Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия



Pdf көрінісі
бет48/96
Дата04.12.2022
өлшемі12,84 Mb.
#54707
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   96
Байланысты:
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf

Өндірістік цатынастардың, шығуы, ңалыптасуы адам- 
дардың ой-санасына байл анысты емес, қайта ол ардан тәу- 
елсіз болады.
Олар - қоғамның идеология лы к, рухани қатынастарын 
анықтаушы, белгілеуші, қоғам организмінін, объективтік, 
материалдық, экономикалың ңүрылымының негізі.
Қогамдыц болмыс -  адамдардың қоғамдағы нақтылы 
еңбегі, іс-қимылы, қызметі, жалпы өмірі, оларды айыр- 
бастау, бөлу, түтыну, тәжірибе алмасу.
Ал цогамдыц сана - қоғамдың болмыстьщ бейнесі, суре • 
ті. Олар бір-бірімен тығыз байланысты. Өндіріс тәсілі -
өндіргіш күхптер мен өндірістік катынастардың жиынтығы.
Өндіргіш куштерді ңүрайтын - еңбек заттары мен ең- 
бек қүрал-жабдықтары. Еңбек заттары дегеніміз - адам 
эсер ететін, ол өзінің еңбегімен өндеп шығаратын мате- 
риалдар. Еңбек қүрал-жабдықтарына ен, алдымен еңбек 
қүралдары, немесе адамның еңбек заттарына эсер ететін 
өндірістік қүралдары кіреді. Олар - балта, соқа, станок, т.б. 
Еңбек қүралдары еңбек етудің негізгі ңүрал-жабдықта- 
ры болып табылады.
Өндіргіш кцштер адамдардың табиғатқа қатынасын 
анықтай отырып, сонымен бірге адамның табиғатты би-
90


леп алатындығын да бейнелейді. Өндірістік қатынастар -
материалдык игіліктерді өндіру процесінде ңалыптаса- 
тын экономикалың ңатынастар.
Олардың негізіне өндіріс ңүрал-жабдықтарын меншік- 
тену формасы жатады.
2. 
Өндірістік цатынастар - өзінің жиынтығында 
ңоғамның экономикалың қүрылысын, немесе басңаша 
айтңанда, қоғамның базисын қүрады. "Базис" грекше 
"негіз" деген сөз. Базис өндіргіш күштердің белгілі бір 
даму сатысына сәйкес келетін ңоғамның экономикалық 
ңүрылымы, өндірістік ңатынастардың жиынтығы.
Қондырма дегеніміз - ңоғамдық психологиялық, сая- 
си, қүқьщ тық, этикалың, эстетикалық, философиялың, 
діни, т.б. көзңарастар мен идеялар және оларға сәйкес ке- 
летін мекемелер мен үйымдардың жиынтығы.
Қондырманың базисті бейнелеу механизмінде эконо- 
микалық мүдделер шешуші рөл атқарады. Ңоғамның эко- 
номикалық базисі қандай болса, оның қондырмасы да 
сондай болады. Қондырма базиске тәуелді болғанмен бір- 
шама дербес д амиды.
Қазіргі уақытта біздің тәуелсіз мемлекетіміздегі эко- 
номикалық қатынастар өзгерді, біз нарықтық экономи- 
каға көш тік (базис өзгерді). Қондырма да өзгере бастады: 
тоталитарлық жүйеден демократияға көштік, идеология- 
мыз, көзңарастарымыз да өзгере бастады.
Мысалы: Қазаңстан халңына Жолдауында Елбасы біз- 
дің даму стратегиямыздың басты басымдықтарын атап 
кетті, оларды іске асыру Қазаңстанға әлемнің бәсекеге 
барынша қабілетті елдердің қатарына лайыңты орын алу- 
ға мүмкіндік береді. Ең алдымен, бүл - Қазаңстанның эко- 
номикалық дамуында сапалы "серпінді секіріске" негіз- 
делген елдің дәйекті экономикалық жаңғыруы. Мүндай 
"серпінді секіріс" Қазаңстан экономикасының сыртқы 
дүниеге ашық жағдайларындағана ңамтамасыз етіле ала-
ды, ол тауарлар, қызмет көрсетулер, еңбек ресурстары, 
капитал, осы заманғы идеялар мен технологиялар жөнін- 
дегі әлемдік нарықтың табысы және серпінді бөлігі бола 
алады және болуға тиіс.
Одан әрі, бүл - ең жоғары халықаралық стандарттар- 
га сай келетін осы заманғы білім беру мен әлеуметтік сая -


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   96




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет