Әдебиеттанудың даму үдерісі туралы ойыңыз


Бейвербалды амалдарға қатысты зерттеулер туралы ой топшылаңыз



бет3/3
Дата11.12.2023
өлшемі25,48 Kb.
#137482
1   2   3
3

Бейвербалды амалдарға қатысты зерттеулер туралы ой топшылаңыз
Бейвербалды амалдарды зерттеу алгаш Г.Спенсер, В.Вундт, Ч.Дарвин
енбектеріннен бастау алған. Ч.Дарвиннің 1872 жылы жарык көрген Эмоциянын адам жане жануарларда бейнелену атты енбегін атап откен абзал. Зерттеуші тілдін шыгу тарихы мен ым-ишаранын дамуындагы байланыстарды уштастырады. Ч.Дарвиннін казіргі бейвербалды амалдарга катысты айткан тужырымдары мен бакылауларын бүгінгі күні барлык әлем галымдары мойындайды.
Бейвербалды амалдар - езектілігін казіргі танда да жогалтпаган маселелердін бірі.
ХХ гасырдын елуінші жылдарынан бастап бул сала аса улкен каркынмен зерттелді. Шетел тіл білімінде бейвербалды амалдар елуінші
жылдардын басында колга алынды.Дж. Трейгер, М.Джос, Т.Сибеок,Ч.Хоккет, М.Уэст, Р.Бердвисля т.б. лингвистердін енбектерінде, П. Бэтсон,П.Оствальд, У.Лабарр, А.Шефлен,М. Уэст, К.Л.Пайк т.б. психологтардың еңбектерінде сөз болып, гылыми зерттеулер жарық көрді.
Бейвералды амалдар туралы көзқарастар алғашқы ойлар қазақ филологиясының тұңғыш профессоры Құбанов еңбегінде кездеседі. Faлым ымның ерекшелігі туралы былай дейді:
Аузекі сейленетін сездердін андай-мұндай қисығын елетпейтін басқа жагдайлар бар. Дыбыстап сейлеген сөздің олқысы, көбінесе, ыммен толығады. Тіпті бірінін тілін бірі білмеген я болмаса, бірінін тілі мулде жок болган уакытта да, ыммен ылаждап тусінуге болады.Қ.Жұбановтың ойынан бейвербалды амалдар ауызекі тілдің ажырамас бөлігі екенін, сонымен қатар қарым-қатынаста көмекші компонент ретінде рөл атқаратынын аңғаруға болады.




32 билет


1

Әдебиеттану ғылымының құрылымы 


2

Әдебиетті талдауда теорияға сүйенудің себебі 


3

Әдебиеттану ғылымының қалыптасу дәуірін ата


33 билет


1

Әдебиет териясының туып, дамуы 


2

Қазақ әдебиетіне орыс ғалымдарының ықпалы


3

Әдебиеттану ғылымының құрылымы 





  1. илет




1.Әдебиеттану ғылымының зерттеу аясын ата





2.Әдебиттанудың зерттеу обьектілері 





3.Әдебиеттану ғылымының негізгі үш саласы 





Әдебиеттану – сөз өнерін зерттейтін ғылым.Әдебиет туралы ғылым мынадай үш түрлі ғылыми салаға бөлінеді: әдебиет теориясы, әдебиет тарихы және әдебиет сыны.
Әдебиет теориясы- көркем әдебиеттің болмысы мен бітімін, әдеби шығарманың сыры мен сипатын, әдеби дамудың мағынасы мен мәнін байыптайды. Әдебиеттің өзіне тән ерекшелігін, оның қоғамдық қызметін, көркем шығарманы талдаудың қағидалары мен тәсілдерін, әдеби жанрлар мен оның түрлерін, өлең жүйелерін, тіл мен стиль, әдеби ағым мен көркемдік әдіс мәселелерін әдебиет теориясынан ғана танып-білуге болады.
Әдебиет тарихы- жеке алғанда, бір елде, жалпы алғанда, бүкіл адам баласының тарихында көркем әдебиеттің қалай пайда болғанын, қайтіп қалыптасқанын, қандай жолдармен дамығанын зерттейді. Әр халықтың осындай көркемдік сапарын саралайтын да, сын көзбен сұрыптайтын, сарапқа салатын да әдебиеттің тарихы. 
Әдебиет сыны  әрқашан дәл өз тұсындағы әдебиеттің тірі процесіне белсене араласып, нақты әдеби туындыны жан-жақты талдау, оның идеялық көркемдік құнын белгілеу, өз кезеңінің эстетикасы үшін мәні мен маңызын анықтау арқылы, бір жағынан, жазушыға жазғандарының бағалы қасиеттерін, ерекшеліктері мен кемшіліктерін көрсетіп, оның шығармашылық өсуіне тікелей қолғабыс жасаса, екінші жағынан оқырмандарды оқығандарының байыбына барып, оны жете түсініп, дұрыс бағалауға баулиды.
Әдебиет туралы ғылымның жоғарыда сөз болған негізгі салаларынан басқа жанама тараулары да бар. Олар – текстология, историография және библиография.
Текстология  әдеби туындылардың тексін зерттеп, танудың қағидалары мен тәсілдерін жинақтайтын арнаулы ғылыми пән. 
Историография  әдебиет теориясының, тарихының, сынының ғасырлар бойы тарихи дамуы туралы дәйектемелер мен деректер, мәліметтер мен материалдар жинағы, мұның өзі көбіне бірыңғай ғылыми мақсат үшін керек.
Библиография көркем әдебиеттің өзіне және әдебиет туралы ғылымға байланысты көрсеткіштер мен анықтамалар, шолулар мен сілтемелер жиынтығы.







Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет