Қақтығыс кезіндегі мінез-құлық стратегиялары

Субъектілер тек бір-бірін түсініп қана қоймай, дауда екі түрлі позицияны 
біріктіре алады. 
Дәл осы ынтымақтастықта қақтығыс субъектілері арасындағы қатынастар 
сапалы түрде өзгереді және оған қатысқан әрбір адам өсу мен дамуға 
мүмкіндік алады. 
Кез-келген жанжал шексіз емес, ерте ме, кеш пе ол шешіледі! Оның 
қатысушысы жеңе ме, жоқ па, айналасындағы адамдармен ынтымақтастық 
қабілеттілігіне байланысты. 
Сайып келгенде, кез-келген қақтығыстың шешімі бар. Оларды шешу 
формалары жанжалдың даму процесінде субъектілердің мінез-құлық 
стратегиясына байланысты. Жанжалдың бұл бөлігі эмоционалды жағы деп 
аталады және ең маңызды болып саналады. 
Конфликт кезіндегі мінез-құлық стратегиясы - адамның (топтың) жанжалға 
қатысты бағыты, қақтығыс жағдайындағы мінез-құлықтың белгілі бір 
формаларына бағдарлануы. 
Қ.У. Томас және Р.Х. Килменн қақтығыстық жағдайда өзін-өзі ұстаудың ең 
қолайлы стратегияларын жасады. Олар қақтығыстық мінез-құлықтың бес 
негізгі 
стилі 
бар 
екенін 
көрсетеді: 
бәсекелестік 
(бәсекелестік), 
ынтымақтастық, ымыраға келу, болдырмау (кету) және орналастыру. Белгілі 
бір қақтығыстағы мінез-құлық стилі, олар атап көрсеткендей, сіз пассивті 
немесе белсенді әрекет ете отырып, өз мүдделеріңізді қанағаттандырғыңыз 
келетін өлшеммен және бірлескен немесе жеке әрекет ететін екінші тараптың 
мүдделерімен анықталады. 
3.
қақтығыс шынайы себебін анықтау үшін нақты өмірде, кейде оңай емес. 
Мұнсыз оны сөндіруге оңтайлы шешімін табу мүмкін емес. Ол осы қиын 
жағдайларды сұхбаттасушы пайдалана алады жанжал, мінез-құлық стильдер 
білу пайдалы болып табылады. жағдайларға байланысты, сіз іс-қимыл үшін 
нақты стратегиясын таңдау керек. кез келген жағдайда қалай әрекет етуге 
қандай, сіз осы бапта үйренеді. МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ СТРАТЕГИЯСЫ 
психология саласындағы зерттеушілер жанжал жағдайға мінез-бес стильдер. 

Ынтымақтастық. 

Компромисс. 

Елемеу. 

Бәсекелестік. 

Құрылғы. 
АҚШ толығырақ мінез-құлық әр стилі қарастырайық. 
ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ 
Бұл мінез-құлық қиын үлгісі болып табылады, бірақ барлық сол уақытта ең 
тиімді. Оның мақсаты қақтығыс барлық тараптардың мүдделері мен 
қажеттіліктерін қанағаттандыруға еді шешім табу болып табылады. Бұл 
әрекетті орындау үшін, назарға әрбір пікірін қабылдауға және барлық қол 
жетімді опциялардың тыңдауға. Талқылау теріс эмоциялар жоқ, тыныш орын 
алады. нәтижелерге қол жеткізу үшін әңгіме, дәлелдемелер, дәлелдер және 
сендіру пайдаланыңыз. дау-дамайларды тоқтатуда Бұл мінез-құлық өзара 

құрметке негізделген, сондықтан күшті және ұзақ қарым-қатынас қолдау 
мүмкіндік туғызады. 
Алайда, біз олардың мүдделерін түсіндіріп және басқа да жағынан тыңдауға 
анық, сезімдеріңізді құрамында қабілетті болуы тиіс. тіпті бір болмауы 
факторы мінез тиімсіз осы модель жасайды. Кейбір жағдайларда, бұл стиль 
ең қолайлы болып табылады? 

Кезде Ымыраға тиісті емес, бірақ ол жалпы шешімі болуы тиіс. 

негізгі мақсаты бірлескен тәжірибесі болса. 

қақтығыс жағында қарым-қатынас және ұзақ қарым-қатынас бар. 

Ол пікір алмасып және қарсыластарының қызметіне жеке қатысуын 
арттыру қажет. 
ЫМЫРАҒА КЕЛУ 
Бұл жанжал мінез-құлық дегенде сындарлы стилі болып табылады. А 
ымыралы Соған қарамастан, Сіз тез жинақталған шиеленісті жою және дауды 
шешу қажет, әсіресе, орын алады. моделі «ынтымақтастық» еске, бірақ 
үстіртін деңгейде орындады. басқа кем нәрсе әр жағынан. Сондықтан, 
ымыралы қарсыластарының мүддесі ішінара кездесті. жалпы шешім жету 
үшін тиімді қарым-қатынас дағдыларын талап етеді. 
Кейбір жағдайларда, тиімді ымыра? 

екі жақтың мүдделерін бір мезгілде мүмкін емес қанағаттандырылды 
кезде. Мысалы, қарсыластары бір лауазымына талап. 

нәрсе барлығын жоғалтады қарағанда жеңіске артық маңызды болса. 

Тараптар тең нанымды дәлел тең қуаты мен нәтиже бар. Назарға ала 
отырып, ынтымақтастық ымыраға ауыстырылады. 

басқа іздеу үшін уақыт жоқ, өйткені, уақытша шешім болуы тиіс. 
ЕЛЕМЕЙ 
саналы немесе бейсаналық болдырмау талас-тартыстың сипатталады 
қақтығысына мінез-Бұл стиль. бақытсыздыққа түсіп емес тырысып, осы 
стратегияны таңдаған адам. егер олар орын, онда жай ғана келіспеушіліктер 
ұрындыруы шешімдер талқылау бас тартады. ақыл қорғаныс механизмі 
болып табылады ең көп тараған бейсаналық қадағалаусыз. 
Кейбір адамдар өте саналы осы үлгісін пайдалануға, және ол прогресс 
арқылы ақталды. Елемеу - бұл әрқашан проблемалардан жауапкершілікті 
немесе қашуға жалтарды емес. Бұл кешіктіру белгілі бір жағдайлар үшін 
жақсы опция болуы мүмкін. 

проблемалар тараптардың үшін маңызды емес, және ол өз құқықтарын 
қорғауға ешқандай мағынасы болса. 

оңтайлы шешу үшін іздеу ешқандай уақыт пен күш. жанжал үшін 
кейінірек қайта оралыңыз, немесе ол өзі шешеді болады. 

қарсыласы билік көп, немесе басқа әңгімелесуші дұрыс сезінеді. 

айырмашылықтар жандандыру болады, содан кейін талқылау 
барысында қауіпті бөлшектер ашу мүмкіндігі, бар болса. 

қақтығысқа мінез-құлықтың басқа стильдер алмады. 

Қысқа ғұмырлы қарым-қатынасы немесе келешегі жоқ, оларды қолдау 
үшін қажеті жоқ. 


