Диплом ж±мысыныњ көкейтестілігі. Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға көшкендігін ірі өркениетті елдер мойындай бастады.
жүктеу/скачать 232 Kb.
|
. Бастауыш мектеп оқушыларына құлық тәрбиесін беруде Абай шығармаларының алатын ролі
| Бес асыл іс:
1. талап — болашақќа талпыну; 2. еңбек - ерінбей еңбек ету; 3. терең ой - ақыл ой, сµз нсгізі - ми мен ақыл; 4. қанаѓат - барға риза болу; 5. рахым - адамның өзге кісіге жасайтын жақсылығы, көмегі. Бес дүшпан: өсек — біреуді сырттан кінәлау, жала жабу, сөз тасығыштық; өтірік - өтірік сөзді шын деп ант еткен, азған адамды жатқызады; мақтаншақ - даңғойлық, жаман қылықтардың бірі; еріншек — талапсыздық, жігерсіздік, ұятсыздық; бекер мал шашпақ - қолда бар қаржы мен мүлкін пайдалана алмау, өз пайдасын білмеу, сырт көзге жомарт болып көрінуге тырысатын мақтаншақ. Б±л өлењде Абай атамыз жаман ќасиеттерден аулаќ болып, жақсы ќаситтерді бойымызға сіңіруді, болашақга Отанын сүйетін азаматы болуына шақырады. Абайдың әнінің бірі "Желсіз түнде жарық ай." Бүл өленде табиғатќа деген сүйіспеншілігін суреттейді, сол арқылы бала бойына табиғатты аялауға деген мінез-кұлқын тәрбиелейді. Үлы ақынның табиғат туралы "Күз" өлеңінде "сүрт бүлт", "дымқыл түман" табиғат құбылысы айтылады. "Сүр бүлт" — ауаның түнек сияқгы болуын айтады, бүл өлеңнің астарында адам мінезінің өзгерістерін байкдуға болады. Осы өлең арқылы балаларды адамгершілікке, табиғат күбылыстарына ерекше көзқарасын айтуға болады. Бағдарламасының негізінде Абай шығармаларының жолдануы жөнінде үсынысым мынандай: — Болашақга бағдарламасының өзгеруіне байланысты оку жоспарына Абай мұраларын көптеп енгізу. Каншалықты орта мектебінде жүмыс істеуіме байланысты Абай шығармаларын бағдарламаға енгізу; Қазақстанда омір сүргендігінен, білім алғандыктан біздің балаларымыз кдзақ жазушыларын, ақындары соның ішінде Абай өлендерін білуі тиіс. - Бағдарламаға сәйкес "Қыс", "Күз" өлендері және "Желсіз түнде жарық ай" әнін енгізу. Халқымыз тәуелсіздікке жеткізісімен окушыларға құлықгық тәрбие беруге жан сала кірісу уақыт талабымен бірге келген игілікті мақсат екені даусыз. Білім туралы заңца осы саладағы қоғамдық кдтынастарды болашағымыздың мемлекеттік саясатының негізгі принциптері берілуі карастырлады. Бұл занда балаларды мінез-құлық тәрбиелеуде, балаларды жаман әдеттен арылту, оқу сабақгарда кұқық бұзушылықгы болдырмауды қаматамасыз ету көзделеді. Қазіргі қиын кезеңге қарамастан бастауыш сыныпта жан-жақгы тәрбие, білім берудің бірден-бір мекемесі мектеп болып отыр. Ќай қоғамда болмасын ұрпақ тәрбиесінің алатын орны ерекше. Білім негізі бастауыш мектепте қаланады десек, ұрпақ тәрбиесі алдында бастауыш сынып м±ғалімдерінің жауапкершілігі орасан зор. Күнде өзгеріс болып жатќан бүгінгі танда халқымыздың арғы-бергі тарихы мен дәстүрін, тарихи асыл мүраларымызды біліп, ќастерлеп, бүгініміз бен кешегіміздің нәрлі ќайнарына айналдыру, өмір қажеттілігінен туындап отырған әрқайсысымыздың азаматтық, перзенттік парызымыз. Бүгін мектеп қабырғасындағы әрбір өскелең ұрпақ - ол ертеңгі қоғам иесі. Сондықтан да оқтудың алғашқы сатысынан бастап оќушыларға сапалы білім мсн сапалы тєрбис беру, халықтық псдагогиканың норлі қайнарымен сусындату болашақ ±стаз білуі тиіс. Осы аталған тақырып бойынша курстық ж±мысымдағы мақсатым: Адамгершілікке, ±қыптылыққа, сыпайылыққа тәрбиелеу. Халықтық педагогиканың жаңа оқыту тәсілдерін дамыту мен қалыптастыру жолдарын пайдалана отырып, балаларды ата-бабамыздың нақыл сөздерімен таныстыру, адамгершілік пен адамзаттыққа тәрбиел.еу. Абай Қ±нанбаев туралы білімдерін дамыту. Еліміз егемендікке ие болып Қазақстан өз алдына мемлекет мәртебесіне жетіп, бүкіл әлемге, жер жүзіне өзінің елдігін, саясатын танытатын жан-жаққа жетіп отыр. Еліміздің елдігін танытатын біздің болашақ балаларымыз. "Мектеп - қазақтарға білім берудің басты құралы... Ал біздің барлық үмітіміз, қазақ халқының келешегі осы тек қана осы мектептерде" - деп Ыбырай Алтынсарин атамыз айтқандай, бүгінгі мектептерден де қоғамның үміті зор. Бастауыш білім беру жүйесінің алғашқы басшысы екенін ескере отырып, оќушыға белгілі бір көлемдегі білім білік, дағдыларды меңгертумен бірге табиғат, қоғам, адам, айналаны қоршаған дүние туралы танымын қалыптастыру, оның жеке басының қаситеттерін жан-жақты дамыту, жоғарғы адамгершілік принциптерге тәрбиелеу бүгінгі күннің басты талабы. А.С.Макаренко баланың мінез-қ±лқы бес жасқа дейін қалыптасады, ал американың психолог - ғалымы Білім 7-8 жасқа дейін қалыптасады дейді. Әрине әр баланың табиғаты әр түрлі. Бірінің есте сақтау қабілеті зор болса, ал екіншісінің ойлау қабілеті зор, ал үшіншісінің елестету қабілеті дамыған. Дамыта оқыту жүйесінде оқытудың барлық кешенді мақсаттары мен шешімдері бала дамуына бағытталған. Сондықган соның нәтижесінде барлық бала ойлауға, ізденуге, қорытындылауға Балаларды адамгершілікке, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеуде көркем шығарманың маңызы зор. Балалардың ой санасын дамытуға, мінез-қ±лқын қалыптастыруға, дүниетанымын кеңейтуге, көркем әдебиет шығармаларындағы кейіпкерлердің өмірі мен іс-әрекеттері үлкен әсер етеді. Әсіресе бастауыш сыныптардың балалары өздерінің жас шамаларына қарай ертегі, аңыз-әңгімелерді, батырлар туралы шығармаларды сүйсініп оқиды. Ондағы басты кейіпкерлердің іс-әрекеттеріне еліктейді, тәтті қиялдарға сезімді, өзінше қорытынды жасауға тырысады. Атақты орыс ғалымы Пирогов Н.И. "пайдалы азамат болуға дайындалған адам ең алдымен адамшылыққа үйренуі тиіс" - деп жазады. Бүл тұрғыдан Ы. Алтынсариннің, Л.Н. Толстойдың балаларға арналған шығармаларының тәрбиелік мәні ерекше. Балалар б±л тамаша педагог жазушылардың шығармаларын беріле оқиды. "Жақсыдан үйрен" (Ы.Алтынсарин), "Таза бұлақ". Абайдың "адам болам десеңіз", "Әке арманы" (М.Әуезов), Шерхан М±ртазаның "Қызыл жебе" ,т.б. Оқулықтағы тақырыпты түсіндіргенде, көркем шығармаларды оќуға ±сынғанда оның авторы туралы мағл±мат беру кажет. Олар өз ±стазына еліктеп, мєнерлеп оќуға, жатќа өлең айтуға ±мтылады. Б±л кезсњдс балалар оте єрекетшіл, көп қимылдағыш, тынымсыз, мазасыз, сабырсыз, білуге қ±мар, төңірегіндегі адамдардың іс-әрекетін бақылағыш, өзін єр нөрседен сынағыш, көз ќарасы т±рақсыз, сезімтал, бірақ бойындағы қасиетті қабілеттерін, тәрбиелеуге бейімделгіш. Сондықтан б±л кезедегі тәрбиенің бағыты, қабілеті, қаситеттерін, мінезін дүрыс қалыптастыру бағытта болу керек. Абай шығармалары арқылы мүны жүзеге асыруға болады. "Асығыс түбі өкініш, ойланып алмақ сабыр - сол. " Оқушылардың өз іс-әрекетін санаға салып отыру, пікірін игертуге күш салу, оларды өзін тәрбиелеуге бейімдейді. Абай өлендері арқылы адамгершілік қаситеттерді дәріптеп жат қылықгардан жирендіріп, балаларға үлкен ой салады. Абай шығармаларын бастауыш сыныптарда тәрбиелік мақсатта пайдаланғанда педагог-ғалымдар мен психологтардың жас ерекшелігі туралы ілімін және Абайдың өзінің жас балаларға арналған тәрбиелік пікірлеріне сүйену іс-шаралардың нәтижелі болуының кепілі. Бұл орайда біздің пікіріміз бойынша Абай шығармалары тәрбиелік мақсатқа қол жеткізудің кұралы ретінде қарастырылуы, тәрбиелік іс-шараның мазмұны емес, керісінше тәрбиелік мазмұнды жүзеге асыратын құрал болуы керек. жүктеу/скачать 232 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|