«Ғылыми зерттеулер негіздері» пәнінің емтихан сұрақтары «Ғылыми зерттеулер негіздері»
Талдау зерттеу əдісі ретінде, оның түрлері мен формалары, зерттеу кезеңдері
жүктеу/скачать 1,46 Mb.
|
| Талдау зерттеу əдісі ретінде, оның түрлері мен формалары, зерттеу кезеңдері.
Белгілі бір тілдік материалдардың ішкі құрамын (заңдылығын) танытатын білім берудің құралдарын талдау әдісі деп атайды. Талдауды методикалық әдебиеттерде анализ деп те жүргізіледі. «Анализ» сөзінің қазақша баламасы — «талдау». Анализ — грек тілінен алынған термин сөз, қазақша ыдырату деген мағынаны береді. Белгілі бір тілдік тақырыптарды жігіне қарай ажыратып, ыдыратуды анализдеп жүргізеді: Тілдегі бір материалдың бөлшектерін ажырата білу,бір тақырыптың өзіне тән белгілерін саралап көрсету, тақырыптың әр түрлі ерекшеліктерін- қамтыған сұрақтарға жауап беру, мәтіннен белгілі бір тұлғаларды, формаларды теріп жазу, тілдік (грамматикалық) заңдылықтарды әр жақты алып дәлелдеу немесе дыбысты буынға, буынды сөз бөлшектеріне, сөз бөлшектерін сөзге, сөзді сөз тіркестеріне, сөз тіркестерін сөйлем түрлеріне ажы-рату — анализ талдау жүйесіне жатады. Талдауға қарама-қарсы жасалатын құбылыс—жинақтау. Талдау жинақтау, яғни анализ-синтез бір-бірімен тығыз байланысты, екеуін бір-бірінен бөліп тануға болмайды. Мұның зерттеу кезеңі 1948 жылдан бастау алып,күні бүгінге дейін жалғасын табуда. Талдау-түйіндеуге тілдік материалдардың анықтамалары мен ережелер жатады. Жоғарыда айтылған талдау-байымдау мен талдау-түйіндеу әдістерін жіктеуге өлшем етіп алуға болады. Осы өлшемге негізделе отырып, талдау әдістері төмендегіше жіктейміз. Түсіндірмелі талдаулар. Бұған мынаталдаулар жатады: 1) лексикалық талдау әдісі;2) фонетикалық талдау әдісі; 3) морфологиялық талдау әдісі; 4) синтаксистік талдау, әдісі. Анықтауыштық талдаулар: 1) орфографиялық талдау әдісі; 2) пунктуациялық талдау әдісі; 3) орфоэпиялық талдау әдісі; 4) стилистикалық талдау әдісі. Методика тарихында талдау әдісін ғылыми дәрежеге көтергенпедагог — Константин Дмитриевич Ушинский еді. Ол өзінің көп жылдық тәжірибелеріне сүйене отырып, талдау әдістерінін, құндылығы мен тиімділігінді дәлелдеді. К. Д. Ушинский «Детский мир», «Родное словс атты енбектерінде талдап оқудың, талдап жазудың, та, дап түсінудің, түсінгенін айтып берудің, білгенін іс ж зінде қолдана білудің маңызынатапкөрсетті.Талдау әдістерінің формасы — сабақ түрлері.Талдауәдісте білім меңгерту, лекция, практикалық дағдыны қалып тастыру, практикум,семинар,сынақ,лабораториялық тексеру сабақтарында қолданылады. Талдау әдістеріні материалы — дидактикалық материалдар. Олар екі топқа жіктеледі: 1) теориялық материалдар:тақырыпты термині, анықтамасы, ережелері, өзіндік ерекшеліктер 2) практикалық материалдар: сөздер, сөйлемдер, мәтіндер (фразалар, мақал-мәтелдер, нақыл сездер). (қ. бет). Бір бүтін үғымның, заттын, бойындағы әр мәтін элменттердің реляциясы мен бірлігін құрылым деп атайды. жүктеу/скачать 1,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|