Ғылыми конференцияның материалдары

27 
 
подхода» 
• 2010 год – областной заочный конкурс «Лучшее компетентностно-ориентированое за-
дание», за победу в котором мы награждены грамотой Управления образования  
• 2011 год – семинар для заместителей директоров по организации работы с одаренны-
ми детьми. 
Практика  применения  заданий  компетентностного  характера  способствует  продуктив-
ным, самостоятельном и ответственном действиям учащихся, а также повышению качествен-
ных показателей по предмету. 
 
Качественные  показатели  по  предмету  математика  в  классах,  где  используются 
задачи компетентностного характера за 3 последних года 
 
 
 
В  заключении  отмечаем,  что  компетентностно-ориентированные  задания  организует 
деятельность  учащегося,  а  не  воспроизведение  им  информации  или  отдельных  действий,  а 
также формирует: 
− способность искать, получать информацию; 
− способность  и  готовность  изучать  (организовывать  взаимосвязь  знаний  и  система-
тизировать их); 
− способность и готовность думать (критически относиться к тому или иному аспекту, 
занимать позицию в дискуссиях и высказывать свое собственное мнение и др.); 
− способность и готовность включаться в деятельность (входить в группу или коллектив 
и вносить свой вклад, нести ответственность); 
− способность  и  готовность  сотрудничать  (сотрудничать  и  работать  в  группе,  догова-
риваться на основе разумного компромисса и др.). 
Описанные  выше  приемы  позволяют  сделать  процесс  обучения  технологичнее  и 
результативнее. Да, на этом пути есть трудности, есть ошибки, не избежать их и в будущем. 
Но  есть  главный  успех – это  горящие  глаза  учеников,  их  готовность  к  творчеству,  потреб-
ность в получении новых знаний и ощущение самостоятельности. А значит нам, учителям, 
есть к чему стремиться. 
 
 
 
 
80%
84%
86%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2009-2010 чгод
2010-2011уч год
2011-2012 уч год

28 
 
ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ МАТЕМАТИКА ПƏНІН 
ОҚЫТУДА ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ƏДІСТЕРДІҢ ТИІМДІЛІГІ 
 
THE OPTIMAL METHODS OF NEW TECHNOLOGIES IN THE STUDY  
OF MATHEMATICS IN THE SECONDARY SCHOOLS 
 
Ахметова Ж. Ф. 
Тимофеев орта мектебі, Қазақстан, Қостанай обл., Əулиекөл ауданы 
 
Қандай ғылым болмасын, 
онда қанша математика болса, 
соншама шындық болады.  
И. Кант 
 
