17.Ғылым ұғымы және оның пайда болу заңдылықтары,ғылымның қызметтері Ғылымның бірнеше негізгі мағыналары бар. Біріншіден, ғылым адамның дамуына бағытталған іс-әрекет саласын айтады, яғни табиғат, қоғам, ойлау және қоршаған әлем туралы білім туралы жаңа білімді жүйелеу. Екінші мағынасында ғылым осы іс-әрекеттің нәтижесінде пайда болады - алынған ғылыми білім жүйесі. Үшіншіден, ғылым қоғамдық сана формаларының бірі, әлеуметтік институт ретінде түсініледі. Соңғы мағынада ол ғылыми ұйымдар мен ғылыми қоғамдастық мүшелері арасындағы қатынастар жүйесін білдіреді, сонымен қатар ғылыми ақпараттар жүйесін, ғылымның нормалары мен құндылықтарын және т.б. қамтиды. Ғылымның жақын мақсаттары - объективті және субъективті әлем туралы білім алу, объективті шындықты түсіну. Ғылыми міндеттері: - фактілерді жинау, сипаттау, талдау, жинақтау және түсіндіру; - табиғат, қоғам, ойлау және таным қозғалысының заңдылықтарын анықтау; - алған білімді жүйелеу; - құбылыстар мен процестердің мәнін түсіндіру; - оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді болжау; - практикалық қолданудың бағыттары мен нысандарын белгілеу - алынған білімді үйрену. Ғылым көпқырлы, көпастарлы әлеуметтік феномен ретінде біздің өмірлік қызметіміздің барлық салаларына белсенді түрде енеді. «Ғылым» түсінігінің мағынасын ашу үшін, оның даму барысын қадағалау үшін ғылым мен қоғам, ғылым мен мәдениет арасындағы байланыстардың кең жүйелері негізінде, сол ғылымның өзін нақты тарихи саралау арқылы жүзеге асыруға болады. Ғылым мәдени-тарихи тұтастықпен тығыз қарым- қатынаста дамиды. Ғылымның дамуы нәтижесінде біздің өміріміз бір ғана ұрпақ ішінде елеулі өзгерістерге ұшырап отыр. Қоршаған орта туралы ақпараттың ағымы бірнеше жыл ішінде еселеп көбеюде. Адам болса бұл ақпарат ағымын жеткілікті деңгейде қабылдап үлгере алмау үстінде. Оның себебі, қоғам дамуы барысындағы мүлдем жаңа ғылыми пәндердің пайда болып, осыған қоса олардың тармақтанып, салаларға бөлінуінде. Ғылымның салаларға бөліну үрдісі нәтижесінде қазіргі кезде ғылымда 15 мыңнан астам ғылыми пән бар.
Ғылым - тек білімнің, фактілердің және т.б. жиынтығы ғана емес ол сондай ақ, қоғамның мәдени-әлеуметтік маңызды құбылыстарының бірі. Яғни ғылым дегеніміз бұл:
1) мәдениеттің бір саласы;
2) дүниетанымдық әдістің бірі;
3) адамды және табиғатты қайта өңдеуші өндіргіш күш;
4) арнаулы институт (институт түсінігіне тек жоғары оқу орны емес,
сонымен қатар ғылыми қауымдастықтар, академиялар, лабораториялар, журналдар және т.б, кіргізіледі).
Ал, ғылым тарихының ролі мен маңызына келер болсақ, келесі мәселелерді бөліп қарастыруға болады. Біріншіден, әр түрлі табиғи салалар мен әлеуметтік әлемдегі ізденулерді ынталандырады; екіншіден, білім дамуының кең көлемді ауқымына ие; үшіншіден, білімге қол жеткізу жолдары, әр түрлі объектілерді игеру формалары мен тәсілдері туралы ақпаратты шоғырландырады; төртіншіден, зерттеушілердің назарын болашағы жоқ, тығырыққа тірелер жағдайларға аудара отырып, ғылым адасулар мен қателіктерге алып келетін ойлар мен гипотезалардың пайда болу мүмкіндігінен сақтандырады.