Әңгімелесуші қақтығыс адам (т.б. өрескел, шағымданушы мен) болып 
табылады. Мұндай адамдармен ол диалог емес, кейде жақсы. 
БАҚТАЛАС 
Бұл стратегия сұхбат өз жағына көрпе тартыңыз тырысады онда адамдардың 
көпшілігі үшін тән. тек өз мүдделерін бағаланған, басқа адамдардың 
қажеттіліктері ескеріледі емес, және түрлері мен дәлелдер жай еленбейді. 
Бәсекелес партиялық барлық ықтимал тәсілдермен қабылдауға өз көзқарасын 
жасауға тырысады. 
4..Жанжал 
ұғымыЖанжал ұғымының көптеген анықтамалары мен 
түсіндірмелері бар, бірақ олардың барлығы, егер әңгіме адамдардың өзара іс-
қимылы туралы болса, келіспеушілік нысанын қабылдайтын қарама-
қайшылықтардың болуын атап көрсетеді. 
Қақтығыс (латын conflictus-қақтығыс) — нақты тұлғалар немесе топтар 
болуы мүмкін екі немесе одан да көп тараптар арасындағы келісімнің 
болмауы. Әрбір Тарап оның көзқарасы мен мақсаты қабылдануы үшін бәрін 
жасайды және екінші тарапқа бірдей істеуге кедергі жасайды. 
Адамдардың көзқарастарындағы айырмашылықтары, қандай да бір 
оқиғаларды қабылдау мен бағалаудың сәйкес келмеуі даулы жағдайға жиі 
әкеледі. Егер де қалыптасқан жағдай өзара іс-қимылға қатысушылардың ең 
болмағанда біреуіне қойылған мақсатқа жету үшін қауіп төндірсе, онда 
даулы жағдай туындайды. Жанжалды жағдайдың негізінде жиі объективті 
Қайшылықтар жатыр, бірақ кейде қандай да бір ұсақ-түйектер жеткілікті: 
сәтсіз айтылған сөздер, пікірлер, яғни қақтығыс-және қақтығыс-бауыр 
жанжалдың формуласын білу және оны тиімді меңгеру маңызды болуы 
мүмкін. Бұл келесідей:Қақтығыс = шиеленіс жағдай + оқиға 
Жанжал-бұл өзара жоятын мүдделер мен ұстанымдардың салдары ретінде 
ашық қарсы тұру. 
Жанжалды жағдай-бұл қақтығыстың шынайы себебін қамтитын жинақталған 
Қайшылықтар. 
Оқиға-қақтығысқа себеп болып табылатын жағдайларды жою. 
Қақтығысты шешу-жанжалды жағдайды жою және қақтығысты жою. 
Адамдар жанжал туралы ойлаған кезде, олар көбінесе агрессиямен, 
қатерлермен, даулармен, дұшпандармен байланыстырады. Нәтижесінде 
жанжал – құбылыс әрқашан жағымсыз, ол пайда болған кезде оны дереу 
шешу керек деген пікір бар. 
Келісімнің болмауы әртүрлі пікірлер, көзқарастар, идеялар, мүдделер, 
көзқарастар және т.б. болуымен байланысты. Алайда, қақтығыстың айқын 
қақтығысы түрінде әрдайым көрінбейді. 
Бұл орын алып отырған қайшылықтар, келіспеушіліктер адамдардың 
қалыпты өзара іс-қимылын бұзғанда, қойылған мақсаттарға қол жеткізуге 
кедергі 
келтіргенде 
ғана 
орын 
алады. 
Бұл 
жағдайда 
адамдар 
келіспеушіліктерді қандай да бір жолмен еңсеруге мәжбүр болады және 
ашық жанжалды өзара іс-қимылға түседі. Егер қақтығыстар негізді шешімдер 
қабылдауға және өзара қарым-қатынастарды дамытуға ықпал етсе, онда 
оларды конструктивті деп атайды. Тиімді өзара іс-қимыл мен шешім 

қабылдауға кедергі келтіретін қақтығыстар деструктивті деп аталады. 
Қақтығыстардың 80 % — ы қатысушылардың қалауымен қатар пайда 
болады. Бұл біздің психикамыздың ерекшелігіне және адамдардың көпшілігі 
не олар туралы білмейді, не оларға мән бермейді. 
Managementoftheconflicts-те 
қақтығыс қарама-қарсы, әлеуметтік өмір 
субъектілерінің 
қарама-қайшы 
мүдделермен, 
қанағаттанғысыз 
қажеттіліктермен қарсы іс-қимылы; шиеленісті өзара іс-қимыл, ресурстар 
үшін күрес, мүдделер қақтығысы, соғыс деп түсініледі. Оны агрессивті 
сипаттағы бір жақты әрекеттерден ажырату қажет, бірақ дау-жанжалға 
ұласпайтын. Бұл ретте, егер Тараптардың қарсыласуы болмаса, бір-біріне 
қарсы бағытталған іс-әрекеттер болмаса, онда жанжал да жоқ екенін түсіну 
маңызды. 
А. Чумиков қақтығысты белгілі бір қарама-қайшы көзқарастар, мүдделер 
немесе құндылықтар негізінде субъектілердің соқтығысуымен байланысты 
әлеуметтік 
қатынастардың 
динамикалық 
түрі 
ретінде 
анықтады. 
Әлеуметтанудағы жанжал қарама-қарсы мүдделері, мақсаттары, даму 
тенденциялары бар әр түрлі әлеуметтік қауымдастықтардың қақтығысындағы 
әлеуметтік қайшылықтардың шиеленісуінің шекті жағдайы ретінде 
қарастырылады .Энциклопедиялық әлеуметтік сөздікте қайшылық: а) 
философияда — қарама-қайшылықтар қарама-қайшылықтарға (полярлылық, 
антагонизм) айналғанда, бір-бірін өзара теріс қарым-қатынас және қарама-
қайшылықтарды алып тастау сәтіне жеткен «қарама-қайшылықтар» 
санатының даму кезеңін (фазасы мен түрін) көрсететін санат.; б) қоғамдық 
ғылымдарда (тарих, саясаттану, әлеуметтану, психология) — объективті 
және 
субъективті 
себептермен 
детерминацияланатын 
және 
екі 
диалектикалық өзара байланысты формада — қарама-қайшы психологиялық 
жай-күйлер мен жеке және топтық деңгейлерде тараптардың ашық қарама-
қайшы іс-қимылдарының қарама-қайшылығын дамыту және шешу процесі. 
Энциклопедиялық әлеуметтанулық сөздікте, позициялық жанжал — 
ұйымдардағы қызметкерлер мен түрлі бөлімшелердің мақсаттары мен 
мүдделерінің объективті алшақтығы; отбасылық жанжал; әлеуметтік-рөлдік 
жанжал; әлеуметтік жанжал (қарым — қатынастар мен адамдардың іс-
әрекеттерінің қарама-қайшылығын дамыту және шешу процесі-ашық қарама-
қайшы іс-әрекеттер мен қарама-қайшы психологиялық жағдайлар); 
модельдің қақтығысы сияқты қақтығыстардың түрлері қарастырылады. 
«Ашық қарама-қайшы іс-әрекеттер» және «қарама-қайшы психологиялық 
жағдайлар»тұжырымдамаларына авторлар салатыны анық емес. Қарама-
қайшы жағдайлар емес, тараптардың қарсыласуы, бір-біріне қарсы 
әрекеттерді кез келген әлеуметтік қақтығыста көруге болады. Қақтығыс 
парадигмасының 
философиясы 
қарама-қайшылық 
ретінде 
осы 
анықтамаларда басым болады, бірақ әр түрлі авторлардың қарама-
қайшылығын түсіну әр түрлі. 
5. Келіспеушілік пен наразылықты білдіру құқығының өркениетті түрде іске 
асырылуы үшін осы Ережелердің екі жағы да қоғам мен мемлекетте 

жеткілікті түрде айқын тұжырымдалуы және қабылдануы керек. Және 
мемлекет әзірлеп жатқан заң жобасы халық бөліктерінің келіспеушілігі мен 
наразылығын білдіру процесін формальды-заңдық негізбен қамтамасыз етуі 
тиіс. Бұл ретте, осы заңды дайындауға және қабылдауға жауап беретін 
мемлекеттік органдар ашықтық пен баламалы пікірлерді ескеру ниетінің 
жоғары деңгейін көрсетті. Мәселен, Ақпарат және қоғамдық даму 
министрлігі түрлі өңірлерде митингілер туралы заң жобасын талқылау 
топтамасын өткізді. Кейін, ел Парламенті Мәжілісінде онлайн талқылау 
жүргізілді. Оған барлық жетекші қазақстандық сарапшылар, сондай-ақ, 
бірқатар халықаралық ұйымдардың өкілдері қатысты. Бұл талқылаулар 
бейбіт жиналыстар мен митингілер туралы заң жобасын айтарлықтай жан-
жақты етуге алып келді. Қазір оны өзінің келіспеушілігін білдіру және жалпы 
қандай да бір мәселелер бойынша жария пікір білдіру жөніндегі халықтың 
демократиялық құқықтарын қамтамасыз ету туралы негізгі әлемдік 
талаптарға толық сәйкес деп есептеуге болады. 
Бірақ, біз халықтың келіспеушілік пен наразылығын, өзінің жария пікірін 
білдіру құқығы туралы айтқан кезде осы құқықтың мазмұндық жағын, яғни, 
қоғам проблемаларын шешу тәсілі ретінде митингілердің мәнін есте 
сақтауымыз керек. Және бұл құбылысты құқықтық реттеуге қарағанда, қоғам 
өміріндегі митингілердің рөлін түсіну маңыздырақ. Өйткені, мұндай 
түсініксіз қоғамдық проблемаларды шешу үшін митингілердің рөлін жете 
бағаламаймыз немесе асыра бағалаймыз. Әзірге, әрине, біз қоғамдық 
проблемаларды шешу үшін митингілердің мәнін қайта бағалауға байланысты 
екінші позицияның айқын басымдығын байқаймыз. 

жүктеу/скачать 5,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: