Ғылым тарихы және философиясы пәні бойынша магистранттарға арналған ДӘрістер
жүктеу/скачать 1,12 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Философия мен ғылымның практикалық қажеттілігі
| Ғылымдылық деңгейі неден тұрады?
Ғылымның фундаменті: тәжірибе, логика, сынау. Ғылыми білім дүние туралы адекваттік бейне ұсынады; адам ғылым арқылы ақиқатқа жақындайды; сенім саналы түрде субъективті қажеттілікпен негізделген ақиқатты қабылдау болса, ғылыми білім объективтілік пен универсалдыдылығымен жалпылыққа тырысады. Ғылыми білімнің түрі көп: фундаменталды, қолдану, эксперимнталды, теориялық. Бірақ ғылыми білімнің бәрі бір стандартқа сәйкес болады. Заң, теория, ереже шектілікті негізсіз ақиқатты емес. Білімді білімсіздіктен ажыратуға шіктілікті негіз заңы логикалық мөлшер ретінде қолдалынылады. Басқа мөлшері – пәндік-практикалық қызметі, ақиқат туралы пікірталасты практикалық жазықтыққа шығарады. • Ғылым реалдық дүниені заңдылыққа бағынатын, себептелген табиғи жағдайлар мен процесстер. Ғылым физика мен химияның заңдарына бағынып, табиғи реттілікке шақырады. Осы мөлшерлерге философияда бағынады ма? Философия теорияларың тәжірибе, әлде эксперимент арқылы тексеруге мүмкін емес, себебі, олар тұлға мен автордың көрінісі. • Философияның ұсынған ғылымдылықтың мөлшері: - зерттеудің пәндік аймағы; - сол пәнге сай категориялық және анықтама аппаратын шығару; - сол пәнге қатысты фундаменталды заң шығару; - көп фактілерді түсіндіретін принциптер мен теорияларды ашу. Осы мөлшерлер арқылы философияны ғылым деп атауға болама? Оның пәні – «адам мен әлем» деген жүйедегі жалпылық; мәндіктің бастамасы; қазіргі философия сол мәндіктің стихиялық-спонтандық, статистикалық біліммен камтылатың қалыптасуын байқайды. • Философия ғылым сияқты құрылыстың иесі: субъект, объект, таным әдістері, болжаулы нәтижелер; оның субъектісі трансцендентік сфераға жетеді, категориялары ең жалпы және қажетті болады; нәтижелері тек нақты рефлексиядан өтпей, бүкіл қоғамға, адамзат құңдылығына қатысты жағынан саралады. Философия мен ғылымның практикалық қажеттілігі? • Кең түрде жарияланған пікір: философия ғылым сияқты практикалық өмірде қажет емес деген пікірді терістеуге болады; ғылым физикалық, химиялық құрылыстарды шығыратын әдістерді ұсынса, философия адамдардың мінез-құлқын дұрыс жолға бағыттайтың әдістерді ұсынады. Сөйтіп, ол өзінің жолына тез түсіп, мақсатына тез жетеді. Философия ғылыммен салыстырғанда өзінің трансцендентік табиғатына қарамай қарапайым түсінікке жақын болады. • Демаркация /ғылым мен философияны ажырату/; верификация /тәжірибелік тексеріс/; фальсификация /теорияның принципиалдық түрде жоққа шығару/ - ғылым философиясында олардың айырмашалығын көрсетуге арналған принциптер. 20 ғ. пайда болған жаңа бағыт ғылым философиясы өзінің үлесін қосты; ғылым – «сау философия», ол универсалды жағымды әдістің иесі, жағымдылықтың 5 түрі бар /реалдық химералыққа қарсы, пайдалы пайдасызға қарсы, жағымды жағымсызға қарсы/. • Позитивизм ілімі, оның салушысы Огюст Конт ғылыммен философияның аралығындағы алшақты азайтуға тырысқан ойшыл, өзінің «Жағымды философия курсы» /1830-1846/ 6-томды шығармасында табиғат пен қоғам көріністеріне ғылымдылық тұрғыдан қарауды қажет етті. Конттың классификациясында әлеуметтану бәрін қамтиды, қоғам туралы ғылым әлеуметтік статика мен әлеуметтік динамиканы қамтиды. жүктеу/скачать 1,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|