Ауыл шаруашылық малын өсіру және селекция емтихан сұрақтары
Сұрақ 33: Жануарлардың ұрпағына өзіндік қасиеттерін тұрақты түрде жеткізу қабілеттілігі. Жауабы
жүктеу/скачать 252,79 Kb.
|
| Сұрақ 33:
Жануарлардың ұрпағына өзіндік қасиеттерін тұрақты түрде жеткізу қабілеттілігі. Жауабы: Ауылшаруашылық малдардың өмір сүру тәжірибесі жөніндегі негізгі ақпарат оларға тәжірибе жүргізуге және алынған көрсеткіштерді талқылау үшін қажет. Бұл қарапайым мәліметтерсіз сыртқы тәжірибелердің дұрыс жүргізілуі олардың көрсеткіштеріне малдың тәртібіндегі реакциялардың кем есептелуіне әсер етеді. Осы мәліметтер арқылы авторлардың бір өзекті мәселені шешу барысында бір әдістемені қолдануы, бірақ сонда да әр түрлі көрсеткіштерге жетуін осыдан түсіндіруге болады. Этологиялық зерттеулердің әдістері.Өмірінің тануынан нақты мәліметтер алу (туылғаннан бастап өсу деңгейіне дейін) әр түрлі малдың тұқымы, жасы мен өндірістік санатын өмір сүру ортасына сай әр түрлі даму кезеңі – осының бәрі этологиялық зерттеулерді қажет етеді. Бұларды оқыту негізінде индуктивті зерттеу әдістері жатқаны байқалады. Белгілі бір түрді бақылау бағытындағы этологиялық зерттеулер барысынды суреттеу бақылау түрі және эксперименттік зерттеу қолданылады. Бірінші әдіс бойынша морфологиясы, ал екінші әдіс бойынша зерттеліп отырған малдардың физиологилық тәуліктік тәртібі анықталады. Суреттеу этологиясы. Бұл этолгияның бір бөлігі әр түрлі әдістер негізінде жүзеге асады, қарапайым бақылау арқылы әр түрлі жануарлар арасындағы кеңістік уақытаралық қарым-қатынасты түрлі құбылысты орнату арқылы жүзеге асады. Этологиялық зерттеудің бірінші кезеңінде тәуліктік тәртіп қалай сақталатынын және малдардың орын алған реакциялары (этограмма) жайында суреттеу міндеті қойылады. Бұл этограмманы белсенділік санатына қарай бөліп қарастыруға болады. (мысалы, тамақтану, мерзімі, қозғалысы, демалысы) немесе суретке түсіру, киноға түсіру, дыбыстарды жазу арқылы хаттама толтыру арқылы іске асады. Жануарлардың саны және уақытша жоспар. Зерттеудің мақсты мен міндеттеріне сәйкес бақылауға алынған жануарлардың саны анықталады. Үлкен топтарды немесе табынды оқып білу барысында ғимарат ішін бірнеше секторға бөлу керек, әр секторға этограмманы жеке жұмысшы құрастырады. (табын 100 бастан асса этологиялық көрсеткіштер екі-үш жұмысшының көмегімен есептеледі) Егер зеттеулер жеке түрінде жүргізілетін болса жануарларға ен салу керек (мысалы, тек қана бөлек алынған топтар бойынша (мол өнімді, доминантты немесе рецессивті немесе топқа жаңа алынған аңшылық кезінде өз бетімен өмір сүруші ағза, ұрғашы). Салынған ен берілген жануарды алыс қашықтықта ажырата алатындай болу керек. Ірі қара малды түрлі түсті бояумен бояған ыңғайлы. Бұл тәсілдің қолайсыздығы бояуды жаңалатып отыруда. Сан түрінде қойылған таңба ірі болуы шарт, мадлың қай жағынан қарасаң да ыңғайлы болу үшін ол арқасының екі жағына да қойылады. Түнгі уақытта бақылау жүргізуге ыңғайлы болу үшін бояуға жарқырап тұрушы заттар қосылады. Іс-тәжірибелерді есепті белгілеу үшін таңба салынатын пластмассадан жасалған әріптермен белгіленген тақтайша пайдаланылады. Зерттеулер малдардың мазасын алмауы керек, сондықтан да жүргізіліп жатқан зерттеу белгіленген бір алыс қашықтықта жүргізілуі тиіс. Бұл оңтайлы зерттеудегі ең негізгі шарт болып табылады. Сандық және сапалық өзгерістерді байқау үшін бақылау тәулік бойы үзілмей жүргізілуі тиіс. Керісінше, тәуліктің анықталған бір бөлігі қайталанып тұрған жағдайда ғана және малдың тәртібінің өзгеруін зерттеу жазуларының негізінде тәуліктің әр түрлі кезеңіне байланысты өзгеріп отыруына байланысты қадағалап отырады. Бақылаулардың арасындағы жоспарланған үзіліс этологиялық зерттеулердің бағытына және зерттеп жатқан малдың санына байланысты 5-10 минут аралықта болмақ.. Ауылшаруашылық малдардың өмірлік құбылыстарын оқу барысында негізгі зоотехникалық және өндірістік көрсеткіштермен қатар микроклиматтық технологиялық параметрлерді көрсету керек.. Әр түрлі деңгейдегі өмірлік құбылысты сол ортаға бейімделген және жаңа келген жануарлардан байқауға болады. Сонымен қатар жануарлардың денсаулығының жағдайы оларды тамақтандыру мен өнімділігі және т.б мәліметтер қажет болған жағдайда олардың өмір сүру жағдайында ауытқушылықтар байқауға болады. ( табынға жаңа малдарды кіргізу, тұрған орнын, торларды, вольерлерді жинау, рациондардың ауысуы, ветеринарлық тексерулер және т.б) Зерттеу мақсатына сәйкес оны әр түрлі схемада жүргізуге болады. Шағын аумақтағы климаттың өзгешеліктерінің күйзеліс жағдайын табу кезінде (мысалы, жоғары қосындысы С02 — 2 дан 5%ға дейін) малдың өмірлік тіршілігін жануардың реактивті қысымын анықтау тәсілімен оқып білуге болады. Сонымен қатар 10,20,30,40,50 және 60 секунд аралықта малдардың қозғалыс белсенділігі бағаланады. (бастапқыда барлық малдар жатады) Қолданылатын акустикалық қысымның деңгейін шуыл өлшегіштің көмегімен нақты бағалау қажет. Шошқаның әр түрлі СО2 қосындысында акустикалық ынталандыру әсерін нақты мысал түрінде 4-кестеде келтірілген. Қоражайларда жүргізілген өндірістік тәжірибелердің толық бейнесін суреттеу. (тағам мөлшерін ескере отыра) Жеке жұмыс операцияларының механимінің жұмысы туралы деректер. Шағын аумақтағы климаттың өзгешеліктерінің негізгі параметрлері температура, °С, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы, %, қозғалыс қарқындылығы, м/с , жарықтандыру қарқындылығы. жүктеу/скачать 252,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|