Экономика айнасы
жүктеу/скачать 10,39 Mb. Pdf көрінісі
|
«ҚАРЫЗ АЛ ДА, ӘЙЕЛ АЛ. ҚАРЫЗЫҢНАН ҚҰТЫЛАСЫҢ, ӘЙЕЛІҢ ҚАСЫҢДА ҚАЛАДЫ...» МА?! Ата-бабамыз айтып кеткен бұл мәтелге кү мәнмен қарағанымыз емес. Бірақ бүгін- гі нің бетімізге шыжық болып басылған шын дығы осыған сайып тұр. «Ұлым үй- ленді, қызым теңін тапты!» деп, есі шыға қуа натын қазақ баласының мәртебесі биік, ме рейі үстем болуы үшін барын да, жанын да салады. Банкінің несиесі де қал та сы тесік, табысы кем қарапайым жұртқа ға на арналған. Несие көбейгелі той да кө бейді. Қомақты табысы болмаса, ба сындағы баспанасын банкке кепілге қо йып, той жасап жатқандар жетіп-артылады. Әл- бетте, бауыр еті баласынан аянып қал сын ба? Бірақ бір әттеген-айы сол несиеге ж а- салған тойдың соңы көбіне-көп ажы ра су- мен тынып жатқандығы. Оған жоғарыда атап көрсеткен және төмендегі деректер дә лел. Бейресми ақпараттар елімізде ең көп үй лену тойы Оңтүстік Қазақстанда деседі. Оң түстік Қазақстанда – 24 мың, Алматы об лысында – 18 мың, Алматы қаласында – 14 мың, Қарағанды облысында – 13,2 мың, Шығыс Қазақстан аймағында – 12,7 мың неке қиылыпты бір жылда. Ең азы – Сол түстік Қазақстан облысы – 5 мың екен. Ең көп ажырасқандар Алматы қаласында – 5500, Қарағанды ПРЕ МЬЕР А
облысында – 4,9 мың, Шы ғыс Қазақстан облысында – 4,5 мың дей ді. Ал бұларға себеп – қаржылық қиын дық, тым ерте үйлену, жұмысқа ор на ласу қиындығы, баспананың болмауы деп ті сараптаулар. Енді осы арада мә селенің түйіні тойға барып тіреледі. Білгішсінгеніміз емес, шашылып-тө гі- ліп, миллиондаған қаржыға той жа са ған- ша, жас жұбайлардың басына екі жақ бі- рігіп, үй сатып әперсе немесе алғашқы жар на етіп, банкке төлеп берсе, мүмкін ажы расудың бір себебі кеміген болар ма еді, қайтер еді дейді ғой баяғы ішкі ойы- мыз...
«Тойдың болғанынан боладысы қы- зық». Қызық дегеннен гөрі, қып-қызыл шығын деген дұрыс шығар қазіргі таңда. Ең бірінші қазақ тойының басын ұл мен ке- лінге той киімін алумен бастайды. Сөйтіп, той ға арналған әмиян айқара ашылады. Со сын... түбі көрініп барып, бір-ақ тынады (Айт пақшы, айтуды ұмытып барады екен- біз. Бұл есеп қарапайым халықтың қал та- ОЙТОЛҒАМ
Бұл күні мамандар халықтың әлеуметтік проблемалар салдарынан күйзеліске көп ұшырайтынын айтады. Жан күйзелісі мен жүй кенің жұқаруын күн сайын екінің бірі ба сынан өткізеді. Соның әсерінен талай ша ңырақ ортасына түсіп, талай адам өз- өзін жоғалтып алып жатыр. Кеше бір-бірін көр месе тұра алмайтындай күй кешіп үй- ленгендер сол әлеуметтік мәселелермен бет пе-бет келгенде ата жаудай қастасып, ажы расуда. Содан қоғамда жалғызбасты ер-азамат пен жалғызбасты әйел көп. Ал ол әлеуметтік проблемалардың ұшар басында тағы баспана тұр. Баспананың құны күн сайын шарықтап барады. Мәселен, Қарағандының өзінде баспана құны былтырғы жылы 14 пайызға өсіпті. Екінші деңгейдегі банктер арқылы несие алу үшін жалақы қомақты, көлемді болуы шарт. Ондай жұмыс екінің бірінде жоқ. Елдің көпшілігі 40-50 мың теңге арқылы күн көріп отыр. Бұдан кейін жас жұбайларға қайдағы баспана?! Қарағанды Қызғалдақ АЙТЖАНОВА Директордың түбіне «Метранпаж» жете жаздады Бастан-аяқ күлкі-келемежден тұ- ра тын қойылымның астарында ащы әзіл жатса да, бүгінгі ұрпақтың сана- сын сілкінтетін салмақты ой бар.
Тақырыбының өзі түсініксіз қо йы- лымды көрермендердің көбі пре- мьера аяқ талғанша ұқпай дал болды. Бас паханадағы әріп теруші қыз мет- кердің осылай аталатынын автор шығарма кейіпкерлерінің іс-әрекеті арқылы көрсетпек болған. Қарапайым ғана бір сөздің не екенін ұқпаған қыз- меткердің басшысынан қорыққаны сон шалық, жағдайы жүрек талмасына дейін жеткені суреттелді. Оқиға Мәскеуге іссапарға келіп, қо нақүйге аялдаған қызуқанды жігіт пен көрші бөлмеге тұрақтаған бой- жет кеннің арасында өрбиді. Теле ди- дардан футбол тамашалаған мей ман- ха
на қонағы бейтаныс қыз дың
бөл месіне кіріп барып, өз бөл ме сін- дегі электр желісінің істен шы ғып қал- ғанын айтады. Көршісінің өтінішін жер де қалдырғысы келмеген әлгі ару оған өзінің бөлмесінен футбол қарау- ға рұқсатын береді. Осы кезде қонақүйдің иесі би кеш- тің бөлмесіне кіріп, қонақүй ере жесін бұзғандығын алға тартады. Сөз ара- сында әлгі қонақ жігіт өзінің ме тран- паж болып жұмыс іс тейтінін айтады. Сол кезде мұндай ма мандықтың бар еке нін бұрын-соң ды естімеген қо нақ- үй директоры есі шығып, бүкіл та ны- сына қоңырау шал са да, бұл қандай лауазым екені туралы ақпарат ала алмайды. Со ңын да ол метранпажды министрлікте қыз мет істейтіндердің бірі екен деп топ шылайды. Сөйтсе бүкіл жұртты әбігерге сал- ған маман иесі жай қарапайым «әріп теруші» екен. Ал шығармада түсініксіз мамандық иесінен қорыққан қонақүй қожайынының әрекеті көрермендерді күлкіге көміп тастады. Колошин рөлін сомдаған Әсет Ора залин, Потаповты бейнелеген Кеңес Кемелбаев, Виктория рөліндегі Айнагүл Өлмесекова секілді теа тр да- ғы танымал әртістердің шеберліктеріне жи налған жұрт тәнті болды.
Ақтөбе облысы Ақтөбеде Т.Ахтанов атындағы драма теа тры- ның әртістері А.В.Вам- пи ловтың «Метранпаж» атты трагикомедиялық қойылымының пре- мьерасын жұрт шы- лықтың назарына ұсын- ды. Елімізге танымал мә дениет қайраткері, акт ер Т.Жаманқұловтың ау даруымен сахналанған туындының қоюшы режиссері – театрдың бас режиссері Елтай Кемал. Жастарды атаққұ- марлықтан арылтып, ақылға бой алдыртуларын көз дейтін қойылым көрермендердің көңілінен толықтай шықты. сымен есептеліп отыр. Бай-бағландарға қа тысы жоқ. Балаларының тойын шетелге апарып жасайтын байларда шатағымыз жоқ). Сонымен, қарапайым халық той жа са- уы үшін жоқ дегенде 1,5 - 2 миллионға жуық теңге керек. Оның ішінде киіті, ка- фесі, сый-сияпаты, қайтармасы дей тін де- рін қо са есептегенде. 1,5 миллион теңгеңіз 10 мың АҚШ доллары, 2 миллион теңге 15 мың АҚШ доллары. Бұл келін түсіріп отыр
осын дай жо
бада ұзатылар қыздың шығыны та ғы бар. Сонда екі жақтың бар шығынын қос қанда 30 мыңға жуық АҚШ доллары. Аз ақша ма? Әрине, қарапайым жұрт үшін аз ақша емес. Ал енді үйдің бағасына келейік. Үйдің бағасы бір бөлмелік бүгінде Қарағандыда (сұранысқа ие шағын аудандарда) 30 мың АҚШ долларынан басталады. Енді екі жақ ас та төк, той жасап, төгілмей-ақ нарықтың пар қымен жастарға құрыды дегенде, бір бөлмелі үй алып берсе, жас отбасының іргетасын берік құюдың бір қадамы емес пе? Сонда ажырасудың да басты бір түйт- кілі шешілетіндей ме қалай?!. БЛОГҚҰРЫЛТАЙ – 2013 Бұл Блогқұрылтай бұрынғыдан өзгеше 23-24 наурыз күндері Шым кент қаласында III Блогқұ рыл тай өткізілмекші. Осыған орай, Оңтүстік Қазақстан облыс әкімі аппараты жетекшісінің орынбасары – Баспасөз қызме тінің басшысы Берік Уәли, «blogcamp 2013» үйлестірушісі Данияр Алан, «Айтабер» танымдық блог тұғырының админы Са дық Шерімбек, жергілікті БАҚ өкіл дері «Оңтүстік» пресс клубында бас пасөз мәслихатын өткізді. Мақсат – жүктелген міндетті абы рой мен өткеру, қазақтілді блогерлердің ашық қауымдастығын құру. Осы арқылы әркім шама-шарқына қарай өз сала сында ұлттық мүддеге қызмет ету.
Айтпақшы, «Блогқұрылтай – 2013» ша расының бі рін- ші күні Оңтүстік Қазақстан мем лекеттік уни верситетінің ғимаратында, екін ші күні Біркөлік шатқалындағы «Бәйшешек» лагерінде жалғасады. «Билайн» компаниясы ұсынған арнайы сыйлықтар да үздік жазба иегерлерімен белсенді қатысушыларды күтуде. Нұршат ТӨКЕН, Оңтүстік Қазақстан облысы Әттең, әлемде бес құрлықтың басын қосқан олимпиада секілді той жарысы жоқ. Егер дүниежүзінде той жарысы өтетін болса, қазақ бас жүлдені шаппай-ақ алар еді. Үйсіз-күйсіз жүрсе де, той жасау тек біздің елдің ғана қолынан келеді. Миллиондап несие алып, оны кемі – 150, көбі 1000 адамға шашып жіберіп, сосын жылдап, банкке берешек болатын да біздің қожанасыр – қазақ... Суретші Әбілхан Қастеев атындағы мұражайдың қысқаша тарихын білгім келеді. Мұражай қоры несімен ерекше? Ернұр РАҚЫМ, Талдықорған қаласы Мемлекеттік болып саналатын бұл өнер мұ- ражайы – 1976 жылы Тарас Шевченко атын- дағы Қазақ мемлекеттік көркемсурет галереясы мен Республикалық қолданбалы өнер музейінің қоры негізінде қаланған. Бұл мекемеге шебер суретшінің есімі 1984 жылы берілді. ЮНЕСКО-ның шешімімен 2004 жылы Әбіл- хан Қастеевтің 100 жылдық мерейтойы кең кө- лемде атап өтілді. Сол жылы 15 қаңтарда Әбіл- хан Қастеевтің мерейтойлық көрмесі салтанатты түр де ашылды. Көрмеге суретшінің 400-ден аса акварельдік және кескіндеме туындылары, фо- то құжаттар, суретшінің жеке заттары қойылды. Ә.Қастеев атындағы МӨМ – еліміздегі бей- нелеу өнері саласындағы жетекші ғылыми- зерт теу және мәдени-ағарту ісіндегі ірі көркем- сурет му зейі. Музейде Қазақстанның бейнелеу өнері, қол данбалы өнері, шетел классикалық өнері, жа ңа дәуірдегі шетел өнері, қорлар, қайта қа лыпқа келтіру, көрме және экспозиция, на си хат тау және экскурсиялық қызмет көрсету, ақпарат жә не баспа ісі сынды бірнеше ғылыми орталық жұ мыс атқарады. Музей қорында 22 500-ден ас там кескіндеме, графика, сәулет және бірқатар ел дердің қолданбалы өнеріндегі жұмыстар не гізгі қорындағы туындылар болып са налады. Ә.Қастеев атындағы МӨМ әлемдік мә дени мұ
раларды сақтау, оларды зерттеу және танытуда ма ңызды іс шараларды орын- дайды. Мұнда жыл сайын халықаралық және республикалық ғы лыми конференциялар өт- кізіліп тұрады және әр кездері ұйымдас- тырылып тұратын қа зақ стандық, шетелдік су- рет шілердің көрмелері өнер сүйер қауымның қы зығушылығын ту дырып келеді. Музей жа- нында Кіші өнер ака демиясы жұмыс істейді. Бұл мұражай ЮНЕСКО жа нындағы беделді ИКОМ халықаралық му зей лер қауым дас ты- ғының мүшесі болып та бы лады.
Конференцияда театр және сын; театр жә не режиссура; театр және драматургия; театр және актерлік шеберлік; театр және сценография тақырыптары негізінде баян- да
малар жасалып, талқылаулар жүр гі-
зіледі. Бұл материалдар кейін арнайы ғы- лыми жинаққа топтастырылатын болады. Ұйымдастырушылар аталған кон фе-
рен ция жұмысына сондай-ақ ғылым док- тор лары мен кандидаттарды, PD док тор ла- ры мен магистранттарды, театр бас шыларын, режиссерлерін, актерлерін, сце нографтарын және осы саладағы театр ма
мандарын қатысуға шақырып отыр. Кон ференцияға қатысу үшін баяндамалар мен өтініштерді 2013 жылдың 25 нау ры- зына дейін ұйымдастыру комитетіне (mu- ka man@mail.ru) жіберуге болады. Жиын ма териалдары кейін арнайы ғылыми жи- наққа топтастырылатын болады.
Халықаралық ғылыми-тәжірибелік кон ференция Н.Ә.Назарбаевтың «Қа зақ- стан – 2050» стратегиясы» – қалыптасқан мем лекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жол- дауының маңыздылығын талқылау мақ са- тын да ұйымдастырылды. Қыздар уни вер- ситетінің ұйымдастыруымен өткен жиынға елі міздің әр аймағынан келген белгілі та- рих шылармен қатар, Өзбекстан, Түркия сын ды елдердің тарихшы ғалымдары қатысты. Үлкен төрт бөлімнен тұратын «Нұрпейіс оқу лары» аясында өткізіліп отыр ған кон- фе ренция қазіргі ғаламдық жа һан да ну ке- зе ңіндегі тарихи үрдістердің құ ры лы мын анықтауды мақсат етті. Онда жа һандану жағдайындағы Қазақстанның бү гінгі бет- алысы, әлемдік тарихи үдерісте ала тын орны ортаға салынып, Қазақ стан дағы үш деңгейлі білім жүйесінің тә жіри бе сі мен жетістіктері, қазақстандық па трио тизмдегі конфессионалдық және сая си этникалық факторлардың қа лып тасуы жайындағы мәселелер талқыланды. «Басты мақсатымыз – жаһандану ба- рысындағы әлемдік тарихи үрдістер мен тен денцияларға ғылыми биік өреден баға беру, оның құрылымын анықтап, жүйелеу, сонымен қатар пікір алысып, тәжірибе алмасу» дейді шараны ұйымдастырушылар. Қазақстан Тәуелсіздік алғаннан кейінгі жыл дары елімізде қазақ халқының бо- лашағы үшін, сонымен бірге ұлттық сананы қа лыптастыру жолында ғасырға бергісіз іс тер атқарылды. Қазақ елі дүниежүзіне та- нылып, әлемнің алдыңғы қатарлы ел де- рімен иық тірестіре бастады. Қазақстанды әлем
дік аренаға шығару, Тәуелсіздікті баян ды ету жолында бірнеше батыл тарихи қа дамдар жасауға тура келді. Бұл ретте Ел- басының 2050 жылға дейінгі даму тетігін қа растырған Жолдауының маңызы зор. Конференция қонақтарының айтуынша, стра тегиялық бағдарлама Қазақстанның бо лашақтағы орнын анықтау үшін саяси- эко номикалық, әлеуметтік, идеологиялық мә селелерге аса зор мән беріліп, Қа зақ- стан ның жаңа деңгейге көтерілуіне қадам жасалынған. Конференция жұмысы түстен кейін сек- циялық құрылымдарда өз жалғасын тапты. «Қыздар университеті» медиа орталығы ФЕСТИВАЛЬ Сән сайысы саланы өркендетуге сеп болмақ Алақайлауға жарап тұрған жаңалық: жуырда Жамбыл облысының орталығы Тараз қаласында халықаралық деңгейдегі «Аспара» атты сән фестивалі болып өтті. Бұл өңірде бұрын-соңды болмаған керемет жаңалық болғаны сөзсіз. Елімізде кенжелеп дамып келе жатқан сән индустриясына қосар үлесі де қомақты болады деген үміт басым. Он саусағы фабрика дейтіндей небір