Әр тарау есеп шығаруға қажетті теориялық кіріспеден басталады
Сбақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі
жүктеу/скачать 2,14 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Буферлік жүйелердің рН-ын есептеу формулалары
| Сбақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі
ІІ жаңа материалды меңгерту Сұйылтқанда немесе қышқыл не сілті қосқанда рН-ы өзгермейтін ерітінділер буферлік жүйелер деп аталады. Буферлік жүйенің құрамында протонның доноры және протонның акцепторы болады. Құрамына байланысты буферлік жүйелер қышқылдық, негіздік және амфолиттік болып бөлінеді. Қышқылдық буферлік жүйе донор болып есептелетін әлсіз қышқылдан және акцепторлардын рөлін атқаратын анионы бар осы қышқылдың тұзынан тұрады. Мысалы, ацетатты, бикорбанатты буферлік жүйелер. ацетатты : C H3COOH - протонның доноры CH3COONa CH3COO - протонның акцепторы бикарбонатты : Н 2СО3 - протонның доноры NaHCO3 HCO3 - протонның акцепторы Негіздік буферлік жүйе әлсіз негізден (акцептор) және осы негіздің катионы (донор) бар тұздан тұрады. Мысалы: N H4OH - протонның акцепторы NH4CI NH4+ - протонның доноры Амфолиттік буферлік жүйе әр донордың, әрі акцептордың рөлін атқаратын амфотерлік қосылыстан тұрады. Мысалы,белок буферлік жүйесі: СООН COO- -протонның акцепторы R - CH R - CH NH2 NH3+ -протонның доноры Буферлік жүйелердің рН-ын есептеу формулалары Буферлік ерітінділердің рН-ы Гендерсон-Гассельбах теңдеуі бойынша анықталады. Қышқылдық буферлік ерітінділермен негіздік буферлік ерітінділердің рН-ын есептеу үшін әртүрлі теңдеулер қолданылады. Қышқылдық буферлік ерітінділер үшін мына теңдеу қолданылады : [тұз] [қышқыл] р Н = рК к-л + Ig немесе рН = рКқ л Ig [қышқыл] [тұз] Негіздік буферлік ерітінділер үшін мына теңдеу қолданылады : [негіз] р Н = 14 - рКн-з + Ig [тұз] Бұл теңдеу бойынша буферлік жүйелердің рН-ы қышқылдық немесе сілтінің диссоциациялану константасына және буферлік жүйенің құрамындағы компоненттердің қатынасына тәуелді. Сондыктан да белгілі бір буферлік жүйені дайындау үшін константалары сәйкес келетін қышқыл немесе негіз алу керек,сол сияқты компоненттердің қатынасы да есепке алынуы қажет. Сұйытылу кезінде буферлік жүйелердің рН-ын сақтауы аса маңызды құбылыс, себебі биологиялық сұйықтарды пайдалану үшін оларды қатты сұйытылуға тура келеді. Сұйытылудың буферлік жүйелердің рН-ына әсері шамалы екендігі тәжірибе жүзінде анықталған. РН-ы компоненттердің концентрациясы емес, қатынасына тәуелді жүйелерді сұйылтқанда компоненттердің концентрациясы бірдей дәрежеде төмендейді, сондықтан олардың қатынасы және рН-ы өзгермейді. Мысалы: [Н+] = К =К =К жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|