Филология факультеті
Өзін-өзі тексеретін сұрақтар
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Өзін-өзі тексеретін сұрақтар: Абай қарасөздерінің жанрлық ерекшеліктері тұрғсынан неге жатқызуға болады? Қарасөздерді зерттеуші ғалымдардың еңбектеріне аннотация жасаңыз.
6.Семинар (практикалық) сабақтардың жоспары. № Тақырып Мазмұны Апта
Əдебиет 1.
Кіріспе ХІХ
ғасырдағы қазақ
əдебиеті – ұлттық сөз өнерінің елеулі кезеңінг 1
қамтитын пəн.
2. Дулат Бабатайұлы (1802-1874) Ақын толғау өлеңдерінде адамдардың жағымсыз мінез-құлықтарының сыналуы. Сатиралық тілмен жазылған «Айтпасымды айтқыздың», «Сары шымшық» т.б шығармалары. Ақын дастандыры («Еспембет», «Шаштараз» т.б) 2
3. Махамбет Өтемісұлы (1803-1846) Өмірі туралы мəлімет. Махамбет шығармаларын жариялау, зерттеу
жұмыстары. Махамбет – қазақ
əдебиетіндегі сыншыл
реали стік,
романтикалық толғау
ақыны. Ақын
жырларындағы күрескерлік, жауынгерлік, азаматтық əуендер. Махамбет шығармаларындағы халық тұлғасының, Исатай батыр жəне өзінің бейнелерінің жырлануы. («Исатай деген
ағам бар», «Əй, Махамбет, жолдасым» /Исатай
атынан/, «Соғыс», «Тарланым», «Мұнар
күн», «Қызғыш құс» т.б.)
3 4.
Шернияз Жарылғасұлы (1807-1867) Өмірі туралы мəлімет. Ол Исатай, Махамбет бастаған халық көтерілісінің жыршысы. Шернияз – суырып салма ақын 4
5.
5
6. Сүйінбай Аронұлы (1822- 1895)
Өмірі туралы мəлімет. Сүйінбай мұрасының зерттелуі. Толғауларының тақырыптық-идеялық мазмұны. Сүйінбай айтыстары. Ақын өлеңдерінің өлең өрімі.
6 7.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы (1835-1898), Базар Оңдасұлы (1839-1911)
Өмірлері туралы мəлімет. Шығармаларының жанрлық түрлері: толғау- термелер, арнау өлеңдері, мысал өлеңдер, айтыстар, дастандары. 7
8. Мұрат Мөңкеұлы (1843-1906), Мəделі
Жүсіпқожаұлы
Өмірі туралы мəлімет, Мұрат шығармашыфлығындағы ойшылдық, философиялық тереңдіктер. Дастандары, арнау-толғауларының тақырыптық-идеялық мазмұны. Айтыстары.
8
9.
9
10. Ақан сері Қорамсаұлы (1843-1913), Сара Тастанбекқызы (1878-1916)
Өмірі туралы мəлімет. Лирикалық өлеңдеріндегі көңіл-күй, философиялық мазмұн ерекшеліктері. Азаматтық əуен, сыншыл ойлы өлеңдеріндегі заман қайшылықтары мен озбырлықты сынауы. Айтыс өлеңдері. 10
11.
Ағартушылық, демократиялық мазмұндағы реали стік жаңа жаба əдебиет. Ш.Уалиханов (1835-1865)
Ағартушылық, демократияшыл көзқарастағы ақын- жазушылар шығармашылығының ХІХ ғас ырдағы əлемдік өркениет дамуындағы маңызы. Қазақтың ағартушы, демократ 11
ақын-жазушыларының шығармашылығына өзек болван мəселелер. Ш.Уалиханов өмірі туралы мəлімет. Шоқанның фольклор, əдебиет тарихы, поэзия жанрлары туралы зерттеу еңбектері.
12. Ыбырай Алтынсарин (1841-1889)
Өмірі туралы мəлімет. Ыбырай шығармаларының жариялануы, зерттелуі. Ыбырай – ұлы ағартушы, стаз-жазушы, ақын, етнограф, аудармашы. Ыбырай шығармаларының философиялық, психологиялық сырлары.
12
13.
Абай Құнанбайұлы шығармашылығы Абай поэзиясының тақырыптық-мазмұндық арналары: азаматтық көңіл-күй, философиялық толғаныстары; махаббат, ғашықтық сезімдермен өрілген тебіреністер; табиғат лирикасы; оқу, білі м, ағарту, тəрбие мəселелерін жырлауы; ақындық өнер туралы ойлары т.б.
13
14.
Абай аудармалары мен поэмалары
Аудармалық-нəзиралық өлеңге арнайы шығарған əндері.
М.Ю.Лермонтовтан аударған туындылары. Абайдың төлтума бояулары. И.А.Крыловтан аударған мысалдары. Поэмалары 14
Көркемдік өрнектері
15. Абай қара
сөздері
Қара сөздердің стиль, мазмұны. Сыншылдық, ойшылдық жəне көбінеше адамгершілік, мораль мəселелеріне арналған өсиет, толғаулар. Абай қара сөздерінің тақырып, мазмұн ерекшеліктеріне қарай түрлері. 15
7.Пəнді оқыту жөніндегі əдістемелік нұсқаулар. Осы пəн оқыту бойынша жалпы əдістемелік нұсқаулар: ПОƏК-нің тарауларды мұқият талқылау, пəннің ерекшеліктері бойынша, қолданалатын оқыту əдістер, əдебиет жəне Интернетпен жұмыс жасау бойынша əдістемелік ұсыныстар, семинар, СОӨЖ, СӨЖ, практикалық сабақтарының сұрақтарды конспектілеу қажеттілігі бойынша, СӨЖ сұрақтарды міндетті түрде орындалыу бойынша нұсқаулар, білімді бағалау жөніндегі мəліметтер, бағалау критериялары, сонымен қатар негізгі бақылау түрлері жəне дайындау материалдары бойынша нұсқаулар. Практикалық (семинарлық, студиялық) сабақтарға əдістемелік нұсқаулар №1. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Кіріспе Мақсаты: Ұлттық сөз өнерінің елеулі кезеңін қамтитын пəннің тарихы- əлеуметтік жағдайынан мағлұмат беру Негізгі сұрақтар: ХІХ ғасырдағы қазақ əдебиеті – ұлттық сөз өнерінің елеулі кезеңінг қамтитын пəн. a.
Көркем əдебиеттің қоғамдық-əлеуметтік оқиғалармен байланысты b.
Ауызша дəстүрлі жыраулық жəне ақындық поэзияның таюиғи сабақтастығы c. Айтыс өнерінің даму d. 5. ХІХ ғасырдағы қазақ даласындағы халық ағарту, Əдістемелік нұсқаулар: Студенттердің өз бетімен дайындық жұмыстарын тереңдету мақсатында тақырып бойынша ең кемі 30 сұрақтан тұратын тест дайындауға тапсырма беріледі. Сұрақ нақты, əрі тақырыпқа сай болуы жəне əр сұрақтың А), В), С), Д), Е) түрінде келетін жауаптары, оның ішінде біреуі дұрыс жауап болатын жағдайда құрылуы тиіс. Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №2. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Дулат Бабатайұлы (1802-1874) Мақсаты: Дулаттың өмірімен шығармашылығынан терең таладай отырып, мағлұмат беру Негізгі сұрақтар: Ақын толғау өлеңдерінде адамдардың жағымсыз мінез- құлықтарының сыналуы. Сатиралық тілмен жазылған «Айтпасымды айтқыздың», «Сары шымшық» т.б шығармалары. Ақын дастандыры («Еспембет», «Шаштараз» т.б) Əдістемелік нұсқаулар: Осы тақырып бойынша ұсынылған əдебиеттерді пайдалана отырып, «Д. Бабатайұлының шығармашылығы» тақырыбына қатысты ұғымдар мен терминдер бойынша библиографиялық карточка жасау керек. Тапсырманы орындау үшін карточка жасауға ыңғайлы қатты қағаз алып, əр тақырып бойынша тапқан кітаптың, мақаланың авторын, баспасын, шыққан жылын, бетін жазып шығыңыз, бұл ретте мына ережелерді сақтауға тырысыңыз: 1. Материалдың тақырыбын зейін сала оқып, мағынасына мəн беріңіз. 2. Мəтінді оқи отырып, негізгі мəселелерді дəптерге жазып отырыңыз, бұл мəтіндер семинар сабағында, мəнжазба жазғанда, емтихан кезінде пайдаға асады. Бұл жерде мəтіннің соңына карточканың рет санын жазып қойған жөн. 3. Жұмысты аяқтаған соң материалдың барлық деректерін (авторы, шыққан жері, жылы, беті) жазып алыңыз.
Практикалық сабақ тақырыбы: Махамбет Өтемісұлы (1803-1846) Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет. Махамбет шығармаларын жариялау, зерттеу жұмыстары. Махамбет – қазақ əдебиетіндегі сыншыл реали стік, романтикалық толғау ақыны. Ақын жырларындағы күрескерлік, жауынгерлік, азаматтық əуендер. Махамбет шығармаларындағы халық тұлғасының, Исатай батыр жəне өзінің бейнелерінің жырлануы. («Исатай деген ағам бар», «Əй, Махамбет, жолдасым» /Исатай атынан/, «Соғыс», «Тарланым», «Мұнар күн», «Қызғыш құс» т.б.) Əдістемелік нұсқаулар: Махамбет өлеңдерінің хронологиялық шығу жүйсін саралау, оның өлеңдерінің тақырыптық тұрғыдан жіктеу, афоризмдерді теру жəне тарихи дерек мағлұмат, дерек сөздерді салыстырмалу кесте арқылы толтыру. Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №4. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Шернияз Жарылғасұлы (1807-1867) Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет. Ол Исатай, Махамбет бастаған халық көтерілісінің жыршысы. Шернияз – суырып салма ақын. Шернияздың Махамбетпен, Абылмен, Қашағанмен дидарласқандағы өлеңдері. Шернияздың шешендік өнері. Шернияз шығармаларының көркемдік, бейнелілігі.
саралау, оның өлеңдерінің тақырыптық тұрғыдан жіктеу, афоризмдерді теру жəне тарихи дерек мағлұмат, дерек сөздерді салыстырмалу кесте арқылы толтыру, оның айтыстарыдағы сөздік қолданыс кестесін толтыру Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №5. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Шортанбай Қанайұлы (1818-1881) Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет. Шортанбай мұрасының жариялануы, зерттелуі. Ақындық шығармашылық тұлғасының қалыптасу кезеңдері. Шортанбай – патшалық отарлау саясатын əшкерелеуде реалистікпен жырлаған сыншыл ойлы суреткер ақын. Адамгершілік тəрбиесінің қағидаларын уағыздаған толғаулары. Айтыстарындағы сыншыл өткірлік, бейнелі тіл нақыштары.
Практикалық сабақ тақырыбы: Сүйінбай Аронұлы (1822-1895) Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет. Сүйінбай мұрасының зерттелуі. Толғауларының тақырыптық-идеялық мазмұны. Сүйінбай айтыстары. Ақын өлеңдерінің өлең өрімі. .
Базар Оңдасұлы (1839-1911) Негізгі сұрақтар: Өмірлері туралы мəлімет. Шығармаларының жанрлық түрлері: толғау-термелер, арнау өлеңдері, мысал өлеңдер, айтыстар, дастандары.