хас шеберлер байқауда бағын сынады. Оларға қойылған басты талап: туын- дыларын «Авангард» стилінде дайын дап, аты аңызға айналған Айша-бибі сұлудың заманауи бейнесін жасау болды. Осы сән фестивалі арқылы сәнгерлер ұлттық нақыштағы элементтер мен заманауи сән үлгілерін ұштастыра білу қасиетін даралай білуі тиіс-тін. Қатысушылардың жұмыс- тарын Ресей, ҚХР, Испания, Шри-Лан ка, Өз бекстан және Қырғызстаннан келген ку- тюрьелер бағалады. Фестивальдің жүлделі сый лықтарының қоры – 1,2 миллион тең- ге. Әу баста ұйымдастырушылар екі ба ғыт- ты таңдап алған болатын. Яғни жас ди зай- нер
лер арасында: «Авангард» жаңа за манауи стильді ұлттық нақышпен көм- керу, екіншісі – күнделікті киетін яғни «Прет-а-порте» бағыты таңдалған бо ла- тын. Байқауға қатысуға студенттер, жас ди зайнерлер мен сән үйлерінен 100-ге жуық өтініш келіп түскен. Олардың ара сы- нан 34 жоба іріктелініп алынды. Қа тысуға ниет білдіргендердің басым бөлігі елі міз- дегі барлық облыстардағы жо ғар ы оқу орындарында «Тоқыма және жеңіл өнер- кә сіп» мамандығы бойынша білім алып жат қандар. «Аспара» халық ара лық сән фес тивалінің берері көп, әрине. Ең алды- мен, түрен салынбаған тың жобалар мен ди зайнерлік жаңалықтарға, бүгінгі сән са- ла сындағы тенденцияларға ұлттық жаңа көз қарас қалыптастыруға мүмкіндік бе- ретіні анық. Әрі сән индустриясын да мы- туға қосар үлесі де қомақты болары сөзсіз. Айтулы іс-шара өңірдің жеңіл өнеркәсібінің дамуына тың серпін береді деген сенім мол.
Бүгінде Жамбыл облысында жеңіл өнер кәсіп, тері былғары, тоқыма өнеркәсібі жақ сы дамып келеді. «ПОШ-Тараз» «Та раз- теріаяқкиім» өндірісі жолға қойылған. «ПОШ-Тараз» итальяндық әріптестерімен бі ріге отырып тоқыма өндірісіндегі шикізат негізінде тоқыма жіп пен мата шығару өн- ді рісін өркендетіп отыр. Өз кезегінде мұн- дай ауқымды іс шара лар дың өңірдің өнер- кә сібіне пайдасы зор бо лары анық. Сән фес тиваліне әділтөрелік еткендердің ара- сында мүйізі қарағайдай ірі сән үйлерінің бас қарушылары да бар. «Асыл-Дизайн» сән үйінің бас дизайнері Айдархан Қалиев әділ қазыларға төра ға лық етсе, оның мү- ше лері – философия ғы лымының кан ди- даты Гүлнәр Иб рай
шина, СУАР тоқыма және киім ассоциация сы ның төрағасы Жан Тон Жи (Қытай), Studio T.Vorotnikova сән үйі
нің директоры Татьяна Воротникова, (Қыр ғызстан), «СЫМБАТ» сән ака де мия- сының арт директоры Балнұр Асанова, «На боко» шеберханасының дизайнері Ири на Набоко болды. Сондай-ақ құрметті қо нақ ретінде Қытайдан Чинг Фен, Ис па- ния дан Венука Ясасри Викрамараачи, Ре- сейден Сергей Воронин, Самарқаннан Елена Ладик, Ташкенттен Таисия Чурсина кел ді. Әлемдік деңгейдегі мықты сән гер- лердің сүзгісінен өту де оңай ға соққан жоқ. Ине-жіптен жаңа шыққан әсем көйлектер дизайнерлердің талай жыл ғы еңбегінің, төккен терінің туындысы деу ге болады. Бірінен-бірі өтіп, жұтынып тұр ған нағыз жүйріктерді анықтау қазылар ал қасына да оңайға соққан жоқ. Шетел діктердің аузы- ның суын ағызғаны біздің этнодизайн ба- ғы тындағы көйлек-кө ншектеріміз болды. «Шетелдік сән сайыстарына ұялмай-ақ ұсынатын нағыз шедевр», – деп баға берді майталман сәнгерлер.
жүктеу/скачать 10,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|