Математика – ерте  дамыған  ғылымдардың  бірі.  Ол  адамзат  баласы  өзінің  қоршаған 
ортаны мөлшерлі көрсету керек болғаннан бастап, дүниежүзілік қоғам мəдениетінің жəне ой- 
өрісінің дамуымен қатар қалыптасады. Математиканың алғаш бастауы, қайнар көзі- Греция, 
Шығыс жəне Орта Азия елдерінің қайталанбас біртуар математиктері Евклид, Архимед, Пи-
фагор, Аристотель, Омар Хаям, əл- Хорезми, Абу Насыр əл- Фараби сынды ірі тұлғалар оқы-
ту  əдістері  арқылы  оқушылардың  ақыл-ой  қабілеттері  мен  дербестігін  дамытуға  баса  назар 
аударғаны тегін емес. Себебі олардың ілімдерінің математиканың əр алуан салаларының ең 
бірінші даму бұлағы жəне оның даму тарихында алар маңызы өте зор. 
Қазақстан  өз  тəуелсіздігін  алып,  жаңаша  құрылымы  бар  демократиялық  қоғам  құруға 
кіріскеніне біршама уақыт өтті. Еліміздің болашағын жасайтын жастар білімімен қатар шы-
ғармашылық  қасиеті  жоғары,  өзіндік  көзқарасы  бар,  елге  тұлға  болатын  азаматтар  болуы 
керек.  Ал  ол  азаматтарды  оқытып,  тəрбиелеп  шығаратын  негізгі  орта – мектеп.  ХХІ  ғасыр 
өзінің  табалдырығына  нық  табан  тіреген  уақытында  қоғамдағы  əлеуметтік-  экономикалық 
өзгерістер білімді, алған білімін одан əрі дамытып, практикада қолдана білетін, жан- жақты 
жаңа  заңдылықтарға  бейімделген  қоғам  мүшесін  талап  етеді.  Олар  ең  алғашқы  білімдерін 
мектеп қабырғасынан қаластырады. Сол себептен өскелең ұрпақты болашаққа жəне еңбекке 
толыққанды даярлау, сара жол салу, оның бойындағы табиғи, адами жақсы қасиеттерінің кө-
зін  ашып  жетілдіру,  шығармашылдықпен,  ізденімпаздылыққа  баулу,  əртүрлі  жағдайларда 
жинақы ұстануына тəрбиелеуде пəн мұғалімдерінің рөлі өте зор. Пəн мұғалімдерінің матема-
тиканы оқытуда басқа пəндердің – физикамен, химиямен, географиямен, сондай-ақ гумани-
тарлық пəндермен байланыстырып оқыту- математика мен оның ұғымдарының адамның та-
биғат пен қоғамдық құбылыстарды танудағы орнын көрсету үшін кең мүмкіндіктер туғыза-
ды.  Алайда  мұнда  біржақты – басқа  пəндер  тəрізді  математиканың  ролін  ғана  көрсетумен 
шектелмеу керек. Істің екінші жағын – математиканың өзі өзге ғылыми пəндердің əсерімен 
машықтану  жолдарымен  дамығандығын  көрсету  қажет  болады.  Сондық  тұрғыда  оқытпаса 
оқушылардың санасында теріс ұғым туындауы ықтимал, яғни математикалық ұғымдар мен 
теориялар математикалық ғалымның қиялынан пайда болған деген сияқты қате пікір қалып-
тасуы  мүмкін.  Оқушыларды  оң  көзқараспен  тəрбиелеуде  математика  тарихының  негізгі  ке-
зеңдерімен таныстыру аса құнды. Адамзат қалай білімсіздіктен білімділік элементтеріне жə-
не толымсыз білімділіктен қалай толыққанды білімділікке жеткендігін ғылымның тарихына 
жүгінбей анықтауға мүмкін емес. Ғылымның тарихы өткен құндылықтарды түсіндіріп қана 
қоймай, математиканың заманауи салаларын түсінуге де жағдай туғызады.  
Математика пəнінің мұғалімі математиканы оқыту əрекетінде практикалық мəселелерді 
шешудегі сандық əдістерді білу мəселелері туралы əңгімелер өткізіп, оларға тарихтан, этно-
графиядан, археологиядан жəне экономикадан тартымды материалдарды пайдаланғаны жөн. 
Əрине мұндай əңгімелер арқылы оқушылардың дүниеге ғылыми көзқарасын тəрбиелеу мүм-
кіндіктеріне  қол  жеткізуге  болады.  Өйткені,  математикалық  білімнің  қалай  дамығандығын, 
математикалық ұғымдардың қалыптасу жолдарын көрсетеді. Екіншіден, математика пəнінің 

