Әдебиет туралы жалпы түсінік әдебиет – араб сөзі, ол «үлгілі сөз»
жүктеу/скачать 462,66 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- МАЙЛЫҚОЖА СҰЛТАНҚОЖАҰЛЫ (1835–1898) Туған жері
| «Ләйлім-Шырақ» (жоғалған шідерді сылтауратып, өзі қонып шыққан үйдің сұлу қызы Ләйлімге деген ішкі жан толқынысы, көңіл-күйі туралы)
«Жанбота» (Азнабай болысқа, озбыршыл Жанботаларға деген ақынның ашу-ызасы жайлы) «Адасқақ» (шонжарларға деген іштегі ыза-кегі жайлы) «Айтбай» «Ақтентек» «Алтын балдақ» «Бірлен» «Ғашығым» «Мәті-Дәулен» «Жамбас сипар» «Теміртас» «Қарасу есік алды». «Жамбас сипар», «Теміртас», «Қарасу есік алды» әндері заманының әділетсіздігіне, зорлық-зомбылығына деген Біржан салдың наразылығы, өкініш үні туралы. Біржан салдың әншілік өнерін дамытушылар: Жаяу Мұса, Ақан сері, Қанапия, Балуан Шолақ, Үкілі ЬІбырай т. б. Біржан салдың бізге 44-ке жуық әні жетті. Кеңес заманында Біржанның шығармашылығын бүгінгі ұрпаққа жеткізгендер: Ғ.Айтбаев, Қ.Байжанов, Ә.Қашаубаев, К. Бабаков, Қ. Лекеров, Ж. Елебеков, М. Ержанов сынды әншілер. Біржан суырыпсалма ақын болған (Біржан мен Сара айтысы т. б.). Оның ақындық өнерін кейінірек Сара, Әсет, Доскей сияқты ақындар жалғастырды. КСРО халық әртісі, сазгер М.Төлебаев Біржан мен Сараның айтысы негізінде қазақ опера өнерінің классикалық туындысы болған «Біржан-Сара» операсын жазды (либреттосы Қ. Жұмалиевтікі). 1982 ж. республика көлемінде композитордың 150 жылдық мерейтойы салтанатпен атап өтілді. МАЙЛЫҚОЖА СҰЛТАНҚОЖАҰЛЫ (1835–1898) Туған жері: қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысы, Қызықұм жері. 60 жасында Арыс ауданында дүние салған. Қызметі: халық ақыны (суырыпсалма ақын). 14 жасында әкесі Сұлтанқожа қайтыс болып, жетім қалады. Майлықожа байдың қызы Ханапаны алып қашады да, өз еліне тұрақтай алмай Бұхара жаққа өтіп кетеді. Бұхарадан қайта оралған соң жазған өлеңдерінде Қоқан хандығына қарсы күрескен ерлердің ерлігін, аштық жылдардағы қазақ шаруашылығының күйзелісін, би-болыстардың ел жегіштік мінездерін, махаббат бостандығын, жалпы адам мінездерін түзету, еңбекке, елге, жерге деген шексіз сүйіспеншілік, егіншілік кәсіпті жырлайды. Атақты Жамбыл ақынның өзі оның ақындығына, ғибраты мол өлең-термелеріне «Майлықожа, Сүйінбай, пірім еді сиынған» деп бағасын да беріп кеткен. Толғаулары: «Ілімге толса көкірек» «Жақсы болсын жұбайың» «Ұрлықтың түбі – қорлық-ты» «Ер көгерер дұғамен» «Райымқұлға» «Қасқыр» «Ноғай мырзаға» «Үш жігіт» «Аңғарып көрсем байымдап» «Толғау» т.б. жүктеу/скачать 462,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|