Екінші том маса астана, 2022 ахмет байтұрсынұЛЫ
жүктеу/скачать 6,35 Mb. Pdf көрінісі
|
А.Байтұсынов Маса жинақ
| ﺙ
(с) , ﺫ (з), ﺡ ( х) , ﺾ (з), ﻅ (з), ﻉ (ғ) харіптерін оқытпай тастамайды, бірақ араб сөздері- менен оқытады ғой. Біз де солай етеміз. Сөзіңізді бастапсыз «бірге қозғалайық» – деп. Не үшін бұлай сөз бастағаныңызға анық түсіне алмадым. Әлде сіз «ﺹ» (с) менен «ﻃ» (т) қазақ тілінен шықса, басқалардан айырылып кетеміз дейсіз бе? Тілімізде басқалық жоқ болып, хәріфтерімізді басқаласақ, онда хәріфтеріміздің басқалығы арамызға жік салады, арамыз ашылады дер едік. Тіліміздің арасында жік болса, оны хәріфпенен бітеп, жасыра алмаймыз. «ﺹ» (с)-ны шығармай тұрғанда жазатын едік: «сол, солай», енді «ﺹ» (с)-ны шығарған соң жазамыз «сол – солай». Татарлар жазады: «шол-шолай»; «сол» – «шол» һәм «сулай» – «шулай » деген сөздерін қазақ пенен татар түсініп жүрсе, «сол» – « шол» һәм «сулай» – «шулай » 200 деген сөздерді түсіну олардан қиын болар ма екен? Біріміздің тіліміздегі бар сөз, біріміздің тілімізде жоқ. Сол сөздерді түсінуден «ﺱ» (с) менен «ﺕ» (т)-менен жазып басқалаған сөздерді түсіну оңайырақ шығар деймін. Қысқасы « «ﺹ» (с), «ﻃ» (т)» бұл екі хәріфті қазақ тілінен шығарғандағы жазуымыздың басқалан- ғаны тіліміздің басқалығынан артық болмайды. Бұрын да екі тілдің сөзіне хәрфіне хәріф қойып бір- дей жазғанымыз жоқ. Мұндай басқалық «иер» – «иар», «ауысбақ» – «аушмақ», «домалатпақ» – «теге- ретмек», «жуасымақ» – «иуашламақ», «сылдырамақ» – «чылдырамақ». Бұрында да барды, тілімізді бірік- тіріп хәрфіне хәріф қойып жазалық десеңіз, ол басқа әңгіме, ол болмай «құр хәріфіміздің саны бірдей болса бірге боламыз, саны басқа болса, бөлек кетеміз» деген тіреусіз сөз. Енді көресіз бе, Шаһзаман мырза?! Аузыңыз босқа көпіргенін. Айтқан көп сөзіңіздің бірі сұраған мәсли- хатымызға тура келмейді. Менің білгенім осы, мұның дұрыс емес жерін көрсетіп, қалай түзету ақылын айтып беріңдер деп сұрадым. Білетін адамдар білімдеріңнен қарасыңдар дедім. Сіздей күлкіге көтермей, кекетпей-ақ, сізден білімі кем емес адамдар да, ақылын жай айтты. Мысалы: Бөкейханов әфенде айтты: «жарты дауыс- ты « жүктеу/скачать 6,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|