туындыларды аудиотаспға түсірген танымал платформа – kitap.kz. Электронды кітапханада 6000-ға жуық кітап қоры болса, оның 500-і аудиомен таспаланған. Жалпы сөздік қоры 150 000-нан аса лексикалық бірлікпен қамтылған. Аталмыш кітапханада кітаптардың аудио нұсқасымен қатар, ән мен күйлердің де аудио жазбасы сақталған. Онлайн платформаны телефонға жүктеуге немесе google play арқылы тыңдауға болады. Көркем шығарманы оқытуда бұл оқытушы үшін де, оқушы үшін де тиімді цифрлық ресурс. Қазіргі қоғамның басты талабы – жеке тұлғаны дамыта оқу. Әр баланың өзіндік ерекшелігі, қандай да бір іске, кәсіпке қызығушылығы, соған сай пәнге деген бейімі болады. Осы қабілеттерді баспай, керісінше, оқушыға жеке қолдау білдіру мақсатында оқушы білімді игерудің әртүрлі жолдарын өзі таңдауға құқылы. Аудиокітап оқушылардың бәріне ұнайды, ыңғайлы деуден аулақпыз. Оқушылардың басым бөлігі аудиокітап арқылы уақыт үнемдесе, кейбір оқушылар кітап арқылы оқудан ләззат алуы мүмкін. Сондықтан да цифрлық ресурстардың тағы бір тиімділігі – таңдау ұсына алуында және олардың көп варианттылығында. Расында, аудиокітап уақытты үнемдейді. Мәселен 2 күн, 3-5 сағат арасында оқылатын кітапты аудиокітап 5-10 минут аралығында ықшамдап оқып немесе түсіндіріп береді. Және бір тиімділігі – автобуста, көшеде келе жатып, ұйықтар алдында, өзіңіз тағдаған ортада тыңдай аласыз. Электрондық сөздіктер, энциклопедиялар, анықтамалықтар оқушыларға арналған тапсырмаларды әртараптандыруға, ақпарат іздеу процесін жеделдетуге мүмкіндік береді; сабақта ғылыми сипат пен нақтылық принциптерін жүзеге асыруға көмектеседі. «http://kazneb.kz» сайтында қазақ тілінің түсіндірме сөздігі, әдеби теориялық еңбектер, әдеби жәдігерлердің электронды нұсқасы бар. Осы электронды құрылғылар арқылы оқушы кітапханаға барып уақыт жоғалтпай, өзі қалаған уақытта тапсырма орындай алады. Электронды сөздіктер мен анықтағыштардың тиімді тұсы – көркем әдеби сөздерді оқу барысында дер уақытында түсінуге мүмкіндік береді. Электронды әдеби журналдар мен газет беттерінде жарық көрген әдеби сыни мақалалар, ақпараттық порталдардағы әдеби нишалар оқушылар мен оқытушыларға көркем шығарманы терең, сыни әрі заманауи тұрғыдан меңгеруіне жағдай жасайды. Өзіміздің және өзге де әріптестеріміздің педагогикалық тәжірибелеріне сүйене отырып, республика көлемінде кең танылған әдеби-электронды порталдардың төмендегідей 3-кестеде тіздік: Кесте 3 Әдеби-электрондық порталдар
жүктеу/скачать 4,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|