Қайта Өрлеу дәуірінің философиясы

2) Е кінш ісі (Т. Компанелла, Т.Mop), ңоғамды қ ңүры- 
лысты сынап, утопи ялы қ социалистік идеяға бой үрады.
3) Ү ш інш ісі (Н .К оперник, Д .Бруно, Г.Галилей), таби- 
ғаттану ғы лы м дары ны ң ж етістіктеріне сүйене отырып, 
христиан дінінің әлем нің пайда болуы ж әне оның қүры- 
лысы туралы ілім іне сәйкес келмейтін, табиғат қүбылыс- 
тарын өз заңды лы ңтары на сүйеніп түсіндіруге болатын 
көзқарасты ң дамуы на үлкен эсер еткен револю циялы қ 
ж аң алы қтар аш ты.
XVII ғасырдағы ғылыми революция 
және философия
Ж аң а заман философиясы мен мәдениетінің дамуына 
Ренессанс (Ж аңғы ру) үлкен ы қпалы н тигізді. Ренессанс 
дәуірінде білім нің ңарңы нды дамуы, антик мәдениетін 
қай та ж аң ғы рту, ж араты лы стан ы м ды қ ғы лы м дарды ң 
пайда болуы сияңты ңүбылыстар орын алды. XVI-XVII ғ.ғ. 
Батыс Еуропадағы дамыған елдерде феодалдың қоғамдың 
қаты настар біртіндеп ы ды рап, капиталистік өндірістік 
қары м-қаты настар өмірге келіп, ж аң а ңоғамдық тап-бур- 
ж уази я дербес әлеум еттік күш ке айнала бастады. XVII 
ғасы рдағы м атериализм м еханистік ж әне метафизика- 
лы қ сипатта болды, өйткені ол кездегі ең дамыған ғылым- 
дар механика мен математика еді. Сондыңтан философия- 
ны ң ғы лы м ға ңаты насы н аны ңтау көптеген философтар- 
ды ң м аңы зды міндетіне айналды . Осыған орай философ- 
эмпитистер Л окк ж әне Юм, трансценденталист Кант фи-
лософия мен ж араты лы стану арасындағы ш екараны де- 
м аркац иялау туралы мәселені ш еш умен айналы сты .
-
А ғы лш ы н философы Ф .Бэкон (1561-1626) - ж аңа за-
ман м атериализм нің негізін салуш ы болып есептеледі. 
Ж аңа ғы лы м ны ң міндеті - адамның табиғатңа үстемдігін 
артты ру, ал ол үш ін ғы лы м заңдары н танып-біліп, солар- 
ға сәйкес әрекет ету болды. Ф. Бэкон ж а ң а философия ме- 
тодологиясының мынадай принциптерін үсынады:
1) табиғатты зерттеудегі объективтілік;
2) ғы лы ми ж әне философиял ы қ әдістің өзіндік қүнды- 
лығы;
37

3) табиғаттан технологиялы қ үстемдік;
4) табиғи әлемді зерттеудің индуктивті өдісі.
Бэконның пікірінш е ғылым адамның табиғаттан үс-
темдігін қамтамасыз етеді ж әне бақы тты қоғам қүруды ң 
алғыш арттарын қалыптасты рады.
- А ғылш ын философы Т. Гоббс (1588-1679). М атерия, 
оның пікірінш е, мәңгі, бірінш і, ал ж еке денелер екінш і.
- Ф ранцуз философы Р. Декарт (1596-1650) керісінш е, 
бірінш і орынға ақыл-ойды қойы п, тәж іри бенің рөлін тө- 
мендетті - оны ақыл-ой нөтижелерін ж ай тәжірибеде тек- 
серу ғана деп қарады.
Нидерланд философы - Б.Спиноза (1632-1677) фило- 
софияға геометриялық өдісті енгізді. Спиноза табиғат к а -
па шын омір сүреді деп санады. Д іннің ш ығу себебін ол 
адпмдардың надандыгынан, белгісіз болаш ақ алдындағы 
қорқыныш ынан іздейді.
Джон Л окк(1632-1704)- ағылш ынматериализмніқірі 
екілі, ол білімді діни сенімге бағындыруға қарсы ш ы қты .
- А ғы лш ы нды қ идеалист Д ж .Б еркли (1685-1753) ма- 
териализмді теріске ш ығарды.
- А ғы лш ы нны қекінш і бір субъективтік идеалисі Д.Юм 
(1711-1776) Б ерклиды ң ілім ін агностицизм бағытында 
дамытты.
Ж и нақтай айтқанда, Б еркли және басңа идеалистер 
материал истік көзқарастың дамуына кедергі ж асауғаты - 
рысқанымен, оның ілгері ж ы лж уы н тоқтата алмады.

жүктеу/скачать 12,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: