-кесте – Бизнес-инкубатордың қызметінің тиімділігін бағалау көрсеткіштері

Технологиялық парк дегеніміз-технологиялық даму саласындағы ұлттық даму институты құрған, индустриялық-инновациялық қызметі іске асыру үшін қолайлы жағдайлар жасалатын бірыңғай материалдық-техникалық кешені бар аумаққа меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде иелік ететін заңды тұлға.Технопарк шағын инновациялық фирмалардың дамуы үшін қолайлы орта қалыптастырады.Ол әртүрлі орталықтардан (маркетингтік,зерттеушілік,оқыту т.б) тұрады және олардың әрқайсысы белгілі бір қызметтер жиынын көрсетеді.Технопарктер инновациялық қызметті дамытуды қолдайды және нарыққа дайын ғылыми-техникалық жаңашылдықты шығаруға мүмкіндік береді.Технопарктер алғаш рет шет елдерге пайда болды,атап айтсақ,1950 жылы АҚШ-тың Стэнфорд университетінде құрылды.

Технопарктер индустриялық-инновациялық инфрақұрылымның элементтердің бірі.Олардың қызметінің негізгі түрі индустриялық-инновациялық қызмет субьектілерінің жұмыс істеуінің бастапқы кезеңінде оларға үй-жайлар,жабдықтар беру,бухгалтерлік есеп жүргізу,заңдық,ақпараттық және консультациялық сүйемелдеу,инвестициялар тарту,жобаларды басқару бойынша қызметтер,сондай-ақ индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыру үшін қажетті өзге де қызметтер ұсынуды білдіретін технологиялық бизнес-инкубациялау болып табылады. Индустриялық-инновациялық қызмет субьектілеріне экономиканың басым секторларында индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыратын жеке және заңды тұлғалар жатады.Ал технологиялық бизнес-инкубациялаудың мақсаты-инновацияларды енгізу және солар арқылы кәсіпкерлік қызметтің дамуына көмектесу.

Технологиялық бизнес-инкубациялау бағдарламасы щеңберінде қамтамасыз етілетін қызметтердің негізгі бағыттарына төмендегілер жатады:

1. 
   бухгалтерлік ,маркетингтік,экономикалық,заң қызметтерін көрсету;
   
2. 
   инфрақұрылымынмын қамтамасыз ету;
   
3. 
   жобаларды кәсіби басқару;
   
4. 
   бизнес-жоспар дайындау;
   
5. 
   инжиниринг,мамандандырылған консалтинг,техниалық құжаттарды дайындау;
   
6. 
   жобаны жылжыту,жалпы және әкімшілік қолдау көрсету;
   
7. 
   сынау,сертификаттау,лицензиялау;
   
8. 
   Қазақстан Республикасында патенттеу;
   
9. 
   өнімді нарықта сынақтан өткізу апробациялау;
   
10. 
    бизнес-жоспарлау мен инновациялық мененджмент негіздеріне оқыту.
    

1. 
   өзіне тиесілі жылжымайтын мүлігі және жері болады;
   
2. 
   ғылыми-зерттеу және білім беру мекемелеріне іскерлік байланыста болады;
   
3. 
   ғылыми сыйымдылықты және жоғары технологиялық кәсіпорындар қалыптастырады немесе өнімдер өндіреді;
   
4. 
   ҒТП-ның дамуына сай техникалар мен технологияларды ұдайы жаңартып отырады.
   

• 
  Ғылым мен өндірістің арасындағы байланысты нығайту;
  
• 
  Заманауи озық технологияларды енгізу ;
  
• 
  Өнеркәсіптегі еңбек өнімділігін арттыру;
  
• 
  Бәсекеге қабілетті өнімдер өндіру.
  

Аймақтық технопарктердің мақсаты – аймақ экономикасының инновациялық өнімдерге деген қажеттілігін қамтамасыз ету, аймақтың инновациялық әлеуетін анықтау және дамыту.

Қазақстанда мынадай аймақтық технопарктер құрылып, қызметін жүзеге асырып отыр:

1. 
   «Алгоритм» технопаркі ЖШС (Орал қаласы);
   
2. 
   «Алматы аймақтық технопаркі» ЖШС;
   
3. 
   «Қ. И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ технопаркі» АҚ;
   
4. 
   «Әл – Фараби атындағы ҚазҰУ технопаркі» АҚ;
   
5. 
   «Алтай» Шығыс Қазақстан аймақтық технопаркі ЖШС (Өскемен қаласы);
   
6. 
   «Оңтүстік Қазақстан облысының аймақтық технопаркі» ЖШС;
   
7. 
   «Ақтөбе аймақтық индустриалдық технопаркі» ЖШС;
   
8. 
   «Астана қаласының аймақтық техноопаркі»;
   
9. 
   «Сарыарқа» технопаркі ЖШС («UniScien Tech технопаркі») (Қарағанды қаласы).
   

Елімізде кәсіпкерліктің дамуына арнайы экономикалық аймақтар да өзіндік ықпалын тигізеді. Қазақстан Республикасының «Арнайы экономикалық аймақтар туралы» Заңына сәйкес, арнайы экономикалық аймақ – қызметтің басым түрлерін жүзеге асыру үшін арнайы экономикалық аймақтың арнайы құқықтық режимі қолданылатын, дәл белгіленген шекаралары бар Қазақстан Республикасы аумағының бір бөлігі. Оны өз бизнесін орналастыратын компаниялар үшін мемлекет тарапынан ынталандыру пакетін (мысалы, жеңілдетілген кедендік режим, салықтық жеңілдіктер) ұсынатын, бір ұйыммен басқарылатын, ерекше әкімшілік режимі мен анық белгіленген шекаралары бар географиялық оқшауланған аймақ ретінде де сипааттауға болады.

Арнайы экономикалық аймақ қазіргі заманғы өнімділігі жоғары, бәсекеге қабілеттті өндірістерді жедел дамыту, экономика салаларына және өңірлерге инвестициялар, жаңа технологиялар тарту, сондай-ақ халықты жұмыспен қамтуды арттыру мақсатында құрылады.

«Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағынан басқа барлық экономикалық аймақтарды басқарушы компания басқарады. Басқарушы компания деп арнайы экономикалық аймақтың жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылатын заңды тұлғаны айтамыз. Мұндай компанияны ҚР Үкіметі, әкімдіктер, жеке меншіктегі заңды тұлғалар (шетелдік заңды тұлғалар) құруы мүмкін.

Арнайы экономикалық аймақ мемлекеттік органдардың бастамасымен құрылған жағдайда мұндай компанияның дауыс беретін акцияларының кемінде 50 мемлекетке тиесілі болуы керек. Ал егер жеке меншік заңды тұлғалардың бастамасымен құрылатын болса дауыс беретін акцияларының кемінде 26 мемлекет иеленуі тиіс.

Арнайы экономикалық аймақта жүзеге асырылатын қызмет түрлері және қосалқы болып бөлінеді. Арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметтің басым түрлерін жүзеге асыруды жоспарлаған және сол аймақта салық төлеуші ретінде тіркелген заңды тұлғалар (шетелдік заңды тұлғаларды қоса алғанда) арнайы экономикалық аймақтың қатысушысы бола алады.

Төменде берілгендер арнайы экономикалық аймақтың қатысушылары бола алмайды:

1. 
   Жер қойнауын пайдаланушылар;
   
2. 
   Акциздік тауарлар өндіретін ұйымдар;
   
3. 
   Арнаулы салық режимін қолданатындар;
   
4. 
   Инвестициялық салықтық преференцияларды қолданатындар;
   
5. 
   Ойын бизнесі саласында қызметін жүзеге асыратындар.
   

• 
  Корпоративті табыс салығынан босату;
  
• 
  Жер салығынан босату;
  
• 
  Мүлік салығынан босату;
  
• 
  Арнайы экономикалық аймақтың аумағында сатылатын тауарларға қосымша құн салығы нөлдік стаавка бойынша салынады;
  
• 
  Басқа да жеңілдіктер (шетелдік жұмыс күшін жалдаудың оңайлатылған тәртібі; 10 жылға дейін жер телімін тегін беру).
  

Бүгінгі күнге дейін Қазақстан Республикасында 9 арнайы экономикалық аймақ құрылған, оның ішінде үш экономикалық аймақ Индустрияландыру бағдарламасының аясында 2011 жылдың соңында нақты салалық бағыт бойынша құрылған.

Олар: Қарағанда облысындағы «Сарыарқа» арнайы экономикалық аймағы металлургия және металл өңдеу саласына бағытталған. Алматы облысындағы «Қорғас-Шығыс қақпасы» арнайы экономикалық айймағы көліктік-логистикалық саланы дамытуды мақсат тұтады. Ал Павлодар облысындағы «Павлодар» арнайы экономикалық аймағы химия және мұнай химия өнеркәсібін дамытуды көздейді.

Қалған 6 арнайы экономикалық аймақтарға төмендегілер жатады:

• 
  «Астана – жаңа қала» АЭА (Астана қаласы);
  
• 
  «Теңізпорт Ақтау» АЭА (Маңғыстау облысы);
  
• 
  «Ақпараттық технологиялар паркі» АЭА (Алматы қаласы);
  
• 
  «Оңтүстік» АЭА (Оңтүстік Қазақстан облысы);
  
• 
  «Ұлттық индустриялық мұнай-химиялық технопарк» АЭА (Атырау облысы);
  
• 
  «Бурабай» АЭА (Ақмола облысы).
  

1. 
   Өнеркәсіптік-өндірістік аймақтар: «Теңізпорт Ақтау», «Оңтүстік», «Ұлттық индустриялық мұнай-химиялық технопарк», «Павлодар», «Сарыарқа»және «Астана-жаңа қала»;
   
2. 
   Сервистік аймақтар: «Бурабай», «Астана-жаңа қала», «Қорғыс-Шығыс қақпасы»;
   
3. 
   Техникалық-енгізу аймағы: «Ақпараттық технологиялар паркі».
   

Индустриялық аймақтар деп коммуникациялармен қамтамасыз етілген,мемлекет жеке кәсіпкерлік субьектілеріне өнеркәсіп обьектілерін орналастыру және пайдалану үшін беретін ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жерді айтамыз.Индустриялық аймақтар жеке кәсіпкерлікті дамыту үшін экономикалық және ұйымдық жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында құрылады.

Индустриялық аймақтардың міндеттері:

1. 
   Өнеркәсіп саласыңдағы жеке кәсіпкерлікті жедел дамытуға жәрдемдесу;
   
2. 
   Жаңа өндірістер инфрақұрылымын құруға және дамытуға арналған шығындарды оңтайландыру;
   
3. 
   Өндіріс тиімділігін арттыру;
   
4. 
   Халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету болып табылады.
   

1. 
   Өнеркәсіптің белгілі бір салаларын дамыту.
   
2. 
   Белгілі бір өңірлерді дамыту.
   
3. 
   Шағын және орта бизнесті дамыту.
   

Технополистер өздері орналасқан аймақтардың дамуына айтарлықтай ықпал етеді және мыналарға мүмкіндік береді:

• 
  Инновациялық белсенділікті арттыруға;
  
• 
  Инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыруға;
  
• 
  Жаңашылдықты коммерцияландыруды жеделдетуге;
  
• 
  Жаңа жұмыс орындарын құруға;
  
• 
  Инновациялық қызмет механизмін жетілдіруге;
  
• 
  Өнеркәсіптің ғылыми сыйымдылығын дамытуды күшейтуге ;
  
• 
  Экономиканың инновациялық қабілетін арттыруға және т.б.