Әдебиет теориясы

Қайталау

• Қайталау-өлең тармақтарында бір сөздің әр жолда қайталануы.

Жай қайталау – бір сөзге ерекше екпін түсіріп, бірнеше рет қайталау. “Мұнар да мұнар мұнар күн, Бұлттан шыққан шұбар күн.

• Еспе қайталау – алдыңғы тіркестің аяғы, келесі тіркестің басында қайталанып отырады.
• “Сарқырайды мұз бұлақтар. Мұз бұлақтар у да шу” 
• (С.Сейфуллин)
• Сарыарқаның бір тауы бар
• Бір тауы бар сымбатты. Сол таудан сен сыр тауып ал Қалың зеңгер, құзды шаттар,

Анафора – өлеңнің әр жолы немесе әрбір ой ағымы бір сөзден басталып отырады: “Ұйқыдан соң – Жапырақпын, Жаңбыр шайып жаңарған. Ұйқыдан соң – Құспын, Ұзақ ұшып, көліне кеп дем алған” (С.Мәуленов).

• Анафора – өлеңнің әр жолы немесе әрбір ой ағымы бір сөзден басталып отырады: “Ұйқыдан соң – Жапырақпын, Жаңбыр шайып жаңарған. Ұйқыдан соң – Құспын, Ұзақ ұшып, көліне кеп дем алған” (С.Мәуленов).
• Эпифора – өлеңнің әр жолының немесе ой ағымының соңындағы бір сөз бірнеше рет қайталанады: “Күншілдер өледі көңілін от қарып, Батырлар өледі борышын атқарып” (Қ.Мырзалиев).

Дамыту

Дамыту (градация)- алдыңғы сөзден соңғы сөздің, алдыңғы ой-пікірден кейінгі лебіздің, әдепкі құбылыстан екінші құбылыстың екпін қуатының күшейіп, өсіп отыруы. 

Түйдектету

Адам ол – қайырымпаз, қуанымпаз.

Жиіркенімпаз, сүйімпаз, уанымпаз.

Дариядай шалқымпаз, шаттанымпаз.

Керкетімпаз, тасымпаз, суалымпаз. С.Мұқанов.

Баяулату

Әм жабықтым, әм жалықтым, Сүйеу болар қай жігіт, Көңілден кеткен соң тыным? Әм сүйіндім, әм түңілдім, Үнемі неткен үміт, Өткен соң бар жақсы жылым?

Лермонтовтан

Инверсия

Инверсия, сөз орнын ауыстыру – поэзиялық, прозалық шығармада әдеттегі грамматикалық түзілу тәсілінен тыс орындарды өзгерту.

жүктеу/скачать 368,21 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: