Елена Уайт «Ұлы шайқас»

87 
 
сарбаздар,  әйелдер  мен  балалар  Киелі 
Жазбаны  әлдеқайда  артық  білетін  болып 
шықты. 
Ізгі 
хабар 
шәкірттері 
мен 
папаның  жағындағылардың  арасындағы 
айқын 
айырмашылық 
қарапайым 
халықтың ғана емес ғалымдардың арасын-
да  да  аз  болған  жоқ.  «Тіл  мен  әдебиетті 
б і л м е й т і н  
и е р а р х и я н ы ң  
к ө н е  
жақтаушыларына  қарсы  Киелі  Кітапты 
зерттеу  арқылы  ежелгі    классиканың 
біртұмасымен таныс болған мейірбан жас-
тар  көтерілді.  Ұшқыр  ойлы,  таза  жүректі, 
батыл  жастардың  Киелі  Кітаптан  алған 
білімдерінің  тереңдігі  соншалықты,  ұзақ 
уақыт  бойы  олармен  ешкім  сайысқа  түсе 
алмады». 
К ат о лик т і к  
д і ни  
қ ы з м е т к е р ле р 
шіркеулерінің  сиреп  бара  жатқандарын 
көргенде,  кетіп  қалған  жұртты  кері 
қайтару  үшін  үкімет  билігінен  көмек 
сұрауға  мәжбүр  болды.  Бірақ  ұзақ  уақыт 
бойы  қорек  бермейтін,  пайдасы  жоқ  салт 
—  
д ә с т ү р л е р д і ң  
к е б е г і м е н 
тамақтандырылған  жұрт  енді  қайтып  ол 
шіркеуге  барғылары  келмеді.  Ал  қуғын-
сүргіннің 
оты 
лап 
еткен 
мезгілде: 
«Сендерді бір қаладан қуған кезде, сендер 
екінші  қалаға  қарай  қашатын  болыңдар» 
— 
деп, 
Киелі 
Кітапта 
жазылған 
Құтқарушының  сөзі,  олардың  естеріне 
түсті (Матай 10:23). Қуғындалушылар жер-
жерлерге 
жүріп 
отырып, 
тоқтаған 
мекендерінде Құдай Сөзін уағыздап, тәлім 
берумен 
айналысты. 
Кейде 
олар 
уағыздарын  шіркеулерде  айтса,  ондай 
жағдай  болмаған  кездері  үйлерде,  далада, 
орманда сөйлеген. Ең болмағанда бір адам 
бар  жер  киелі  ғибадатханаға  айналған. 
Соншалықты  қуатпен  уағыздалған  ақиқат 
тосқауыл дегенді білмеді.  
  Діни  және үкімет билігінде отырғандар 
енді  оларды  тоқтата  алмады.  Ақиқаттың 
қарлығаштары  түрмеден  де,  қапастан  да, 
оттан  да,  азаптан  да,  қылыштан  да 
қорықпады.  Бұл  Құдайдың  адал  құлдары 
өмірлерін 
беруі 
бар 
Оған 
шын 
жүректерімен  қызмет  етті.  Қуғын-сүргін 
олардың  еңбектерін  тоқтата  алмады, 
керісінше ақиқаттың кең түрде таралуына 
жәрдемдесті. Фанатизм мен ақиқатты ара-
ластырып, жұртты түзу жолдан тайдырып 
жіберем  деген  албастының  айласы  іске 
аспай  қалды.  Осылайша  Жаратушы  мен 
Оның  қарсыласының  орындап  жатқан 
істерінің 
арасындағы 
айырмашылық 
айқындала түсті.   

88 
 
11 
Ханзадалардың қарсы шығуы   
  1529 жылы Шпейерде өткен мемлекеттік 
сеймде  Германия ханзадаларының Римнің 
құрған 
ережелеріне 
қарсы 
шығуы, 
о л а р д ы ң  
Р е ф о р м а ц и я н ы 
қолдағандарының  дәлелі  болып  табылады. 
Бұл 
азаматтардың 
ержүректіктері, 
сенімдері  және  қабылдаған  шешімдері 
болашақ ғасырларға адамның ойының, ар-
ұжданының  бостандығын  алып  берді.  Сол 
себепті 
де 
Реформация 
шіркеуі 
«протестанттық»  —  деп  аталады,  яғни 
қарсы тұру деген мағынаны білдіреді.   
   Реформация  үшін  қайғылы  күндер  бас-
талды. Вормсте өткен эдикт Лютер заңнан 
тыс 
(заң 
оны 
қорғамайды) 
деп 
жариялағанымен, 
мемлекетте 
діни 
шыдамдылық 
басым 
түсті. 
Құдай 
ақиқатқа 
қарсы 
шабуыл 
жасайтын 
жақтардың  күшін  тежеп  тұрды.  Карл  V 
Реформацияға  қарсы  күрес  жүргізгісі  
келгенімен,    амалсыз  тоқтап  тұруға 
мәжбүр    болды.    Римнің  тәртібіне  қарсы 
шыққандарға өлім жазасы төніп тұрса да, 
біресе  шығыс  жақтағы    шекарадан  Түрік 
әскері пайда болып, біресе Француз королі 
б а с  
к ө т е р і п ,  
о л  
ж е т п е г е н д е й  
императордың қайратын көре алмаған па-
па  өзінің  қызғанышын  жүгендей  алмай, 
айтулы    себептердің  салдарынан    әлсін-
әлсін    соғыс  оты  лапылдап  жатты.  Бұл 
к е зде рі  
р ефо рм атор лар  
о лард ы ң 
көкейлерінен  тыс  қалып,  өз  істерін  әрі 
қарай  сәтті жалғастырып, өсіп өне берді.   
   Ақыр  соңында  папалықтар  бір  — 
бірлеріне  деген  күншілдіктерін  жүгендеп, 
Реформацияға 
қарсы 
бірігіп 
күрес 
жүргізбек болып шешім қабылдады. 1526-
шы  жылы  Шпейерде  өткен  мемлекеттік 
сеймде,  соборда  өтетін  үлкен  жиынға 
дейін,  әрбір  неміс  жерлеріне    дінге 
қатысты  бостандық  берілгенімен,  осы 
шешімге  әкеліп  тіреген  қауіп  өтсімен, 
1529-шы  жылы  император  екінші  сеймді  
шақыртып,  оған  реформацияны  жоюға 
бұйрық  берді.  Ханзадалар  реформацияға 
бейбіт жолмен тыйым салсын деген шешім 
қабылданып,  болмаған  жағдайда  Карл 
қолына найза алуға уәде берді. 
  Дәл  осы  кезде  папаның  өкілдерінің 
қуаныштарында  шек  болмады.  Олар 
өздерінің 
реформацияға 
және 
оны 
қолдаушыларға 
деген 
өшпенділіктерін 
жасырғанда жоқ. 
«Біз  дүниенің  қалдығы  мен  қарғысына 
айналдық, бірақ Мәсіх Исаның Өз халқын 
құтқарып  алатынына  толық  сенеміз»  — 
деп  жазды  Меланхтон.  Протестант  — 
ханзадаларға  уағыз  айтуға  қатаң  тыйым 
салынды. 
Бірақ 
тыйым 
салынғанға 
қарамастан  Құдай  Сөзін  аңсаған  халық 
с а к с о н д ы қ  
к у р ф ю р с т т ы ң  
ғибадатханасына жиналды.  
   Бұл  жағдай  дағдарысты  тездетті.  Импе-
ратор  сеймге  деген  үндеуінде:  «Діни 
бостандық неше түрлі тәртіп бұзушылыққа 
әкеліп тірейді, сондықтан бұл заңды жедел 
түрде жою керек» — деп талап етті. Бірақ 
протестант  — ханзадалар бұған қарсылық 
білдірді. Олардың бірі:  «Иса Мәсіх тағы да 
Каиафа мен  Пилаттың қолына түсті-ау» — 
деп 
қынжылды. 
Рим 
діншілдері 
басқыншылық  жасады.  Папалық  бір  фа-
нат:  «Түріктер  лютерандардан  әлдеқайда 
артық, өйткені олар ораза ұстайды, ал лю-
терандар болса оны да жасамайды» — деп 
жариялады.  Егер  Құдайдың  Сөзі  мен 
ш і р к е у д і ң  
б а с ы н а н  
ө т к е н 
адасушылықтардың  бірін  таңдау  керек 
болса,  онда  біз  екіншісін  таңдаймыз»  — 
деді  ол.  Меланхтон,  Фабер  жайлы:  «Олар 
б і з д і ң ,  
я ғ н и  
І з г і  
х а б а р д ы 
уағыздаушылардың жағына күн сайын тас 
лақтыруда» — деп жазды. 
Діни  шыдамдылық  халыққа  заң  жүзінде 
б е р і л г е н  
б о л а т ы н ,  
с о н д ы қ т а н 
қарсыласушылар 
(протестанттар) 
өз 

