Семинар сүрақтары:
1. Диалектика жөне оның баламалары.
2. Диалектиканың категориялары және
олардың та-
нымдағы рөлі.
3. Диалектиканың негізгі заңдары.
Философиялық категорияларды пайдаланып, осы ма-
ңал-мәтелдерді талдаңыз:
1. Көзің ауырса, қолынды тый, ішің ауырса, аузьщды тый.
2. Сауып ішсең - мың күндік, сойып жесең - бір күндік.
3. Ер -
туған жеріне, ит - тойған жеріне.
4. Көппен көргең - үлы той.
5. Ж аяудың шаңы шықпас, жалғыздың үні шықпас.
6. Ж алғыз жүріп жол тапңанша, көппен жүріп адас.
7. Саусағың бірікпей, ңолыңа ине де ілікпейді.
5 тақырып. Ңоғамның философиялық түсінігі
1. Өндіріс төсілі.
2. Базис пен ңондырма.
1.
Қогам, адам жөне
цогамдыц цатынастар туралы ой-
пікірлер, идеялар мен үғымдар алғашқы ңауымдың ңо-
ғам дәуірінде-аң ңалыптаса бастады. Адамдардың алдын-
да қоғам деген не, ол ңалай пайда болды, ол қалай дами-
ды, дамудың көздері мен ңозғаушы күштері неде, қоғам-
дық ңүбылыстар мен
процестердің байланысы ңандай,
өзараәсер, себеп, қарым-қатынастар заңдылыңтары бар
ма, тағы басқа көптеген сүраңтар, ой-пікірлер және идея-
лар туады. Ал мүндай ой-пікірлер мен идеялар адамдар-
дың қоғамға бірігуінен және осының негізінде өздерінің
тіршілігін сақтау, күн көру, одан өрі даму қажеттілігінен,
олардың тікелей тәжірибелік өмірімен байланысты туды.
Қоғамдың ңүбылыстарды, процестерді, тарихты танып-
білуде, өзгертуде философия тарихында материализм мен
идеализмнің арасында үдайы ңарама-қарсы кескілескен
күрестер жүргізіледі.
Материализм қоғамды,
оның даму
заңдарын дүрыс ғылыми түрғыдан түсіндірмекші болып
әрекет жасаса, идеализм, керісінше, ғылымға жат, ңоғам-
д
ъщ төжірибеге сүйенбеген, көбінесе оларды діни түрғы-
89
дан түсіндірмекші болады. Өйткені, бүл бағыттарды қол-
даушы қоғамда әр түрлі өлеуметтік таптар мен топтар бо-
лады. Қоғамдық қүбылыстар, процестер заңды дамиды.
Бүл заңдар объективті сипатта болады.
Өзінің іс-қимы-
лы мен тәжірибелік қызметінде адам даму заңдарының
өмір сүріп түрған жағдайлары мен шарттарын өзгертеді,
біраң заңдардың өзін қолдан жасап, не жоя алмайды. Ко-
там заңдары үстірт
жатқан жоқ,
оларды тікелей бақы-
лау арқылы қабылдау қиын. Олар абстракті ойлау арңы-
лы белгілі болады.
Қогам дегеніміз - адамдар арасындағы экономикалық
ңатынастар, яғни материалдьгқ игіліктерді өндіру проце-
сінде адамдар арасында ңалыптасатын қатынастар. Қо-
ғамдық қатынастар тарихи дамудың барысында өзгеріп,
жаңарып отырады. Қоғамды материалистік түрғыдан тү-
сінудіқ басты өзгешелігі - ол алуан түрлі қоғамдық каты-
наст ардың, байланыстардын, ішінен ең бастысы -
мате-
риалдык, өндірістік қатынастарды бөліп алуы.
Достарыңызбен бөлісу: 