Практикалық сабақ тақырыбы: Мұрат Мөңкеұлы (1843-1906), Мəделі Жүсіпқожаұлы Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет, Мұрат шығармашыфлығындағы ойшылдық, философиялық тереңдіктер. Дастандары, арнау-толғауларының тақырыптық-идеялық мазмұны. Айтыстары.
поэзиясы (сал-серілер, əнші ақындар) Біржан сал Қожағұлұлы Негізгі сұрақтар: Өнер тұтастығы мазмұнындағы ақындар поэзиясы (сал- серілер, əнші ақындар) көрнек өнерінің ежелгі замандық тұтастық (синкритизм) белгілерінің сақталуы, жаңғыра қолданылуы. Біржан сал Қожағұлұлы өмірі туралы мəлімет. Озбырлық жасаушыларды сынауы. Айтыстары. Біржан сал шығармашылығының көркемдік ерекшеліктері. Əдістемелік нұсқаулар: Поэтикалық карта толтыру (толғауларының тілдік көркемдігі) Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №10 практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Ақан сері Қорамсаұлы (1843-1913), Сара Тастанбекқызы (1878-1916) Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет. Лирикалық өлеңдеріндегі көңіл- күй, философиялық мазмұн ерекшеліктері. Азаматтық əуен, сыншыл ойлы өлеңдеріндегі заман қайшылықтары мен озбырлықты сынауы. Айтыс өлеңдері. . Əдістемелік нұсқаулар: Поэтикалық карта толтыру (Ақан өлеңдерінің мəні, Сара айтыстысының тілдік кестесі) Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №11. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Ағартушылық, демократиялық мазмұндағы реали стік жаңа жаба əдебиет. Ш.Уалиханов (1835-1865) Негізгі сұрақтар: Ағартушылық, демократияшыл көзқарастағы ақын- жазушылар шығармашылығының ХІХ ғас ырдағы əлемдік өркениет дамуындағы маңызы. Қазақтың ағартушы, демократ ақын-жазушыларының шығармашылығына өзек болван мəселелер. Ш.Уалиханов өмірі туралы мəлімет. Шоқанның фольклор, əдебиет тарихы, поэзия жанрлары туралы зерттеу еңбектері.
жəне ғылыми еңбектерінің жазылу тарихы, жинақталу территориясы тұрғысына карта жасау)
№12. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин (1841-1889) Негізгі сұрақтар: Өмірі туралы мəлімет. Ыбырай шығармаларының жариялануы, зерттелуі. Ыбырай – ұлы ағартушы, стаз-жазушы, ақын, етнограф, аудармашы. Ыбырай шығармаларының философиялық, психологиялық сырлары. Əдістемелік нұсқаулар: Проблемалық сұрақтар беру: Ыбырайдың қандай əңгімелерінде отбасы мəселелері сөз етілген? Жазушының осы мəселедегі пікірі, көзқарасы туралы не топшыладың? Қандай əңгімелерінде достық, жолдастық, азаматтық проблмасы, гуманизм, адамгершілік мəселесі сөз етілген?Алтынсарин шығармашылығындағы патриотизм, табиғатты сүю, туған тіл тазалығы проблемасының көтерілуі тулары ойлан. (Реферат қорғау) Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген
Практикалық сабақ тақырыбы: Абай Құнанбайұлы шығармашылығы Негізгі сұрақтар: Абай поэзиясының тақырыптық-мазмұндық арналары: азаматтық көңіл-күй, философиялық толғаныстары; махаббат, ғашықтық сезімдермен өрілген тебіреністер; табиғат лирикасы; оқу, білі м, ағарту, тəрбие мəселелерін жырлауы; ақындық өнер туралы ойлары т.б.
өлеңіне əдеби талдау (кесте бойынша мына сұрақтаға жауап беру: Өлеңнің аты, Көтерген проблемасы, Өлең идеясын ашып тұрған жолдар, шумақтар, ақын стилі, əдісі) Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №14. практикалық сабақ. Практикалық сабақ тақырыбы: Абай аудармалары мен поэмалары Негізгі сұрақтар: Аудармалық-нəзиралық өлеңге арнайы шығарған əндері. М.Ю.Лермонтовтан аударған туындылары. Абайдың төлтума бояулары. И.А.Крыловтан аударған мысалдары. Поэмалары Көркемдік өрнектері Əдістемелік нұсқаулар: Венн диаграмасын толтыру: ұқсастықтары мен өзіндік ерекшеліктері: Абай аудармалары салыстыру Пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген
Практикалық сабақ тақырыбы: Абай қара сөздері Негізгі сұрақтар: Қара сөздердің стиль, мазмұны. Сыншылдық, ойшылдық жəне көбінеше адамгершілік, мораль мəселелеріне арналған өсиет, толғаулар. Абай қара сөздерінің тақырып, мазмұн ерекшеліктеріне қарай түрлері. Əдістемелік нұсқаулар: Венн диаграмасын толтыру: ұқсастықтары мен өзіндік ерекшеліктері: Абай қарасөздерін кабуснамамен салыстыру салыстыру
СОӨЖ сабақтарға əдістемелік нұсқаулар №1. СОӨЖ Тақырып: ХҮІІІ-ХІХ ғасырлар ақын-жыраулар шығармашылығындағы дəстүр жалғастығы, табиғи байланыстар Мақсаты: Студенттерге ХҮІІІ-ХІХ ғасырлар əдебиетінің өзіндік даму кезеңдерін ұғындыру. өткізу түрі: ғылыми-сараптама талдау тапсырмалар, сұрақтар: тест жасау əдістемелік нұсқаулар: тақырып бойынша конпспект жасау пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №2. СОӨЖ Тақырып: Туған жерді, атамекенді жырлаған толғаулары («Ақжайлау мен сандықтас», «О, Сарыарқа, Сарыарқа» өлеңдерін жаттау) Мақсаты: Дулаттың атамекенді жырлаған толғауларын талдау, студенттерді шығармашылыққа тəрбиелеу. өткізу түрі: талдау, сұрақ-жауап, мəнерлеп оқу сабағы тапсырмалар, сұрақтар: жаттау əдістемелік нұсқаулар: аталған толғауларды пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №. 3 СОӨЖ Тақырып: Махамбет жырларындағы күрескерлік, азаматтық рух («Ереуіл атқа ер салмай», «»Беркініп садақ асынбай», «Ұл туса» өлеңдерін жаттау) Мақсаты: Махамбеттің ерлік рухтағы жырлаған толғауларын талдау, студенттерді шығармашылыққа тəрбиелеу., паттиротизмге тəрбиелеу өткізу түрі: мəнерлеп оқу сабағы тапсырмалар, сұрақтар: жаттау əдістемелік нұсқаулар: аталған толғауларды пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №4. СОӨЖ Тақырып: Ақынның толғау-термелеріндегі философиялық толғаныстар («Сөз сөйлеймін бөлмелеп», «Тостағанды қолға алып» жаттау) Мақсаты: Шернияздың философиялық толғауларын талдау, студенттерді шығармашылыққа тəрбиелеу., паттиротизмге тəрбиелеу өткізу түрі: мəнерлеп оқу сабағы тапсырмалар, сұрақтар: жаттау əдістемелік нұсқаулар: аталған толғауларды пайдаланатын əдебиет: жоғарыда көрсетілген №5. СОӨЖ Тақырып: Адамгершілік тəрбиесінің қағидаларын уағыздаған толғаулары («Келер заман», «Тар заман», «Заман ақыр» жаттау таңдау бойынша)
шығармашылыққа тəрбиелеу., адамгершілікке уағыздау
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|