Әліппе оқыту әдістемесі

1. 
   Сәлемдесу.
   
2. 
   Оқушыларды түгендеу.
   

«У дыбысы мен әрпі» тақырыбындағы шағын бейнероликті көрсету.

– Балалар, сендер бүгін суретте берілгендерді дыбыс сызбасымен «оқисыңдар». Сөз сызбасының көмегімен сөйлемді толықтырасыңдар. Орны ауыстырылып берілген сөйлемдерден жаңылтпаш құрастырып, дәптерге көшіріп жазасыңдар. «У у» әрпі кездесетін сөздерді, сөйлемдерді көркем жазып үйренесіңдер.

Күтілетін нәтижені мұқият тыңдайды.

1. 
   Cуреттегілерді атайды: суретші, ұлу, бұзау, тауық, бояу.
   

«ұлу» сөзінің түсіндірмесін мұғалімнің көмегімен тауып оқиды.

2. 
   Сөздерге дыбыстық талдау жасайды. Сөзді буынға бөліп,
   

3. 
   Оқушылар әр сурет бойынша сөйлем құрайды: 1) Суретші ұлудың суретін салды. 2) Далада бұзау жайылып жүр.
   

4. Сөз сызбасының көмегімен сөйлемді толықтырып «оқиды»: Ауа таза. Алуа, аула тазала.

Қолдау

Суреттер, оқулық Сызба

1. Суреттегілерді атау және олардың дыбыс сызбасын «оқу».

Қолдауды қажет ететін оқушы- ларға көмек беру.

Сызба, оқулық

2. 
   «Суретші», «ұлу», «бұзау», «тауық», «бояу» сөздеріне дыбыстық талдау жасау. «У у» дыбысының дауысты немесе дауыссыз екендігін анықтау.
   
3. 
   Сөзді буынға бөліп, «У» дыбысының сөз алдында, ортасында, соңында келетін орнын анықтау.
   
4. 
   Сөйлемді сөз сызбасының көмегімен толықтырып «оқу».
   

1. 
   Жазу дәптерімен жұмысты ұйымдастыру.
   
2. 
   Орны ауыстырылып берілген сөйлемдерден жаңылтпаш құрастыру, дәптерге көшіріп жазу.
   

1. 
   Үзік сызықтарды бастырып жүргізеді.
   
2. 
   Оқушылар орны ауыстырылып берілген сөйлемдерден жаңылтпашты дұрыс құрастырады.
   
3. 
   Жаңылтпашты дәптерге көшіріп жазады.
   
4. 
   Сабақ соңында өз іс-әрекетіне (каллиграфиялық талапқа сай дұрыс және сауатты жазу) кері байланыс жасап, өзін-өзі бағалауы үшін әр беттің соңында берілген дөңгелек-шартты белгілерді бояйды: «жасыл» түс –
   

«Жарайсың!», «қызыл» түс – «Ойлан!».

Мақтау, қолдау

Саралау тапсырмасымен жұмыс ұйымдастыру.

1. 
   деңгей:
   

2. 
   деңгей:
   

3. 
   деңгей:
   

1. 
   деңгейдегі оқушылар бос ұяшықтарға әріпті қояды. Сөз құрайды: ара, ар, ару, ауа, ал, ала, ала, ау, алау.
   
2. 
   деңгейдегі оқушылар бір және екі буынды сөздерді анықтайды.
   
3. 
   деңгейдегі оқушылар ара, ар, ару, ауа, ал, ала, ала, ау, алау сөздерінің бірімен сөйлем құрайды.
   

Оқулық

1. 
   Сәлемдесу.
   
2. 
   Оқушыларды түгендеу.
   

Оқушылар шеңбер құрып тұрады. Бір-біріне сыйлық жасайды. Кезекпен пантомимо арқылы сыйлағысы келген затты бейнелеп,

оң жағындағы парталасына сыйлайды. Ал парталасы оның сыйлығын табуы қажет.

– Балалар, сендер бүгін сюжетті сурет бойынша әңгіме құрайсыңдар. Құраған әңгімелеріңнен сөйлемді, сөйлемнен жаңа үйретілетін дыбысы бар сөзді бөліп аласыңдар. Бөлініп алынған сөзге дыбыстық талдау жасайсыңдар. «Н» дыбысының айтылу

ерекшелігін білесіңдер. Оны дауысты, дауыссызға ажыратасыңдар.

Күтілетін нәтижені мұқият тыңдайды.

Қолдау

«Н н» әрпін көркем жазып үйренесіңдер. (МК, Ұ) Дыбыстық талдау дағдыларын дамыту жұмысы.

а) Сұрақ қою және оқушылар жауабының дұрыс және толық болуын қадағалау:

• 
  Анасы дастарқанға не қойды?
  

• 
  Алан нанға не жағып жеді?
  

• 
  Алан нанға май жағып жеді.
  
• 
  Не ішті?
  
• 
  Сүт ішті.
  

• 
  Анасына таңғы ас үшін не айтты?
  

ә) Сұраққа жауап болған сөйлемдерден әңгіме құрату: «Анасы дастарқанға нан қойды. Алан нанға май жағып жеді. Сүт ішті. Анасына таңғы ас үшін рақмет айтты».

2. 
   Әңгіменің неше сөйлемнен тұратынын анықтау.
   
3. 
   Қажетті сөйлемді (Анасы дастарқанға нан қойды.) бөліп алып, оны сөздерге (анасы, дастарқанға, нан, қойды) ажырату. Сөйлемдегі сөз санын анықтау.
   
4. 
   Өтілетін жаңа дыбысы бар «нан» сөзін бөліп алып, дыбыстық талдау жасау.
   

1. 
   Оқушылар сюжетті сурет бойынша әңгіме құрайды: «Анасы дастарқанға нан қойды. Алан нанға май жағып жеді. Сүт ішті. Анасына таңғы ас үшін рақмет айтты».
   
2. 
   Әңгіме құрамындағы сөйлемдер санын анықтайды.
   
3. 
   «Анасы дастарқанға нан қойды» сөйлемінде неше сөз бар екендігін анықтайды.
   
4. 
   Өтілетін жаңа дыбысы бар «нан» сөзіне дыбыстық талдау жасайды. Сөзде бір дауысты болғандықтан, бұл сөз бір буынды екендігін анықтайды.
   
5. 
   «Нан» сөзіндегі «н» дыбысын «нан-н-н» деп, біраз созып айту арқылы анық естиді.
   
6. 
   «Н» дыбысының таңбасы – оның әрпімен танысады.
   
7. 
   Қарындаштардан «н» әрпін жасайды.
   

Оқушыларға әріпті жасауда қажет болған жағдайда көмек беру.

Қарындаштар Сызба, оқулық

5. 
   Сөзді буынға бөліп, жаңа дыбыстың орнын анықтау.
   
6. 
   «Н» дыбысының айтылу ерекшелігімен танысу.
   
7. 
   «Н» дыбысының таңбасы – оның әрпімен танысу.
   
8. 
   Қарындаштардан «н» әрпін жасау.
   
9. 
   «Дыбысты естиміз, әріпті көреміз және жазамыз» қорытынды пікірін тәжірибе жүзінде меңгеру.
   

1. 
   Мұғалімнің оқулықтың 24-бетінде берілген жаңа сөздер мен сөйлемдерді оқушылармен бірге буындап, тұтас оқуы.
   
2. 
   «Н» дыбысының сөздегі орнымен (алдында, ортасында, соңында) танысу, оқушылардың өздіктерінен табуына мүмкіндік жасау.
   
3. 
   Сөйлемдерді буындап, тұтас оқу.
   

1. 
   Оқулықтағы «Н» әрпінің таңбалануына назар аудару.
   
2. 
   «Н» әрпін тақтаға жазып көрсету.
   
3. 
   «Н» әрпін ауада жазып көрсету.
   
4. 
   Жазу дәптерімен жұмысты ұйымдастыру.
   

1. 
   Әр буындағы дыбыстарды тұтастырып,
   

2. 
   Буындарды жеке тұтас сөздегі айтылуымен оқиды.
   
3. 
   Әрбір дыбысты естіп, әріпті көріп, өздігінен саналы оқиды.
   
4. 
   «Менің алғашқы сөздігім» кітабынан
   

1. 
   Үзік сызықтарды бастырып жүргізу арқылы Н әрпінің бас және кіші әрпін жазады. Үлгі бойынша сөздерді жазады.
   
2. 
   Сабақ соңында өз іс-әрекетіне (каллиграфиялық талапқа сай дұрыс және сауатты жазу) кері байланыс жасап, өзін-өзі бағалауы үшін әр беттің соңында берілген дөңгелек-шартты белгілерді бояйды:
   

«Жарайсың!», «қызыл» түс – «Ойлан!».

Қолдауды қажет ететін оқушыларға көмек беру.

Мақтау, қолдау

Жазу дәптері

Саралау тапсырмасымен жұмыс ұйымдастыру:

1. 
   деңгей:
   

2. 
   деңгей:
   

3. 
   деңгей:
   

Оқушылар өздеріне берілген саралау тапсырмаларын орындайды:

1. 
   деңгейдегі оқушылар дыбыс сызбасының қай сурет атауына сәйкес келетіндігін табады: айна.
   
2. 
   деңгейдегі оқушылар Н дыбысы сөздің қай жерінде (ортасында, алдында, соңында) келетінін анықтайды.
   
3. 
   деңгейдегі оқушылар ат, айна, моншақ
   

1. 
   Оқушылар мақалды тыңдайды.
   
2. 
   «Менің алғашқы сөздігім» кітабынан
   

3. 
   Мақалдың беретін мағынасын өз ойларымен білдіруге тырысады.
   

«Атамұра», 2020