89 
 
хұқықтарын  қорғап  қалу  үшін  шайқасқа 
кірісті. 
Лютердің 
хұқығы 
шектеулі 
болғандықтан  оның  орнына  Шпейерге 
Лютердің  көзқарасына  ортақтас  ханзада-
лар 
аттанды. 
Лютердің 
бұрынғы 
қамқоршысы саксондық Фридрих  қайтыс 
болды, бірақ оның орнына реформацияны 
жөн  санайтын  оның  бауыры  герцог  Ио-
ганн  тұрған  болатын.  Ол  бейбітшілікті 
сақтап  қалу  үшін  көп  күш  жігерін 
жұмсады.  
   Дін 
әкелері 
ханзадалардың 
Римге 
бағынуларын  талап  етті,  ал  ханзадалар 
болса  керісінше    олардан  бұрынғысынша 
діни  бостандықтың  қалуын  талап  етті. 
Себебі  ханзадалар,  жігерлі  түрде  Құдай 
Сөзін  қабылдаған  мемлекеттің  қайрадан 
Римге бағынғанын қаламады.  
   Ақыры  екі  жаққа  да  бір  шешімге  келу 
ұсынылды. Реформация бекімеген жерлер-
де Вормстық эдикт күшіне еніп, ал  халық 
онымен келіспеген жерлерде көтеріліс бол-
дырмау  үшін  реформа  құру  тоқтатылып, 
уағыз 
кезінде 
шиеленіс 
тудыратын 
сұрақтарды қозғамау, мессаның қызметіне 
кедергі  келтірмеу,  сонымен  қоса  католик-
терге  лютерандыққа  көшуге  тыйым  салу 
ұйғарылды. 
Папалық 
діншілдер 
мен 
прелаттардың 
қуанышына 
орай 
бұл 
ұйғарымды сейм қолдады. 
Егер  бұл  шешім  бекітілсе,  онда  реформа-
ция ісі жалғасын таба алмайды, яғни жаңа 
жерлерге тарай алмайды, ал тараған жер-
лерде  нығая  алмайды.  Нәтижесінде  сөз 
бостандығына  тыйым  салынып,  шынайы 
дінге  кіру  мүмкін  болмай  қалады.  Рефор-
мацияны  жақтаушылардан  осы  ережелер-
мен  келісу  талап  етілді.  Әлем  тығырыққа 
к е л і п  
т і р е л г е нд е й  
б о л д ы .  
Р и м 
иерархиясының  қайра  құрылуы  оның 
зұлымдықтарың қайтып келуіне жол сала-
ды,  сонда  онсыз  да  фанатизм  мен  
алауыздықтан қопсып тұрған реформация 
қозғалысы    түп  орнымен  жойылып  кетуі 
м ү м к і н .  
К е ң е с к е  
ж и н а л ғ а н 
қарсыласушылар  (протестант)  өкілдері  бір 
бірлеріне  қарады.  Бәрінің  қойғаны  бір 
сұрақ:  «Не  істеуге  болады?»  Бұл  сұрақтың 
жауабының  әлем  үшін  маңызы  зор  еді. 
Реформацияның жетекшілері бұл қаулыны 
қабыл  ала  ма?  Осындай  шешуші  сағатта 
реформаторлар,  қате  бағытты  таңдау 
қажеттігі  туындап  тұр  деп,  өздерін  соған 
көндіруі оп-оңай болды. Римге бағынбауға 
шарасызбыз  деп,  соған  неше  түрлі 
дәлелдер  келтіре  алатын  еді.  Лютеран 
ханзадаларға  дін  бостандығы  уәде  етілді. 
Сонымен  қатар  ол  бостандық,  айтулы 
қаулы  шыққанға  дейін,  реформацияны 
қабылдап  үлгергендерге  де  беріліп  тұр. 
Осының  өзі  де  аз  емес  секілді.  Жаңа 
қаулыға  бағынса,  қаншама  қатерден 
құтылар еді. Бағынбаса жолдарында неше 
түрлі  дауыл  кездесері  һақ.  Бір  кездері 
бұдан да артық мүмкіндіктер пайда болар. 
Тыныштықты таңдап, Рим ұсынып тұрған 
зәйтүн  бұтағын  алып  Германияның  жара-
сын емдейік. Әлбетте, реформаторлар, он-
дай  шешім  қабылдағандары  үшін  ақтала 
да  алар  еді,  дегенмен  сол  шешімнің 
соңынан  көп  ұзамай-ақ  қозғалыстарының 
күйреуі де анық.   
  Бақыттарына  орай  істеріне  имандары 
басшы  болып,  бұл  ұсыныстың  негізінде 
жатқан  ұстанымға  олар  көңіл  аударды. 
Оның  нәтижесі  қандай  болмақ?  Рим  ой 
бостандығына  тыйым  салып,  адамның 
арын  мәжбүрлеуге  құқылы  болды.  Бірақ 
олардың 
өздеріне 
және 
солардың 
өкілеттіктеріндегі 
протестанттарға 
дін 
бостандығы  уәде  етіліп  тұрған  жоқ  па? 
Әрине,  айтса  да  құқық  ретінде  емес,  осы 
ұсыныс  талап  ететін  садақа  ретінде  ғана. 
Келісімшарттан  тыс басқа  нәрселерді  ала-
тын  болсақ,  ғибадат  (дін)  билігі  сол 
қалпында  қалып,  ар-ұждан  ұмытылып, 
Рим,  күллі  жан  оған  бағынатын  қасиетті 
сот  саналмақ.  Айтулы  шешім  бойынша 
діни бостандық протестанттық  Саксония-
мен  ғана  шектеліп,  ал  қалған  барлық 
мәсіхшілер        әлемі        бәз        баяғысынша 
Римнің          езгісінде        болмақ.        Бас 
көтерем  деушілер  отқа  тасталып,  түрмеге 
қамалады. Сонда олар діни бостандықтың 
шектелуімен  келісіп,  енді  барлығы  шы-
найы  дінге  енді  деп  айта  ала  ма?  Римнің 
билігіндегі 
барлық 
жерлердің 
оның 
езгісінде  мәңгі  қалуына  жол  бере  ала  ма? 
Бұл келіссөздің салдарынан папалық мем-
лекеттерде жүздеген және мыңдаған жан-
дар  өмірмен  қош  айтыспақшы.  Бұл 
дегеніміз  шешуші  сәтте,  мәсіхшілердің 
бостандығына 
және 
Ізгі 
хабарға 
сатқындық  жасау.  Сонда  төгіліп  жатқан 
халықтың  қанына  біздің  еш  қатысымыз 
жоқ  деп  ханзадалар  айта  ала  ма?  Әрине 

90 
 
өздері  құрбан  болуы  бар  олар  бұл 
ұсыныспен келісе алмайды. 
«Біз бұл қаулыдан бас тартамыз — деп, бір 
ауыздан  жауап  берді  ханзадалар.  Ар-
ұжданға  байланысты  сұрақтар  шешілер 
к е з д е  
к ө п ш і л і к т і ң  
п і к і р л е р і 
қ а б ы л д а н б а й д ы » .  
Д е п у т а т т а р : 
«Империяның  бейбіт  өмір  сүруі  -1526 
жылғы  декреттің  нәтижесі  —  деп,  арыз 
тастады. 
Ол 
декреттен 
бас 
тарту 
Германияның  басына  алауыздық  пен 
толқу  әкеледі.  Үлкен  жиынға  дейін  сейм 
діни 
бостандықты 
қолдауға 
тиісті, 
басқаша іс-әрекеттерге құқысы жоқ». Оған  
қоса ар-ұжданның бостандығын қорғау  — 
мемлекеттің  борышы.  Діни  өмірді  неше 
түрлі 
азаматтық 
заңдармен 
реттеу 
бостандықтың 
негізгі 
ұстанымдарын 
жоққа 
шығарады. 
Ал 
қарсыласушы 
(протестант)  —  мәсіхшілер  болса  осы 
ұстанымдардың  жолында  жалынды  түрде 
еңбектенді емес пе?  
  Бұл қарсылықты папалықтар қырсықтық 
—  деп  атады.  Олар  реформацияны 
қолдаушылардың  арасында  ұрыс-керіс 
т у д ы р у ғ а  
т ы р ы с т ы .  
П а п а лы қ т ы 
қолдамайтындарды  қорқытып  көндіреміз 
деп    үміттенді.  Соңында  сейм  бостандық 
алған  қалалардың  өкілдерін  шақыртып, 
осы  сұраққа  байланысты  тіке  жауап 
берулерін  талап  етті.  Кідіріске  еш  мұрсат 
берілмеді.  Қала  депутаттарының  тең  жар-
тысы  реформацияның  жағына  шықты. 
Неше  түрлі  кінә  тағылатынын,  қуғын-
сүргінге  ұшырайтындарын  олар  жақсы 
білді.      Делегаттардың      бірі:      «Біздің   
таңдауымызға   екі-ақ   жол   беріліп   тұр, 
не Құдай Сөзінен бас тартуымыз керек, не 
болмаса отқа түсіп өртенуіміз керек» — деп 
өз пікірін айтты. 
 Сеймдегі императордың өкілі король Фер-
динанд бұл қаулының алауыздыққа әкеліп 
т і р е й т і н і н  
ж а қ с ы  
б і л г е н д і к т е н 
ханзадаларға 
айтқандарын 
алдап 
қабылдатпақшы болды. Сол себепті ол бар 
өнерін  салып,  мәжбүрлеу  олардың  өз 
шешімдерінде 
қалатындарына 
әсер 
ететінін  біле  тұра,  дегеніне  иландырмақ 
болды.  «Бұл  қаулыны  қабылдасаңдар  им-
ператор  тек  қуанады»  —  деп,  король, 
ханзадаларға  жалынды.    Бірақ  оның 
ойластырған  тәсілі  іске  аспай  қалды. 
Өйткені  бұл  адал  азаматтар  иманға 
қатысты  сұрақтар  туындағанда  жердегі 
патшалықтан  биік  тұратын  билікті  ғана 
мойындайтын  еді.  Олар:  «Біз  Құдайды 
мадақтайтын  және  бейбіт  өмірді  сақтап 
қалатын    қаулы  шыққан  жағдайда  ғана 
императорға бағынамыз» — деді. 
   Мұны  естіген  патша:  «Жуыр  арада 
императордың  қаулысы  шығады  және 
сендер  соған  бағынуға  тиісті  боласыңдар» 
—  деп  жариялап,  ешкімнің  жауабын 
күтпей-ақ    орнынан  тұрып  шығып  кетті. 
Қайтыңыз, деген, делегаттардың өтінішіне 
ол  құлақ  аспады.  «Бұл  шешіліп  қойған  іс, 
ал сендер тек соған бағынуларың керек» — 
деп ешкімді бет қаратпады.  
  Императорды  жақтаушылар  мәсіхші  — 
ханзадаларының  бұрынғысынша  Киелі 
Кітапты  бірінші  орынға  қоятындарына 
күмән  келтірмеді.  Бұл  ұстанымға  берік 
болған  олардың  алдында  папалықтардың 
жеңіліске  ұшырайтындарын  да  білді. 
Бірақ  көрінбейтін  емес,  көрінетін  билікке 
бағынып  үйренген  олар,  император  мен 
оның жағында  тұрғандар  реформаторлар-
дан  әлдеқайда  күшті  деп  есептеді.  Егер 
реформаторлар адамдардың көмегіне ғана 
сенсе,  онда  жауларының  ойлағанындай, 
шыныда,  да  әлсіз  болған  болар  еді.  Бірақ 
өздерінің  аз  болғанына  және  Римнің 
қатыгездігіне қарамастан олар қуатты бол-
ды,  өйткені  сеймнің  шешімінен  Құдай 
Сөзіне  және  император  Карлдан    Иса 
Мәсіхқа беттерін аударды. 
   Фердинанд  ештеңеге  құлақ  аспай  кетіп 
қалғаннан  кейін,  ханзадалар  жедел  түрде 
декларация  құрып,  өз  қарсылықтарын 
мемлекеттік кеңеске жолдап, оны сеймнің 
қарауына ұсынды. Бұл декларацияда:  
   «Бізді  жаратқан  Тәңіріміздің  алдында 
және  тірілердің  алдында  Құдай  Сөзіне 
қарсы  келетін,  адамның  арына  қарама-
қайшы  тұрған  бұл  қаулының  бірде  бір 
бөлігін  қабылдай  алмаймыз  —  деп  салта-
натты  түрде  арыз  тастаймыз.      Мұндай 
қаулыны  тіпті  қабылдау  мүмкін  емес. 
Құдай  адамды  Өз  Сөзін  танып  білуге 
шақырады,  ал  олар  болса  адамдарды 
мұндай  мүмкіндіктен  айырғылары  келеді. 
Киелі  Кітап  адамға  өте  қажет.  Біз  Көне 
және  Жаңа  Өсиеттерде  жазылған  Құдай 
Сөзін,  бір  сөз  қоспай  және бір  сөзін  алып 

91 
 
тастамай  халыққа  уағыздауымыз  керек. 
Құдай  Сөзі  —  ақиқат,  ол  адам  өміріне 
қажетті,  сенімді  ереже.  Бұл  негіздемеде 
тұрған адам дозақтың күшіне қарсы шыға 
алады.  
   Сол себепті де біз кез келген езгіге қарсы 
тұра  аламыз.  Құрметті  император!  Сіз 
Құдайды  шын  сүйетін  мәсіхші  ретінде 
бізді  жақсы  түсінеді  деген  ниеттеміз.  Со-
нымен  қатар  қадірменді  қауым  сіздерге 
д е ,  
и м п е р а т о р ғ а  
д а  
ө з 
сүйіспеншіліктерімізді 
жолдаймыз» 
— 
делінген.  
   Осы  өтініш  сеймге  қатты  әсер  етті.  Бұл 
адамдардың  ержүректігі  көпшілікті  таң 
қалдырмай қоймады. Ал реформаторларға 
қантөгістен, өшпенділіктен құтылу мүмкін 
еместей  көрінді.  Десе  де  өз  істерінің 
әділдігіне  жүгінген  олар  табандылық  та-
нытты. Ханзадалардың бұл қарсылықтары 
екі  жаққа:  адамдардың  діни  өміріне  ара-
ласатын 
үкімет 
билігіне 
және 
дін 
әкелерінің  озбырлықтарына  бағытталған 
болатын.  Бір  кездегі  елшілердің  сөздерін 
қайталап 
реформаторлар: 
«Біздер 
адамның  дегенін  емес,  Алланың  дегенін 
орындауымыз 
керек» 
— 
деді. 
Бұл 
Құдайдың 
қалаулы лары  
Кар л 
V 
патшалығына 
емес, 
Шексіз 
Алланың 
патшалығына  ұмтылды.  Адамның  білімі 
Құдайдың  ақиқатына  қызмет  етуі  керек. 
Алғашқысына  қоса  протестанттар  діни 
көзқарастарын  ашық  жария  ете  алатын-
дай  хұқыққа  ие  болуға  арыз  тастады. 
Шпейерде  өткен  бұл  қарсылық  адам 
баласының  Құдайға  құлшылық  етуге 
хұқылы  екенін  бекітті.  Болған  оқиғаны 
барлығы  естіді,  мыңдаған  адамдардың 
көкейіне  қонды,  ешкімнің  қолы  өшіріп 
кетіре алмайтын Көктегі кітаптарда жазы-
лып қалды. Барлық протестанттық Герма-
ния  оны  қолдады.  Егер  реформация 
жағдайға  және  уақытқа  байланысты  иіле 
берсе,  онда  ол  әуел  баста-ақ  жойылып 
құритын  еді.  Құдайдың  адал  құлдарының 
к ө р с е т к е н  
қ а ж ы р л ы ғ ы  
м е н 
табандылығының    арқасында  ол  келер 
ұрпаққа сабақ болып қалды.  
   Ібіліс      Құдайға      қарсы        жүргізіп 
жатқан        шайқасында        өзінің    
қолданып        жүрген      құралын      әлі      де   
өзгерткен      жоқ.        Сол        XVI    
ғасырдағыдай  қазірде,      әзәзіл,      адам   
баласының      Киелі  Кітапты      өз      өміріне   
басшылыққа   алуына   қарсы.   Ол   діни   
бостандықты      құрту      жолында      аянбай   
еңбектенуде.  XVI      ғасырдағы      дағдарыс 
к е з і нд е  
р е ф о р м а т о р л а р  
қ а н д а й 
табандылық  танытса,  бүгінде  біз  дәл  сон-
дай  табандылық  танытуымыз  қажет.  Сол 
замандарда  сенімді  қызметкерлердің  бас-
тарына қауіп төнген сәттерде, Шексіз Алла 
оларды  әрдайым  қорғап  отырған.  Оның 
көрнекті дәлелі ретінде мына мысалды ай-
та кетуге болады. 
  «Шпейердің  көшесінде  Меланхтон  өзінің 
досы  Симон  Гренауспен  аяғын  асыға  ба-
сып  келе  жатты.  Ол  досын  Рейннің  келесі 
жағалауына  өткізіп  салуға  асықтырды. 
Гренаус болса бұл асығыстыққа таң қалды.  
Маған бір ақсақал келіп сізді қамауға ала-
тыны 
жайлы 
Фердинандтың 
бұйрық 
шығарғанын  айтып  кетті.  Мен  сол  үшін 
асығып келемін» — деді оған Меланхтон.    
   Күндіз көрнекті папалық дін зерттеушісі 
халыққа  уағыз  айтты  және  Гренаусқа 
қайта  —  қайта  соқтыға    берді.  Гренаус 
болса  жауапсыз  қалмады,  оның,  барлық 
болып  жатқан  жағдайды    біле  тұра 
зұлымдықты  қолдайтынын  ашық  айтты. 
Фабер  осы  жерде  өз  ашуын  жасырып 
қалғанымен,  артынша  Фердинандқа  келіп  
Гейдельбергтік  профессорды  тұтқындауға 
оның келісім алды. Меланхтон болса, келіп 
хабар  айтып,  бұларды  сақтандырып  кет-
кен  ақсақалдың  періште  екеніне  күмән 
келтірмеді.  Ол  досының  арғы  жағалауға 
өтіп  кеткенін  күтіп  тұрды.  Ал    үйіне 
қайтып оралған кезінде офицерлердің Гре-
наусты 
іздеп, 
оның 
үйін 
көшіріп 
тастағаны жайлы хабарды естіді. 
   Реформацияның  мәртебесін  бұл  өмірдің 
ұлыларының алдында көтеру қажет болды. 
Фердинанд,  Қарсыласушы  (протестант)  — 
х а н з а д а л а р д ы  
т ы ң д а у д а н  
б а с 
тартқанымен,  император  және  мемлекет 
пен  шіркеудің    белгілі  қызметшілерінің 
қатысуымен  өткен  жиында  ханзадаларға 
өз 
жағдайларын 
мазмұндап 
беруге 
мүмкіндік 
берілді. 
Шпейерде 
болған 
қарсыласушылықтан  кейін  бір  жыл  өткен 
соң  Карл  V  империяны  қинап  тұрған 
қақтығысуларды тоқтату үшін қайра Аугс-
бургте  сейм  өткізді  және  өзі  соның 

92 
 
төрағасы  болды.  Бұл  жиынға  барлық 
протестантизмнің  көсемдері  шақырылды. 
Реформацияға  қауіп  төніп  тұрғанымен, 
оның  мүшелері  бір  Құдайға  сыйынып, 
Оған адал болып қалуға уәде берді. 
  С а к с о н д ы қ  
к у р ф ю р с т т ы ң  
маңайындағылар  оның  сеймге  бармауын 
өтініп, соған оны көндірмекші болды. Им-
ператор  ханзадаларды  алдап  қақпанға 

жүктеу/скачать 2,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: