Ғылыми-практикалық конференциясының материалдары









қанағаттандыратын оң 



 санын айтады. Бұдан санның дәл А мәні 









теңсіздігін  қанағаттандырады,  мұндағы 









болады.  

                           

a

a

A





                                                                                      (3) 

        1-мысал   

3

2

  санының  жуық  мәні  ретінде  алынған 

67

,

0

  санының  абсолютті 

және шекті абсолютті қателігін табыңыз. 

       Шешуі Абсолютті қателік 



- ны (1) формула бойынша табамыз:  

300

300

100

3

2

,

0

2















. 

       Шекті абсолютті қателік ретінде (2) теңсіздікті қанағаттандыратын барлық сандардың 

       Біздің  мысалда  шекті  абсолютті  қателік 



  үшін 

1

  санын  және  кез  келген  одан 

...

,

0

1



санды одан үлкенімен және өте қарапайым жазылыспен алмастырсақ 

004

,

0



a

 болады.  

Жуықтап  алынған  санға  толық  сипаттама  беру  үшін  оның  абсолютті  немесе  шекті 

абсолютті  қателігін  білу  жеткіліксіз.  Мәселен,  екі  заттың  салмағын  өлшеу  барысында 

1

1000





г  және 

10

2



a

г  нәтижелері  алынды.  Бірақ  олардың  шекті  абсолютті 

қателіктері 

1

2

1





г  бірдей  болғанымен,  бірінші  жағдайда  екінші  жағдайға 

қарағанда  заттың  салмағын  өлшеу  дәлдігі  жоғары.  Сондықтан  абсолютті  немесе  шекті 

абсолютті  қателіктің  өлшенетін  шамаға  қатынасының  шамасын  ескеру  қажет,  ол 

салыстырмалы немесе шекті салыстырмалы қателік деп аталады. 

5-анықтама Жуық а санының абсолютті қателігі 



-ның оның дәл А мәнінің абсолют 



  символымен 





                                                                                       (4) 

Көп жағдайларда санның дәл мәні А белгісіз болады, сондықтан оны жуық а санымен 

алмастырады, яғни  

                                 

a





                                                                                     (5) 

Бұдан 

A







 немесе 







.  





                                                                                 (6)   оң 



6-анықтама  Шекті  абсолютті  қателік 



-ның  санның  дәл  (немесе  жуық)  мәнінің 

233 

 

                        

A

a

a







   немесе 

a

a

a







                                                                (7) 

Бұдан 

A

a

a









 немесе 

a

a

a









. 

Салыстырмалы  және  шекті  салыстырмалы  қателіктер  өлшенетін  шаманың  өлшем 

бірлігіне  тәуелсіз  және  пайыз  арқылы  өрнектеледі.  Яғни  а  санын  алдын-ала  берілген 

дәлдікпен жуықтағанда, қанша пайыз қателік жіберілгенін анықтауға болады. 

жүктеу/скачать 7,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: