Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы тыныс белгілерінің
орындарын анықтау.
Есеп беру түрі: реферат
Әдістемелік нұсқау Тыныс белгілерінің түрлері, сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілері
туралы және қабаттаса қойылатын тыныс белгілері туралы ғалымдар пікірі мен көзқарастарын
салыстыру
.
Реферат – баяндаманың басылған немесе жазылған түріндегі қысқаша түрі.
Рефераттың көлемі 10-12 беттен кем болмауы керек.
Рефератқа дайындалуда студент тақырып бойынша әдебиеттерді таңдауы, жоспар құруы
қажет.
Жоспар кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Рефератты орындауда баяндама 10-15 минутты қамтиды. Оны орындауда тақырып мәні
ашылуы, айтылатын негізгі ой танылу қажет. Орындауда өзіндік пікір қоса танылып отырылады.
Соңында міндетті түрде қорытынды жасалады. Аудитория қосымша сұрақтар қоюы мүмкін.
Берілген сұрақ бойынша өзіндік пікірлерін басқа да топ студенттері білдіруі мүмкін.
Баяндаушыны бағалауда орындаудағы сенімділік, дәлелді нақты таныта білуі, қойылған
сұрақтарға нақты жауап бере білуі, өзінің көзқарасын білдіруі қадағаланады.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
11-апта, жоғарғы ұпай- 3
9-тақырып. Құрмалас сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс белгілері
Сабақтың мақсаты:
Құрмалас сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс белгілері
қойылуы туралы дәлелдемелер.
Қаралатын негізгі сұрақтары:
1.Құрмалас сөйлемде тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы, салалас құрмаласқа
енген жай сөйлемдердегі іс шұғыл болса, немесе біріндегі іске екіншісіндегі қарама-қарсы қойып
айтылса, араларына әуелі үтір, одан кейін сызықшаның қойылуы.
2.Сызықша нүктемен, үтірмен, сұрау және леп белгілерімен, көп нүктемен қабаттаса
келгенде, сол тыныс белгілерінен қойылады.
Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы құрмалас
сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс белгілерінің орындарын анықтау.
Есеп беру түрі: реферат
Әдістемелік нұсқау: Құрмалас сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс белгілері туралы
ғалымдар пікірі мен көзқарастарын салыстыру. Реферат – баяндаманың басылған немесе жазылған
түріндегі қысқаша түрі.
Рефераттың көлемі 10-12 беттен кем болмауы керек.
Рефератқа дайындалуда студент тақырып бойынша әдебиеттерді таңдауы, жоспар құруы
қажет.
Жоспар кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Рефератты орындауда баяндама 10-15 минутты қамтиды. Оны орындауда тақырып мәні
ашылуы, айтылатын негізгі ой танылу қажет. Орындауда өзіндік пікір қоса танылып отырылады.
Соңында міндетті түрде қорытынды жасалады. Аудитория қосымша сұрақтар қоюы мүмкін.
Берілген сұрақ бойынша өзіндік пікірлерін басқа да топ студенттері білдіруі мүмкін.
Баяндаушыны бағалауда орындаудағы сенімділік, дәлелді нақты таныта білуі, қойылған
сұрақтарға нақты жауап бере білуі, өзінің көзқарасын білдіруі қадағаланады.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
12-апта, жоғарғы ұпай- 3
10-тақырып Тыныс белгілерінің атқаратын рөлі мен қолданылатын орны
Сабақтың мақсаты:
Тыныс белгілерінің атқаратын рөлі мен қолданылатын орны туралы мәлімет беру.
Қаралатын негізгі сұрақтары:
1.Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша.
2.Қыстырма сөздерден кейін қойылатын тыныс белгі.
3.Мақал мәтелдерде, афоризмдерде, өлеңдерде қойылатын сызықшаның орны.
Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы бірыңғай мүшелер
мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілерінің орындарын анықтау.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері туралы
ғалымдар пікірі мен көзқарастарын салыстыру. Конспект материалды толық оқып шығуынан кейін
жасалатын жазба жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу. Автордың
негізгі ойлары конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен қорытынды
жасалып жазылады. Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын көздейді. Конспект жасағанда
мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Есеп беру түрі: картотека
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
13-апта, жоғарғы ұпай- 3
1-тақырып Ж.Аймауытовтың кешендi(комплекстi) оқыту бағдарламасында бастауыш
сыныпта тыныс белгілерін оқыту жөніндегі ой-пікірлері
Сабақтың мақсаты:
Ж.Аймауытовтың кешендi(комплекстi) оқыту бағдарламасында бастауыш сыныпта тыныс
белгілерін оқыту жөніндегі ой-пікірлері туралы мағлұмат беру, дәлелдемелер келтіру.
Қаралатын негізгі сұрақтары:
1.Ж.Аймауытовтың кешендi(комплекстi) оқыту бағдарламасында бастауыш сыныпта
тыныс белгілерін оқыту жөніндегі ой-пікірлері
2.Ж.Аймауытовтың ағартушылық еңбегiн танытатын ”Комплекспен оқыту жолдары” атты
кiтабы 1929 жылы ”Қазақ” баспасынан жарық көрген.
Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы тыныс белгілерінің
орнын анықтау.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Ж.Аймауытовтың кешендi(комплекстi) оқыту бағдарламасында бастауыш
сыныпта тыныс белгілерін оқыту жөніндегі ой-пікірлері туралы ғалымдар пікірі мен
көзқарастарын салыстыру. Конспект материалды толық оқып шығуынан кейін жасалатын жазба
жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу. Автордың негізгі ойлары
конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен қорытынды жасалып жазылады.
Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын көздейді. Конспект жасағанда мәтіннің беттері
көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
14-апта, жоғарғы ұпай- 3
12-тақырып
Қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің қойылу ережелерін формалдау
Сабақтың мақсаты:
Қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің қойылу ережелерін формалдау туралы
мағлұмат беру, дәлелдемелер келтіру.
Қаралатын негізгі сұрақтары:
1.Қазіргі қазақ тілі тыныс белгілерінің зерттелу тарихы.
2.Қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің қойылу ережелерін формалдау.
3.Тыныс белгілерін дұрыс қоя білу – сауаттылықты арттырады әрі синтаксисті және
меңгеруге көмектеседі.
Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы төл сөздердің және
төлеу сөздердің, автор сөзінің тыныс белгілерінің орнын анықтау.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Қазақ тіліндегі тыныс белгілерінің қойылу ережелерін формалдау туралы
ғалымдар пікірі мен көзқарастарын салыстыру
.
Конспект материалды толық оқып шығуынан
кейін жасалатын жазба жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу.
Автордың негізгі ойлары конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен
қорытынды жасалып жазылады. Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын көздейді. Конспект
жасағанда мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
15-апта, жоғарғы ұпай- 3
ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ
«ПУНКТУАЦИЯНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ»
ПӘНІНIҢ СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫН ОРЫНДАУҒА АРНАЛҒАН
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҒЫ
Семей,2015
«Пунктуацияны оқыту әдістемесі» пәнінiң студенттің өздік жұмысын орындауға арнаған
әдістемелік нұсқаулығы
5В011700 - «Қазақ тілі мен әдебиеті» 3 курс студенттеріне арналған.
Құрастырған: ф.ғ.к.Әбікенова Г.Т. филология кафедрасы
1- тақырып : Араб графикасын реформалау идеясы.
Мақсаты: Араб графикасын реформалау идеясын түсіндіру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.А.Байтұрсынұлының қазақ орфографиясы мен қазақ орфоэпиясының дамуына қосқан
үлесі
2.Араб графикасын реформалау идеясын ұсынған ғалым-А.Байтұрсынов
3.Қазақ графикасы мен орфографияның, орфоэпиясының зерттелуі
Тапсырма: Қазақ тіліне қызмет ететін жазу таңбалары (графика, алфавит, әліпби) мен
орфографиясы (емле) проблемасы анықтау.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Студенттерге дәрісте қарастырылған тақырыптарға қоса А.Байтұрсынов
еңбектерінің зерттелуін қарастыру. Конспект материалды толық оқып шығуынан кейін жасалатын
жазба жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу. Автордың негізгі ойлары
конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен қорытынды жасалып жазылады.
Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын көздейді. Конспект жасағанда мәтіннің беттері
көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
1-апта, жоғарғы ұпай- 3
2-тақырып. Қазіргі дыбыс-әріпке негізделген жазу жүйесіндегі дыбыстар (фонемалар).
Мақсаты: Қазіргі дыбыс-әріпке негізделген жазу жүйесінде дыбыстар (фонемалар).
туралы мағлұматтар беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Сөздің дыбыстық құрамын белгілеуде көбіне-көп басшылыққа алынатын принцип
жөнінде мағлұмат
2.Қазақ тілі орфографиясының негізгі ережелері бірі - әріптермен белгілеу орфографияның
өзекті мәселесі.
3.Қазақ тіліне қызмет ететін жазу таңбалары (графика, алфавит, әліпби) мен орфографиясы
(емле) проблемасы
Тапсырма: Сөздің жазылу жағдайының бәрін графика тұрғысынан түсіндіре беруге келмейді.
Графика бойынша: өлөң‚ құлұн‚ түлкү‚ жамбады‚ жасса‚ жұмұшшұ түрде жазуға әбден болады
және мұның өзі сөздің айтылуына да дәл келер еді. Осы мысал ретіндегі сөздерді талдау.
Әдістемелік нұсқау: Студенттерге дәрісте қарастырылған тақырыптарға қоса қазақ
орфографиясы мен орфоэпиясының дамуын толықтырып жазғызып үйрету. Конспект материалды
толық оқып шығуынан кейін жасалатын жазба жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті
жерлерін алу. Автордың негізгі ойлары конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды,
өзіндік оймен қорытынды жасалып жазылады. Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын
көздейді. Конспект жасағанда мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Есеп беру түрі: Конспект
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
2-апта, жоғарғы ұпай- 3
3-тақырып. Қазақ әдеби тілінің даму, қалыптасу кезеңі, ерекшелігі жайында жазылған
әдебиеттерде оның қалыптасуына, белгілі бір нормаға түсуіне ұлттық баспасөздің ғылыми меке-
мелердің, түрлі оқу орындарының, ақын-жазушылардың енбектерінің игілікті әсер ететіндігі
жайында орынды пікірлер.
Мақсаты: Қазақ әдеби тілінің даму, қалыптасу кезеңі, ерекшелігі жайында жазылған
әдебиеттерде оның қалыптасуына, белгілі бір нормаға түсуіне ұлттық баспасөздің ғылыми меке-
мелердің, түрлі оқу орындарының, ақын-жазушылардың енбектерінің игілікті әсер ететіндігі
жайында орынды пікірлермен таныстыру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Тілі бай, стильдік жағынан оралымды, әр алуан болып келген көркем әдебиет халықтың
әдеби тілін дамыта түседі, грамамтикалық құрылысын шыңдайды
2.Қазақ әдеби тілі өзінің ұлттық қасиетін сақтай отырып, шарықтап дамуда, әдеби тілдің
стильдік нормасы, сөздің дыбысталуы — айтылуы қалыптаса түсуде.
3.Орфография мен орфоэпияның атқаратын қызметі (функциясы) жағынан бір-бірінен
басқаша болғанмен, көздейтін мақсаттары бір.
Тапсырма: Орфоэпиялық сөздікті пайдалана отырып, әдеби тілдің сөздерді дұрыс жазу үлгісі
мен дұрыс сөйлеу үлгісін жасау.
Есеп беру түрі: реферат
Әдістемелік нұсқау: Қазіргі тіл біліміндегі «Орфография және орфоэпия» терминіне байланысты
лингвистер көзқарастарын саралау. Реферат – баяндаманың басылған немесе жазылған түріндегі
қысқаша түрі.
Рефераттың көлемі 10-12 беттен кем болмауы керек.
Рефератқа дайындалуда студент тақырып бойынша әдебиеттерді таңдауы, жоспар құруы
қажет.
Жоспар кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Рефератты орындауда баяндама 10-15 минутты қамтиды. Оны орындауда тақырып мәні
ашылуы, айтылатын негізгі ой танылу қажет. Орындауда өзіндік пікір қоса танылып отырылады.
Соңында міндетті түрде қорытынды жасалады. Аудитория қосымша сұрақтар қоюы мүмкін.
Берілген сұрақ бойынша өзіндік пікірлерін басқа да топ студенттері білдіруі мүмкін.
Баяндаушыны бағалауда орындаудағы сенімділік, дәлелді нақты таныта білуі, қойылған
сұрақтарға нақты жауап бере білуі, өзінің көзқарасын білдіруі қадағаланады.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
3-апта, жоғарғы ұпай- 3
4-тақырып. Дұрыс сөйлеудің үлгісі барлық адамға бірдей керекті, күнделікті өмірде жиі
қолданылатын қажеттілік.
Мақсаты: Дұрыс сөйлеудің үлгісі барлық адамға бірдей керекті, күнделікті өмірде жиі
қолданылатын қажеттілікті меңгерту.
Қаралатын негізгі сұрақтар:
1.Дұрыс сөйлей білу мәдениетінің нағыз толық калыптасу кезеңі баланың мектепке
келуінен басталады
2.Мектеп оқушыларының сөйлеу мәдениетінің дұрыс қалыптасуына педагогтық
институттардың жоғары курс студенттері көп көңіл бөлуі
3.Бастауыш мектеп балаларының дұрыс сөйлеуіне көңіл бөлу қай түрде, кандай әдістер
арқылы бақылау жүргізу
Тапсырма: Өзіңіз қалаған көркем шығармадан сөйлеу мәдениеті дыбыс тілімен тікелей
байланыстылығын табу.
Есеп беру түрі: картотека теру
Әдістемелік нұсқау: Дұрыс сөйлеу мәдениеті және оның табиғатына байланысты ғалымдардың
пікірлерін саралау. Картотеканы дайындау үшін ең алдымен мысалды еңбектен белгілеп теріп алу
керек.
Үлгі:
Сөйлеу мәдениеті
Мысал
Әдебиет: М.Жұмабаев. Таңдамалы шығармалар жинағы. 1-кітап. Алматы: Санат.1992 ж.52-б.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
4-апта, жоғарғы ұпай- 3
5-тақырып. Орфография мен орфоэпияның әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері.
Мақсаты: Орфография мен орфоэпияның әрқайсысының өзіндік ерекшеліктерін түсіндіру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Бас әріптің қолданылуы мен жазылуы.
2.Дауыстылардың жазылуы.
3.Дауысты дыбыстардың айтылуы.
Тапсырма: Көркем шығармадан мысал теру арқылы дауысты дыбыстардың айтылуындағы
ерекшеліктерін дәлелдеңіз. Терілген мысалдарға фонетикалық талдау жүргізіңіз.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Орфография мен орфоэпиялық норманы кең ұғымда түсінумен бірге оны
терең игеру.
Конспект материалды толық оқып шығуынан кейін жасалатын жазба жұмыс. Ол
мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу. Автордың негізгі ойлары конспект жасауда
сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен қорытынды жасалып жазылады. Бұл мәтіннің
мазмұнын тиімді қамти алуын көздейді. Конспект жасағанда мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
5-апта, жоғарғы ұпай- 3
6-тақырып. Жергілікті тіл ерекшеліктеріне байланысты дыбыстардың қолданысы.
Мақсаты: Жергілікті тіл ерекшеліктеріне байланысты дыбыстардың қолданысы ндағы
ерекшеліктерді меңгерту.
Қаралатын негізгі сұрақтар:
1.Жергілікті тіл ерекшеліктеріне байланысты дыбыстардың қолданысы
2.Маңғыстау говоры, Шу говоры, Оңтүстік говоры т.б ерекшеліктеріне тоқталу
3.Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жазылуындағы ережелер мен ерекшеліктер
Тапсырма: Дауысты дыбыстарды жазудағы ерекшеліктерді ескере отырып жай сөйлемі бар 6
мысал келтіріңіз. Оларға фонетикалық және орфографиялық талдау жасаңыз.
Есеп беру түрі: реферат
Әдістемелік нұсқау: Сөйлеу нормасына жататын қателерге тән белгілер. Оларды қабылдау мен
түсінудің жолдары. Реферат – баяндаманың басылған немесе жазылған түріндегі қысқаша түрі.
Рефераттың көлемі 10-12 беттен кем болмауы керек.
Рефератқа дайындалуда студент тақырып бойынша әдебиеттерді таңдауы, жоспар құруы
қажет.
Жоспар кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Рефератты орындауда баяндама 10-15 минутты қамтиды. Оны орындауда тақырып мәні
ашылуы, айтылатын негізгі ой танылу қажет. Орындауда өзіндік пікір қоса танылып отырылады.
Соңында міндетті түрде қорытынды жасалады. Аудитория қосымша сұрақтар қоюы мүмкін.
Берілген сұрақ бойынша өзіндік пікірлерін басқа да топ студенттері білдіруі мүмкін.
Баяндаушыны бағалауда орындаудағы сенімділік, дәлелді нақты таныта білуі, қойылған
сұрақтарға нақты жауап бере білуі, өзінің көзқарасын білдіруі қадағаланады.
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:
6-апта, жоғарғы ұпай- 3
7-тақырып. Элизия құбылысы (мүлдем түсу), Редукция құбылысы (сусу, сәл айтылу)
Протеза құбылысы
Мақсаты: Дауысты дыбыстарда болатын сапалық өзгерістермен таныстыру, оларға анықтама
беру.
Қаралатын сұрақтар:
1.Дауысты дыбыстарда болатын сапалық өзгерістер.
2.Элизия (мүлдем түсу)
3.Редукция (сусу, сәл айтылу).
4.Протеза
Тапсырма: Көркем шығармадан 6 мысал теріп, олардан дауысты дыбыстарда болатын сапалық
өзгерістерді тауып, талдау жасаңыз.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Дауысты дыбыстарда және дауыссыз дыбыстарда болатын сапалық
өзгерістерді тауып, оларға анықтама беру. Конспект материалды толық оқып шығуынан кейін
жасалатын жазба жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу. Автордың
негізгі ойлары конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен қорытынды
жасалып жазылады. Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын көздейді. Конспект жасағанда
мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы, шыққан
баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі, нақты, таза жазылуы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: |