«Электр Желілерін Басқару жөніндегі Қазақстан Компаниясы»


ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы)



Pdf көрінісі
бет4/11
Дата03.03.2017
өлшемі1,17 Mb.
#6384
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы) 

2014 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 

 

 



16

 

МСБУ (IAS) 40 «Инвестициялық мүлік» 

МСБУ (IAS) 40 қосалқы қызметтердің сипаттамасы инвестициялық мүлікті және меншік иесі иеленетін (яғни, 

негізгі  құралдар)    жылжымайтын  мүлік  объектісінің  ерекшеліктерін  көрсетіп  береді.  Түзету  перспективалы 

түрде  қолданылады  және  МСБУ  (IAS)  40,    қосалқы    қызметтердің  сипаттамасы  емес,  ХҚЕС  (IFRS)  3  активті 

сатып  алу  немесе    бизнесті  біріктіру  мәмілесі  болып  табылама,  соны  анықтау  үшін    пайдаланылатынын 

нақтылайды. 

 

3. ЕСЕПКЕ АЛУ САЯСАТЫНЫҢ МАҢЫЗДЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ   

                        (жалғасы)  



Шығарылған стандарттар, бірақ әлі күшіне енбеген (жалғасы) 

(ХҚЕС жыл сайынғы жетілдіру, 2012-2014 жылдар кезеңі) 

Осы түзетулер2016 жылдың 1 қаңтарынан күшіне енеді,  Компанияның басшылығы  осы сәтте  осы түзетулер 

Компанияның  қаржылық  сипаттамасына    айтарлықтай  әсерін  тигізетін    бағалау  процесінде  болады.  Құжатқа 

мыналар кіреді: 

• ХҚЕС 5 «Есептен шығару әісіндегі өзгерістер»; 

 

• ХҚЕС 7 «Қызмет көрсету келісім-шарттары»; 



 

• ХҚЕС 7 «ХҚЕС 7 қысқартылған аралық қаржылық есептемеге қолданылатын түзетулер»; 

 

• ХҚЕС 19 «Өңірлік нарық проблемалары»; 



 

• ХҚЕС 34 «немесе аралық қаржылық есептемесінде» ақпаратты ашып көрсету». 



Активтерді жіктеу және  ағымдағы және ұзақ мерзімді міндеттемелер 

Компанияның  қаржылық жағдайы туралы  есептемеде активтер мен  міндеттемелер   оларды жіктеу негізінде  

ағымдағы және ұзақ мерзімді етіп көрсетеді, егер: 

 



оны іске асыру  болжанылса немесе ол  әдеттегідей операциялық цикл  шеңберінде  сату немесе тұтыну 

үшін тағайындалса; 

 

ол негізілген  сауда-саттық мақсаты үшін тағайындалған; 



 

оны  есепті кезең аяқталғаннан кейін  он екі айдың ішінде  сату ұйғарылса;  



•          ол  өзінің ақша қаражаттарын немесе олардың эквиваленттерін,  оны ауыстыруға шектеулер болған 

немесе  есепті кезең аяқталғаннан кейін кемінде  он екі айда міндеттемелерді өтеу үшін  пайдалану жағдайларын 

қоспағанда, білдіреді.  

Барлық басқа активтер  ұзақ мерзімді болып жіктеледі.   

Міндеттеме ағымдағы болып табылады, егер: 

 



оны әдеттегідей операциялық цикл  шеңберінде   өтеу ұйғарылса; 

 



ол негізілген  сауда-саттық мақсаты үшін ұсталса; 

 



оны  есепті кезең аяқталғаннан кейін  он екі айдың ішінде міндеттемелерді өтеуге жатады; 

 



кеомпанияда  есепті кезең аяқталғаннан кейін  кем дегенде міндеттемелерді өтеу мерзімін ұзартудың сөзсіз 

құқының болмауы; 

Компания барлық басқа міндеттемелерді  ұзақ мерзімді реттінде жіктейді.    

Кейінге  қалдырылған  активтер  мен  міндеттемелер    ұзақ  мерзімді  активтер  мен    міндеттемелер  ретінде  

жіктеледі. 

Әділ құнды бағалау 


«Электр Желілерін басқару жөніндегі 

Қазақстан компаниясы»  АҚ 

Жеке қаржылық есептеме 



ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы) 

2014 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 

 

 



17

 

Компания  сату  үшін  қолда  бар  қаржылық  активтер  сияқты    қаржылық  құралдарды    әрбір  есепті  күнге    әділ 



құны  бойынша  және  қаржылық емес активтерді  (ҰЭТ құрылыстары)  олардың әділ құны  бойынша, олардың 

әділ  құны      қалдық  сомасынан  айтарлықтай    ерекшеленген  жағдайда    бағалайды.    Амортизацялау  құны 

бойынша  бағаланатын  қаржылық құралдардың  әділ құны туралы  ақпарат  28- ескертпеде  ашылады. 

Әділ  құн    активті  сатқаны  үшін  алынған  немесе    бағалау  күнгі    нарық  қатысушылары  арасында    әдеттегідей 

тәртіппен жасалатын  мәмілелер шеңберінде  міндетемелерді бергені үшін төленген баға болып табылады. Әділ 

құны бойынша бағалау  активті сату немесе  міндетемелерді беру  жөніндегі мәміле төмендегілерге байланысты 

өткізілсе: 

 



немесе  аталған актив немесе міндеттеме үшін  негізгі нарықта; 

 



немесе, аталған актив немесе міндеттеме  үшін  неғұрлым қолайлы  нарықта   негізгі  нарықтың  болмауы  

талаптарымен. 



 

        3. ЕСЕПКЕ АЛУ САЯСАТЫНЫҢ МАҢЫЗДЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ   

                        (жалғасы)  



        Әділ құнды бағалау (жалғасы)  

Компанияныңың    негізгі  немесе  неғұрлым  қолайлы  нарыққа    рұқсаты  болуы  тиіс.  Активтің  немесе 

міндеттеменің  әділ  құны    нарыққа  қатысушылар    активтің  немесе  міндеттеменің    бағасын  анықтау  кезінде  

пайдалана алатын болжамдарды   пайдалана отырып бағаланады, бұл ретте  нарыққа қатысушылар  өздерінің 

жоғары мүдделері үшін  әрекет жасай алады деп жорамалданады. 

Қаржылық емес активтің әділ құнын бағалау  нарыққа қатысушының  экономикалық пайда алу немесе  активті  

ең  үздік  және  неғұрлым    тиімді    пайдалану  арқылы    немесе    оны    нарықтың  басқа  қатысушысына  сату 

нәтижесінде  аталған активті  ең үздік және неғұрлым  тиімді пайдалану мүмкіндігін ескереді. 

Компания  қалыптасқан  жағдайларда  және  әділ  құнды  бағалау  үшін    жеткілікті    қол  жетімді  деректер  үшін 

ыңғайлы  осындай  бағалау  әдістемесін,  бұл  ретте    қадағаланатын  бастапқы  деректерді    барынша  орынды 

пайдалана отырып және  қадағаланатын шығыс деректерін  аз қолдана отырып пайдаланады. 

Әділ құны қаржылық есептемеде бағаланатын немесе ашып көрсетілетін, тұтастай алғанда әділ құнды бағалау 

үшін    маңызды  болып  табылатын    ең  төменгі  деңгейдегі    бастапқы  деректер  негізінде    әділ  құн  көздерінің  

иерархиясынан төмен сипатталған шеңберде  жіктелетін  барлық активтер мен міндеттемелер: 

•        1-деңгей − Бірдейлендірілген  активтер немесе міндеттемелер бойынша  актив нарығында  нарықтық баға 

белгілеу (қандай да болмасын түзетулерсіз); 

 

2-деңгей    −  Бағалау  моделі,  әділ  құнды  бағалау  үшін  маңызы  бар  неғұрлым  иерархияның    төменгі 



деңгейіне  жататын бастапқы деректер қадағаланатын нарықта  тікелей немесе жанама болып табылады

 



3-деңгей  −  Бағалау  моделі,  әділ  құнды  бағалау  үшін  маңызы  бар  неғұрлым  иерархияның    төменгі 

деңгейіне  жататын бастапқы деректер қадағаланатын нарықта  болып табылмайды. 

