3. Қорытынды бақылауға арналған тест тапсырмалары
1.Сөйлемге қандай тыныс белгісі қажет?
Шіркін,бұрыңғының әндері-ай
A) нүкте
B) сұрау белгісі
C) леп белгісі
D) көп нүкте
E) сызықша
2. Ойдың аяқталмағандығының белгісі не?
A)үтір
B) леп белгісі
C) көп нүкте
D) сұрау белгісі
E) нүкте
3. «Қуанышты» сөйлемдерден соң қандай тыныс белгісі қойылады?
A) сұрау белгісі
B) көп нүкте
C) леп белгісі
D) нүкте
E) үтір
4. Сұрау белгісі қандай сөйлемдерден соң қойылады?
A) лепті
B) сұраулы
C) хабарлы
D) бүйрық
E) дұрыс жауабы жоқ
5. Мына сөздердің қайсысынан сұрақ, леп белгісі қойылады.
A) жаңалық
B) бірталай
C) бәрекелді, апырай;
D) қолайлы.
E) дұрыс жвувбы жоқ
6. Сөйлем соңына қандай тыныс белгісі қойылады?
Сен өзің тіпті ізгі сөйлейді екенсің, ә.
A) леп белгісі
B) сұрау белгісі
C) нүкте
D) сұрау және леп белгісі.
E) үтір
7. Сөйлем соңына қандай тыныс белгісі қойылады.
Бәрі де күліп қалыпты.
A) сұрау белгісі
B) көп нүкте
C) леп белгісі
D) нүкте
E) қос нүкте
8. Қай сөйлемнің тыныс белгісі қате қойылған?
A) Он жетінші пойыз тоқтайды ғой?
B) Мен естігенімді ұмытпаймын.
C) Мен оны қалай ұстап отырмақпын.
D) Балалар шын қуанды.
E) Күн жылынды
9. Тыныс белгісі қате қойылған сөйлемді табыңдар.
A) Әбутәліп мұнымен тынбады.
B) Қай пойызбен келеді?
C) Содан соң тып-тыныш боп қалды.
D) Әйтеуір, тауыпты ғой? Ой, тамаша болды-ау?
E) дұрыс жауабы жоқ
10. Қанша? Кім? Есімдіктері қатысқан сөйлемге қандай тыныс белгісі керек?
A) көп нүкте (...);
B) леп белгісі (!);
C) нүкте (.);
D) сұрау белгісі (?);
E) үтір (,)
11. Пунктуация термині қай тілден енген және нені білдіреді?
A) гректің
B) парсы
C) латын
D) араб
E) орыс
12. Сөйлем соңына қойылмайтын белгі№
A) үтір
B) сұрау белгісі
C) леп белгісі
D) нүкте
E) көп нүкте
13. Сөйлем ісіне қойылатын белгі?
A) нүкте
B) қос нүкте
C) көп нүкте
D) сұрау белгісі
E) нүктелі үтір
14. Құрмалас сөйлемнің тігіне қойылатыны?
A) тырнақша
B) сызықша
C) үтірлі сызықша
D) жақша
E) нүкте
15. Сөйлем соңында қандай тыныс белгілері қабаттасып келуі мүмкін?
A) сұрау белгісі
B) нүкте
C) үтір нүкте
D) леп белгі
E) үтір
16. Хабарлы сөйлемдерден және лепсіз айтылған бұйрық, тілек мәнді сөйлемдерден кейін
қандай тыныс белгісі қойылады?
A) үтір
B) сұрау белгісі
C) леп белгісі
D) жақша
E) нүкте
17. Біреуден жауап күтуді, сұрап білуді мақсат ететін сөйлемде қандай тыныс белгісі
қойылады?
A) сұрау белгісі
B) леп белгісі
C) нүкте
D) тырнақша
E) көп нүкте
18. Қандай сұраулық шылаулар бөлек жазылады?
