Экология және тұрақты даму

 
4-нұсқа 

Ғаламдық 
экологиялық 
проблемалар. 
001 
Климаттың 
жылынуына 
әкелетін 
атмосферада 
шоғырланған 
заттар: 
A) Ауыр 
металлдар. 
B) Парникті 
газдар. 
C) 
Канцерогенді 
заттар. 
D) Озон. 
Е) 
Фотооксидант
тар. 
002 
Парникті 
газдар ұстап 
қалады: 
A) 
Ультракүлгін 
сәулені. 
B) 
Физиологиял
ық белсенді 
радиацияны. 
C) 
Инфрақызыл 
сәулені. 
D) Күн 
сәулесін. 
E) Ұзын 
толқынды 
жылулық 
сәуле 
шығаруды. 
003 
Антропогенді
к 
көмірқышқыл 
газдың 
қалдығын 
реттеуші 
халықаралық 
документ: 
A) Киот 
протоколы, 
1997 ж. 
B) Монреаль 
протоколы,19
87 ж. 
C) Рио-ның 
қоршаған 
орта және 
тұрақты даму 
декларациясы
, 1992 ж. 
D) Климаттың 
өзгеру 
проблемалары 
туралы 
конференция, 
1992 ж. 
E) Тұрақты 
даму 
концепциясы. 
004 
Озон 
молекуларын
ың 
максимальды 
концентрация
сы 
орналасады: 
A) 5-10 км. 
B) 10-15 км. 
C) 15-20 км. 
D) 20-25 км. 
E) 25-30 км. 
 
 
005 
Озон 
қабатының 
жұқаруы 
алғаш 
байқалды: 
A) 
Антарктида 
үстінде, 1985 
ж. 
B) Австралия 
үстінде, 1980 
ж. 
C) Африка 
үстінде, 1975 
ж. 
D) Солтүстік 
полюсте, 1950 
ж. 
E) Солтүстік 
Америка 
үстінде, 1945 
ж. 
006 
Озон тесігі 
дегеніміз: 
A) Ауасы жоқ 
кеңістік. 
B) Космостық 
сәуле 
шығаратын 
кеңістік. 
C) Космостық 
техника 
ұшырғаннан 
кейін пайда 
болған 
кеңістік. 
D) Озонның 
50 % -ы 
жоғалған 
кеңістік. 
E) Сөнген 
жұлдыз 
кеңістігі. 
007 
Озонның 
негізгі 
функциясы: 
A) Климатты 
қалыптастыра
ды. 
B) 
Атмосфералы
қ ластануды 
адсорбциялай
ды. 
C) Космостық 
шаңнан 
қорғайды. 
D) Жер 
жылуын 
сақтайды. 
E) 
Ультракүлгін 
сәуледен 
қорғайды. 
008 
Озон қабатын 
бұзатын 
заттар: 
A) Ауыр 
металлдар. 
B) Фреондар. 
C) 
Пестицидтер. 
D) 
Канцерогенді 
заттар. 
E) Токсинді 
заттар. 
009 
Фреонның  
31% негізгі 
қалдығын 
шығаратын 
ел: 
A) АҚШ. 
B) 
Ұлыбритания. 
C) Ресей. 

D) Франция. 
E) Германия. 
010 
Қышқыл 
жаңбырлар 
алғаш рет 
байқалды: 
A) АҚШ-
та,1945 ж. 
B) Ресейде, 
1990 ж. 
C) Англияда, 
1908 ж. 
D) 
Жапонияда, 
1960 ж. 
E) Францияда, 
1950 ж. 
011 
Қандай 
өндірістік 
қалдықтардан 
қышқыл 
жауындар 
пайда 
болады? 
A) 
Көмірқышқыл 
және уытты 
газ. 
B) 
Күкіртсутек 
және 
меркаптан. 
C) Хлорлы 
және кремни 
қышқылы. 
D) Күкірт 
диоксиді және 
азот оксиді. 
E) Метан 
және 
көмірқышқыл 
газы. 
012 Су және 
жел арқылы 
құнарлы 
горизонттард
ың бұзылуы 
мен шайылу 
процесі: 
A) 
Гумификация. 
B) 
Эвапорация. 
C) 
Транспирация
. 
D) Эолизация. 
E) Эрозия. 
013 Су 
эрозиясының 
көрінісі: 
A) Өзендердің 
батпақтануы. 
B) Жер 
бедерінің 
тегістелуі. 
C) 
Жыралардың 
пайда болуы. 
D) Көлдердің 
эвтрофикация
сы. 
E) Климаттың 
ылғалдануы. 
014 
Арал теңізінің 
деңгейі қай 
жылдан 
бастап 
төмендей 
бастады? 
A) 60-шы 
жылдардан 
бастап. 
B) 50-ші 
жылдардан 
бастап. 
C) 40-шы 
жылдардан 
бастап. 
D) 30-шы 
жылдардан 
бастап. 
E) 90-шы 
жылдардан 
бастап. 
015 
Чернобыльдег
і АЭС-тің 
авариясы 
болды: 
A) Мамыр, 
1996 ж. 
B) Тамыз, 
1991 ж. 
C) Сәуір, 1986 
ж. 
D) Наурыз, 
1975 ж. 
E) Қыркүйек, 
1960 ж. 
016 
Ауылшаруаш
ылық 
зиянкестеріне 
қарсы 
қолданылаты
н 
ядохимикатта
р: 
A) 
Пестицидтер. 
B) 
Эмульгаторла
р. 
C) Гормондар. 
D) 
Поллютанттар
. 
E) 
Ферменттер. 
017 
 
Экстремальды 
жағдайда 
биосфералық 
потенциалдың 
толық 
бұзылуына 
әкелетін және 
топырақ пен 
өсімдіктің 
қайтымсыз 
өзгеру 
процесі: 
A) Эрозия. 
B) 
Опустыниван
ие. 
C) Дефляция. 
D) Эолизация. 
E) 
Гумификация. 
018 
Жер 
флорасын 
түзеді: 
A) 100 мың 
өсімдік түрі. 
B) 200 мың 
өсімдік түрі. 
C) 300 мың 
өсімдік түрі. 
D) 400 мың 
өсімдік түрі. 
E) 500 мың 
өсімдік түрі. 
019 
Жер 
фаунасын 
түзеді: 
A) 2 млн. 
жануарлар 
түрі. 
B) 3 млн. 
жануарлар 
түрі. 

C) 4 млн. 
жануарлар 
түрі. 
D) 5 
млн.жануарла
р түрі. 
E) 6 млн. 
жануарлар 
түрі. 
020 
Өліп біткен 
жануарларға 
жатады: 
A) Қиыр 
шығыс 
құтаны. 
B) Қара 
тырна. 
C) Стеллер 
сиыры. 
D) Уссурий 
жолбарысы 
E) Сайғақ 
021 
Жер бетіндегі 
халық саны: 
A) 3 млрд. 
адам. 
B) 4 млрд. 
адам. 
C) 5 млрд. 
адам. 
D) 6 млрд. 
адам. 
E) 7 млрд. 
адам. 
022 
Халық саны 
14 млн. адам 
болатын 
әлемдегі ең 
үлкен қала: 
A) Мәскеу. 
B) Мехико. 
C) Бомбей. 
D) Нью-Йорк. 
E) Джакарта. 
023 
Канцерогенді 
заттар 
туғызады: 
A) Қатерлі 
және ағзадағы 
жаңа 
түзілімдер 
B) 
Аллергиялық 
аурулар. 
C) Жүйке 
күйзелісі. 
D) 
Инфекциялық 
аурулар. 
E) Тұмау. 
024 
«Цивилизация 
ауруларына 
жатпайды: 
A) Жүрек-
тамыр 
аурулары. 
B) 
Инфекциялық 
аурулар. 
C) 
Онкологиялы
қ аурулар. 
D) 
Аллергиялық 
аурулар. 
E) 
Психикалық 
күйзеліс. 
025 
Акселерация 
процесі: 
A) 
Биологиялық 
нормамен 
салыстырғанд
а ағзаның тез 
дамуы. 
B) 
Физиологиял
ық жастың 
календарлық 
жастан 
қалысып 
отыруы. 
C) Ағзаның 
белгілі  бір 
затқа беретін 
реакциясы. 
D) 
Биологиялық 
жүйелер 
функциясыны
ң реттелуі. 
E) Бір 
бірлестіктің 
келесі 
бірлестікпен 
алмасуы. 
026 
Каспий 
теңізінің 
басты 
экологиялық 
проблемасы 
байланысты: 
A) Жағадағы 
рекреациялық 
зоналардың 
дамуымен. 
B) Теңіз 
деңгейінің 
төмендеуімен. 
C) Шельф 
зонасында 
мұнай 
өндірумен. 
D) Еділ және 
Жайық 
өзендеріненке
летін су 
көлемінің 
азаюынан. 
E) 
Металлургия 
өнеркәсіптері
нің 
қалдықтарына
. 
027 
«Невада-
Семей» 
экологиялық 
қозғалысын 
ұйымдастырға
н: 
A) Ж.Жабаев. 
B) А.Кунаев. 
C) 
М.Жумабаев. 
D) 
О.Сүлейменов
. 
E) 
А.Солженицы
н. 
028 Теңіз 
түбіне 
қалдықтарды 
көму: 
А) 
Эвтрофикаци
я. 
В) Шейпинг. 
С) Реслинг. 
D) 
Армреслинг. 
E) Дампинг. 
029 Қазақстан 
территориясы
ндағы ең ірі 
әскери 
ядролық 
сынақ 
полигоны: 
A) Азғыр. 

B) Капустин 
Яр. 
C) Семей. 
D) Нарын. 
E) Тайсойған. 
030 Үкіметтік 
емес 
«Гринпис» 
экологиялық 
ұйымы қай 
жылы 
құрылды? 
A) 1961 ж. 
B) 1971 ж. 
C) 1981 ж. 
D) 1991 ж. 
 
Студенттердің білімін тақырыптар бойынша тексеру және емтихан 
сұрақтары 
1.
 
1-7 
апталардағы 
тақырыптар 
бойынша 
тексеру сұрақтары. 
1.  Экология  пәні  нені 
оқытады? 
Экология 
бөлімдерін атап шық. 
2. 
«Экожүйе» 
терминін 
экология  ғылымына  кім 
енгізді? 
3.  Биосфераға  анықтама 
беріп, 
Жердің 
негізгі 
геосфераларын ата. 
4. Тірі ағзалардың ұйымдасу 
деңгейлерін ата. 
5.  Тірі  ағзалар  қоректену 
ерекшелектеріне 
қарай 
қалай бөлінеді? 
6.  Экология  пәні,  міндеті, 
мазмұны. 
7.  Ағзалардың  тіршілік  ету 
орталары. 
8. 
Экологиялық 
факторларды ата. 
9.  Абиотикалық  факторлар: 
жарық, 
температура, 
ылғалдылық. 
10.  Биотикалық  факторлар: 
түрішілік, түраралық. 
11. 
Антропогендік 
факторлар 
12. 
Экологиялық 
факторларларға  ағзалардың 
бейімделуі. 
13. 
Тірі 
ағзалардың 
ұйымдасу деңгейлері. 
14. Су – мекен ортасы. 
15. Жер-ауа қабаты. 
16.  Топырақ  мекен  ортасы 
ретінде. 
17.  Тірі  ағзалар  мекен  ету 
ортасы ретінде. 
18.  Тірі  ағзаларға  тән 
қасиеттер. 
19. 
Шектеуші 
факторлар.Ю.Либихтің 
минимум заңы. 
20. 
В.Шельфордтың 
толеранттылық заңы. 
21. 
Биологиялық 
сағат 
дегеніміз не? 
22.  Ішкі  және  сыртқы 
физиологиялық ырғақтар. 
23.  Популяция  дегеніз  не? 
Ол қалай жіктеледі? 
24.  Популяция  саны  және 
тығыздығы. 
25.  Популяцияның  жастық 
құрылымы. 
26. 
Тірішілік 
және 
түраралық 
қарым-
қатынастар. 
27.  Популяция  санының 
ауытқуы.Гомеостаз. 
28. 
Популяциядағы 
генетикалық 
процестер. 
Популяцияның  өсуі,  қи-сық 
сызық. 
29. Биоценоз дегеніміз не? 
30.  Биоценоздың  түрлік, 
кеңістіктік 
және 
экологиялық құрылымы. 
31.  Биоценоздағы  қарым-
қатынас түрлері. 
32.  Популяцияның  негізгі 
қасиеттері. 

33. 
Популяциядағы 
ағзалардың 
кеңістікте 
таралуы. 
34.  Экожүйе  дегеніміз  не? 
Оның түрлері. 
35.  Экожүйенің  құрылымы. 
Биотоп.Биоценоз. 
36. Экожүйедегі энергия 
ағыны. Экологиялық 
пирамида. 
37. Сукцессия дегеніміз не? 
38. Экожүйе динамикасы. 
39. Экожүйедегі 
биологиялық өнімділік.(1-ші 
реттік,2-ші реттік) 
40. Биосфера туралы түсінік. 
41. Биосфераның 
құрылымы, негізгі 
қасиеттері. 
42. Биосфераны құрайтын 
заттар. 
43. Биосферадағы тірі 
заттар, олардың қызметтері. 
44. Биосфераның даму 
кезеңдері. 
45. Биосферадағы зат 
айналам:үлкен және кіші. 
46. Биосферадағы адамның 
алатын орны. 
47. Су экожүйелері. 
48. Құрлық экожүйері. 
49. «Эльтон пирамидасы». 
50. Биосфераның табиғи 
және антропогендік 
ластануы. 
  2. 
 
8-15 
апталардағы 
тақырыптар  бойынша  тексеру 
сұрақтары.  
1. Ноосфераны зерттеуші 
ғалымдар. 
2. Биосфераның ноосфераға 
айналуы. 
3. Тұрақты даму 
концепциясы. 
4. Табиғат ресурстары және 
олардың маңызы. 
      5. Табиғат ресурстарының 
түрлері. 
 6. Табиғи ресурстарды 
қорғау және ұтымды 
пайдалану. 
 7. Жануарлар дүниесі, 
оларды қорғау. 
 8. Өсімдіктер дүниесі, 
оларды қорғау. 
 9. Атмосфералық ауаның 
маңызы, құрамы. 
10. Ауаны ластаушы көздер, 
олардың топтары. 
11. Ауаның ластауының 
адам денсаулығына әсері. 
12. Климат және адам. 
13. Ауа арқылы таралатын 
жұқпалы аурулар. 
14. Судың табиғатта және 
адам өміріндегі маңызы. 
15. Судың ластаушы 
көздері. 
16. Ағын суларының 
ластануы және оларды 
тазарту жолдары. 
17. Арал проблемасы 
себептері. 
18. Каспий проблемасының 
негізгі себептері. 
19. Балқаш проблемасының 
пайда болу себептері. 
20. Дүние жүзілік 
мұхитының ластану 
проблемалары. 
21. Топырақтың табиғатта 
және адам өміріндегі 
маңызы. 
22. ҚР-ның жер 
ресурстарының экологиялық 
жағдайы. 
23. Топырақ эрозиясы, 
күресу жолдары. 

24. Топырақ аридизациясы. 
Деградация. 
25. Топырақты қайта 
қалпына келтіру жолдары. 
26. «Капустин Яр» 
полигоны. 
27. «Семей полигоны». 
28. «Байқоңыр ғарыш 
алаңы». 
29. Топырақ және адам 
денсаулығы. 
30. Жер ресурстарын қорғау 
және ұтымды пайдалану. 
31. Су  ресурстарын қорғау 
және ұтымды пайдалану. 
32. Атмосфералық ауаны 
қорғау әдістері. 
33. Ерекше қорғауға 
алынған аймақтар, олардың 
маңызы және түрлері. 
34. Қазақстандағы 
қорықтарға сипаттама. 
35. ҚР-ның мемлекеттік 
табиғи парктері. 
36. ҚР-ның мемлекеттік 
ұлттық парктері. 
37. ҚР-ның мемлекеттік 
табиғи ескерткіштері. 
38. Қазақстандағы қорық 
ұйымдастыру ісінің 
болашағы. 
39. БҚО-ның қорықтары. 
40. ҚР-ның Қызыл 
Кітабының даму тарихы. 
41. ҚР-ның Қызыл Кітапқа 
енген жануарлары мен 
өсімдіктері. 
42. БҚО-ның Қызыл Кітапқа 
енген жануарлары мен 
өсімдіктері. 
43. Халықаралық Қызыл 
Кітап 
44. Экологиялық 
мониторинг түсінігі. 
45. Экологиялық экспертиза. 
46. Экологиялық 
менеджмент және 
маркетинг. 
47. Глобальды экологиялық 
проблемалар. 
48. Климаттың ғаламдық 
жылыну процесі. 
49. Қышқылдық жауын-
шашындар. 
50. ҚР-ның негізгі 
экологиялық проблемалары
 
 
 
 
 
 
               3.  Емтиханға дайындық сұрақтары. 
1.  Экология  пәні  нені 
оқытады? 
Экология 
бөлімдерін атап шық. 
2. 
«Экожүйе» 
терминін 
экология  ғылымына  кім 
енгізді? 
3.  Биосфераға  анықтама 
беріп, 
Жердің 
негізгі 
геосфераларын ата. 
4. Тірі ағзалардың ұйымдасу 
деңгейлерін ата. 
5.  Тірі  ағзалар  қоректену 
ерекшелектеріне 
қарай 
қалай бөлінеді? 
6.  Экология  пәні,  міндеті, 
мазмұны. 
7.  Ағзалардың  тіршілік  ету 
орталары. 