Активтер мен міндеттемелер  қаржылық есептемеде  мерзімдік негізде  қайта бағаланған жағдайда   Компания  

әрбір  есепті  кезеңнің  соңында    жіктеуге  қайта  талдау  жасай  отырып  (  (тұтастай  алғанда    әділ  құнды  бағалау 

үшін    маңызды  болып  табылатын    ең  төменгі  деңгейдегі    бастапқы    деректер  негізінде)  иерархия  көздерінің 

деңгейлері арасында  оларды көшіру қажеттілігін анықтайды. 

Компанияның  қаржы  жөніндегі  басшылығы    ҰЭТ  құрылыстары  мен    сату  үшін  қолда  бар    бағасы 

белгіленбейтін    қаржылық  активтердің  әділ  құнынын    мерзімдік  бағалау  үшін  және  сондай-ақ    онда 

қолданылатын  активтердің әділ құнын  біржолғы бағалау үшін  саясат пен рәсімдерді анықтайды. 

ҰЭТ құрылыстарының құнын бағалау үшін  сыртқы бағалаушылар тартылады.  Сыртқы бағалаушыларды тарту 

туралы шешімді  жыл сайын қаржы жөніндегі басшы қабылдайды.  Іріктеу өлшемдері ретінде  нарықты білу, 

бедел,    тәуелсіздігі  мен    кәсіби  стандарттарға    сәйкестігі    қолданылады.    Сыртқы  бағалаушылармен  мәселені 

талқылағаннан кейін қаржы жөніндегі басшы  әрбір жағдайда  қандай бағалау әдістемесі мен қажетті бастапқы 

деректерді  пайдаланатыны жөнінде  шешім қабылдайды. 

Қаржы жөніндегі басшы  әрбір есепті кезеңге Компанияның есепке алу саясатына  сәйкес  қайта талдауды және 

қайта бағалауды қажет ететін  активтер мен міндеттемелердің өзгерістеріне талдау жасайды.  Осындай талдау 

шеңберінде  қаржы жөніндегі басшы  соңғы бағалау кезінде қолданылған негізгі бастапқы деректерді бағалау 


«Электр Желілерін басқару жөніндегі 

Қазақстан компаниясы»  АҚ 

Жеке қаржылық есептеме 



ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы) 

2014 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 

 

 



18

 

кезінде  пайдаланылатын    ақпаратты  шарттармен  және  басқа  орынды  құжаттармен  салыстыру  жолымен 



тексереді. 

Компанияның  қаржы  жөніндегі  басшысы  мен    сыртқы  бақылаушылары  қайта  бағаланатын    негізгі  құралдар 

бойынша    әрбір  активтің  әділ  құнының  өзгерістерін    есепке  алу  саясатына  сәйкес,    өзгерістердің  негізділігін 

анықтау мақсатында  сыртқы тиісті көздермен  салыстырады. 

Компанияның қаржы жөніндегі басшысы мен сыртқы бақылаушылары бағалау кезінде пайдаланылатын  негізгі  

болжамдарды талқылайды.  

Әділ  құн  туралы    ақпаратты  ашып  көрсету  мақсаты  үшін  Компания    активтер  мен  міндеттемелерді    олардың 

сипаттамасы,    оларға  тән  сипаттамалар  мен  тәуекелдер,    жоғарыда  көрсетілгендей  әділ  құн  көздері 

иерархиясында қолданылатын деңгейлер негізінде жіктейді. 

 

3. 


ЕСЕПКЕ АЛУ САЯСАТЫНЫҢ МАҢЫЗДЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ   

                        (жалғасы)  



Әділ құнды бағалау (жалғасы) 

Шетел валютасындағы операциялар 

Компанияның  аралық  шоғырландырылған  қаржылық  есептемесі  теңгемен  берілген.  Теңге  сондай-ақ 

Компанияның  бас  компаниясының  функционалдық  валютасы  болып  табылады.  Компанияның  әрбір 

компаниясы өзіндік  функционалдық валютасын айқындайды және әрбір компанияның қаржылық есептемесіне 

кірген баптар осы функционалдық валютада бағаланады.  

Шетелдік  валютадағы  операциялар  алдымен  Компанияның  компанияларымен  олардың    функционалдық 

валютасында  операция  мойындау  өлшемдерін  қағаттандыратын  кездегі  күнге  қолданылатын  спот-бағам 

бойынша есепке алынады.  

Шетелдік  валютада  көрсетілген  монетарлық  активтер  мен  міндеттемелер  есептік  күнге  қолданылатын  

функционалдық валютаның спот-бағамы бойынша қайта есептелінеді. 

Монетарлық  баптарды  жабу  немесе  қайта  есептеу  кезінде  туындайтын  барлық  бағамдық  айырмалар 

Компанияның  таза  инвестициясын  шетелдік  бөлімшеге  аударуды  қамтамасыз  ететін  монетарлық  баптарынан 

басқа жиынтық кіріс есебіне кіреді. Олар пайдалар мен шығындарда мойындалатын таза инвестицияның шығу 

тұсына дейін басқа жиынтық кіріс құрамында көрсетіледі.  

Шетелдік  валютадағы  тарихи  құн  негізінде  бағаланатын  беймонетарлық  баптар  бастапқы  мәмілелер  жасалу 

күніне қолданылатын бағамдар бойынша қайта есептелінеді. 

Шетелдік  валютадағы  әділ  құн  бойынша  бағаланатын  беймонетарлық  баптар  әділ  құнды  айқындау  күніне 

қолданылатын  бағамдар  бойынша  қайта  есептелінеді.  Беймонетарлық  баптарды  қайта  есептеу  кезінде 

туындайтын кірістер немесе шығыстар баптың әділ құны өзгеруі нәтижесіндегі кірістерді немесе шығыстарды 

мойындау  қағидаларына  сәйкес  есепке  алынады  (яғни  әділ  құны  өзгеруі  нәтижесіндегі  кірістері  немесе 

шығыстары  басқа  жиынтық  кіріс  немесе  пайда  яки  залал  құрамында  танылатын  баптар  бойынша  бағамдық 

айырмалар да тиісінше  жиынтық кіріс немесе пайда яки залал құрамында мойындалады). 

Компания айтарлықтай мәмілелер жүргізген шетелдік валюталардық айырбас бағамдары былайша көрсетілген: 

Мерзім соңындағы  айырбастау бағамы (теңгеге)

 

 

2014 

жылғы 3



желтоқсан

 

 

2013 



жылғы 

31 желтоқсан

 

  

 

 



АҚШ доллары

 

182,35 

153,61 

1 евро


 

221,59 

211,17 


1 ресей

 

рублі



 

3,13 

4,69 


  

 

 

12 ай ішіндегі 



 

орташа бағамдық айырма

 (

теңгеге



2014 жыл

 

2013 жыл


 

  

 

 



АҚШ доллары

 

179,12 

151,58 


«Электр Желілерін басқару жөніндегі 

Қазақстан компаниясы»  АҚ 

Жеке қаржылық есептеме 



ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы) 

2014 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 

 

 



19

 

1 евро



 

238,10 

202,08 


1 ресей

 

рублі



 

4,76 

4,8 


Негізгі құралдар 

ҰЭТ құрылыстарын қоспағанда, негізгі құралдар жинақталған амортизация және/немесе олар болған жағдайда 

құнсызданудан  жинақталған залалдар шегеріле  отырып, бастапқы  құн бойынша  есепке  алынады. Мұндай  құн 

негізгі  құралдар  бөлігін  алмастыру  құны  мен  егер  олардың  капиталдандырылуы  орындалса,  ұзақ  мерзімді 

жобалар жағдайындағы займдар бойынша шығындарды кіргізеді. Негізгі құралдардың едәуір құрамбөліктерін 

алмастыру  қажеттігі  кезінде  белгілі  бір  уақыт  аралығы  арқылы  Компания  осыған  ұқсас  құрамбөліктерді 

олардың  жеке-дара  пайдалы  қолдану  мерзімдеріне  сәйкес  мойындайды  және  оларды  амортизациялайды. 

Осыған  ұқсас  негізгі    техникалық  тексеруді  жүргізу  кезінде  сонымен  байланысты  шығындар  егер  де  барлық 

мойындау  өлшемдері  орындалса,  жабдықтарды  алмастыру  ретінде  негізгі  құралдардың  баланстық  құнында 

мойындалады.  

Жөндеу  мен  техникалық  қызмет  көрсетуге  арналған  барлық  басқа  шығындар  жұмсалу  тұсындағы  пайдалар 

немесе шығындар құрамында мойындалады.  

ҰЭТ құрылыстары жинақталған амортизациялау мен қайта бағаланған күннен кейін мойындалған шығындарды  

шегере  отырып,    әділ  құн  бойынша  бағаланады.  Қайта  бағалау    қайта  бағаланған  активтің  әділ  құны    оның 

баланстық  құнынан    айтарлықтай    ерекшеленбейтін  сенімділікті  қамтамасыз  ету  үшін    жеткілікті  жиілікпен 

жүзеге асырылады. 

Қайта бағалаудан құнның өсуі ЖСҚ құрамында көрсетіледі және  пайда немесе шығын құрамында  жүргізілген  

қайта  бағалау    салдарынан  мойындалған    осы  активті  қайта  бағалаудан  болған  шығынды  қалпына  келтіретін  

оның  бөліктерін  қоспағанда,    капитал  құрамына  кіретін    активтерді  қайта  бағалау  қорын    ұлғайтуға  жатады.  

Қайта бағалаудан болған шығын  қайта бағалау қоры құрамында  бұрын мойындалған  осы актив бойынша  оң 

қайта  бағалауды    тікелей  азайтатын    оның  бөліктерін  қоспағанда,    жиынтық  кіріс  туралы  есептемеде  

мойындалады.    Актив  істен  шыққан  жағдайда    аталған  активке  тікелей  жататын    қайта  бағалау  қорының  бір 

бөлігі  қайта бағалау қорынан  бөлінбеген пайда құрамына  ауыстырылады. 

  

3. 



ЕСЕПКЕ АЛУ САЯСАТЫНЫҢ МАҢЫЗДЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ   

                        (жалғасы)  



Негізгі құралдар (жалғасы) 

Амортизация активтерді пайдалы қолданудың бағалау мерзімі ішінде сызықтық әдіспен былайша есептеледі: 



  

 

Ғимараттар



 

60 жыл


 

ҰЭТ құрылыстары

 

 

Электр жеткізу желілері



 

50 жыл


 

Қосалқы станциялар жабдықтары

 

12-


30 жыл

 

Үймереттер



 

10-


30 жыл

 

  



 

Көлік

 

және

 

басқа

 

негізгі

 

құралдар

 

 

Басқа машиналар мен жабдықтар



 

7-

25 жыл



 

Көлік құралдары

 

11 жыл


 

Компьютерлер

 

және


  

деректерді

 

өңдеу


 

жөніндегі

  

басқа


 

жабдықтар

 

4-

10 жыл



 

Интерьер және  шаруашылық заттары

 

7 жыл


 

Басқа негізгі құралдар

 

3-

15 жыл



 

 

Жер амортизациялауға жатпайды. 



Негізгі құралдарды ұтымды пайдалану мерзімі мен  өтімділік құнына   әрбір жылдық есепті кезеңнің соңында 

талдау  жасалады  және  қажет  болған  жағдайда  түзету  енгізіледі.  Егер    күтілім  бұрынғы  күтілімдерден 

ерекшеленген  жағдайда    өзгерістер  ХҚЕС  (IAS)  8  «Есепке  алу  саясаты,  бухгалтерлік    бағалаулардағы 

өзгерістер  мен  қателер»  сәйкес    бухгалтерлік  бағалаудағы    өзгеріс  ретінде  ескеріледі.  Аталған  бухгалтерлік 


«Электр Желілерін басқару жөніндегі 

Қазақстан компаниясы»  АҚ 

Жеке қаржылық есептеме 



ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы) 

2014 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 

 

 



20

 

бағалау  негізгі құралдардың  қалдық құнына және  жиынтық кіріс туралы  мойындалатын  негізгі құралдардың 



тозу сомасына  айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін.  

Негізгі құралдар объектісін мойындау ол істен шыққан кезде немесе  оны пайдаланудан немесе істен шығуынан  

келешекте  экономикалық    пайда  алу  күтілмеген  жағдайда  тоқтатылады.  Активтерді  мойындауды  тоқтату 

кезінде  туындаған  кез келген кірістер немесе шығындар (істен шығу мен  активтің баланстық құнынан  түсетін  

таза  түсімдер  арасындағы  айырма  ретінде    есептелген)    активтерді  мойындау  тоқтатылған  кезде    есепті 

жылдағы  пайдалар немесе шығындар құрамына енгізіледі. 



Материалдық емес активтер 

Материалдық  емес  активтер  бастапқы  мойындау  кезінде  бастапқы  құн  бойынша  бағаланады.  Бастапқы 

мойындаудан  кейін  материалдық  емес  активтер  жинақталған  амортизация  мен  құнсызданудан  жинақталған 

залалдар  шегеріле  отырып  есепке  алынады.  Өнімдерді  әзірлеуге  капиталдандырылған  шығындардан  басқа  

компанияның  ішінде  өндірілген  материалдық  емес  активтер  капиталдандырылмайды  және  тиісті  шығындар 

есептік мезгіл ішіндегі туындаған пайдалар мен шығындарда көрсетіледі. 

Компанияның  материалдық  емес  активтеріне  ең  бастысы    компьютерлік  бағдарламалық  жасақтама  мен 

лицензиялар енгізіледі. Материалдық емес активтер сызықтық әдіспен активтерді  3  жылдан 20 жылға  дейінгі 

пайдалы қолдану мерзімі ішінде өтелінеді. 

Зерттеулер мен әзірлемелерге арналған шығындар 

Зерттеулерге  арналған  шығындар  олардың  туындауына  байланысты  шығыстарға  жатқызылады.  Нақты  өнімді 

әзірлеуге арналған шығындар нәтижесінде туындайтын материалдық емес актив Компания мыналарды көрсете 

алатын кезде мойындалады: 

 

материалдық емес актив пайдалану немесе сату үшін қолжетімді болатындай оны  құрудың техникалық 



жүзеге асырушылығы; 

 



материалдық емес активті құру немесе оны сатуға өз ниеті; 

 



материалдық емес активтің болашақ экономикалық пайдаларды қалай жасайтындығы; 

 



әзірлемені аяқтау үшін жеткілікті ресурстардың болуы; 

 



материалдық емес активті әзірлеу барысында оған жатқызылатын шығындарды сенімді бағалау қабілеті. 

Әзірлеуге арналған шығындарды актив ретінде бастапқы мойындаудан соң активтер жинақталған амортизация 

мен құнсызданудан жинақталған залалдар шегеріле отырып бастапқы құн бойынша есепке алынады. Активтің 

өтелуі  актив  пайдалануға  дайын  болғанда  әзірлеме  аяқталған  соң  басталады.  Амортизация  болашақ 

экономикалық  пайдаларды  алудың  болжамды мезгілі ішінде  жүргізіледі.  Амортизация өзіндік құн  құрамында 

көрсетіледі. Әзірлеу мезгілінің ішінде актив жыл сайын құнсыздану тақырыбына  тестіленеді. 



Қаржылық емес активтердің құнсыздануы 

Әрбір  есептік  күнге  Компания  активтің  мүмкін  болар  құнсыздану  белгілері  бар  екендігін  айқындайды.  Егер  де 

белгілер  орын  алса  немесе  егер  де  құнсыздануға  активке  жыл  сайын  тексеру  жүргізу  талап  етілсе,  Компания 

активтің  қайтарылатын  құнына  бағалау  жүргізеді.  Ақша  ағындарын  өндіретін  активтің  немесе  бөлімшенің 

қайтарылатын  құны  (ПГДП)  –  бұл  мына  шамалардан  ең  үлкен:  сатуға  арналған  шығындарды  шегере  отырып 

активтің әділ құны (ПГДП) және активті пайдаланудан құндылығы (ПГДП). Қайтарылатын құн активтің негізінен 

басқа  активтердің  немесе  актив  топтарының  өндіретін  ағындарынан  тәуелсіз  ақша  қаражатының  ағындарын 

өндіретінен    басқа  жағдайлардағы  жекелеген  актив  үшін  анықталады.  Егер  де    активтің  немесе  ақша  ағынын 

өндіретін бөлімшенің баланстық құны оның қайтарылатын құнынан асып түссе, актив құнсызанды деп саналады 

және  қайтарылатын  құнға  дейін  есептен  шығарылады.  Пайдаланудан  құндылықты  бағалау  кезінде  ақшалай 

ағындар  салық  салуға  дейін  дисконттау  мөлшерлемесі  бойынша  дисконттелінеді,  ол  уақытша  ақша  құнына 

ағымдық  нарықтық  бағалау  мен  активке  тән  тәуекелдерді  көрсетеді.  Сатуға  арналған  шығындарды  шегере  

отырып,  әділ  құнды  айқындау  кезінде  тиісті  бағалау  моделі  қолданылады.  Бұл  есептеулер  бағалау 

коэффициенттерімен,  акциялар  нарығында  еркін  айналатын  баға  котировкаларымен  немесе  басқа  да  әділ 

құнның қолжетімді көрсеткіштерімен расталады. 

Компания пайдалану құндылығы тұрғысынан құнсыздану сомасын анықтайды, олар Компанияның соған бөлек 

активтер жатқызылатын әрбір ПГДП үшін жеке даярланады. Бұл жоспарлар мен болжамдық есептеулер әдетте 


«Электр Желілерін басқару жөніндегі 

Қазақстан компаниясы»  АҚ 

Жеке қаржылық есептеме 



ЖЕКЕ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТЕМЕГЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР (жалғасы) 

2014 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 

 

 



21

 

бес жылға жасалады. Ұзағырақ мезгілдер үшін ұзақ мерзімді өсім қарқындары есептеледі, олар бесінші жылдан 



кейінгі болжанатын болашақ ақшалай ағындар қатысында қолданылады. 

Жалғаса  беретін  қызметтің  құнсыздануынан  болатын  залалдар  басқа  жиынтық  кірісте    бұрын  мойындалған 

қайта бағалауға  қатысты  ҰЭТ  қайта бағаланған құрылыстарын қоспағанда, құнсызданған активтің міндетіне 

сәйкес  келетін  шығыстар  санаттарының  құрамындағы  жиынтық  кіріс  туралы  шоғырландырылған  есепте 

мойындалады.   

Жалғастырылатын қызметтің құнсыздануынан болған залалдар (қорлардың құнсыздануын қоса алғанда) басқа 

жиынтық  кірісте  мойындалған  қайта  бағалауға  қатысты    ҰЭТ  бұрын  қайта  бағаланған  құрылыстарын 

қоспағанда,    құнсызданған  активтің  функциясы  сәйкес  келетін    шығыстар  санаттары  құрамындағы    жиынтық 

кіріс  туралы    жеке  есептемеде  мойындалады.  Әрбір  есептік  күнге  Компания  гудвилді  қоспағанда,  активтің 

құнсыздануынан бұрын мойындалған залалдар бұдан әрі болмайтын немесе қысқарған белгілерінің бар-жоғын 

айқындайды.  Егер  осындай  белгі  бар  болса,  Компания  активтің  немесе  ПГДП-нің  қайтарылатын  құнын 

есептейді. Құнсызданудан болған бұрын мойындалған залалдар тек егер де залалды құнсызданудан соңғы тану 

кезінен  активтің  қайтарылатын  құнын  айқындау  үшін  пайдаланылатын  бағалаудағы  өзгеріс  болған  жағдайда 

ғана  қалпына  келтіріледі.  Қалпына  келтіру  активтің  теңгерімдік  құны  оның  қайтарылатын  құнынан 

аспайтындай,  сондай-ақ  сол  бойынша  осы  актив  егер  де  бұрнағы  жылдары  құнсызданудан  болатын    залал 

мойындалмаған  жағдайда    мойындалса,    амортазизацияны  шегергендегі  теңгерімдік  құннан  аса  алмайтындай 

шектелген.  Мұндай  қалпына  келтіру  актив    қайта  бағаланған  құн  бойынша    мойындалғандағы    жағдайларды 

қоспағанда,  пайдалар мен залаларда мойындалады.  Қалпына келтірудің осындай жағдайларында  құнсыздану 

жөніндегі резерв  жиынтық кіріс туралы есепте мойындалады. 

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет