Студенттің өздік жұмысының тақырыптары  (СӨЖ)

 

 

3 

Қазақ әдеби тілінің 

даму, 

қалыптасу 

кезеңі,  ерекшелігі 

жайында  жазылған 

әдебиеттерде  оның 

қалыптасуына, 

белгілі бір нормаға 

түсуіне 

ұлттық 

баспасөздің 

ғылыми 

меке-

мелердің, 

түрлі 

оқу  орындарының, 

ақын-

жазушылардың 

енбектерінің 

игілікті 

әсер 

ететіндігі  жайында 

орынды пікірлер.    

А) Білім беру деңгейі 

Тілі 

бай, 

стильдік 

жағынан 

оралымды, әр алуан болып келген 

көркем  әдебиет  халықтың  әдеби 

тілін 

дамыта 

түседі, 

грамамтикалық 

құрылысын 

шыңдайды  

B) Меңгеру деңгейі 

Қазақ  әдеби  тілі  өзінің  ұлттық 

қасиетін 

сақтай 

отырып, 

шарықтап  дамуда,  әдеби  тілдің 

стильдік 

нормасы, 

сөздің 

дыбысталуы 

— 

айтылуы 

қалыптаса түсуде. 

С) Таныстыру деңгейі 

Орфография  мен  орфоэпияның 

атқаратын  қызметі  (функциясы) 

жағынан  бір-бірінен  басқаша 

болғанмен, көздейтін мақсаттары 

бір. 

4 

 

 

реферат 

 

4 

Дұрыс 

сөйлеудің    үлгісі 

барлық 

адамға 

бірдей 

керекті, 

күнделікті  өмірде 

жиі қолданылатын 

қажеттілік. 

   

А) Білім беру деңгейі 

Дұрыс  сөйлей  білу  мәдениетінің 

нағыз  толық  калыптасу  кезеңі 

баланың 

мектепке 

келуінен 

басталады B) Меңгеру деңгейі 

Мектеп  оқушыларының  сөйлеу 

мәдениетінің 

дұрыс   

қалыптасуына 

педагогтық 

институттардың  жоғары  курс 

студенттері көп көңіл бөлуі  

С) Таныстыру деңгейі 

Бастауыш  мектеп  балаларының 

дұрыс  сөйлеуіне  көңіл  бөлу  қай 

түрде,  кандай  әдістер  арқылы 

бақылау жүргізу 

4 

 

картотека   

 

5 

Қазақ тілінің 

дыбыстық 

жүйесінде 

бұрыннан бар, 

өзіне тән 

фонемалар 

туралы түсінік 

А) Білім беру деңгейі 

Дауыссыз  дыбыстардың  жазылуы 

мен 

айтылуы 

жайында 

мағлұматтар. 

Олардың 

ерекшеліктері  

B) Меңгеру деңгейі 

Дауыссыз  дыбыстардың  жазылуы 

мен  айтылуы  жайында    ғалымдар 

пікірлері мен дәлелдеулер  

С) Таныстыру деңгейі 

Дауыссыз  дыбыстардың  жазылуы 

мен айтылуы. 

4 

 

конспект 

 

6 

Пунктуация 

жүйесіндегі 

белгілерді 

мағынаға 

қарай 

дұрыс  қолданудың 

маңызы 

 

А) Білім беру деңгейі 

Қазақ пунктуациясының 

теориялық негіздері 

B) Меңгеру деңгейі  

Қазақ пунктуациясының 

шешілмей, әр түрлі қойылып 

жүрген жерлері. 

Тасымал. 

С) Таныстыру деңгейі 

Қазақ пунктуациясының маңызы 

    4 

 реферат 

7 

Тыныс белгілерінің  А) Білім беру деңгейі 

3 

конспект 

 

 

түрлері 

Сөйлем соңына 

қойылатын тыныс 

белгілері 

 

 

Тыныс белгілерінің түрлеріне 

тоқталу, әр қайссының атқаратын 

қызметін айқындау. 

B) Меңгеру деңгейі  

Сөйлем соңына қойылатын тыныс 

белгілерінің 

түрлері, 

түсіндірмелері.  

С) Таныстыру деңгейі 

Қазақ пунктуациясының маңызы 

 

 

8 

Тыныс белгілері  - 

жазу тілінің, жазу 

мәдениетінің 

әсіресе баспа ісінің, 

дами түскен кейінгі 

дәуірінің жемісі 

 

 

А) Білім беру деңгейі 

Тыныс белгілері  - жазу тілінің, 

жазу мәдениетінің әсіресе баспа 

ісінің, дами түскен кейінгі 

дәуірінің жемісі 

B) Меңгеру деңгейі  

Баспаның 

өркендеуі, 

халық 

арасында 

тарауы, 

оқушылар 

санының 

артуы, 

жазу 

мәдениетінің  көтерілуі,  ортақ 

заңға, белгілі ережеге негізделуі 

С) Таныстыру деңгейі 

Қазақ пунктуациясының маңызы 

3 

 конспект 

9 

Қазіргі замандағы 

тілдерде кездесетін 

тыныс белгілеріне 

тән қасиет – 

олардың 

интернационалдығ

ы. 

 

 

А) Білім беру деңгейі  Қазіргі 

замандағы тілдерде кездесетін 

тыныс белгілеріне тән қасиет – 

олардың интернационалдығы. 

B) Меңгеру деңгейі  

Тыныс белгілерінің түр-тұрпаты 

жағынан да, мағыналары мен 

функциялары жағынан да 

тілдердің басым көпшілігінде 

бірдей болып келуі 

 С) Таныстыру деңгейі 

Жазу  мәдениеті,  сауаттылықтың 

шешуші  бір  саласы  –пунктуация 

мәселесі   

3 

 

реферат 

 

10  

Қазақ тілінің 

пунктуация 

жүйесінің  орыс 

тілі пунктуация 

жүйесіне негізделуі 

 

А) Білім беру деңгейі   

Қазақ тілінің пунктуация 

жүйесінің  орыс тілі пунктуация 

жүйесіне негізделуі 

B) Меңгеру деңгейі  

А.Казембек, А.Терентьев, 

В.Радлов, м.П.Мелиоранский дің 

қазақ тыныс белгілері жайлы 

еңбектері 

С) таныстыру деңгейі  

Жазу қағидалары 

4 

картотека 

 

11 

Қазақ тілінің тыныс 

белгілері жөнінде 

жазылған алғашқы 

еңбектер 

 

А) Білім беру деңгейі   

Қазақ тілінің тыныс белгілері 

жөнінде жазылған алғашқы 

еңбектер 

B) Меңгеру деңгейі  

Қазақ тілінің тыныс белгілері 

жөнінде жазылған алғашқы 

еңбектердің маңызы мен 

қолданыстағы орны 

С) Таныстыру деңгейі  

Ш.Сарыбаев, 

С.Жиенбаев, 

4 

 

реферат 

 

 

Х.Басымов, 

М.Балақаев, 

Ә.Хасенов еңбектері 

12 

Қазақ тіліндегі 

тыныс белгілерін 

комплексті оқыту 

жолдары 

А) Білім беру деңгейі   

Қазақ  тіліндегі  тыныс  белгілерін 

комплексті оқыту  

 

B) Меңгеру деңгейі  

Қазақ  тіліндегі  тыныс  белгілерін 

комплексті оқыту жолдары 

 

С) Таныстыру деңгейі 

Қазақ  тіліндегі  тыныс  белгілерін 

комплексті 

оқыту 

жолдары 

туралы ғалымдар еңбектері

 

4 

реферат 

 

3. Пәннің оқу-әдістемелік қамсыздандырылуы  

3.1 Негізгі әдебиет:   

   

1.  Сыздықова  Р.  Қазақ  орфографиясы  мен  пунктуациясы  жайында  анықтағыш.,  Алматы, 

2001 ж. 

2. Жиенбаев С. Сөйлемнің тыныс белгілері. Алматы, 1940ж. және  2004 (өңделіп 2-ші рет 

басылуы) 

3.  Хасенов  Ә,  Пунктуацияны  оқыту  жолдары,  Алматы,2000  ж.  2004  (өңделіп  2 -ші  рет 

басылуы) 

4. Мұсабекова Ф, Қазіргі қазақ тілінің пунктуациясы, Алматы, 1997ж.  

5. Мұсабекова Ф, Тыныс белгілерін оқытудың кейбір мәселелері, Алматы,2005 (өңделіп 2-

ші рет басылуы) 

6. СыздықоваР., Неталиева Қ. Қазақ пунктуациясының ережелері, Алматы 2009 ж.  

7. Хасенов Ә. Синтаксис пен пунктуацияның кейбір мәселелері, Алматы 2008 ж  

8. Мұсабекова Ф, Қазіргі қазақ тіліндегі жай сөйлем пунктуац иясының негіздері, Алматы, 

2001 ж. 

9.  Ысқақов  А.  Хасенов  Ә.  Тыныс  белгілер,  Алматы  1951ж  және  2004  (өңделіп  2 -ші  рет 

басылуы) 

 

Қосымша әдебиеттер: 

1. Ұйықбаев И. Қ. Қазақ тілі методикасының мәселелері. Алматы, 1999  

2. Жолымбетов К. Қазақ тілін оқыту методикасы. Алматы, 2001 

3.  Нұржанова Ж. Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары. (Әдістемелік құрал) Алматы, 2001 

4. Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. Алматы, 1991

 

5. Дүйсенбаев М. Қазіргі әдеби тілі орфоэпиясының кейбір мәселелері. А. 1993 

6. Қордабаев Т. Қазақ тілінің қалыптасуы, даму жолдары. Алматы, 1995 

7. Дүйсенбаева М. Қазақ тілінің қысқаша орфоэпиялық сөздігі. А. 1999 

8. Балақаев М. Қазақ әдеби тілі және нормалары. А. 2004 

9. Серғалиев М. Орфоэпиялық сөздік. А.2001 

10. Неталиева Қ. Орфоэпиялық сөздік. А. 2003 

11. Руднев А.Г. Синтаксис современного русского языка.- М., 2003. 

12. Қазақ тілінің грамматикасы. ІІ Синтакис. А., 1998. 

13. Балақаев М., Қордабав Т. Қазіргі қазақ тілі. Синтаксис. А., 1991. 

14. Есенов Қ. Шартты рай тұлғалы сөздердің жай сөйлемдегі кейбір қолданылу ерекшеліктері.// 

Вопросы языкознания, А., 2001, 95-97 бет. 

15. Серғалиев М. Синтаксис мәселелері. А., 2006 

16. Балақаев М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2002ж. 

17. Балақаев М., Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1997ж 

18. Қазақ тілінің грамматикасы. 2 бөлім. Алматы, 1967ж.  

19. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 2003ж. 

20. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. Алматы, 1992ж. 

21. Әмір Р. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 2002ж. 

22. Қазақ грамматикасы. Астана, 2002ж. 

 

 

23.  Аблақов  Ә.  және  басқалар.  Қазақ  тіліндегі  сөз  тіркестерінің  дамуы  және  мен  лексикалану 

процесі. Алматы, Алматы, 1997ж. 

24. Әбілақов А. Меңгеріле байланысқан етістікті сөз тіркестері. Алматы, 2006ж. 

25. Балақаев М. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1992ж. 

26. Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. Алматы, 2007ж. 

27.  Хасанова С. Кестелі грамматика. Алматы, 2012ж.  

 

 

4. Пәннің материалды-техникалық қамсыздандырылуы

 

№ 

Дәріс, тәжірибелік 

сабақтардың тақырыптары  

Мультиме-

диялық 

презентацияла

р 

Оқу 

фильмдер

і 

Муляжда

р 

Макро 

препара

ттар 

Әртүрл

і 

(слайд) 

1 

Қазақ 

пунктуациясының 

дамуына шолу 

- 

- 

-

 

-

 

+ 

2 

Қазақ тіл білімінде пунктуация 

мәселелерінің зерттелуі 

 

+ 

- 

-

 

-

 

- 

3 

Қазақ пунктуациясының 

системасы және тыныс 

белгілерін қолданудағы 

принциптер. 

 

+ 

- 

-

 

-

 

- 

4 

Пунктуацияның 

теориялық 

негіздері,  пунктуацияны  оқыту 

мәселелері 

- 

- 

-

 

-

 

+ 

5 

Қазақ пунктуациясының 

шешілмей, әр түрлі қойылып 

жүрген мәселелерін оқыту 

- 

+ 

-

 

-

 

- 

6 

Тыныс  белгілерінің  түрлерін 

оқыту 

Тыныс 

белгілерінің 

қолданылуын оқыту 

- 

+ 

-

 

-

 

+ 

7 

Тыныс  белгілеріне  жатпайтын 

шартты белгілер 

+ 

- 

-

 

-

 

- 

8 

Тыныс  белгілерінің  қабаттаса  

қолданылуы. 

- 

- 

-

 

-

 

- 

9 

Бастауыш 

пен 

баяндауыш 

арасына қойылатын сызықша 

- 

+ 

-

 

-

 

+ 

10 

Бірыңғай 

мүшелер 

мен 

жалпылауыш  сөздердің  тыныс 

белгілерін оқыту 

- 

- 

-

 

-

 

+ 

11 

Төл  сөздің  тыныс  белгілерін 

оқыту 

- 

- 

-

 

-

 

+ 

12 

Кейбір пунктуациялық 

ережелер жайында 

- 

- 

-

 

-

 

 - 

 

 

ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ 

ГУМАНИТАРЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТ 

  ФИЛОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ 

 

 

 

 

 

                                                        «БЕКІТЕМІН» 

Қазақ филологиясы кафедрасының 

                                                            меңгерушісі, ф.ғ.к. 

                                                                                  _____________Қ.Т.Төлебаева 

                                                                                   «_____» _________ 2015 жыл 

 

 

 

 

 

 

 

СИЛЛАБУС 

 

 

 

 

Пән   Пунктуацияны оқыту әдістемесі 

Курс 3 курс, 323 оқу тобы 

Мамандық  5В011700– «Қазақ тілі мен әдебиеті» 

Құрастырушы:    Әбікенова Г.Т. 

Барлығы 2 кредит 

Емтихан – 5 семестр 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Семей, 2015 

 

 

 

Пәннің силлабусы оқу жұмыс бағдарламасы негізінде құрастырылған 

Құрастырушы ф.ғ.к  Әбікенова Г.Т. 

Қазақ филологиясы кафедрасының 20__  жылғы ____ отырысында қаралған. 

№ __ хаттама 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

Пәннің атауы:  Пунктуацияны оқыту әдістемесі 

 

1. Оқытушы жайлы мәлімет 

Әбікенова Г.Т.– филология ғылымдарының кандидаты 

Мекен-жайы: №3 оқу ғимараты. Шмидта көшесі,  44 үй.  № 31 кабинет, филология 

кафедрасы.  

2. Пәндік пререквизит: Қазақ тілінің фонетикасы. Қазақ тілінің лексикологиясы. 

3.  Пәндік  постреквизиттері:  Қазіргі  қазақ  тілін  оқыту  әдістемесі.  Қазіргі  қазақ  тілінің 

морфологиясы.  Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі. 

4. Пәнге қысқаша сипаттама 

       Қазіргі  қазақ  әдеби  тілі  —  қазақ  халқының  жалпы  халықтық,  ұлттық,  мемлекеттік 

тілі.  Әрбір  әдеби  тілдің  сөздерді  дұрыс  жазу  үлгісі  мен  дұрыс  сөйлеу  үлгісі  болады. 

Халықтың ауызекі сөйлеу тілі мен көркем әдебиеттің тілі бір-бірімен тығыз байланысты. 

Әдеби тілдің жүйелі түрде  қалыптасқан,  орныққан  орфографиялық  және  орфоэпиялык, 

пунктуациялық  нормалары  бар.  Әрбір  әдеби  тілдегі  дыбыстар  мен  жеке  сөздердің,  сөз 

тіркестері мен қосымшалардың белгілі бір ережеге сүйеніліп айтылады. Әдеби тіліміздегі 

сөздердің  бәрі  де  белгілі  бір  дыбыстық  заңдылыққа  негізделініп,  орфоэпиялық  норма 

бойынша айтылады. Жазба тілде пайдаланылатын біркелкі жазудың тарихи қалыптасқан 

жүйесі  бар.  Біркелкі  жазуды  қамтамасыз  ететін  ережелер  жүйесін  жасайтын  және 

зерттейтін тіл білімінің саласы орфография тілдің белгілі бір даму кезеңіндегі жазба тілдің 

нормаларын  айқындайды  деуге  де  болады:  Ережелер  жүйесі:  1)  дыбыстарды 

(фонемаларды)  әріптермен  беру;  2)  сөз  және  оның  мағыналы  бөлшектерін  жазу;  3) 

сөздерді  бірге‚  бөлек  және  дефис  арқылы  жазу;  4)  бас  әріпті  пайдалану;  5)  тасымалдау 

сияқты  мәселелерді  қамтиды  және  айқындайды.  (Орфография  ара-тұра  “дұрыс  жазу” 

дегенге  синоним  ретінде  қолданылады.)  Бұлардың  әрқайсысы  белгілі  бір  принциптерге 

негізделген ережелердің жиынтығынан тұрады. Әдеби тілдің жүйелі түрде  қалыптасқан, 

орныққан  орфографиялық  және  орфоэпиялык,  нормалары  бар.  Әрбір  әдеби  тілдегі 

дыбыстар  мен  жеке  сөздердің,  сөз  тіркестері  мен  қосымшалардың  белгілі  бір  ережеге 

сүйеніліп  айтылуын  о р ф о э п и я   дейді.  Әдеби  тіліміздегі  сөздердің  бәрі  де  белгілі  бір 

дыбыстық заңдылыққа негізделініп, орфоэпиялық норма бойынша айтылады. 

Болашақ  тіл  мамандарының  пунктуация  ережелерін  меңгеріп  жазу  тәжірибесін 

қазақ орфографиясы принциптеріне сүйеніп және осы принциптерге сәйкес жасалған емле 

қағидаларын дұрыс пайдалануы; екі түбірден құралған сөздер, терминдік мәндегі сөздер, 

дыбысталуы  жағынан  екі  түрлі  болып  келетін  сөздердің,  дефис  арқылы  жазылатын 

тұлғалардың  орфографиясын  меңгерту.  Тыныс  белгілерін  қоя  білу  –  сауаттылықты 

танытады  әрі  синтаксисті  жете  меңгеруге  көмектеседі.  Тыныс  белгісі  мен  интонация, 

үзілістің сай келетін жерлерін студенттерге меңгерту.  Пунктуацияның зерттелу тарихына 

тоқталу, ғалымдар көзқарастарын саралау. 

 

4.1 Пәннің мақсаты 

Болашақ  тіл  мамандарының  орфография  мен  орфоэпия  ережелерін  меңгеріп  жазу 

тәжірибесін  қазақ  орфографиясы  принциптеріне  сүйеніп  және  осы  принциптерге  сәйкес 

жасалған  емле  қағидаларын  дұрыс  пайдалануы;  екі  түбірден  құралған  сөздер,  терминдік 

мәндегі  сөздер,  дыбысталуы  жағынан  екі  түрлі  болып  келетін  сөздердің,  дефис  арқылы 

жазылатын  тұлғалардың  орфографиясын  меңгерту.  Тыныс  белгілерін  қоя  білу  – 

сауаттылықты  танытады  әрі  синтаксисті  жете  меңгеруге  көмектеседі.  Тыныс  белгісі  мен 

интонация,  үзілістің  сай  келетін  жерлерін  студенттерге  меңгерту.  Орфография  мен 

пунктуацияның зерттелу тарихына тоқталу, ғалымдар көзқарастарын саралау. 

4.2 Пәнді оқыту міндеті 

Тіл мамандарының пунктуация ережелерін, орфография мен  орфоэпияның негізгі 

принциптерін, тіл жүйелі қоғамдық құбылыс болғандықтан, жұрттың бәріне ортақ жазу 

 

 

ережесін меңгерту; сөйлемдерде тыныс белгілер қоя білу, тыныс белгісі мен 

интонацияның, үзілістің сай  келетін жерлерін меңгертіп, сауатты жазуға төселдіру.   

 

5 Сабақ түрлеріне сағат бөлінісі: 

№ 

Тақырыптар 

Дәріс 

Тәжірибе 

ОЖСӨЖ 

СӨЖ 

1 

Қазақ пунктуациясының дамуына шолу 

1 

1 

1 

4 

2 

Қазақ 

тіл 

білімінде 

пунктуация 

мәселелерінің зерттелуі 

1

 

1 

1 

4 

 

3 

Қазақ  пунктуациясының  системасы 

және  тыныс  белгілерін  қолданудағы 

принциптер. 

1

 

1 

1 

4 

 

 

4 

Пунктуацияның  теориялық  негіздері, 

пунктуацияны оқыту мәселелері 

1

 

1 

1 

4 

 

5 

Қазақ пунктуациясының шешілмей, әр 

түрлі қойылып жүрген мәселелерін 

оқыту 

1

 

1 

1 

4 

 

6 

Тыныс белгілерінің түрлерін оқыту 

Тыныс 

белгілерінің 

қолданылуын 

оқыту 

2

 

2 

2 

4 

7 

Тыныс  белгілеріне  жатпайтын  шартты 

белгілер 

1

 

1 

1 

3 

 

8 

Тыныс 

белгілерінің 

қабаттаса  

қолданылуы. 

1

 

1 

1 

3 

9 

Бастауыш  пен  баяндауыш  арасына 

қойылатын сызықша 

1

 

1 

1 

3 

 

10 

Бірыңғай  мүшелер  мен  жалпылауыш 

сөздердің тыныс белгілерін оқыту 

2

 

2 

2 

4 

11 

Төл сөздің тыныс белгілерін оқыту 

2

 

2 

2 

4 

 

12 

Кейбір пунктуациялық ережелер 

жайында 

1

 

1 

1 

4 

 

жүктеу/скачать 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: