«Функционалдық сауаттылық – білім беру сапасының көрсеткіші» жаратылыстану-математикалық цикл және бастауыш сынып пәндері

252 
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ МАТЕМАТИКАЛЫҚ БІЛІМ 
САПАСЫН АРТТЫРУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ 
 
Индира Шайхыскаковна Абишева,
Павлодар педагогикалық университеті 
Жас ұрпақтың функционалдық сауаттылығының төмен деңгейі олардың 
қоғамға бейімделуін және әлеуметтенуін қиындатады. Қазіргі қоғамға кәсіби 
қызметте өз әлеуетін барынша арттыра алатын, сол арқылы қоғамға пайда 
әкелетін және елдің дамуына үлес қоса алатын тиімді азаматтар қажет. Бұл 
қоғам деңгейінде мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын 
дамыту мәселесінің өзектілігін түсіндіреді. 
Функционалдық сауаттылықты дамытудың жалпы бағдары Қазақстан 
Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған 
мемлекеттік бағдарламасында анық көрсетілген. Ондағы басты мақсат жалпы 
білім беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және 
рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық 
құбылмалы әлемде әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы 
қажеттіліктерін қанағаттандыру болып табылады [1]. 
ЮНЕСКО-ның анықтамасына сүйене келе сауаттылық деген сөз 
тұлғаның оқу, түсіну және күнделікті өмірге қатысы бар қарапайым қысқа 
мәтіндер құрастыра алуы екен. Кейіннен бұл тәсіл біржақты деп танылды. 
Функционалдық сауаттылық кең мағынада қарастырыла бастады: компьютерлік 
сауаттылық, саяси, экономикалық сауаттылық т.б. 
Функционалдық сауаттылық – бұл оқушылардың мектепте оқу 
барысында қол жеткізе алатын білім деңгейі және тұлғаның өмірдің әртүрлі 
салаларындағы стандартты өмірлік міндеттерді шешу қабілетін білдіретін білім 
деңгейі.
Функционалдық сауаттылық тұжырымдамасына негізделген танымал 
халықаралық бағалау зерттемелерінің бірі «Экономикалық ынтимақтастық 
және даму ұйымының» (ЭЫДҰ) қолдауымен өткізетін «15 жастағы 
оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың» халықаралық бағдарламасы 
(Programmer for international Student Assessment - PISA) болып табылады. PISA 
15 жастағы жасөспірімдердің мектепте алған білімдерін, іскерлігімен 
дағдыларына даму іс-әрекеттердің әртүрлі салаларында, сондай-ақ тұлға аралық 
қарым-қатынас пен әлеуметтік қатынастарда өмірлік міндеттерді шешу үшін 
пайдалана алу қабілеттерін бағалайды. PISA зерттеулері қазіргі уақытта әлемде 
мектептік білім берудің тиімділігін салыстырмалы бағалаудың әмбебап құралы 
ретінде қарастырылады [2]. Ал, функционалдық сауаттылықты PISA қазіргі 
қоғамдағы адамның толыққанды жұмыс істеуі үшін қажетті білім мен дағдылар 
деп түсінеді. PISA өз мониторингінде сауаттылықтың 4 түрін бағалайды: оқу, 
математикалық, жаратылыстану және қаржылық. 

253 
Бүгінгі күн талабына сай жан-жақты дамыған, белсенді, өмірге 
қызығушылығы бар адамды мектеп табалдырығынан дайындап шығарудың ең 
бір тиімді тәсілінің бірі оқытудағы математикалық сауаттылық. 
Математикалық сауаттылық – адамның математикалық ойлау, 
математиканы тұжырымдау, оны қолдану және әртүрлі практикалық 
контексттерде есептерді шешу үшін түсіндіру қабілеті. Математикалық 
сауаттылық оқушыларға математиканың дүниедегі рөлін түсінуге, дәлелді 
түрде баяндауға көмектеседі және алған білімін сыныптан тыс жерде, кез 
келген жағдайда тиімді пайдалана білуін қамтамасыз етеді. 

жүктеу/скачать 3,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: