21. XV-XVIII ғғ. қазақ халқының рухани және заттай мәдениетінің ерекшеліктерін атап көрсетіңіз.
Рухани мәдениет:
Ауыз әдебиет (Ертегілер, Жырлар,Ер тарғын, ер сайын, қамбар, алпамыс, Қозы көрпеш..., Қыз Жібек, Айман шолпан)
Ақындар мен сал –серілер (Доспамбет, Марғасқа, Жиембет,Ақтамберді, Шалкиіз, Бұхар)
Тіл және жазу (тарихи рашиди, шежірелер жинағы, шыңғыснама, тарих шорас)
Күнтізбе. Жұлдыздар картасы
Ислам дінінің таралуы. Жерлеу дәстүрі
Материалдық мәдениет:
Тұрғын үй, құрал саймандар
ҚАлалар, кесенелер (сыр бойы қалалары, қожа ахмет яссауи, арыстан баб т.б.)
Киім кешек
Ұлттық тағамдар
Жаңа заман Қаз тарихы
1. XVII ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басындағы қазақ хандығы туралы тұжырымдар жасау. ҚАТЕ СҰРАҚ
2. Қазақ билеуші топтарының Ресей бодандығын қабылдауының алғышарттары және оның салдарын ашу.
Зерттеулер:
Хабижанова Г., Нұртазтина Н., Омарбеков Т., Қазақ елі 4 томдығының: 3-кітабы «Қазақстан отаршылдық және тотолитарлық жүйелер қыспағында» 1 тарау, 2 параграф
Ирина Ерофеева. Хан абулхаир: полководец, правитель и политик Алматы Санат:334 бет
Моисеев В. А. Джунгарское ханство и казахи. X V II—XVIII вв Алма-Ата, 1991. С.
Соңығы жаңалықтардың бірі :
1.Амантай Исин Әбілқайыр ханның хатына талдау: Хатта бодан болу емес әскери одақ құру деген мағынада сөздер болды. Оны афера веков деп статья шығарды
Источники:
«Материалы по истории политического строя Казахстана. Том 1»
Журналы и служебные записки дипломата А.И. Тевкелева по истории и этнографии Казахстана (1731-1759 гг.)
Рычков П. И. Топография Оренбургской губернии. Оренбург, 1896.
Он жетінші ғасырда халықаралық саясаттың негiзгi күшi Ресей империясының қолында едi. I Петр қазақ даласын «Орта Азияға шығаратын қақпаның кiлтi» деп есептедi. Қазақ даласының жерi арқылы сауда-саттық жолдары өттi. I Петр өлiмiнен кейiн қазақ хандарымен орыс елiнiң арасындағы келiссөздер тоқтап қалды.
Келiссөздер XVIIIғасырдың 20-30-шы жылдарында қайта жаңғырды. Аталмыш дәуiрге лайық қазақ елi өте ауыр саяси хал-ахуалда болды. Жоңғарлар XVII ғасырдың бас кезеңдерiнде қазақ даласына әскери шабуылдарын көбейттi. Әсiресе, 1723-1727 жылдардағы Ақтабан шұбырынды, Алакөл сұлама жылдары қазақ халқының тағдыры қиын болды.
Әбiлқайыр ханды Ресейге қосылуға итермелеген қандай себептер деген сауалдың төңiрегiнде бiрыңғай жауап кездеспейдi. Әртүрлі көзқарастар орын алады. Бiр зерттеушiлер, Әбiлқайырдың Ресейге қосылу себебiн, баққұмарлыққа негiздейдi.
Бірақ, Әбiлқайыр саясатының мәнi – қазақ халқының ұзақ соғыстан қалжырауы, жоңғар, едiл қалмақтары, башқұрт халықтарының қысым көрсету саясаты, дағдарысқа ұшыраған шаруашылық, жүз ру арасындағы таққа таласқан төре тұқымдары осының барылығын реттеп Қазақ хандығының бірлігін сақтап қалу.
Бірақ, Әбiлқайыр ханның бұл саяси жолы қазақ даласының сұлтандарын ызаландарды. Себебi, Әбiлқайыр хан Ресей империясына арқа сүйеу арқылы өз ықпалын күшейтудi, қазақтың үш жүзiн түгел бағындырып, бiр орталықтан басқарылатын билiк жүйесiн орнатуды, сөйтiп сол билiгiн мұрагерлiк жолымен қалдырып отыруды көксеп отырғанын олар сезген едi.
Достарыңызбен бөлісу: |
