Физика-математика факультеті
Галилей түрлендірулерін түсіндіріп беріңіз
жүктеу/скачать 32,44 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Лоренц түрлендіруін жазыңыз және түсіндіріңіз. Ньютонның динамика заңдарын түсіндіріңіз.
- Релятивистік бөлшек массасының жылдамдыққа тәуелділігі, тыныштық массасы, импульсі және қозғалыс теңдеуін түсіндіріңіз.
| Галилей түрлендірулерін түсіндіріп беріңіз.
Эйнштейн постулаттарын түсіндіріңіз. Лоренц түрлендіруін жазыңыз және түсіндіріңіз. Ньютонның динамика заңдарын түсіндіріңіз. Релятивистік бөлшек массасының жылдамдыққа тәуелділігі, тыныштық массасы, импульсі және қозғалыс теңдеуін түсіндіріңіз. Салыстырмалы принцип тұрғысынан физиканың кез келген заңының математикалық формасы барлық инерциалды санақ жүйесінде инвариантты болуы шарт. Бұл К 'жүйесіндегі кез келген физикалық құбылысты К жүйесінде сипаттайтын теңдеуден штрихталмаған шамаларды штрихталған шамалармен қарапайым алмастыру жолымен алуға болады. Келтірілген шартты физикалық заңдардың Лоренц түрлендіруіне қатысты инварианттылық шарты деп атайды. Ньютон классикалық механикасының материалдық нүкте үшін негізгі заңы: немесе
мұндағы нүктенің массасы m барлық инерциалдық есептеу жүйесінде тұрақты, ал Лоренц түрлендіруіне қатысты инвариантсыз (тұрақты емес) болады. Сондықтан бұл заң релятивистік механиканың негізгі заңы бола алмайды. Салыстырмалылықтың арнаулы теориясында дененің массасы m инерциалды есептеу жүйесіне қатысты жылдамдығы тәуелді.
Мұндағы m0 – қарастырып отырған дененің жылдамдығы болған кездегі, яғни дене тыныштықта тұрған кездегі инерциалды санақ жүйесінде өлшенген массасы. Оны тыныштық масса, ал - қозғалыстағы дененің массасы, яғни релятивистік масса деп атайды. Яғни тәуелділігнің сызбасы арқылы талдауға болады. Массалар қатынасының мәні бір-бірінен жылдамдықта ғана бірден айтарлықтай ауытқиды. Егер болса, онда жуықтап 1% артық болады. Жоғарыдағы (1) өрнегі элементар бөлшектер: электрондар, протондар, -бөлшектер арқылы жасалған тәжірибелерде толық орындалатындығын көрсетті. Жоғарыдағы (1) теңдеуін релятивистік механикада импульстің сақталу заңы орындалады деп алып, шығарып алуға болады. Тұйық жүйеде өтетін кез келген процестерде оның импульсі (жүйені түзейтін барлық бөлшектердің релятивистік массаларының жылдамдықтарына көбейтіндісінің геометриялық қосындысы) өзгермейді. Релятивистік динамиканың негізгі теңдеуін немесе (2)
(3) - релятивистік механикадағы дене (материалдық нүкте) импульсі. Егер бір инерциалды санақ жүйеден басқа инерциалды санақ жүйесіне өткен кезде күш құраушыларын координата осьтерінің түлендіруі белгілі заңдылық бойынша жүретін болса, онда (2) теңдеуі Лоренц инварианттылық шартын қанағаттандыратындығын дәлелдеуге болады. Төменгі жылдамдық кезінде ( ) дене массасы , релятивистік механиканың динамика теңдеуі классикалық механиканың Ньютон теңдеуімен дәл келеді. Дененің импульсі
жылдамдықтың сызықтық функциясы болады. Релятивистік бөлшектің толық энергиясы (масса мен энергияның өзарабайланыс заңы) Физикадағы әртүрлі өзара әсерлердің типтерін талдап беріңіз. Физикалық әрекеттесу - байланыс, өзара әрекеттесу және қозғалыс материяның негізгі атрибуттары. Дененің барлық қасиеттері өзара әрекеттесуден шығады және олардың құрылымдық байланыстарының нәтижесі болып саналады. Өзара әрекеттесу деген уақыт пен кеңістік шеңберінде бір объектіге материя және қозғалыс алмасуы арқылы әсер етуі.Әрбір өзара әрекеттесудің негізіне заттардың өздеріне ең басынан қатысы бар қасиеттер жатады. Бөлшектердің өзара әрекеттесуге қабілеттерін тасушы, әрі өзара әрекеттесудің сандық өлшемі заряд болып табылады. Зарядтың ең кіші дискреттік шамасын (квантты) жекелеген заряд ретінде қарастырады. Өзара әрекеттесу күші кез кел-ген жағдайда әрекеттесетін екі бөлшектің көбейтіндісіне тура пропор-ционал, ал өте күрделі түрде бөлшектердің арасындағы қашықтыққа байланысты.Қазіргі көзқарастар бойынша, кез келген өзара байланыс турінің өзіндік физикалық агенті бар, яғни онсыз өзара әрекеттесу болмайды. Заттардың бір-біріне тартылуы немесе тебілуі оларды бөліп туратын орта арқылы беріледі. Ондай орта - вакуум. жүктеу/скачать 32,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|