Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады
ҮКІЛІ ЫБЫРАЙ САНДЫБАЙҰЛЫ (1856-1932)
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
| ҮКІЛІ ЫБЫРАЙ САНДЫБАЙҰЛЫ (1856-1932)
Туған жері: Ақмола облысы, Көкшетау уезіне қарасты № 5 ауыл, Сандыбай бұлағы. Жырлаған дастандары: "Қыз Жібек", "Мұңлық-Зарлық", "Боз жігіт", "Мың бір түн", "Тотының тоқсан тарауы". Әндері: "Жиырма бес", "Мақпал", "Шалқыма", "Гәкку", "Қарақат көз", "Маңмаңгер". "Арарай", "Желдірме", "Қалдырған", "Бір қызық - ит жүгіртіп, аң ауласа", т. б. Айтыстары: Құдайберген мен және Доскеймен айтысы. Үкілі Ыбырайдың туған жері: (Ақмола облысы Көкшетау уезіне қарасты №5 ауыл Сандыбай бұлағы) • Ақмола облысы Көкшетау уезіне қарасты 5-ауылда дүниеге келген, "әнші ақындар" деп аталатын үлкен бір өнерпаз топтың көрнекті өкілі: (Ы. Сандыбайұлы) "Дала артисі" атанған әнші: (Үкілі Ыбырай) • Үкілі Ыбырайға бала кезінде түсінде бата берген ақындар: (Нұркей, Орынбай) • Үкілі Ыбырайдың өлеңге айналдырып жатқа айтқан қисса-дастаны: ("Мың бір түн") • Үкілі Ыбырайдың біздің заманымызға жеткен екі айтысы: (Құдайбергенмен, Доскеймен айтысы) *** Үкілі Ыбырай нәр алған негізгі бастаулар: (*Халықтың музыкалық мұрасы; *Бай ауыз әдебиеті; *Қазақтың ұлттық саз өнері) • Бі.Сандыбайұлының ару қыздың сұлу сипатын аса нанымды етіп бейнелеп берген өлеңі: ("Қарақат көз") ы.Сандыбайұлының өлеңі: ("Жиырма бес") *** Үкілі Ыбырайдың өлеңдері: (***Шалқыма"Мақпал", "Жиырма бес"; *"Қалдырған", "Қарақат көз", "Гәкку") Үкілі Ыбырайдың өз өмірінің айшықты тұстарын әсеріі баяндайтын Туынды(лар)ы: (*«Шалқыма»; *«Гәкку»; *«Жиырма бес») "Гәкку", "Мақпал", "Маңмаңгер" өлеңдерінің авторы: (Ы.,андыбайұлы) "Маңмаңгер"," Арарай", "Шалқыма" өлеңдерінің авторы: (ы.Саидыбайұлы) * Үкілі Ыбырайдың ел арасына кеңінен тараған ән-өлеңі: ("Гәкку") Үкілі Ыбырайдың "Гәкку" әні бас кейіпкердің ариясы болған опера: ("Қыз Жібек" операсы) *** Үкілі Ыбырайдың қай әні «Қыз Жібек» операсының негізгі арнасын, айналды? (*«Гәкку») • Шомылған айдын көлде сіз бір аққу, Мұндай сөз естідің бе, бек ләззат алу? Сырнай мен домбыраның арасында, Балқыған қорғасындай қайран Гәкку… Үзінді авторы мен ұйқас түрі: (Үкілі Ыбырай, қара өлең ұйқасы) Ы.Сандыбайұлының: "Жасымнан халқымды сұлусаздің нәріне қандырған едім. Халқым да мені еркелетіп, маңдайымнан сипап құрмет тұтты. Соның арқасында Сарыарқаны сайрандап ғұмыр кештім, " - деп өз өміріне шолу жасаған шығармасы: ("Қалдырған") *** Үкілі Ыбырайдың өз өмірі туралы терең философиялық пайымдаулары құрылған толғауы: (*«Қалдырған») • Үкілі Ыбырайдың "Қалдырған" толғауының мазмұнына арқау болған негізгі ой: (Терең философиялық пайымдаулар) • Үкілі Ыбырай, Балуан Шолақ, Қажымұқан, Біржан сал. Ақан серінің портрет галереясын жасайтын шығарма: (С. Сейфуллин "Көкшетау" поэмасы) • Қызығың, дүние, өткен күн, Кейінгі қуып жеткен күн. Байланбаған асаудай Сырт айналып тепкен күн. Қара бура қартайып, Жар басына шөккен күн… Үзінді авторы: (Үкілі Ыбырай) жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|