Сыртқы (шартсыз) қыртыстық тежелудің түрлері. Мысал келтіріңіз. АЗИ
Сыртқы (шартсыз) тежелуі бір шартты рефлекстің басқа шартты немесе шартсыз ынталандырғыштармен тежелуі сыртқы деп аталады, себебі ингибиторлық рефлекске тәуелді емес және шартсыз, өйткені оны жасау қажет емес. Сыртқы тежелудің биологиялық маңызы мынада, организм өзінің қызметін қазіргі кездегі ең маңызды оқиғаларға шоғырландырады, қайталама реакцияларға кешіктіреді.Естігеніміз туралы ойланғымыз келсе, визуалды сигналдардан сыртқы тежелуді жою үшін көзімізді жұмамыз. Индикативті рефлекс ("бұл не?")- шартсыз тежеудің неғұрлым жиі кездесетін факторы және күтпеген және бөгде тітіркендіргіштегі ақпаратты неғұрлым толық қабылдау үшін туындайды. Алайда, сол сигнал қайталанған кезде индикативті рефлекс біртіндеп әлсірейді және толығымен жоғалып кетуі мүмкін, сәйкесінше ол жасаған басқа рефлекстердің сыртқы тежелуі жоғалады. Сондықтан, сыртқы тежегіштер ерекшеленеді, олар қайталану кезінде олардың әсерін әлсіретеді және тұрақты сыртқы тежегіштер бірдей күшпен бірнеше рет әрекет етеді.Сыртқы тежегіш жаңадан пайда болған шартты рефлекстерді ескі, жақсы бекітілген рефлекстерге қарағанда күшейтеді. Нашар үйренген мінез-құлық дағдылары немесе білім өмірдің стереотиптеріне қарағанда күшті сыртқы әсермен оңай жоғалады.
Сыртқы шартсыз тежелудің пайда болуы екі жолмен іске асады:
1.Басқа тітіркендіргіштер әсерінен
2.Өте күшті тітіркендіргіш әсерінен н\е шектен тыс
Бірінші түріне келер болсақ бұл тежелу бөгде тітіркендіргіштер әсер еткенде бірден пайда болады,оларды қалыптастыруды керек қылмайды.Олар кейбір жағдайларда бағдарлау реакцияларында тудырады.Бұл не?-деген рефлекс қалыптасып,осы кезде бұрынғы рефлекстер тоқтайды.
Екінші түріне келер болсақ шектен тыс тежелу ол тітіркендіргіштер ұзақтығымен қоса күшін шектен тыс көбейткенде байқалады.Осы кезде тітіркендіргіштің күші қыртысты жасушалардың жұмыс істеуін жоғары түрде көрінеді.Бұл тежелу қорғаныштық қызметте атқарады.