Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 3,82 Mb. Pdf көрінісі
|
| 30
§6. Көне наным-сенім жүйелері, ұлттық және дәстүрлі діндер. Ежелгі Мысыр, Грекия, Римдегі діни түсініктер Адамдардың діни нанымында жан-жануарлар мен өсімдіктердің қандай маңызы болды? Ежелде әр тай па ның өз де рі нің те гін та ра та тын бел гі лі бір жа нуар - ла ры не өсім дік те рі бол ған. Олар өз де рі киелі са найт ын сол аң да рды, өсім дік те рді қыз ғыш тай қор ғайт ын. Адам ның не ме се же ке тай па ның жа ну ар лар мен өсім дік тер ара сын да туыс тық бай ла ны сы бар дейт ін ал ғаш қы қауым дық тү сі нік ті ғы лым ті лін де то тем деп ата ды. «То тем» тер ми ні XVІІІ ға сыр дың ба сын да ғы лы ми қол да ныс қа еніп, ХІХ–ХХ ға сыр лар да ағыл шын эт ног ра фы Дж.Фрэ зер (1854–1941) оны то лық бе кіт ті. То тем сол түс тік аме ри ка лық үн ді тай па ла ры ның ті лін де «оның туысы» де ген ма ғы на ны біл ді ре ді. Әлем де жал пы са ны елу ден ас там то тем дік тү сі нік тер бар. То тем дік се нім де жа ну ар лар мен өсім дік тер ру дың не ме се тай па ның тұр ған же рі не жә не ша ру ашы лы ғы мен кә сі бі не бай ла ныс ты бол ды. Әр тай па ар ғы те гін та рат қан жа ну ар лар ту ра лы аңыздар шы ға рған. Ол аңыздарды ұр пақ тан ұр пақ қа жеткізіп, осы жануарларды қастерлеген. То тем дік жа ну ар лар дың бі рі қа сиет ті деп есеп те ліп, тұр мыс қа пай да ла ну ға, етін жеуге тый ым са лын са ( та бу ), ен ді бі рі ке рі сін ше, құр бан дық қа ша лы нып, ет-сүйегі ді ни рә сім дер ге пай да ла ныл ған. То тем нің же ке адам ның қай тай па ға жа та ты нын, ал тай па ның қан- дай одақ қа кі ре ті нін біл ді ру не ме се мү ше сі еке нін көр се ту сияқ ты әлеу- мет тік функ цияла ры да бол ған. То тем дік се нім нің не ке лік қа ты нас тар- ды рет теу де де ор ны бол ған. Бір то тем дік аң ды киелі са на ған ру-тай па- лар бір-бі рі мен не ке лік қа ты нас қа тү су ге тый ым сал ған, бі рақ бір тай па ішін де гі түр лі то тем дік ру лар ара сын да рұқ сат етіл ген. Сон дай-ақ ау- мақты бө лу, жер ді иге ру, ша ру ашы лық ты жүр гі зу сияқ ты эко но ми ка- лық функ цияны да ат қарған. жүктеу/скачать 3,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|