Ә.Ә. Тәжекеев 1, Ж. К. Султанжанов
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қорытынды
Зерттеу жұмысы барысында қол жеткізген нәтижелерді тоқталсақ: – Ұлы Жібек жолының Төменгі Сырдария бөлігінде Сығанақ пен Асанас арасындағы жол маңызды рөл атқарған. – Сығанақ пен Асанас арасында 18 ес- керткіштің орны белгілі болды. Тиісінше бұл ескерткіштер бізге осы аралықтағы керуен жолының бағыттарын көрсетіп отыр (5-сурет). – Сығанақтан шыққан жол Асанасқа дейін екі үлкен аялдама жасаған. Біріншісі, Бәйгеқұм маңындағы қалашықтар (керуен сарайлар, төлкүлдер). Екіншісі, Тартоғай өткелі, яғни, өткелден аман-есен өткен керуен Ботабай қалашығына аялдап, әрі қарай Асанасқа жол тартқан. Оладың ара қашықтықтары 30-35 шақырымға тең. – Тартоғай өткелі маңы Сырдарияның ортаңғы және төменгі ағысының шекарасы. Осы жерден Ежелгі Сырдарияның барлық төменгі сағалары бастау алады. Өткен маңында Ескідариялық бөлініп шығып, Асанас шатқалында ірі үш арнаға – Іңкәрдария, Жаңадария (Қуаңдария) және Ескідариялық болып бөлінеді. Олар өз кезегінде үлкенді кішілі сағаларға бөлінеді. Алдағы уақытта Ұлы Жібек жолының Төменгі Сырдария бөлігіне осылайша талдаулар жүргіземіз. Асанастан Жанкент, Жент бағытында ірі керуен жолдары мен көші-қон жолдары шығады. Оларға мақсатты түрде барлау жұмыстарын жүргізу жоспарлануда. Әдебиеттер Shoraev B.K., Sultanzhanov Zh.K. (2021). A review of written sources about Oguz cities in Kazakhstan’s section of the Great Silk Road // Bulliten of history of the Al-Farabi Kazakh national university. No.2 (101). Almaty. 34-42 pp. Syzdykov B., Zhetibayev K., Bakhtybayev M. (2021). Research of the system of protection of the medival city of Syganak // Bulliten of history of the Al-Farabi Kazakh national university. No.4 (103). Almaty. 42-52 pp. Ақтөбе қалашығының қорғау аймақтарын, құрылысты салуды реттеу және қорғалатын табиғат ландшафт аймақтарын белгілеу жобасы (2020). «Қызылорда облыстық тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау жөніндегі» КММ жеке қоры. Қызылорда. 17 б. Байпақов К.М., Елеуов М. (2011). Сығанақ қалашығы // Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы. Алматы: Аруна. 226 б. Бартольд В.В. (1965). Сочинения. Работы по исторической географии. Том ІІІ. М.: Наука. 711 с. Бахтыбаев М.М. (2012). Археология әуесқойлары Түркістан үйірмесінің Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу өңірлеріндегі қызметі. Түркістан: Тұран. 256 б. Вактурская Н.Н. (1979). Новые данные о городище Асанас // Этнография и археология Средней Азии. М. С. 127-133. Джиованни дель Плано Карпини (1957). История Монголов. М., URL: http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/carpini.htm (дата обращения: 31.03.2021). Елеуов М. (2005а). Жаңақорған және Шиелі аудандарының археологиялық ескерткіштерінің зерттелу тарихы // Әл- Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің (ҚазҰУ) хабаршысы. Тарих сериясы. №3. 93-97 бб. Елеуов М. (2005б). Ескерусіз қалған ескерткіштер. Түркістан: Қ. Ясауи атындағы ХҚТУ баспасы. 119 б. Елеуов М. (2016). Ескерткіштер жинағы. Алматы: Қазақ университеті. 