8. 
Экологиялық 
факторларды ата. 
9.  Абиотикалық  факторлар: 
жарық, 
температура, 
ылғалдылық. 
10.  Биотикалық  факторлар: 
түрішілік, түраралық. 
11. 
Антропогендік 
факторлар 
12. 
Экологиялық 
факторларларға  ағзалардың 
бейімделуі. 
13. 
Тірі 
ағзалардың 
ұйымдасу деңгейлері. 
14. Су – мекен ортасы. 
15. Жер-ауа қабаты. 
16.  Топырақ  мекен  ортасы 
ретінде. 
17.  Тірі  ағзалар  мекен  ету 
ортасы ретінде. 
18.  Тірі  ағзаларға  тән 
қасиеттер. 
19. 
Шектеуші 
факторлар.Ю.Либихтің 
минимум заңы. 
20. 
В.Шельфордтың 
толеранттылық заңы. 
21. 
Биологиялық 
сағат 
дегеніміз не? 
22.  Ішкі  және  сыртқы 
физиологиялық ырғақтар. 
23.  Популяция  дегеніз  не? 
Ол қалай жіктеледі? 
24.  Популяция  саны  және 
тығыздығы. 
25.  Популяцияның  жастық 
құрылымы. 
26. 
Тірішілік 
және 
түраралық 
қарым-
қатынастар. 
27.  Популяция  санының 
ауытқуы.Гомеостаз. 
28. 
Популяциядағы 
генетикалық 
процестер. 
Популяцияның  өсуі,  қи-сық 
сызық. 
29. Биоценоз дегеніміз не? 
30.  Биоценоздың  түрлік, 
кеңістіктік 
және 
экологиялық құрылымы. 
31.  Биоценоздағы  қарым-
қатынас түрлері. 
32.  Популяцияның  негізгі 
қасиеттері. 
33. 
Популяциядағы 
ағзалардың 
кеңістікте 
таралуы. 
34.  Экожүйе  дегеніміз  не? 
Оның түрлері. 
35.  Экожүйенің  құрылымы. 
Биотоп.Биоценоз. 
36. Экожүйедегі энергия 
ағыны. Экологиялық 
пирамида. 
37. Сукцессия дегеніміз не? 
38. Экожүйе динамикасы. 
39. Экожүйедегі 
биологиялық өнімділік.(1-ші 
реттік,2-ші реттік) 
40. Биосфера туралы түсінік. 
41. Биосфераның 
құрылымы, негізгі 
қасиеттері. 
42. Биосфераны құрайтын 
заттар. 
43. Биосферадағы тірі 
заттар, олардың қызметтері. 
44. Биосфераның даму 
кезеңдері. 
45. Биосферадағы зат 
айналам:үлкен және кіші. 
46. Биосферадағы адамның 
алатын орны. 
47. Су экожүйелері. 
48. Құрлық экожүйері. 
49. «Эльтон пирамидасы». 
50. Биосфераның табиғи 
және антропогендік 
ластануы. 

51. Ноосфераны зерттеуші 
ғалымдар. 
52. Биосфераның 
ноосфераға айналуы. 
53. Тұрақты даму 
концепциясы. 
54. Табиғат ресурстары 
және олардың маңызы. 
       55. Табиғат ресурстарының 
түрлері. 
56. Табиғи ресурстарды 
қорғау және ұтымды 
пайдалану. 
57. Жануарлар дүниесі, 
оларды қорғау. 
58. Өсімдіктер дүниесі, 
оларды қорғау. 
59. Атмосфералық ауаның 
маңызы, құрамы. 
60. Ауаны ластаушы көздер, 
олардың топтары. 
61. Ауаның ластауының 
адам денсаулығына әсері. 
62. Климат және адам. 
63. Ауа арқылы таралатын 
жұқпалы аурулар. 
64. Судың табиғатта және 
адам өміріндегі маңызы. 
65. Судың ластаушы 
көздері. 
66. Ағын суларының 
ластануы және оларды 
тазарту жолдары. 
67. Арал проблемасы 
себептері. 
68. Каспий проблемасының 
негізгі себептері. 
69. Балқаш проблемасының 
пайда болу себептері. 
70. Дүние жүзілік 
мұхитының ластану 
проблемалары. 
71. Топырақтың табиғатта 
және адам өміріндегі 
маңызы. 
72. ҚР-ның жер 
ресурстарының экологиялық 
жағдайы. 
73. Топырақ эрозиясы, 
күресу жолдары. 
74. Топырақ аридизациясы. 
Деградация. 
75. Топырақты қайта 
қалпына келтіру жолдары. 
76. «Капустин Яр» 
полигоны. 
77. «Семей полигоны». 
78. «Байқоңыр ғарыш 
алаңы». 
79. Топырақ және адам 
денсаулығы. 
80. Жер ресурстарын қорғау 
және ұтымды пайдалану. 
81. Су  ресурстарын қорғау 
және ұтымды пайдалану. 
82. Атмосфералық ауаны 
қорғау әдістері. 
83. Ерекше қорғауға 
алынған аймақтар, олардың 
маңызы және түрлері. 
84. Қазақстандағы 
қорықтарға сипаттама. 
85. ҚР-ның мемлекеттік 
табиғи парктері. 
86. ҚР-ның мемлекеттік 
ұлттық парктері. 
87. ҚР-ның мемлекеттік 
табиғи ескерткіштері. 
88. Қазақстандағы қорық 
ұйымдастыру ісінің 
болашағы. 
89. БҚО-ның қорықтары. 
90. ҚР-ның Қызыл 
Кітабының даму тарихы. 
91. ҚР-ның Қызыл Кітапқа 
енген жануарлары мен 
өсімдіктері. 
92. БҚО-ның Қызыл Кітапқа 
енген жануарлары мен 
өсімдіктері. 

93. Халықаралық Қызыл 
Кітап 
94. Экологиялық 
мониторинг түсінігі. 
95. Экологиялық экспертиза. 
96. Экологиялық 
менеджмент және 
маркетинг. 
97. Глобальды экологиялық 
проблемалар. 
98. Климаттың ғаламдық 
жылыну процесі. 
99. Қышқылдық жауын-
шашындар. 
100. ҚР-ның негізгі 
экологиялық проблемалары. 
 
                                                             
 
 
 
 
 
 
 
 
      Тест сұрақтары 
1.Экология  терминін 
енгізді? 
А) Линней 
В)  Вернадский 
С)  Аристотель 
Д)  Геккель  
2. 
Аталған 
ғалымдардың 
қайсысы 
минимум 
заңын 
тұжырымдаған: 
А) Ю.Либих  
В) А.Тенсли 
С) В.Вернадский 
Д) Г.Гаузе 
3. 
Аталған 
ғалымдардың 
қайсысы 
толеранттылық 
заңын 
тұжырымдаған: 
А) В. Вавилов 
В) В. Шелфорд 
С) В. Сукачев 
Д) Б. Коммонер 
4. 
Биомассаның 
жиналуында 
қай 
ағзаның ролі зор: 
А) 
Микроорганизмдер 
В) Жануарлар 
С) Өсімдіктер 
Д)  Жануарлар  мен 
өсімдіктер 
5.  Төменде  аталған 
өзара 
қарым-
қатынастардың 
қайсысы 
жыртқыштыққа 
жатады: 
А) 
Бунақденелілер 
гүлдің  нектарымен 
қоректенеді 
В)  Иесінің  денесінде 
биттер тіршілік етеді 
С)  Қасқырлар  ұсақ 
шөп  қоректілермен 
қоректенеді  
Д) 
Микроорганизмдерді
ң  ішекте  тіршілік 
етуі 
6. 
Паразитизмге 
мысал келтіріңіз 
А) Қыналар 
В)  Сиырдағы  бауыр 
сорғыш құрттар 
С) Ара мен гүл 
Д) Саңырауқұлақтар 
7. 
Бәсекелестікке 
қайсысы  мысал  бола 
алады; 
А)  Қорек  ұстаған 
қасқырлар 
В) 
Акула 
және 
жабысқақ балық 
С) 
Ағаштар 
мен 
микоризалы 
саңырауқұлақтар 
Д) Қыналар 
8. 
Төмендегі 
ағзалардың  ішіндегі 
консументтерге 
жатпайтынын 
атаңыз: 
А) Бақа 

В) Жылан 
С) Микроорганизм 
Д) Бүркіт 
9. 
Толеранттылық 
бұл: 
А)  Ағзаға  тұздың 
жиналуы 
В) Тұрақсыздығы 
С) Адаптация 
Д) 
Ағзаның 
төзімділігі 
10. 
Жануартекті 
қорекпен 
қоректенетін 
организмдер 
жататын топтар: 
А) Зоофагтар      
В) Монофагтар 
С) Фитофагтар 
Д) Эктомофагтар 
11.  Тірі  ағзалардың 
өзара 
қарым-
қатынасы: 
А) 
Әлеуметтік 
факторлар 
В) 
Абиотикалық 
факторлар                 
С) 
Антропогендік 
факторлар 
Д) 
Биотикалық 
факторлар  
12. 
Жарықтың 
ұзақтығымен 
кезеңінің 
әсеріне 
байланысты 
организмнің 
қызметімен 
морфологиялық, 
биохимиялық, 
физикалық 
қасиетінің  ырғақты 
өзгерісі 
А) Бүлікті ырғақ 
В) Жылдық ырғақ 
С) Фотопериодизм 
Д) Тіршілік ырғақ 
13. 
Гомойотермді 
ағзалар: 
А) 
Дене 
температурасы 
тұрақты 
В) 
Дене 
температурасы 
тұрақсыз жануарлар 
С) 
Дене 
температурасы 
өзгергіш жануарлар 
Д) 
Дене 
температурасы 
тұрақты, 
қолайсыз 
кезеңде 
ұйқыға 
кететін жануарлар 
14. 
Пойкилотермді 
ағзалар: 
А) 
 
Дене 
температурасы 
төмен жануарлар 
В) 
 
Дене 
температурасы 
тұрақты жануарлар 
С) 
 
Дене 
температурасы 
тұрақыз жануарлар  
Д) 
Дене 
температурасы 
тұрақты, 
қолайсыз 
кезеңде 
ұйқыға 
кететін жануарлар 
15. Жердің су қабаты 
қабаты 
қалай 
аталады: 
A)  Литосфера 
B)  Атмосфера 
C)  Биосфера 
D)  Гидросфера  
16.  Озон қабаты: 
A) 
Ультракүлгін 
сәуледен қорғайды.  
B)  Жердің  жылуын 
жібермейді 
C) 
Өндірістік 
ластануды түзеді. 
D) 
Ластаушы 
заттарды 
ыдыратады. 
17. 
Ағзаның 
қоршаған 
ортаға 
бейімделуі: 
A) Гомеостаз. 
B) Сукцессия. 
C) Адаптация. 
D) Климакс. 
18. 
Су 
түбін 
мекендейтін 
жануарлар 
жиынтығы: 
А) Зообентос           
В) Нектон 
С) Зоопланктон 
Д) Фитобентос 
19. 
Топырақты 
мекендейтін 
организмдер:     
А) Атмобионттар 
В) Эдафобионттар  
С) Гидробионттар 
Д) Амфибионттар   
20.  Жер  бетінің  ауа 
қабаты: 
А) Педосфера 
В) Гидросфера 
С) Литосфера 
Д) Атмосфера 
21.  Жер  бетіндегі 
өсімдіктер 
синтездейтін 
органикалық  заттар, 
бұлар: 
А) Ақуыздар 
В) Майлар  
С) Көмірсулар 
Д) 
Нуклейн 
қышқылдары 
22.  Жердің  қатты 
қабаты: 

A) Биосфера         
В) Литосфера 
С) Гидросфера       
D) Атмосфера 
23.  Адамның  тірі 
табиғи 
ортасын 
құрайды: 
A) Топырақ 
B) 
Микроағзалар, 
өсімдіктер, 
жануарлар 
С) Тау жыныстары 
D) Атмосфера 
24. 
Адамның 
қоршаған ортасының 
табиғи  компонентіне 
кіреді:                                       
A)  Тірі  және  тірі 
табиғат 
B) Өлі табиғат  
С) Тірі табиғат 
Д) Жануарлар әлемі 
25. 
Топырақта 
тіршіліктің 
таралу 
шегі: 
A) 50 км 
B) 5 м 
C) 4 км 
D) 55 м 
26.  Бір  түр  екінші 
түр  арқылы  тіршілік 
ету  барысында  оған 
зиян 
әкелумен   
қатар,  өліміне  себеп 
болады: 
A) Аменсализм 
B) Паразитизм 
C) Коменсализм  
D) Мутуализм 
27.  Бір  түр  екінші 
түрдің 
жемтігіне 
айналатын 
қарым-
қатынас: 
A) Жыртқыштық 
B) Аменсализм 
C) Коменсализм  
D) Мутуализм 
28. 
«Популяция» 
терминін 
ғылымға 
енгізген кім: 
А) А.Тенсли, 1935. 
В) 
В.Н.Сукачев, 
1940. 
С) 
В.Л.Иогансен, 
1903. 
Д) К.Леруа, 1927. 
29. 
Демэкология 
зерттейді: 
А) Популяцияны 
В) Биосфераны 
С) Бірлестікті 
Д) Дараны 
30.  Биоценоздардың 
бірқалыпты ауысуы: 
А) Эволюция 
В) Сукцессия 
С) Конверция 
Д) Синузия 
31. Синэкология нені 
зерттейді: 
А) Популяцияны 
В) Дараларды 
С) Бірлестікті 
Д) Биосфераны 
32.Органикалық 
қалдықтарды 
бұзатын 
саңырауқұлақтар 
мен      
микроорганизмдер  
А) Консументтер 
В) Продуценттер 
С) Редуценттер 
Д) 
Ет 
қоректі 
жануарлар 
33.  Қоректік  тізбек 
дегеніміз не: 
А)  Бір  биотопты 
мекендейтін 
жануарлар тобы 
В)  Ұқсас  биотоптар 
жиынтығы 
С) Бір – бірін жейтін 
жануарлар 
Д)  Энергияның  бір 
деңгейден 
екінші 
деңгейге өтуі; 
34.  Күннің  жарық 
энергиясын  сіңіруге 
қабілетті 
өсімдік 
организмдері: 
А) Гетеротрофты 
В) Хемотрофты 
С) Фотоавтотрофты 
Д) Автотрофтар 
35. 
Су 
түбін 
мекендейтін 
жануарлар 
жиынтығы 
А) Зоопланктон 
В) Нектон 
С) Зообентос 
Д) Фитобентос 
36. 
Өсімдікпен 
қоректенетін 
организмдер:  
А) Монофагтар 
В) Полифагтар 
С) Зоофагтар 
Д) Фитофагтар 
37.Қоршаған 
орта 
күйін 
және 
биосферамен 
экожүйеде  жүретін 
процестерді 
ұзақ 
бақылайтын жүйе: 
А) Мониторинг  
В) Модификациялау 
С) Модельдеу 
Д) Менеджмент 
38. 
Жануартекті 
қорекпен 
қоректенетін 
организмдерге 
жататын топтар: 

А) Фитофагтар 
В) Монофагтар 
С) Зоофагтар 
Д) Эктомофагтар 
39.Табиғаттың 
өлі 
және 
тірі 
элементтері 
арасындағы  тұрақты 
өзара 
байланыс 
негізінде 
қалыптасқан 
тірі 
организмдер 
бірлестігімен 
олардың 
тіршілік 
орта тұтастығы:  
А) Популяция 
В) Экожүйе 
С) Биосфера 
Д) Биоценоз 
40. 
Дайын  
органикалық  
заттармен  
қоректенетін  
ағзалар: 
А) Автотрофтар 
В) Гетеретрофтар 
С) Продуценттер 
Д) Редуценттер 
 
 
12. 
ОҚУ 
САБАҚТАРЫНЫҢ 
БАҒДАРЛАМАЛЫҚ 
ЖӘНЕ 
МУЛЬТИМЕДИЙЛІК 
ҚАМТАМАСЫЗДАНДЫРУ 
(ПӘННІҢ 
МАЗМҰНЫНА  ҚАРАЙ).  ПОӘК  ШЫҒЫС  МӘЛІМЕТТЕРІ  ЖӘНЕ 
МЕКЕН-ЖАЙЫ  КӨРСЕТІЛУІ  ҚАЖЕТ  –  КІТАПХАНА,  КАФЕДРА 
Т.Б. 
1.  Экология  бойынша  электронды  оқулық  №1  ғимарат,  №2  оқу 
залында. 
2.  «Живой  мир»  видеофильмі  «Биология,  экология  және  оқыту 
теориясы» кафедарсында. №5 ғимарат, №12.    
3.  Видеофильм  «Биологическая  экология.  Факторы  влажность.  9 
фрагмент». Биология және экология кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
4.  Видеофильм  «Биологическая  экология.  Факторы  свет.  13 
фрагмент». Биология және экология кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
5.  Видеофильм  «Жизнь  растений».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
6.  Видеофильм  «Ознакомление  с  окружающим  миром».  Биология 
және экология кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
7.  Видеофильм  «Природные  зоны  России».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
8.  Видеофильм  «Природные  зоны  России».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
9.  Видеофильм  «Природные  сообщества».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
10.  Видеофильм  «Секрет  природы».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
11.  Видеофильм  «Увлекательная  природа».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
12.  Видеофильм  «Экологические  системы».  Биология  және  экология 
кафедрасы, №5 ғимарат, 28 аудитория. 
 
13.АРНАУЛЫ АУДИТОРИЯ, КАБИНЕТ ЖӘНЕ ЛАБОРАТОРИЯ-
ЛАР  ТІЗІМІ. 
№5 ғимарат, №30 аудитория.