29 
 
білім мазмұнын, дүниетанымдық тəрбие беретіндей, ой- санасының белсенді жұмыс істеуіне 
қызғылықты жаттығулармен, үй тапсырмаларымен байыту қажет.  
Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі əлемдік бəсекелестікті күшейте 
түсуде. Тіпті бірқатар дамыған елдерде бұл идея ұлттық қағидаға айналған. Қазақстанның бə-
секеге қабілеттілігін жүзеге асырудың тиімді жолдары Елбасының «бəсекеге барынша қабі-
летті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы» жолдауында айқындалған. Адамның жалпы білі-
мін көтеру кең ауқымды мəселе болып отыр. Олардың біліктілігін, дағдыларын қалыптасты-
ру қажеттігі еліміздегі ғылыми-техникалық жəне əлеуметтік мəдени жетістіктерінің қарыш-
тап дамуынан туындайды. 
Білім сапасының кез- келген жарыстарда, тестілеулерде жоғары болуына жағдай жасау 
үшін, математиканы оқушылар тереңінен біліп, қызығушылықтарын арттыру үшін сабақтар-
да жаңалықты технологияларды кеңінен қолданып жұмыс жасағанымыз жөн. Кезінде мұға-
лімдер,  яғни  біздер,  сабақты  орташа  қарқынмен  жүргізіп,  орташа  оқитын  оқушылардың 
ыңғайына қарадық. Мұндай қарқынмен сабақ өткізу барлық оқушылар үшін ыңғайлы емес. 
Себебі нашар оқитын оқушылар бұл орташа қарқынға ілесе алмай, яғни мұғалімнің айтқанын 
меңгеріп түсіне алмай, қалып қояды. Бұл жағдайда мұғалім асығыстық жасады деуге саяды. 
Ал, мұғалімнің айтқанын тез қабылдайтын оқушылардың дамуында тежеу басталып, ол оқу-
шылар  меңгеретін  материал  жеңіл  болып,  мұғалім  оны  баяу  баяндағандықтан  жалыға  бас-
тайды. Сонымен қатар, мұғалім орташа оқитын оқушының білім деңгейін ескере отырып са-
бақты  жүргізетіндіктен  білімнің  қажетті  бөлігінің  бірі  меңгерілмей  қалады.  Оқушылардың 
барлық  (жақсы,  орташа,  нашар  оқитын)  категориясына  бірдей  ыңғайлы  болатын  əмбебап 
əдістемені жасауға болмайтын болғандықтан, əрбір оқушының жеке тұлғалық ерекшелік-те-
рін  ескеруге  тура  келеді.  Ол  жеке  ерекшеліктер  əрбір  оқушының  оқу материалдарын  жеке-
дара  мысалдан  бастап  түсіндіріп,  содан  кейін  жалпы  жағдайға  көшсе  жақсы  түсініп,  мате-
риалды жеңіл ұғынып кетеді. Ал, басқа бір оқушылар алдымен жалпы жағдайды қарастырып, 
содан кейін, оған жеке-дара мысалдар келтірсе, жақсы түсініп материалды меңгеруі артады. 
Қазіргі мектеп ғылым жетістіктері мен адам қызметінің əртүрлі салаларының сұраныс-
тарына  сəйкес  ертеңгі  күннің  қажеттіліктеріне  сай  бола  отырып,  мектеп  бітіруші  түлектің 
алдағы өміріне қажетті білімінің берік іргетасын қалауы керек. Қазақстан Республикасының 
Президенті Н.Ə.Назарбаев білім мен ғылым қызметкерлерінің ІІІ съезінде: «Жаңа формация-
ның  педагогі  қажет.  Мұғалімнің жаңа  ұрпағы  білім  деңгейі  жөнінен  əрдайым саналып  кел-
гендей біршама емес, əлдеқайда жоғары болуы тиіс бұл уақыт талабы»- деген сөзінен мұға-
лімдер қауымына өте үлкен жауапкершілік жүктелгенін аңғаруға болады. Сондықтан, білім 
беру мен икем- дағдыларын қалыптастыру- білім жүйесін құруға арналуы тиіс. Жалпы, білім 
жүйесінде  ақпараттық  технологиялардың  тереңдеп  енуі  оны  оқыту  əдістемесін  ғана  емес, 
мазмұнын да өзгерте бастады. Математика саласында математикалық əдістер мен математи-
калық  ойлау  ғана  емес,  жалпы  ғылыми  дүниетанымын  да  жаңаруда.  Мектепте  математика-
лық білім беру мазмұнын жаңарту мен оны оқыту əдістемесін жетілдіруден бұрын математи-
калық білім беру сапасын жолға қоюымыз қажет. Қазіргі кезде білім беру : пəндік – мазмұн-
дық, мазмұндық – əрекеттік жəне мазмұндық – тұлғалық байланыста болуы керек. Осы тұр-
ғыда менің пəн мұғалімі ретінде өз алдыма қойған басты мақсатым: «Иновациялық техноло-
гиялар əдістерінің тиімді жағын пайдаланып, сапалы білім беру».  
Оқушының дамуының негізі болып табылатын оқу əрекеті əрбір сабақтың өзегі болып, 
қазіргі  сабақтарда  оқушыларға  білім  дайын  күйінде  беріле  салмауы  керек.  Ендеше  оқушы-
ның  дəл  бүгінгі  жаңа  материалды  білмейтіндігін,  оны  білудің  қаншалықты  қажет  екендігін 
іштей мойындату, бар жандүниесімен беріле ынтасын аударып, қызығушылығын ояту мұға-
лімнен шеберлікті талап етеді. Ол үшін əр мұғалім өз сабағына жан- жақты дайындықта бо-
луы қажет.  
Уақыт талабына сай заман ағымымен бірге жасасып келе жатқан мектепте оқытылатын 
білім  технологиялары  жыл  сайын  кемелденіп  жаңару  үстінде.  Түрлі  иновациялық  техноло-
гиялармен  жұмыс  жасау  барысында  оқушылар  қызыға,  ынта  жігерін  сала  тыңдап,  сабаққа 