A) ау
B) ма, ме
C) –ақ
D) –мыс
E) -ә
19. Тілек, өтініш, алғыс, бұйрықты сөйлемдерден кейін қандай белгі қажет?
A) көп нүкте
B) нүкте
C) леп белгісі
D) үтір
E) қос нүкте
20. Қандай белгі аяқталмай, айтылмай қалған, іште кеткен ойды тұспалдайды?
A) сұрау белгісі (?)
B) леп белгісі (!)
C) қос нүкте (:)
D) леп белгісі және сұрау белгісі (!?)
E) нүктелі үтір (;)
21. Шылау сөздер қалай жазылады?
A) бірге жазылады
B) бөлек жазылады
C) дефис арқылы
D) қос нүкте арқылы
E) дұрыс жауабы жоқ
22. Дефис арқылы жазылатын шылауларды тап
A) мен, бен, пен
B) таман, шықты, дейін
C) ақ, ау, ай, мыс, ды
D) ай, сынды, соң, үшін
E) ма, ме, соң
23. Шылаудың басқа сөз таптарынан қандай айырмашылығы бар?
A) шылаулар түрленбейді
B) толық лексикалық мағынасы болмайды
C) сөйлем мүшесі бола алмайды
D) сөзбен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырады
E) барлық жауаптар дұрыс
24. Шылау сөздер білдіретін мәнімен сөйлемде атқаратын қызметіне қарай нешеге бөлінеді?
A) 4
B) 2
C) 5
D) 3
E) 6
25. Септеулік шылауларды тап?
A) үшін, сайын, туралы, дейін, қарай
B) ай, ақ, ау, сынды
C) ма, ме, ба, бе
D) мен, бен, пен
E) бірақ,себебі, алайда
26. Жалғаулық шылауларды көрсет?
A) үшін, сын, арқылы
B) мен, да, яқи, не, дегенмен
C) кейін, бұрын, әрі
D) түгіл, ғана, ақ, ау
E) ма, ме, және, таман
27. Демеулік шылауларды көрсет?
A) ма, ақ, қай, кейде
B) өйткені, бірде, және, әрі
C) үшін, кейін, соң
D) ма,ме, дегенмен
E) жуық, тарта, арқылы
28. Ма,ме, па, пе, ба, бе қандай шылаулар?
A) септеулік
B) дефис арқылы жазылатын
C) сұраулық
D) демеулік
E) жалғаулық
29. ғана, қана, тек, кейде, -ақ қандай демеуліктерге жатады?
A) күшейткіш
B) сұраулық
C) болжалдық
D) шектік демеуліктер
E) нақтылау мәнді демеулік
30. Қарсылықты қатынасты білідретән жалғаулықтар қайсы?
A) мен, және, да
B) әлде, біресе, бірде, не
C) бірақ, алайда, дегенмен, әйтпесе
D) сондықтан, сол себепті
E) егер, егерде
31. Одағайлар көбінесе қалай жазылады?
A) естілуінше
B) жазылуынша
C) жалпы сарынына байланысты
D) қайталана
E) айтылуынша
32. Одағайлардың қайталанып айтылуында араларына не қойылады?
A) қос нүкте
B) үтір
C) дефис
D) үтір-нүкте
E) нүкте
33. Қазақ тілінде одағайлардың неше түрі бар?
A) 5
B) 4
C) 2
D) 3
E) 6
34. Мына берілген мысалдар одағайдың қай түріне жатады?
Әттеген-ай, әттең, алақай, ойпыр-ай
A) жекіру одағайы
B) көңіл-күй одағайы
C) қосарланып айтылатын одағай
D) тыйым салу одағайы
E) тұрмыс-салт одағайы
35. Одағайлар синтаксистік жағынан қандай сөздер деп аталады?
A) модаль сөздер
B) туынды сөздер
C) оқшау сөздер
D) түбір сөздер
E) күрделі сөздер
36. Одағай сөздер кейде бір ғана дыбыстардан тұрады. Ол қандай дыбыстар?
A) ұ, ү, а, е
B) о, ө, і, а
C) ә, ы, ұ, і
D) а, ә, о, ы
E) а, о, ы, і
37. Одағай сөз сөйлем басында келіп, жай көтеріңкі айтылып тұрса, соңынан не қойылады?
A) үтір
B) қос нүкте
C) үтір-нүкте
D) леп белгісі
E) нүкте
38. Адамға айтылатын одағайлар түрі
A) көңіл-күй одағайы
B) императивтік ишара одағайы
C) тұрмыс-салт одағайы
D) жекіру одағайы
E) қосарланып айиылған одағай
39. Одағайлар субстантивтенгенде қандай жұрнақтар жалғанады?
A) –ла (ле), -шын )шіл)
B) –ға (ге), -қа (ке)
C) –ғана (қана), -мыс(міс)
D) –да (де), -ма (ме)
E) –та(те), -ла(ле)
40. Қосымшалар түбір сөздің соңынан келсе, қалай жазылады?
A) бөлек жазылады
B) бірге жазылады
C) сызықша арқылы жазылады
D) тере арқылы жазылады
E) дұрыс жауабы жоқ
41. Қосымшалар сөзге үндестік заңы бойынша сөздің соңғы буынына қалай жалғанады?
A) үндесе жалғанады
B) қосымша арқылы жалғанады
C) түбір арқылы жалғанады
D) қосарлана жалғанады
E) барлығы дұрыс
42. Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар қалай жалғанады?
A) жуан жалғанады
B) бөлек жалғанады
C) жіңішке жалғанады
D) дұрыс жауабы жоқ
E) а, в жауаптары дұрыс
43. Бас әріптен қысқарған сөздерге қалай жалғанады?
A) сызықша арқылы
B) дефис арқылы
C) бірге жазылады
D) бөлек жазылады
E) дұрыс жауабы жоқ
44. Цифрмен жазылған сан атауларына қосымша қалай жалғанады?
A) дефис арқылы
B) сызықша арқылы
C) бірге жазылады
D) бөлек жазылады
E) қосымша жалғанбайды
45. Реттік сан есім цифрмен жазылса не қойылады?
A) сызықша қойылады
B) ештеңе қойылмайды
C) жұрнақ жалғанады
D) дұрыс жауабы жоқ
E) дефис қойылады
46. Реттік сан есімдерге қандай жұрнақтар жалғанады?
A) –ншы, -нші, -ыншы, -інші
B) –шы, -ші, -ын, -ін
C) –а, -е, -и
D) –ін, -інші, -ын, -ыншы
E) –ыншы, -інші, -ші, -шы
47. Үнемі жуан түрде жалғанып, жуан жазылатын қосымшалар?
A) –лар, -лер, -тар, -тер
B) –дар, - тер, - тае, -тай
C) –а, -е, -й
D) –ін, інші, -ын, -ыншы
E) –ыншы, -інші, -ші, -шы
48. Үнемі жіңішке түрде жалғанып, жіңішке жазылатын қосымшалар?
A) –ны, -ні, -нікі
B) –ты, -ті, -тікі
C) –тай, -тей
D) –гер, -нер, -еке
E) –нікі, -дікі, -тікі
49. Қызметкер, далгер сөздеріне қосымша қалай жалғанады?
A) жуан жалғанады
B) жіңішке жалғанады
C) жұрнақ арқылы
D) дұрыс жауабы жоқ
E) а,е, жауаптары дұрыс
50. Күрделі атаулардың әрбір сөзі қалай жасалады?
A) бірге
B) қосалқы
C) бөлек
D) жауаптың бәрі дұрыс
E) дұрыс жауабы жоқ
Ағымдағы бақылауға арналған сұрақтар:
1.Қазақ орфографиясы мен орфоэпиясының дамуына шолу Қазақ тіліне қызмет ететін жазу
таңбалары (графика, алфавит, әліпби) мен орфографиясы (емле) проблемасы
2.Қазақ орфографиясы мен қазақ орфоэпиясының дамуы туралы мәліметтер.
3.Орфография мен орфоэпия сипаты.
4.“Байтұрсынов жазуы” және емле ережелерінің тарихы
5.Қазақ тілі орфографиясының негізгі ережелері.
6.Тілдегі жазудың негізгі принциптері.
7.Орфографияның кейбір мәселелері жайында.
8.Орфографиялық принцип
9.Морфологиялық принцип (фонемалық принцип ).
10.Фонетикалық принцип
11.Дәстүрлік принцип.
12.Дифференциялаушы принцип
13.Орфоэпия және оның маңызы және тыныс белгілерін қолданудағы принциптер.
14.Орфоэпияның және оның маңызы.
15.Қазақ пунктуациясының системасы және тыныс белгілерін қолданудағы принциптер туралы
мәліметтер, дефис, параграф, жұлдызша, айшық, апостроф сияқты шартты белгілер.
16.Бұл белгілерді мағынаға қарай дұрыс қолдану жолдары.
17.Дұрыс сөйлеу мәдениеті. Сөйлеу стилі
18.Дұрыс сөйлеу мәдениеті.
19.Сөйлеу мәдениеті, сөз өнері.
20.Жазу жұмысында орфографиялық заңдылық пен орфоэпиялық заңдылықтар.
21.Сөйлеу стилінің түрлері. Кітаби стиль. Ауызекі сөйлеу стилі. Нормативтік стиль.
22.Қазақ әдеби тілінің сөйлеу мәдениетінің қалыптасуының негізгі жағдайлары
23.Дауысты дыбыстардың айтылуы.
24.Оңашаланған айқындауыш мүшелердің тілдік сипаты
25.Оңашаланған айқындауыштардың түрлері (Мысал теру).
26.Дауыстылардың жазылуы.
27. А, е әріптерінің жазылу ережелері.
28.Ә әрпі көбінесе сөздің бірінші буынында және бір буынды сөздерде жазылуы.
29.О, ө әріптері қазақтың көп буынынды сөздерінің алғашқы буынында келуі.
30.Ұ,ү әріптері негізінен сөздің бірінші буынында және бір буынды сөздерде жазылуы
31.Дауысты дыбыстарда болатын сапалық өзгерістер.
32.Дауысты дыбыстарда болатын сапалық өзгерістер.
33.Элизия (мүлдем түсу)
34.Редукция (сусу, сәл айтылу).
35.Протеза
36.Кейбір дауыссыздардың айтылуы мен жазылуы.
37.Кейбір дауыссыздардың айтылуы
38.Кейбір дауыссыздардың жазылуы
39.Бірге және бөлек жазылатын сөздер.
40.Бөлек жазылатын сөздер
41.Бірге жазылатын сөздер
42.Қосымшалардың жазылуындағы заңдылықтар
43.Түбір сөздердің жазылуы
44.Сөздіктердің құрамы мен құрылысы.
45.Сөздіктердің құрамы мен құрылысы
46.Сөздікте жалаң сөздермен қатар, біріккен сөздер және қос сөздер реестрде берілуі
47.Жалаң сөздермен қатар, біріккен сөздер және қос сөздер реестрде берілуі
48.Морфологиялық, фонетикалық варианттар
49.Дербес лексикалық мағынасы немесе семантикалық реңкі жоқ фонетикалық дублеттер
(жарыспалы сөздер)
50Екпін.
51.Қазақ тілі байырғы сөздерінің екпіні.
52.Термин сөздердің екпіні
53.Тіркес екпіні.
54.Сөйлем екпіні (логикалық екпін).
55.Орфографиялық сөздік құрамы мен құрылысы.
56.Орфографиялық сөздік құрамы мен құрылысы.
57.Орфографиялық сөздіктердің құрамы мен құрылысы жайындағы пікірлер.
58.Сөздік құрастырушы ғалымдар еңбегі.
59.Орфоэпиялық сөздік құрамы мен құрылысы.
60.Орфоэпиялық сөздік құрамы мен құрылысы.
61.Орфоэпиялық сөздіктердің құрамы мен құрылысы жайындағы пікірлер.
62.Сөздік құрастырушы ғалымдар еңбегі.
63.Қазақ пунктуациясының теориялық негіздері
64.Қазақ пунктуациясының шешілмей, әр түрлі қойылып жүрген мәселелері
65.Тасымал
66.Тыныс белгілерінің түрлері.
67.Сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілері
68.Тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы.
69.Тырнақшаның қойылуы
70.Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша
71.Қыстырма сөздерден кейін қойылатын тыныс белгі
72. Мақал мәтелдерде, афоризмдерде, өлеңдерде қойылатын сызықшаның орны
73. Тыныс белгілерін қоюға келгенде, бірыңғай мүшелерді үш топқа бөліп қарау
74. Бірыңғай мүшелерлердің тыныс белгілері.
75. Жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері.
76. Төл сөздердің тыныс белгілері.
77. Төл сөз бен автор сөзінің орналасу тәртібіне қарай тыныс белгілері
78. Кейбір пунктуациялық ережелер жайында.
79. Оңашаланған айқындауыш мүшелердің тыныс белгілері
80. Құрмалас сөйлемдердің тыныс белгілері
ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ
«ПУНКТУАЦИЯНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ» ПӘНІ БОЙЫНША ОҚУ-
ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМСЫЗДАНДЫРУ КАРТАСЫ
№
Оқу жоспары
бойынша оқу пәні
Пәнді оқитын
оқушылар саны
Әдебиеттер
тізім
(авторлары,
атауы, шыққан жылы)
1
Пунктуацияны оқыту
әдістемесі
13
1. Ұйықбаев И. Қ. Қазақ тілі
методикасының мәселелері. Алматы,
1999
2. Жолымбетов К. Қазақ тілін оқыту
методикасы. Алматы, 2001
3. Нұржанова Ж. Қазақ тілін тиімді
оқыту жолдары. (Әдістемелік құрал)
Алматы, 2001
4. Рахметова С. Қазақ тілін оқыту
методикасы. Алматы, 1991
5. Дүйсенбаев М. Қазіргі әдеби тілі
орфоэпиясының кейбір мәселелері. А.
1993
6. Қордабаев Т. Қазақ тілінің
қалыптасуы, даму жолдары. Алматы,
1995
7. Мұсабекова Ф, Тыныс белгілерін
оқытудың
кейбір
мәселелері,
Алматы,2005 (өңделіп 2-ші рет басылуы)
8. СыздықоваР., Неталиева Қ. Қазақ
пунктуациясының ережелері, Алматы
2009 ж.
9.
Хасенов
Ә.
Синтаксис
пен
пунктуацияның
кейбір
мәселелері,
Алматы 2008 ж
10. Мұсабекова Ф, Қазіргі қазақ тіліндегі
жай сөйлем пунктуациясының негіздері,
Алматы, 2001 ж.
11. Ысқақов А. Хасенов Ә. Тыныс
белгілер, Алматы 1951ж және 2004
(өңделіп 2-ші рет басылуы)
12.Серғалиев М. Орфоэпиялық сөздік.
А.2001
13.Неталиева Қ. Орфоэпиялық сөздік. А.
2003
Ф.ғ.к., доцент м.а _____________________ Әбікенова Г.Т.
Кітапханашы ______________________ Дубаева З.Ғ.
Өзгертулер мен толықтырулар беті: ____________________
№
Құжаттың
бөлімі,
пункті
Қосымша мен өзгертудің түрі мен
мазмұны (ауыстыру, жою, қосу)
Өзгертуді,
қосымшаны
енгізу үшін
негіз
Кафедра
отырысының
номері мен күні
Оқытушы: _____ Әбікенова Г.Т.
Достарыңызбен бөлісу: |