156 б. Елеуов М. (2009). Сырдария өзенінің орта ағысы мен Қаратаудың ортағасырлық керуен жолдары // «Еуразия тарихы мен мәдениетіндегі Арал – Сырдария өңірінің орны» Халықаралық ғылыми конференция материалдары. Алматы: Arna. 35-41 бб. Елеуов М., Қалиев С. (2011). Бестам қалашығы // Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы. Алматы: Аруна. 465-466 бб. Елеуов М., Қалиев С. (2011). Жаман Ақтөбе қалашығы // Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы. Алматы: Аруна. 470 бб. Елеуов М., Қалиев С. (2011). Нәнсай қалашығы // Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы. Алматы: Аруна. 471-472 бб. Елеуов М., Қалиев С. (2011). Омбай қалашығы // Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы. Алматы: Аруна. 473-474 бб. Елеуов М., Қалиев С. (2011). Шиелі төрткүлі // Қазақстан Республикасының тарихи және мәдени ескерткіштерінің жинағы. Қызылорда облысы. Алматы: Аруна. 466 б. Жолдасбаев С.Ж., Жетібаев К.М., Бахтыбаев М.М., Мургабаев С.С. (2016). Сығанақ жәдігерлері. Түркістан: Тұран. 182 б. Каллаур В.А. (1900). Древние города Саганак (Сунак) Ашнас или Эшнас (Асанас) в Перовском уезде, разрушенные Чингиз-ханом в 1219 г. // ПТКЛА., год V (1899-1900). Проток. №1 от 7/II-1900. С. 6-19. Картаева Т. (2014). ХІХ ғасырдағы Сыр өңіріндегі керуен жолдары: қалыптасуы мен бағыттары // Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының баяндамалары. №2. 112 б. Қызылтам қалашығының қорғау аймақтарын, құрылысты салуды реттеу және қорғалатын табиғат ландшафт аймақтарын белгілеу жобасы (2020). «Қызылорда облыстық тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау жөніндегі» КММ жеке қоры. Қызылорда. 18 б. 182 Ортағасырлық Сығанақ пен Асанас қалалары арасындағы керуен жолдары мен ірі қоныстар Левина Л.М. (1971). Керамика Нижней и Средней Сырдарьй в I тысячелетии н.э. // ТХАЭЭ. М.: Наука. Том VII. 263 с. Лерх П.И. (1870). Археологическая поездка в Туркестанский край в 1867 г. // Отчет ИАК. СПб.: Типография ИАН. С. I – X. Мәми Т. (2007). Кейінгі ортағасырдағы Арал өңірінің қалалары (ХІІІ-ХVІІІ ғғ.). Қызылорда: Принт. 68 б. Отчеты о работе Хорезмской археолого-этнографической экспедиции Института и ее отрядов в 1966 году (1966) // Архив ИЭА РАН, фонд 142, опись 2, ед. хр. 27. М. 89 с. Рашид-ад-дин (1950). Сборник летописей. М.; Л., Том I. 220 с. Смирнов Е.Т. (1897). Древности на среднем и нижнем течении р. Сыр-Дарьи // ПТКЛА. С. 1-44. Тажекеев А.А., Дарменов Р.Т., Билалов С.У., Амиргалина Г.Т., Назаров А.Ж., Султанжанов Ж.К., Курманиязов И.С. (2021). Новые данные о городище Асанас (по материалам археологических исследований 2020 г.) // Маргулановские чте- ния – 2021: материалы международной научно-практической конференции «Великая степь в контексте этнокультурных исследований», посвященной 30-летию Независимости Республики Казахстан и 30-летию Института археологии им. А.Х. Маргулана. В 3-х томах. Алматы: Институт археологии им. А.Х. Маргулана. Т. 2. С. 125-137. Тәжекеев Ә.Ә., Дарменов Р.Т., Билалов С.Ө., Амиргалина Г.Т., Назаров А.Ж., Султанжанов Ж.К., Курманиязов И.С. (2021). Асанас қалашығы туралы жаңа деректер // Тарих ғылымдарының докторы, профессор Мадияр Елеуұлы Елеуовтың 75 жылдық мерейтоына арналған «Ұлы Жібек жолы мен Қазақстан керуен жолдарының урбанизация үдерісіндегі маңызы» атты далалық семинар материалдары. Алматы. 142-152 бб. жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|