30 
 
белсене  араласып  отырады.  Əр  мұғалімнің  мақсаты-  сабақ  сапасын  көтеру,  оқушылардың 
пəнге  деген  қызығушылығын  арттыру,  ойлау  қабілеттерін,  шығармашылығын  дамыту.  Бұл 
міндеттерді жүзеге асыру ұстаздың шеберлігіне байланысты. Егер сабақ қызықты, тартымды 
болса, оқушы да қызыға қатысып терең жəне берік білім алады. Сондықтан əр пəн мұғалім-
дері жаңа технологиялардың ішінен профессор Жауынбай Қараевтың деңгейлеп оқыту тех-
нологиясын қолданып жүр. Сол себептен мен деңгейлеп оқыту технологиясын өз тəжірибем-
де математика пəнінде қолдануды ұйғардым. Мұндағы деңгейлік тапсырмаларды енгізгенде-
гі басты мақсат –сынып оқушыларын «біледі, білмейді» деп, жіктеп бөлуге болмайтындығын 
нақтылау. Осы арқылы деңгейлік жəне дербес оқыту принциптерімен қатар барлық оқушыға 
қатысты  ізгілендіру  принципі  де  сақталады.  Бұл  технологияны  сабақ  барысында  түбегейлі 
пайдаланбай, тек ғана бір тарауды немесе тақырыпты аяқтаған кезде нəтижесін қорытынды-
лау үшін қолдануға болады. Деңгейлеп оқытудың тағы бір тиімділігі оқушының А-деңгейде-
гі тапсырмаларды дұрыс орындағаны есепке алынып отырады. Яғни төменгі (жеңіл) деңгей 
болса  да,  оқушы  өз  білімінің  қаншалықты  екендігін ашуға  көмектеседі.  Барлық  оқушы  жұ-
мысын бір мезгілде бастап, əрқайсысы білім игерудегі өз қабілетіне қарай өз биігіне жетеді. 
Бұл технология бойынша оқушылардың білімді өздігінен саналы түрде меңгеруіне ере-
кеше мəн берілген. Оқу іс-əрекетінің негізгі түрі оқушылардың өздігінен орындайтын жұмы-
сы болып табылады. 
Деңгейлеп оқыту технологиясы оқушының да, мұғалімнің де белсенді шығармашылық 
қызметін дамытуға арналған. А -деңгейдегі тапсырма мемлекеттік стандарттық деңгей, бұны 
орындауға барлығы міндетті. 
В- деңгей бірте-бірте күрделенеді жəне бұл тапсырманы орындауға оқушылар құқылы, 
ал С-деңгейін пəн бойынша ең жақсы білетін оқушылар орындайды. 
Жетістіктерге жету үшін ең алдымен оқушылардың білім дəрежесін, ынтасын, ақыл–ой, 
еңбек дағдысын, өз жұмысына деген жауапкершілігін ескеру қажет. Деңгейлік тапсырмалар-
ды қандай дəрежеде орындай алса, сонда ғана баға біліміне қарай қойылады.  
Сабақ барысында сыныптағы барлық оқушының білім деңгейі анықталады. Бұл əдістің 
тағы бір тиімді жағы–оқушы өзінің білім деңгейін, нені оқу керектігін анықтап, өзінің ізде-
нуіне  болады.  Өйткені  ол  білім  сапасының  дамуын  қамтамасыз  етеді.  Білім  сапасы  білім, 
біліктілік, дағды жəне тұлғаның қасиеттері мен қабілеттерімен бағаланады. 
Сабақта  оқушыларға  өз  ойларын  талдауға,  айтуға,  қорытындылауға  көп  көңіл  бөлу 
қажет. Бұл əдіс- тəсілмен жұмыс істеу барысында аңғарылғаны өздігінен еңбектенуге, ізде-
нуге, қорытынды жасауға машықтанады. Тапсырманы орындау барысында жіберілген қате-
лер мен кемшіліктерді уақытында анықтап түзетуге мүмкіндік беру керек. Мұғалім білімі на-
шарларға көмек беріп, қабілеттілермен жұмыс ұйымдастырып отыру арқылы математика пə-
нін оқуға деген қызығушылығын, белсендігін арттырады. Тақырыпты толық меңгере алмаған 
оқушылармен қосымша сабақтар, сыныптан тыс жұмыстар жүргізуі керек. Бұл тұстарда тағы 
бір  ескере  кететін  жағдай-  оқушылардың  «көру  арқылы  есте  сақтау»  қабілетін  де  назардан 
тыс қалдырмау. Яғни сабаққа қажетті көрнекілік құралдарды (кесте, формула жазылған пла-
каттар, үлестірмелі карточкалар т. б.) тиісінше қолдану қажет. Көрнекілік құралдар арқылы 
оқушыға білімін толықтыруға жағдай туғызылады. Сонымен қатар сабақ барысында техника-
лық жабдықтарға, көрнекіліктерге жүгіну оқытушыға уақытты үнемдеуге, аз уақыттың ішін-
де бірнеше оқушының білімін бағалауға, бағдарламадағы материалды қай дəрежеде меңгер-
генін айқындауға мүмкіндік береді, бұл оқушының білім деңгейін қадағалаудың ең тиімді тə-
сілі. Себебі, оқушының білімін тексеру, оның мүмкіндіктерін айқындау – оқыту кезеңінің ең 
маңызды бөлігі. 
Сабақта деңгейлік тапсырмалармен шектеліп ғана қоймай оқушылармен жұптық, топ-
тық жəне ұжымдық жұмыстарын жүргізу əдісін де кеңірек қолданамын. Өйткені оқушылар-
дың бір-біріне жолдастық, достық қарым-қатынастары арта түсуіне, бір-біріне білмегендерін 
толықтырып, үйретуін бейімдеуге, өз беттерімен ізденуге, өз білімімен жолдастарының білі-
мін саралай, бағалай білуіне толығырақ мүмкіндіктер туғызуға жағдай жасайды. 

31 
 
Жыл сайын аудан жəне қала мектептерінде пəндік бөлмелер заман талабына сай жаб-
дықталып, техникалық базалармен толықтырылуда. Əсіресе, ауыл мектептеріне мемлекет та-
рапынан көп көңіл бөлініп отырғаны баршаға аян. Біздің мектепте те үш сынып бөлмесі жаңа 
техникалармен жаңартылды. Аталмыш бөлмелер математика пəні бөлмесі болмаса да, қажет-
ті  уақыттарда  қолданылып  отырылады  жəне  бөлмедегі  интерактивті  тақта  мен  компьютер-
лер, электоронды оқулықтар сабақ беруге, жаңа сабақты түсіндіруге жəне оқушылардың тап-
сырмаларды орындай алуына өте ыңғайлы, əрі білімін шыңдай алуына қызығушылықтарын 
молайтады. 
Сөз соңын қорытындылай келе айтарым, жаңа мазмұнды білім беру жүйесіндегі педа-
гогикалық технологиялардың алатын орны ерекше. Педагогикалық технологиялардың басты 
міндеттерінің  бірі–  оқытуды  ізгілендіру  болып  табылады.  Оқыту  технологияларын  сауатты 
қолдана  білген  əр  ұстаздың  білім  беру  үрдісі  нəтижелі  жəне  сапалы  болатыны  сөзсіз.  Тек 
қана осындай ұстаз сабағында жеке тұлғаның білім, білік, дағдысын қалыптастырып, өздігі-
нен даму бағдарын анықтап, дұрыс шешім қабылдай алатын, өзін-өзі жетілдіріп дамытатын 
тұлға тəрбиелей алады. Біздер, Қазақстан Республикасының ұстаздар қауымы, жаңа заманда-
ғы  жаңа  қоғамды  жасау  үшін,  еліміздің  болашағын  жаңашыл  бағытта  тəрбиелеу  үшін  бар 
күш- жігерімізбен аянбай еңбек етуіміз қажет. 
 
 
ФОРМИРОВАНИЕ КЛЮЧЕВЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ У УЧАЩИХСЯ  
ЧЕРЕЗ ПРИМЕНЕНИЕ ИКТ НА УРОКАХ МАТЕМАТИКИ 
 
FORMATION OF CORE COMPETENCIES IN STUDENTS THROUGH  
THE USE OF ICT IN MATHEMATICS LESSONS 
 
Бабаченко Л.П. 
ГУ «Средняя школа №7 отдела образования акимата города Костаная», Казахстан 
 
Модернизация  казахстанского  образования  состоит  в  его  содержательном  и  структур-
ном обновлении. Основной задачей обучения на современном этапе является формирование 
ключевыхкомпетенций
, необходимых для практической деятельности каждого человека. 
В своей деятельности каждый современный учитель стремится к тому, чтобы наши де-
ти умели вступать в диалог и были понятыми, свободно владели информационными техноло-
гиями, были способны к самоопределению и самообразованию. 
Ключевые  компетенции  рассматриваются,  как  готовность  учащихся  использовать 
усвоенные знания, умения, способы деятельности в реальной жизни для решения практичес-
ких  задач.  Приобретение  этих  компетенций  базируется  на  опыте  деятельности  учащихся  в 
конкретных  ситуациях.  Овладение  ключевыми  компетенциями  позволяют  человеку  быть 
успешным и востребованным обществом. Одной из значимых составляющих Приоритетного 
национального  проекта  «Образование»  является  информатизация  образовательного  про-
странства школ, которая включает в себя их оснащение современной техникой, позволяющей 
в полной мере реализовывать информационно-коммуникационные технологии обучения. 
Информационные технологии стали неотъемлемой частью общества и оказывают влия-
ние на процессы обучения и систему образования в целом. 
Применение ИКТ на уроках математики способствует: 
 Активизации познавательной деятельности учащихся. 
 Развитию вариативности мышления, математической логики. 
 Направленности мыслительной деятельности учащихся на поиск и исследование. 
По  данным  исследований,  в  памяти  человека  остается 25% услышанного  материала, 
33% увиденного, 50% увиденного  и  услышанного, 75% материала,  если ученик  вовлечен  в 
активные действия в процессе обучения. 

32 
 
Технология применения средств ИКТ в предметном обучении основывается на исполь-
зовании возможностей компьютера для создания условий доступности и наглядности изло-
жения материала; деятельности учителя, управляющего этими средствами, повышении моти-
вации и активности обучающихся, и вызываемой интерактивными свойствами компьютера. 
Компьютерная графика позволяет детям незаметно усваивать учебный материал, манипули-
руя различными объектами на экране дисплея, меняя скорость их движения, размер, цвет и 
т.д. 
Компьютер  позволяет  усилить  мотивацию  учения  путем  активного  диалога  ученика  с 
компьютером, разнообразием и красочностью информации (текст, звук, видео, цвет), путем 
ориентации учения на успех (позволяет довести решение любой задачи, опираясь на необхо-
димую помощь), используя игровой фон общения человека с машиной и что немаловажно -
выдержкой, спокойствием и дружественностью машины по отношению к ученику. 
Возможности компьютера могут использоваться в предметном обучении в следующих 
вариантах: 
 фрагментарное, выборочное использование дополнительного материала; использова-
ние диагностических и контролирующих материалов; 
 использование презентаций на уроках; 
 выполнение  домашних  самостоятельных  и  творческих  заданий;  использование 
компьютера для вычислений, построения графиков, сечений многогранников. 
 формирование  информационной  компетентности  учащихся,  т.е.  умения  получать 
информацию из различных источников. 
Поскольку наглядно-образные компоненты мышления играют исключительно важную 
роль в жизни человека, то использование их в обучении оказывается чрезвычайно эффектив-
ным. 
Поскольку электронные носители содержат в себе учебную, наглядную информацию, 
тренажеры,  средства  диагностики  и  контроля,  то  они  служат  для  формирования  образного 
представления об изучаемом объекте и для индивидуальной работы с учащимися. 

жүктеу/скачать 4,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: