Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 6,79 Mb. Pdf көрінісі
|
5 synyp
| 4. Құрманғазы сағырбайұлы (1823–1889) –
атақты күйші, сазгер. Құрманғазының өнерге әуестігі жас шағында-ақ байқалады. Ол алты жасынан байдың қозысын бағып жүргенде, өзі жасап алған домбырасымен ауылда естіген ән- күйін тартып үйрене бастайды. Құрманғазы ержеткенде өзінің ұстазы, атақ- ты домбырашы Ұзақпен ел аралап, өнер сайысы- на қатысып, домбыралық өнерін шыңдайды. Асанқайғы Қорқыт ата кім болған: ойшыл, ғалым, саз- гер, жыршы, жырау, ақын, күйші, әнші? Оқулықты және түсіндірме сөздікті пай- даланып, осы сөздердің айырмашылығын анықта. Төмендегі тізімдегі жандар қандай ісімен ел есінде қалған: Құрманғазы, Жирен- ше, Асанқайғы, Сырым Датұлы, әл-Фараби, Айша бибі, Шырақ. Оқулықтан және қосымша әдебиеттерден алған біліміңді пай- далана отырып, осы қайраткерлердің бір- екеуі жайлы әңгімеле. 135 Құрманғазы өмір сүрген уақыт Ресей импе- риясының отаршылдық езгісі күшейіп, шек- тен шыға бастаған кезі еді. Ол тұңғыш шығар- маларының бірі – «Кішкентай» атты күйін Исатай Тайманұлы бастаған көтеріліске арна- ды. Бұл күйден халықтың ерлігі, қайғысы мен күйініш үні естіледі. «Түрмеден қашқан», «Кісен ашқан», «Адай», «Сарыарқа», «Ақсақ киік», «Жігер» сияқты күй- лерінде азат өмірді аңсаған халықтың арма- ны, үміті, халық күресінің құдіреті, ерлігі дәріп теледі. Құрманғазының «Сарыарқа» атты шығармасында халықтың асыл арманы мен жеңілмес бейнесі көрініс тапқан. Құрманғазының жанына шәкірттері, жас күйшілер Дина Нұрпейісова, Меңдіғали Сү- лейменов, Ерғали Есжанов және басқалар жина- лады. Құрманғазыдан күй тартудың қыр-сырын үйренген шәкірттері кейін өздері де атақты күйші атанады. Бүкіл өмірін күйге арнаған Құрманғазының бізге 60-тан аса күйлері жетті. Озық ойлы орыс азаматы Н. Ф. Савичев Құрманғазы туралы: «...Егер ол еуропалық білім алғанда, музыка әлеміндегі ең алып жұлдызға айналар еді» деп жазған. жүктеу/скачать 6,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|