Ғылым тарихы және философиясы пәні бойынша магистранттарға арналған ДӘрістер
жүктеу/скачать 1,12 Mb.
|
ИФН-Дәрістер (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдардың өзгешелігі.
| Ұйымдасқан скептицизм. Бұл норма әр білімге қатысты нақты және объективтік талдауды сұраныс етеді және сынаудан өткізбей қабылдамайды. Ғылым үшін сыншыл талдаудан тыс «қасиетті» деп саналатын ештеңе жоқ. Ғалымдар үшін ұйымдастырылған скептицизм директивтік талаптар. Әр ғалымның еңбегі алғашқы зерттеулердің нәтижесімен құрастырылса қастықпен әлде қастықсыз жағдайда ақиқаттан бет бұру ғылымның дамуына зиян әкеледі. Осыдан, білімге аманат толық және жанжақты тексеріссіз болмайды. Скептицизм нормасы ғалымнан күмәндануды сұраныс жасайды, «жағымсыз фактілерді» мойындауға үйрену қажет, өз және басқа ғалымның жұмысына ашық сынаумен қарау керек. «Ғалым өз көршісіне міншіл көңіл бөледі». Ұйымдастырылған скептицизм императивы жауапкершілік атмосферасын, ғалымдардың профессионалдық шыңдығын институционалды түрде анықтайды.
Мертонның пікірінше, осы нормалардың шеңберінен шықса және оларды бұзу «білім сапасының» төмендеуіне алып және «псевдонаука» «жалған ғылымға»/ әкеледі. Мертон 1942 ж. идеологияға сатылған «арийлық ғылымды» қатал түрде сыңға алған. Мертонның этосына қосымша нормалар кіреді: оригиналдылық, эмоционалдық бейтараптылық, тәуелсіздік, интеллектуалдық қарапайымдылық т.б. Басқа жағынан, осы концепцияның сынау пікір-таласында, эмпириялық тексерісте анық қорытындыға ие болдық – ғалымдардың мінез-құлығы соңғы уақытта «амбивалеттікке» айналған, яғни, норма мен контрнорма компромисі үстемді, партикуляризм, құмарлаңған баға қою, нәтижелерді тығу, оларды қолдану құқығын қорғау, ұйымдастырылған догматизм т.б. Бірақ, жалпы ғылымда «девианттік», нормадан тыс істер сирек кездеседі, ғылым этосы ғылыми іс-әрекеттің тұрақты сипаттамасы болып табылады. Әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдардың өзгешелігі. Білім бағасының нақтысыз және қаталсыз түрлері /мысалы, эксперимент/; Табиғаттануға қарағанда норма мен бағаны жариялайтын ғылыми элита мен мектептер, яғни, олардың қызметінің этикалық аспектілері қатал бағаланады; Идеологиялық және ғылымнан тыс әлеуметтік әсерлердің ролі үстемді. жүктеу/скачать 1,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|