Досмурзин ержан

М әдениеттану
Осы заманда, біз өнердің гуманизмінің* ж о қ қ а 
шығуының үдерісінің екі жолын байқаймыз. 1-і жолы 
бүл бір үлгіге салынған “Бүқаралық” мәдениетін фабри- 
кациялау, бір-бірінен үзбей, басып шығара беру. Бүларға 
неше түрлі бау-бақш алық романдар, боевик аттылы 
кинолар, күлдіргілер, жантүршігерлік фильмдер, сәнділі- 
пары қсы зды қты лы өлеңдер мен билер апарылады. 
Б ү н ы ң барлы ғы бүгін гі к ү н н ің тех н и кал ар ы н ы ң
кереметтілігінің арқасы (теледидардың, кез-қүлақты қ 
қүралдарының, алыптық-полиграфиялық кәсіпорын- 
дарының, күйтабақтылық индустриясының, фото-өне- 
рінің, киноның және т.б.). Бүлардың өнімдерімен — 
ақпараттары, бірден кең дәрісханасының дәулеті бола 
бастады. Бүл жалған — көркемділік қойыртпақ жасау- 
ларда, қаттылық, зорлықтық, эротика*, қылмысты-қыл- 
мыстар, секс жырланады. Барлық қиядатты ойлайтын 
адамдарда, күлкіліктер немесе “суреттегі тарихтар” , 
б о е в и к атты лы к и н о л а р д а ғы ж ә н е п о л и ц и я л ы қ
романдардағы сияқты, “супермендердің”* қүпиялықты 
агенттердің, гангстерлердің* жантүршігерлік қылмыс- 
тарын дәмділеп жеткізулері, үлкен үрейді шақырады. 
С оңғы ж ы лдары , балалар үш ін аш ы лған тауарлар 
нары ғы н, ой ы н ш ы қтар-м он стрлар,* қорқы н ы ш ты
қуыршақтар, үшып жүрген қанішерлер, бүйілер, алып- 
резиналықты айдаһарлар, сыйлықтылы қорабшаларға 
салынған табиғаттылық шамалығы бойынша жасалған 
п л астм ассал ы қ ты о ліктер, б ассү й ектен ж асалған 
тостағандар, басқыншылықты көлемінде толтырды. Бүл 
“коркы ны ш индустриясы” кәсіпкерлерге, салмақты 
козтартарлықтай пайда береді. Бірақ істің озі пайда- 
ларм ен ш ектелмейді. Ж антүрш ігерліктерді коптеп 
шығарудың, фабрикациялаудың озі, идеологиялықты 
козқарастарынада иелікті. Ойыншықтар — қорқыныш-
16

Мәдениеттану
тар және “ Б үқаралы қ м әдениеттің” басқа түрлері; 
(компьютерлік ойындар, ондағы соғысу, бір-бірін көз- 
деу, көздеп ату, өлтіру, алдау, зорлықтық) адамдарда, 
балалық шақтан бастап, қаттылықты, қорқыныш ты- 
лықтыны, адамгершіліксіздіктіні өсіп-өндіруге әкеледі.
Бүл жөнінде біз өте зейінділі ойлануымыз қажет.
Б үқаралы қ м әдениет зиялы қауы м ды лы қты лы қ 
немесе халықтық мәдениетке қарағанда, аздылықты 
көркемділікгік қүндылықтысына ие болады. Бірақ бүның 
дәрісханасы ең кеншілікті және туындыгерлікті болып 
келеді. Бүқаралық мәдениет адамдардың тезаралықты 
уақыттылықтағы сүрауларын қанағаттандырады, кез 
келген жаңа оқиғаға ілесіп жауаптайды ж әне оны 
бейнелейді. Сондықтан бүқаралық мәдениеттің үлгілері, 
бөлектілі алғанда шлягерлер*, өзінің өзектіліктісін тез 
жоғалтады, ескіреді және сәннен шығады.
Эстрадалық әуені Бүқаралық мәдениеттің айқын- 
дықты мысалы болады. Бүқаралық мәдениет үлтара- 
лықты және үлттылық бола алады. Бүл мәдениет бар- 
лы к жас бойынша- халықтың барлық қабаттарына, 
білімнің деңгейіне қарамастан жетерлікті.

жүктеу/скачать 8,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: