Хабаршы жаратылыстану-география

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж. 
 
111
 
3.  Какая  из  кислот  наиболее  сильная:  серная,  селеновая  или 
теллуровая? Ответ поясните. 
4.  Почему  серу  очищают  от  мышьяка,  который  является 
сопуствующим элементом в месторождениях серы? 
5. Почему раствор сероводорода при стоянии на воздухе мутнеет? 
6.  Газ,  выделившийся  при  действии  серной  кислоты  на  твердый 
гидросульфит  натрия,  обеспечивает  1  л  раствора  перманганата  калия. 
Если  к  полученному  раствору  добавить  избыток  хлорида  бария, 
выпадает  46,6  г  осадка.  Определить  массу  израсходованного 
гидросульфита  натрия  и  молярную  концентрацию  раствора  пермангана 
калия. 
7.  При  обжиге  100  г  пирита  получили  газ,  который  очистили  от 
примесей,  а  затем  использовали  для  полной  нейтрализации  раствора, 
содержащегот  128  г  гидроксида  натрия.  Определить  массовую  долю 
примесей в пирите. 
8. При электролизе раствора сульфата меди на катоде выделилось 48 
г  меди.  Найдите  объем  газа,  выделив-шегося  на  аноде,  и  массу  серной 
кислоты, образовавшейся в растворе. 
 
1. Концепции развития системы образования РК до 2015. - Астана, 2014, 14 с 
2.  Муравлева  О.  И.  Инновационные  технологии  обучения,  реализуемые  в  практике  преподавателей  химии. 
http://festival.1september.ru
 2012, 54 с
 
3. 
Пірәлиев  С.Ж.,  Бутин  Б.М.,  Байназарова  Г.М.,  Жайлау  С.Ж.  /  Жалпы  химия.  Общая  химия.  –Алматы, 
2003. Iтом.483 с. 
 
4. 
Шрайвер  Д,  Эткинс  П.,  /  Неорганическая  химия.  В  2-х  т.  Т.1/Пер.с  англ.  М.Г.Розовой,  С.Я.Истомина, 
М.Е.Тамм. – М.: Мир, 2009.- 679с. 
5. Елисеев С.Ю., Врублевский А.В./ Курс  лекций по  общей химии Мн.: УП «ЦНИПТУ», 2006. 125с. 
6. Kee R.J. Coltrin M.E. Glarborg P/ “Chemically reacting flow ” 2010, 20с 
7. Kirk T. Othmer of chemical technology 4 ed 2010,  45 с 
  
Түйін 
Жалпы химияны оқытудағы инновациялық технологиялар 
Бұл  мақалада  педагогикалық  ЖОО-ның  1  курс  студенттеріне  арналған  бейорганикалық  химияның 
теориялық негіздері курсының негізгі тақырыптарының бірі «VI топтың элементі күкірт» модульдік технология 
негізінде  оқыту  қарастырылған.  Осы  дәріс  тақырыбы  8  оқу  элементіне  бөлініп,  әрбір  оқу  элементі  бойынша  
тақырыпшаларға  мақсат,  міндет  қойылған  және  оқу  элементтері  бойынша  қарастырылған.  Студент,  оның 
мүмкіндіктеріне  сәйкес  түсіну,  есте  сақтау,  дәрежесі,  жеке  жұмыс  істеу  мүмкіндігі  бар.  Студенттер  көп 
ізденімпаз болып, сенімді, қабілеті артады, коммуникативтік, дағдылары мен іс-шаралар, тәжірибе, білім және 
өзін-өзі  тануға  және  химияны  жақсы  меңгеруге  үйренеді.  Мұғалім  басқарып  қана  қоймай,  жұмысқа,  оларды 
ынталандырады,  сондай-ақ  әрбір  студентке  сабақтарын  жақсы  оқуларына  мүмкіндік  туғызады.  Модульдік 
технологияны  қолдану  жеке-мотивациялық,  материалдық  мүмкіндік  арттыруға  жағдай  туғызады.  Сонымен 
қатар, бұл технология түсіну өте қарапайым болып табылады. 
Тірек сөздер: Инновациялық технология, модулдік технология, модульдік дәріс, заманауи технология. 
 
Summary 
Innovative technologies when studying inorganic chemistry 
 
Describes a study of one of the fundamental themes of inorganic chemistry: "sulfur, a chemical element (VI) Group 
1 course for students of the chemistry of specialties teaching universities using a modular technology that the lecture is 
divided into 8 educational elements, with each goal, objectives, consistency of presentation and assessment of learning.     
Modular technology chosen by us, because the student has the opportunity to work individually at their own pace, with 
a degree of understanding, thinking, remembering, which matches its capabilities. Students become more independent, 
confident and communicative in acquiring obŝeučebnyh skills and experience diverse activities, experience, knowledge 
and self-knowledge, interest is growing not only in chemistry but also to the doctrine as a whole. The teacher manages 
and motivates them to work, and also has the ability to communicate in class with each student. Believe that the use of 
modular technology to lecture-seminar classroom chemistry allows to increase its outreach capacity, depth of material 
feed through the growth of individual motivational activities. In addition, this technique is easy to understand and deep 
learning,  gives  the  possibility  of  individual  approach  to  each,  its  effectiveness  has  been  proved  and  the  intermediate 
results of the current control of knowledge. 
Keywords:Innovative teсhnology, modular technology, modular lecture, modern technology. 
 
 

ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г. 
 
112
 
ӘОЖ 37.016.54 
 
КӘСІПТІК КОЛЛЕДЖДЕ ХИМИЯ КУРСЫН ОҚЫТУДА  ПЕДАГОГИКАЛЫҚ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ 
 
Қорғанбаева Ж.Қ.  – Абай атындағы ҚазҰПУ х.ғ.к.,аға оқытушы Korganbaeva.zhan@mail.ru, 
Мустапаева Г.Т. – Алматы телекоммуникация және машина жасау колледжі, магистр, 
оқытушы, 
Таджикулова Р.А. –Алматы телекоммуникация және машина жасау колледжі, оқытушы 
 
Аңдатпа. Қазіргі кездегі инновациялық педагогикалық  технологияны пайдалануда, білім жүйесінің дамуы, 
шығармашылық ізденістің жетілдіру тәсілі тез қарқынды дамуымен ерекшеленеді. Бұл мақала кәсіптік колледжде 
химия  курсында  проблемалық  оқыту  технологиясын  қолдануға  арналған.  Сонымен  қатар,  проблемалық  оқыту 
технологиясының мәні мен маңыздылығы қарастырылып, осы технологияны пайдалана отырып білім алушылардың 
танымдық іс-әрекеттерін дамыту жайлы баяндалған.Қазақстандағы білім беру жүйесі білім беру бағдарламаларының 
мазмұнына  қарай  жалпы  және  кәсіптік  білім  беруді  қамтиды.  Елімізде,  орта  білім  алу  міндетті  және  жалпы  білім 
беру  орта  және  орташа  кәсіптік,  бастапқы  кәсіптік  болып  бөлінеді.  Бастапқы  кәсіптік  білім  2-3  жыл  мөлшерінде 
кәсіптік колледждерде, лицейлерде негізгі жалпы білім беру базасында жалғасады. Қазіргі таңда кәсіптік білім беру 
барысында  оқытушылар,  жүйелі  кәсіптік  білім  берумен  қатар  жалпы  міндетті  білімді  байланыстыра  отырып, 
мамандықтың  қыр-сырын  ашу  арқылы,  білім  алушылырдың  біліктілігін,  машықтылығын,  қызығушылықтарын, 
шығармашылық  шеберліктерін  бір-бірімен  терең  ұштастыра  отырып,  алған  білімдерін  болашақта  меңгерген 
мамандықтарында қолдана білуге тәрбиелейді. Педагогикалық тәжірибе  нәтижелерін сараптай  келе, химия курсын 
оқытуда, сабақтың жүру  барысын және жоспарын білім алушылардың өз бетінше ізденулерне ыңғайлап құрастыру 
арқылы,  олардың  танымдық  белсенділігін  арттыруға  болады  деген  қорытындыға  келдік.    Сабақ  барысында  білім 
алушылар  қаншалықты  оқу-танымдық  іс-әрекеттер  жасаса,  соншалықты  олардың  іс-әрекеттері  рационалды  және 
мақсатты,    оқу  еңбегі  де  қарқынды  болмақ.  Сондықтан  да,  химия  курсын  оқыту  барысында  білім  алушылардың 
танымдық белсенділігін арттыруда проблемалық оқыту технологиясын қолданудың маңызы зор.   
Тірек сөздер: падагогикалық технология, проблемалық оқыту, проблемалық жағдаят, органикалық химия. 
 
Қоғамда  болып  жатқан  әлеуметтік-экономикалық,  саяси  өзгерістер  білім  беру  саласын  жетілдіруді 
талап  етеді,  жаңа  міндеттер  жүктейді.  Мемлекетіміздің  білім  беру  жүйесінде  жүргізіліп  жатқан 
реформалардың мақсаты – нарық экономикасы жағдайында сапалы өзгерістерді қамтамасыз ете отырып 
ғаламдық ауқымға ену, білім беруді реформалау-білім кеңістігінде жинақталған жетістіктерді сақтаудың 
негізінде,  осы  үрдісті тереңдету мен дамыту мақсатында жаңа құқықтық,  қаржы-материалдық, ғылыми-
әдістемелік жағдайларын жасауды және тиісінше мамандармен қамтамасыз етуді талап етеді. 
Бүгінгі  күн  талабы  жалпы  білім  беру  жүйесіне,  оны  оқыту  әдістеріне  үлкен  міндеттер  жүктеп  отыр. 
Кез-келген елде ұрпақ тәрбиесіне үлкен көңіл бөлінеді. Себебі, ұрпақ-еліміздің келешегі. 
Болашақта  білікті  мамандары  өсіп  жетілген  мемлекеттер  ғана  өркениеттің  алдыңғы  қатарынан 
көрінеді.  Өркениетті  мемлекеттер,  ең  алдымен,  ғылым  мен  экономиканың,  мәдениеттің  дамуымен 
ерекшеленеді.  Қоғамның  экономикасын  әлемдік  деңгейге  көтеру  білім  беру  жүйесін  дамытуға  тәуелді. 
Мұны «Қазақстан Республикасындағы – білім және ғылым» атты ақпараттық-статистикалық материалдар 
жинағына енген Елбасының «ХХІ ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық» деген 
ойы  нақтылай  түседі.  Осы  ретте  Қазақстан  Республикасы,  әсіресе,  тәуелсіздік  кезеңінен  соң  әлемдік 
деңгейден  артта  қалмау  үшін  білім  беру  жүйесінде  –  әлемдік  білім  деңгейіне  көтерілу,  оқытудың  жаңа 
әдістерін  қолдану  сияқты  маңызды,  әрі  түбегейлі  жаңаша  міндеттер  қойып  отыр.  Білім  беруді  дамыту 
туралы  мемлекеттік  бағдарламада:  халықтың  барлық  топтарының  сапалы  бiлiмге  қол  жеткiзуiн 
қамтамасыз ету; әлемдiк тәжiрибе және тұрақты  даму қағидаттары негізiнде  бiлiм берудiң мазмұны мен 
құрылымын жаңарту; бiлiм берудi халықаралық стандартты жiктеу ұсынымдарына сәйкес кәсiптiк бiлiм 
беру, бiлiм беру үдерісін оқу-әдiстемелiк және ғылыми негізде жетiлдiру секілді бірқатар нақты міндеттер 
қойылып отыр [1]. 
Техникалық және кәсіптік білім беруде білім алушыларды дамытудың басты принциптеріне мыналар 
жатады:  түсініктілік,  жеке  бас  икемділігін  ескеру,  пән  бағдарламаларының  модульділігі,  білім 
мазмұнының  үздіксіздігі,  кәсіптік  білім  беру  сатыларының  сабақтастығы,  оқыту  технологияларының 
белсенділігі, басқарудың сала аралық сипаты, нәтижеге бейімделуі. 
Техникалық және кәсіптік  білім беруде білім  беру бағдамаларының түсініктілігі мен тартымдылығын 
қамтамасыз  ету  үшін  түрлі  шараларды  орындау  қажет:  техникалық  және  кәсіптік  білім  беру  жүйесіне 
оқытудың  ақпараттық,  проблемалық,  деңгейлеп,  қашықтықтан  басқару,  интерактивтік  техналогияларын 
енгізу, сонымен қатар қазақстандық білім беру веб-порталының мүмкіндіктерін пайдалану және т.б.. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж. 
 
113
 
Қазіргі  таңда  кәсіптік  білім  беру  барысында  жүйелі  кәсіптік  білім  берумен  қатар  жалпы  міндетті 
білімді  байланыстыра  отырып,  мамандықтың  қыр-сырын  ашу  арқылы,  білім  алушылырдың  біліктілігін, 
машықтылығын,  қызығушылықтарын,  шығармашылық  шеберліктерін  бір-бірімен  терең  ұштастыра 
отырып,  сапалы  білімді  меңгерген,  санаты  жоғары  маман  тәрбиелеу  әр  ұстаздың  алдыға  қойған  негізгі 
мақсаты  десек,  қателеспейміз.  Сондықтан  да,  білім  алушылардың  өз  мамандықтарына  деген 
қызығушылығы,  сүйіспеншілігімен  қатар,  білімділігін  арттыру,  олардың  болашақта  сапалы  білімді 
меңгерген  нағыз  өз  мамандықтарының  шебері,  білікті  маман  болуларын  алдымызға  мақсат-міндет  ете 
отырып,  кәсіптік  білім  беретін  колледждерде  химия  курсын  оқытуда  келесі  педагогикалық 
технологияларды қолдандық: проблемалық оқыту және деңгейлеп оқыту.  
Біз  тәжірибе  жүргізген  Алматы  телекоммуникация  және  машина  жасау  колледжінде  білім  алушы 
студенттер 1-2 курста химия пәнін оқиды. Әр түрлі мамандықты тереңдетіп оқитын топтардың ішінен 3 
топқа  деңгейлік  тапсырмалар  беріп  сапасы  жағынан  ең  жоғарғы  және  төменгі  орындағы  топтарды 
тәжірибе жүргізуге таңдап алдық. Бірінші топ бақыланатын үшінші топты тәжірибелік топ ретінде алып 
сауалнамалар  жүргіздік.  Таңдалынып  алынған  топтардағы  дәріс  сабақтар  проблемалық  оқыту  мен 
пәнаралық  байланыс  арқылы  құрастырылды  және  оқытылған  тарауларды  қорытындылау  кезінде, 
алынған білімді бекіту мен бағалауда  деңгейлік  тапсырмалар қолданылды. Жалпы химия курсын  оқыту 
барысында  әр  топ  студенттерінің  таңдаған  мамандықтарын  химиямен  байланыстырып  тереңдетілген 
мастер класс өткізілді. 
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты – әрбір оқушының өзінің даму деңгейіне байланысты оқу 
материалын  меңгеруін    қамтамасыз  ету.  Бірінші  жүргізілген  бақылау  жұмысында  алынған  деңгейлік 
тапсырмалар  білім  алушылардың  8-9  сыныптарда  оқытылған  материалдар  негізінде  химия  пәнінен 
түсініктері  мен  жалпы  білімдерін  тексеру  мақсатында  құрастырылды.  Осы  тапсырмалардың 
қорытындысына қарап отырып таңдалған топтар (1119000 «Токарлық ісі және металл өңдеу (әр салада)», 
1307000  «Электр  байланысы  мен  желімен  хабарлау  желілік  құрылыстарын  пайдалану»)  ары  қарай 
тәжірибеге  қатыстырылды.  Тәжірибе  барысында  әр  тарауды  қорытындылау  барысында  білімді  тексеру 
деңгейлік тапсырмалар арқылы жүзеге асырылды. 
Проблемалық  оқыту  деген  оқушының  барлық  оқу  материалын  өз  бетінше  оқуы  немесе  қойылған 
проблеманы  өзі  шешуі  ғана  емес,  мұнда  мұғалімнің  түсіндіруі,  оқушылардың  репродуктивті  әрекеті, 
тапсырманы құрастыру және жаттығулар орындау да кіреді. 
Оқу  процесі  проблемалық  негізде  ұйымдастырылады.  Бұл  оқытудың  өзіне  тән  негізгі  белгісі  -  оқу 
проблемасын өз бетінше шешу. 
Проблемалық оқытудың мақсаттары: 
• 
логикалық, ғылыми, шығармашылық ойлауды үйрету; 
• 
оқушыларда  тек  білімді  қалыптастырмай,  оқу  материалын  дәлелді  және  сенімді  етіп  жасау, 
ғылыми, диалектикалық- материалистік дүниетаным қалыптастыруға негізделген білім беру; 
• 
білімнің  беріктігін  қалыптастыруға  ықпал  ету,  өйткені  оқушылардың  өз  бетімен  тапқан 
ақпараттары есте жақсы сақталады; 
• 
оқушының  эмоциялық  өрісіне  әсер  ету,  яғни  оларға  өз  күшінің  сенімділігіне,  ойлау  іс-әрекетінің 
күрделілігіне қанағаттандыру сияқты сенімдер қалыптастыру; 
• 
ізденіс және зерттеушілік іс-әрекетінің қарапайым дағдыларын қалыптастыру; 
• 
оқушының білуге ұмтылу ынтасына мән бере отырып оның ілімге деген танымын қалыптастырып, 
қызығушылығын жебеу арқылы белсенділігін дамыту[2, 3]. 
• 
ІІроблемалық  оқыту  жүргізу  үшін  мынадай  үш  шарт  орындалуы  қажет:  проблемалық 
жағдаяттардың болуы; оқушының шешім табуға дайын болуы; проблеманы шешудің мүмкіндігі. 
• 
Проблемалық  оқытудың  негізгі  өзегі-проблемалық  жағдаят  туғызу.  Проблемалық  жағдаят  -  бұл 
педагогикалық  жағдаят,  мұнда  оқытушы  өзі  немесе  білім  алушымен  бірге  тұжырымдаған  проблемаға 
жауап  іздеуге  білім  алушыны  мәжбүр  етеді.  Демек,  проблемалық  оқытудың  негізгі  идеясын  былай 
тұжырымдауға  болады:  білімнің  елеулі  бөлігі  оқушыларға  даяр  күйінде  берілмейді,  оларды  білім 
алушылар  проблемалық  жағдаятты  шешу  барысында  дербес  танымдық  іс-әрекет  процесінде  алады. 
Елестету,  еске  түсіру  әдістерінің  біріне  проблемалық  жағдаят  жатады.  Проблемалық  жағдаят  оқу 
процесінде  оқушылардың  кейбір  қиын  сұрақтарды  шешуі  үшін  қолданылады.  Проблемалық  жағдаят 
оқушыға  ой  салады.  Оны  не  өзі,  не  ұстаз  көмегімен  шешеді.  Проблемалық  жағдаяттың  ең  құндылығы 
білім алушылардың оқу материалдарын тереңірек меңгеруіне, терең ойлануына мүмкіндік береді. Себебі 
ол ғылыммен жалғасып жатыр, яғни оқыту үрдісі барысында білім алушы ғылымға бет бұрады. 

ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г. 
 
114
 
Оқытушы  проблемалық  жағдаятты  шешуде  білім  алушымен  ынтымақтастықта  болуы  керек,  сонда 
білім  алушы  инициативті,  тапсырманың  дұрыс  немесе  дұрыс  емес  жауабын  батыл  айтып,  проблеманы 
шешуде  бірлескен  күш  жұмсайды.Проблема  қою  әркез  проблемалық  жағдаятқа  әкелмейді. 
Л.С.Выготский ойлауды дамытудың екі деңгейін тұжырымдады.Ғалым - психолог оқытуды жақын даму 
аймағына негізделіп оқытылу керек және оқушылардың мүмкіндіктерінен кішкене жоғары болу керек деп 
есептеді. Жаңа материалтәжірибеге сүйенетін жағдайда ғана жаңаға қызығушылық туатынын есте ұстау 
керектігін  атап  өтті.  Проблемалық  ситуацияның  пайда  болуының  басты  шарты  -  бұл  мұғалімнің  және 
оқушының жақын даму аймағында праблеманы көруі. Оның шешімі - оқушы өзіне белгілі білімге, ойлау 
тәсіліне  және  шешу  әдісіне  сүйену  керек.  Демек,  қиындату  проблемалық  ситуацияға  әкелу  үшін, 
оқушылар өз білімінің жеткіліксіздігін сезіну керек. Проблемалық ситуация ойлау процесін туғызу үшін, 
оның  шешу  жолын  іздеу,  осы  кезеңде  мүмкін  және  оқушылар  іс-әрекетке  дайын  болуы  керек.  Ал  кері 
жағдай, өз бетімен ойлаудың дамымауына, өз күшіне сенбеушіліктің тууына себепші болады [3, 4]. 
Білім  беру  барысындағы  іс-әрекет  нәтижелерін  сараптай  келе  химияны  оқыту  барысында  сабақты 
жоспарлауда  білім  алушылардың  белсенділігі  мен  өз  бетінше  ізденулерін  ескеру  керек  деген 
қорытындыға  келдік.  Сабақ  барысындағы  білім  алушылардың  оқу  танымдық  іс-әрекетінің  қаншалықты 
белсенділігі  үрдістің  соншалықты  мақсатты  және  рационалды,  оқу  жұмысының  қарқындылығының 
жоғары болуына кепіл. Сондықтан да химияны оқытуда проблемалы-ізденушілік технологиясын қолдану 
білім алушылардың танымдық белсенділігінің артуына көмектеседі деп есептейміз.  
Проблемалық  оқыту  білім  алушылардың  дамуына  мүмкіндік  беретін  әдіс.  Проблеманы  дұрыс  қою, 
проблемалық  сұрақтар  немесе  мәселелер,  іс-әрекеттер  жасау  арқылы  оқытушы  білім  алушылардың 
танымдық,  ойлау  іс-әрекетінің  белсенділігін  арттыру,  қарама-қайшылықтар  мен  туындаған  мәселелерді 
шешуге  жеткіліксіз  білімді  қажетті  оқу  материалдарынан    іздеуге  арнайы  ұйымдастыырылған  шара, 
жағдай туғызады.  
Проблемалық оқыту білім алушының поссивті (білім алу объектісінен) көзқарасынан белсендіге (білім 
алу субъектісіне) ауысуына жағдай туғызады. 
Проблемалық оқытуды жүргізу бірнеше кезеңдерден тұрады [3]: 
1.  Проблеманы  қабылдауға  дайындық.  Оқытудың  алдыңғы  кезеңдерінде,  басқа  пәндерде,  күнделікті 
өмірде игерілген білімдерін еске түсіру, яғни білімді өзектендіру. 
2.  Проблемалық  жағдаятты  құру.  Бұл  өте  күрделі  және  жауапты  кезең.  Проблемалық  жағдаят  құру 
мүғалімнен  жоғары  шеберлікті  талап  етеді.  Мұнда  оқушы  өз  білімі  мен  іс-әрекеті  негізінде  қойылған 
міндетті шеше алмайды, яғни оны шешу үшін жаңа немесе қосымша білім қажет. Оқушы қосымша білім 
қажеттігін  сезінуі  қажет.  Бірақ  проблеманы  шешуге  оқушының  дәрмені  жететіндей  болуы  керек. 
Оқушының  тапсырманы  орындауға  білімі  жетпесе,  мұғалімнен  қосымша  нұсқау  алады.  Проблемалық 
жағдаяттың анық тұжырымдалуы басты шарт. 
3.  Проблеманы  тұжырымдау.  Туындаған  проблеманың  жағдаяты  негізінде  танымдық  есеп  немесе 
тапсырма  түрінде  тұжырымдау.  Мұғалім  қай  сұраққа  жауап  іздеуді  көрсетеді.  Егер  тұжырымды 
оқушының өзі жасаса ол өте тиімді болады, 
4.  Проблеманы шешу процесі. Бұл бірнеше сатыдан тұрады: 
• 
болжам айту; 
• 
әр болжамды тексеру мақсатында оны шешудің жоспарын жасау; 
• 
болжамды растау немесе жоққа шығару. 
5.  Шешімнің дұрыстығын дәлелдеу. Мүмкін болған жағдайда практика жүзінде дәлелдеген ұтымды. 
Оқу процесін ұйымдастырушы рөлін атқаруда мүғалім жетекші және серік ретінде болуы керек, бірақ 
білім көзі болу кері әсер етеді. Оқушы шеше алатындай түсінікті, нақты тапсырмалар беруі қажет. 
Проблемалық  оқытудың  ең  кең  қолданылатын  әдістері;  материалдың  проблемалық  мазмұндалуы, 
эвристикалық әңгімелесу, өз бетімен іздестіру және оқушылардың зерттеу іс-әрекеті. 
Проблемалық  баяндау.  Бұл  білім  алушыларда  жеткілікті  білім  болмаған  жағдайда,  қандай  да 
құбылыспен  бірінші  кездескен  кезде  болады.  Бұл  кезде  мүғалім  өзі  ізденеді.  Мұғалім  жаңа  білімдііздеу 
және  ашу  жолын  зерттеуді  көрсетеді,  сөйтіп  білім  алушыларды  өз  бетімен  ізденуге  үйретеді. 
Материалдың  проблемалық  мазмұндалуы  мұғалімнен  тек  материалды  толық  білу  емес,  сонымен  қатар 
ғылым қай жолмен дамығанын білуін қажет етеді. 
Органикалық  химия  курсынан  көмірсутектер  тарауын  оқытуда  бірнеше  проблемалық-ізденушілік 
дәрістер мен проблемалық  оқыту технологиясын қолданып дәрістер мен практикалық сабақтар өткіздік. 
Проблемалық  оқыту  деп  айтылуы  оқу  материалын  білім  алушыларды  мәселенің  шешімін  өз  бетінше 
ізденіс арқылы таба білуі үшін ғана айтқан. Біздің жұмысымызда оқытушының түсіндіруі, проблемалық 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж. 
 
115
 
сұрақтарды  қоя  отырып  шешу  жолдарын  қарастыруы,  оны  шешуге  көмектесуі  қажетті  жаттығулар  мен 
тапсырмалар  орындауды  қарастырады.  Проблемалық  оқыту  әдісі  арқылы  тапсырмаларды  шешу  жүйесі 
бұл  дамыта  отырып  оқыту  дегенді  айқындайды.  Яғни,  білім  алушылардың  алдыңғы  сабақтарда  алған 
білімдерін жаңа жағдаяттарда тиімді қолданулары. 
Проблемалық  оқытуда  қолданылатын  үш  тәсіл  өте  тиімді:  материалды    проблемалық  баяндау, 
ізденушілік, танымдық түрдегі әңгімелесу және үшіншісі білім алушылардың өзбетінше ізденімпаздығы, 
зертеушілік  іс-әрекеті  [5].  Проблемалық  оқыту  технологиясының  бір  ерекшелігі  білім  алушың  субъект 
ретіндегі белсенділігінің артуына, мәселені жан-жақты өзбетінше шешуге ұмтылысының пайда болуына, 
нәтижеге  өзбетінше  немесе  оқытушы  көмегімен  жетуге  тырысатындығында,  қызығушылығының 
артатындығында.  Проблемалық  оқытуды  қолданудың  тиімділігін,  нәтижелілігін  келесі  критерилер 
арқылы бағалауға болады: 1) проблемалық жағдаятты шешуге деген ынтаның болуы (мәселені шешудің 
жолдарын  қарастырғым  келеді,  өзім  сұрақтардың  жауабын  қарастырып  көремін);  2)  эмоционалды 
жағымды,  оң  өзгерістердің  болуы  (ізденушілік  іс-әрекет  маған  ұнайды,  өте  қызықты);  3)  субъективті 
жаңалықтарды  оқушының  оң  қабылдауы  (нәтижеге  өзім  қол  жеткіздім,  мәселені  шешуді  үйрендім);  4) 
жаңа алған білімді бағалау, құндылығын  сезіну  (маған бұл керек,  бұл мәселені өзім шешуді үйренгенім 
өте  маңызды,  алған  білімім  болашақта  маған  керек);  5)  проблемалық  жағдаяты  шешудің  ортақ, 
жалпылама  әдісін  білу:  фактілерді  анализдеу,  гипотезаларды  ұсыну,  олардың  дұрыстығын  тексеру 
арқылы  нәтижеге  қол  жеткізу.  Проблемалық  жағдаят  оқу  үрдісі  кезінде  білім  алушышың  іс-әрекетін, 
ізденушілігін, мәселені түсіндіруге, шешуге ынтасын оятады. Сабақ барысында проблемалық-ізденушілік 
сұрақтарды  қою  білім  алушылардың  тереңірек  білім  алуға  деген  ынтасын  оятады,  шығармашылық 
ойлауға шабыттандырады [6, 7]. 
Органикалық  химия  курсында  осындай  жүйені  ұйымдастыру  пәннің  мазмұнының  құрылымына 
сәйкестеу  келеді.  Органикалық  химия  курсын  оқыту  барысында  бірінен  бірі  туындайтын  және  ғылыми 
мәселелермен мазмұндас іргелі проблемалық сұрақтар жүйесін қарастыруға болады: зат молекуласының 
құрылысын  анықтау  (құрылымдық,  электрондық,  кеңістіктік);  қосылыстардың  құрылымына  қатысты 
қасиеттерінің  айырмашылықтарын,  өзгерістерін,  практикада  қолданылуларын  қарастыруда;  әртүрлі 
шикізаттардан  органикалық  заттардың  алыну  әдістерін  қарастыруда.  Органикалық  қосылыстар  класын 
оқыту  барысында  осы  және  басқа  да  ірілі-ұсақты  мәселелерді  проблемалық  жағдаяттар  құрастыра 
отырып  қарастыруға  болады.  Тіпті  алғашқы  кіріспе  сабақтың  өзінен  проблемалық  сұрақ  туындайды:  не 
себепті  органикалық  қосылыстар  өте  көп,  біздің  өміріміздегі  олардың  рөлінің  маңыздылығы  неде. 
Органикалық  қосылыстардың  химиялық  құрылыс  теориясы  тақырыбын  оқытуда  күрделі  проблемалық 
сұрақтар туындайды. Білім алушылардың сұрақтарға жауаптар табу үшін  құрылыс теориясын тереңірек 
қарастыруларына  тура  келеді.  Оқытушы  көптеген  сұрақтарға  дұрыс  жауаптар  табу  үшін  жол  көрсетіп 
қана  қоймай  шешімдерін  табысады.  Іргелі  мәселенің  шешімі  ретінде  органикалық  химияның  басты 
мәселелерінің  бірі  заттардың  қасиеттерінің  құрылысына  тәуелді  екендігіне  көз  жеткізеді.  Органикалық 
қосылыстармен  танысу  қаныққан  көмірсутектерден  басталады.  Метанның  құрылымдық  формуласын, 
содан  кейін  кеңістіктік  және  электрондық  құрылысын  жаза  отырып  оқытушы  химиялық  байланыс, 
валенттілік  ұғымдарынын  басқа  білім  алушыларға  электрондық  бұлттардың  гибридтенуі  туралы  түсінік 
береді.  Сабақ  барысы  өте  қызықты,  күрделі,  шығармашылық-ізденіске  тола  болады.  Сонымен  қатар 
қаныққан  ,  қанықпаған,  ароматты  көмірсутектер,  спирттер,  альдегидтер  және  т.б.  органикалық  химия 
курсы  мазмұны  бойынша  қарастырылатын    тақырыптарды  өту  барысында  да  күнделікті  тұрмыс-
тіршіліктегі  маңызды  мәселелермен  шиеленістіре  отырып  проблемалық  сұрақтар  енгізуге  болады. 
Мысалға, көмірсулар тақырыбын түсіндіруде:  «Не  себепті нанды ұзақ  шайнаса тәтті  дәмге ие болады?» 
немесе глюкоза мен фруктозаның қасиеттерін тәжірибе арқылы көрсеткенде глюкоза мыс гидрокидімен 
Cu(OH)
2  
реакцияласады ал фруктоза неге әрекеттеспейді т.б. қызықты проблемалық сұрақтар туындайды. 
Проблемалық  мәселелерді,  сұрақтарды  шешуде,  түсіндіруде  тәжірибелік  жұмыстардың  да  маңызы  зор. 
Сабақтарды  ұйымдастыруда  семинар-практикум  сабақтары  да  проблемалық  жағдаяттарды  шешудегі 
тиімді әдістердің бірі. 
Қорыта  айтқанда,  органикалық  химия  курсын  оқыту  барысында  іргелі  мәселелердің  төңірегінде 
жекелеген  немесе  топтасқан  мәселелерді  қарастыруда,  білім  алушылардың  ізденімпаздығын,  өзбетінше 
мәселені шешуге деген ұмтылыстарын бақылауға болады. Біздің тәжірибеміз, білім беруде проблемалық 
оқыту  технологиясын  қолдану,  білім  алушылардың  шығармашылық  іс-әрекеттерінің  белсенділігінің, 
зерттеушілік  және  ойлау  қабілеттерінің  артатындығын  көрсетті.  Білім  алушы,  яғни  студент  білімді  ала 
білуі  керек,  оқу  орны  бере  білуі  керек.  Алған  білім,  білік,  дағдыны  білім  алушылар  өмірде  пайдалана 
білсе, оны құзырлы деп айтуға болады. Білім алушыны құзіретті тұлға болып қалыптасуы, оқытушының 

ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г. 
 
116
 
ізденісін,  жан-жақтылығын,  білімі,  білікті,  талабын,  зерттеушілігін,  белсенділігін,  сонымен қатар  оқыту 
мен тәрбиелеу үдерісін сәйкестендіре отырып терең, табандылығын талап етеді. 
 
Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал жасайтын 
тірегі де, түп қазығы да – білім ордалары. жаңа технологиялардың көмегімен білім алушылардың білімін 
жетілдіру мен оқу сапасын арттыруға болады.  
 
1.  Қазақстан Республикасының «Бiлiм туралы» заңы. – Астана, 2007. – 26 б. 
2.  Өнербаева  З.О.,  Минат  А.,  Корганбаева  Ж.К.  Кәсіптік  мектепте  химия  курсында  «Химия  және 
экология»  тақырыбында  проблемалық  әдісті  қолданып  оқыту//  Абай  атындағы  ҚазҰПУ-дың  Хабаршысы, 
«Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, 2012. –№1 (31), –78-81б.б. 
3.  Құрманәлиев М.Қ. Қазіргі педагогикалық технологиялар. – Алматы 2010ж. –210 б. 
4.  Мельникова Е.Л. Проблемное обучение, сб. «Школа – 21», – М.: 1999. –155с. 
5.  Щепотин А.Ф., Федоров В.Д. Современные технологии обучения в профессиональном образовании – М.: 
НПЦ «Профессионал-Ф», 2002. – 54 с.  
6.  Педагогические  технологии  /  под  общей  ред.  В.С.  Кукушкина.–М.;  Ростов  н/Д.:  ИКЦ 
«МарТ»:Издательский центр «МарТ», 2006. –336с. 
7. 
forum@schoolpress.ru
 
 
 
Резюме 
Особенности применения педагогической технологий в обучении химии в профессиональных 
колледжей 
Современный  процесс  развития  системы  образования  отличается  высокими  темпами  творческого  поиска  в 
усовершенствовании методов  обучения в иссползовании инновационной педагогической технологии. В  статье 
рассматриваются  особенности  преподавания  химии  в  профессиональном  колледже  с  применением  новых 
педагогических технологии как проблемное обучение. Так же рассматривается суть и значительность обучения 
проблемной технологий и изложено о повышений познавательной дееспособности учащихся используя данную 
технологию.  Среднее  образование  в  Казахстане  является  обязательным  и  включает  среднее  общее,              
начальное  профессиональное  и  среднее  профессиональное  образование.  Начальное  профессиональное 
образование  в  Казахстане  приобретается  за  2-3  года  в  профессиональных  колледжах  и  профессиональных 
лицеях  на  базе  основного  общего  образования.  В  настоящее  время  перед  профессиональной  школой  ставится 
задача  не  только  дать  учащимся  профессиональную  систему  знаний,  умений  и  навыков,  но  и  в  процессе 
формирования  этой  системы  развить  их  мышление,  умение  творчески  оперировать  приобретенными 
теоретическими  и  профессиональными  знаниями,  научить  способами  самостоятельного  приобретения  новых 
знаний  и  применения  их  в  будущей  профессии.Анализируя  результаты  педагогической  деятельности,  можно 
прийти  к  выводу  о  необходимости  планирования  уроков  так,  чтобы  обеспечить  познавательную  активность  и 
самостоятельность  учащихся  при  изучении  химии.  Чем  больше  учебно-познавательных  действий  и  операций 
выполнено  учащимися  за  урок  и  чем  более  они  рациональны  и  целесообразны,  тем  выше  интенсивность 
учебного труда. Поэтому мы считаем, что использование именно проблемно-поисковой технологии в обучении 
химии поможет достичь роста познавательной активности учащихся.  
Ключевые  слова:  педагогические  технологии,  проблемное  обучение,  проблемная  ситуация,  органическая 
химия. 
Summary 
Professional colleges teaching chemistry technologies BENEFITS 
Modern development of an education system differs high rates of creative search in improvement of methods and 
receptions of training, the contents, in use of  innovative pedagogical technology process.  
The  article  discusses  the  peculiarities  of  teaching  chemistry  in  a  professional  college  using  new  pedagogical  to 
technology as a problem training. Just consider the nature and significance of the problem of learning technologies, and 
set out on promotions cognitive capacity of students using this technology 
Secondary  education  in  Kazakhstan  is  compulsory  and  includes  general  secondary,  primary  and  secondary 
vocational  education.  Initial  vocational  education  in  Kazakhstan  acquired  in  2-3  years  in  professional  colleges  and 
vocational schools on the basis of general education. At present, the professional school seeks to not only give students 
a  professional  body  of  knowledge  and  skills,  but  also  in  the  formation  of  this  system  to  develop  their  thinking,  the 
ability to creatively manipulate the acquired theoretical and professional knowledge, self-taught ways of acquiring new 
knowledge and their application in future profession. Analyzing the results of pedagogical activity, we  can come to a 
conclusion about the need to plan lessons so as to provide a cognitive activity and independence of students in the study 
of chemistry. The more training and educational activities and operations carried out by students for the lesson and the 
more  they  are  rational  and  feasible,  the higher  the intensity  of  academic  work.  Therefore,  we  believe  that  the  use  of 
precisely the problem-search technology in teaching chemistry will help to achieve the growth of cognitive activity of 
students.  
Keywords: educational technology, problem-based learning, problem situation, organic chemistry. 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж. 
 
117
 
УДК: 373.3.018:811.161.1 
 
ИНТЕГРИРОВАННЫЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЕ ПРОГРАММЫ 
 ХИМИКО-ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ СПЕЦИАЛЬНОСТЕЙ КАЗНУ им. аль-ФАРАБИ 
  С УЧАСТИЕМ СУБЪЕКТОВ РЕАЛЬНОГО СЕКТОРА ЭКОНОМИКИ КАЗАХСТАНА   
 
Тасибеков Х.С. – профессор, к.х.н,  Khaidar.Tasibekov@kaznu.kz 
Кудреева Л.К - доцент, к.х.н,  kudreeva@mail.ru 
Оспанова Ж.Б. - доцент, к.х.н,  zhanospan@mail.ru 
Мусабекова А.А. – доцент, к.х.н., Altynay.Musabekova@kaznu.kz
 
Казахский национальный университет им.аль-Фараби 
 
Аннотация.  В  статье,  на  примере  деятельности  кафедры  аналитической,  коллоидной  химии  и  технологии 
редких элементов (КАКХ и ТРЭ) КазНУ им. аль-Фараби в рамках реализации программы целевой подготовки 
магистров  для  приоритетных  отраслей  ГПИИР-2  сделан  обзорный  анализ  состояния  и  перспективы  реализации 
механизмов  эффективной  интеграции  «Науки,  Образования  и  Бизнеса».  Сделан  обзорный  анализ  состояния  и 
перспективы такого взаимодействия с акцентом на имеющее место в настоящее время ряд системных и локальных 
издержек вузовской системы Казахстана, а также на механизмы практического  решения таких проблем на примере 
КазНУ.  
На  примере  реализуемых  в  КазНУ  по  химико-технологическим  специальностям  кредитно-модульных 
образовательных  программ  на  основе    компетентностного  и  личностно-ориентированного  подхода  обсуждается 
опыт  и  перспективы  интегрированного  взаимодействия  партнеров  из  производственных  предприятии  и  научно-
исследовательских  организации  в  плане  выполнения  модулей  по  «преподаванию  фундаментально-теоретических 
основ»,  «реализации  практических  занятии»,  «выполнение  научно-исследовательских  работ»,  а  также  «решение 
вопросов трудоустройство выпускников». При этом осуществляется перенос акцента образовательного процесса «с 
предметно-дисциплинарной  и  содержательной  стороны»  «на  самостоятельное  овладение  профессиональными 
знаниями,  навыками  и  умениями»  основанными  на  новейших  достижениях  науки  и  техники,  которые  четко 
соответствуют  передовым  рубежам  генерирования  и  развития  фундаментальной  и  прикладной  науки  и  техники  в 
специализируемых  ими  направлениях  химии  и  химической  технологии.  В  конечном  итоге,    реализация  таких 
интегрированных  образовательных  программ  позволяют  обучающимся  «набирать  теоретические  знания  и 
компетенции, а также практические навыки и опыт», необходимый для дальнейшей профессиональной деятельности 
выпускников вузов.  
Ключевые  слова:  интеграция,  наука,  образования,  бизнес,  магистр,  направления,  госпрограмма,  потенциал, 
специальность, экономика  
 
В  Стратегии  «Казахстан-2050»  -  новый  политический  курс  состоявшегося  государства  Глава 
государства  Н.А.Назарбаев  отметил:  «Высшее  образование  должно  ориентироваться  в  первую  очередь 
на  максимальное  удовлетворение  текущих  и  перспективных  потребностей  национальной  экономики  в 
специалистах.  Необходимо  …  усилить  востребованные  и  перспективные  направления  научных  и 
образовательных дисциплин».  
В  этой  связи  на  общегосударственном  уровне  при  синхронном  взаимодействий  отраслевых 
министерств Правительства РК (МИHТ РК, МОН РК и др.), а также территориальных госорганов вполне 
успешно  реализована    первая  пятилетка  государственной  программы  форсированного  индустриально-
инновационного развития (ГПФИИР). В рамках реализации второго этапа данной госпрограммы (ГПИИР 
II) целью, которой является дальнейшее развитие индустриально-инновационной экономики Казахстана, 
ведущие  национальные  университеты  вузовской  системы  страны  должны  всецело  интегрировать  свою 
деятельность с субъектами реального сектора экономики страны.  
Реальные  факты  эволюции  научно-технического  потенциала  вузовской  системы  Казахстана 
свидетельствуют,  что  «структура»,  «организация»  и  «эффективность  использования  потенциалов 
университетов»  ещё во многом не соответствуют потребностям  экономики, а также не адаптированы к 
новым методам управления. Сохраняется его невостребованность, а реальные преобразования отстают от 
других  направлений  и  сфер  деятельности  общества.  Реформирование  научно-технического  потенциала 
ВУЗов  РК  его  адаптация  к  условиям  рынка  в  значительной  мере  определяются  развитием  вузовской 
науки.  
На сегодняшний день не секрет, что во многих вузах целевое назначение общего финансового ресурса 
преимущественно направлено не на научно-исследовательскую и инновационную, а на образовательную 
деятельность.  Поэтому  необходимо  создавать  и  способствовать  развитию  предпринимательской 
деятельности  вуза  как  субъекта  хозяйствования  с  предоставлением  некоторым  из  них  особого  статуса 
«исследовательский университет», «автономий» и ряда преференций (налоговые, таможенные и т.п.).  

ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г. 
 
118
 
Президентом  страны  Н.А.Назарбаевым  основным  краеугольным  камнем  модернизации  вузовской 
системы  страны  поставлена  задача  по  созданию  в  Казахстане  «не  менее  двух  исследовательских 
университетов», а также «инновационных университетов новой формации». Университеты должны стать 
реальным хозяйствующим субъектом «умной инновационной экономики страны».  
На деле, любой современный конкурентоспособный университет как активный субъект рынка должен 
обладать 
«образовательным», 
«научным», 
«духовно-воспитательным», 
«инновационным» 
и 
«производственным 
потенциалом», 
который 
направлен 
на 
опережающую 
подготовку 
высококвалифицированных специалистов на основе триединства «Науки-Образования-Бизнеса», а также 
на дальнейшую интеграцию в мировое образовательное пространство. 
Реализация  образовательного  процесса,  осуществляемая  на  факультете  химии  и  химической 
технологии    КазНУ  им.аль-Фараби,  призвана  обеспечить  такую  подготовку  востребованных, 
конкурентоспособных  специалистов,  обладающих  не  только  высокими  теоретическими  знаниями,  но 
также и практическими компетенциями, навыками и умениями.  
На  кафедре  аналитической,  коллоидной  химии  и  технологии  редких  элементов  КазНУ им.аль-
Фараби  подготовка бакалавров,  магистров и PhD докторов по специальности «Химическая технология 
неорганических 
веществ» 
проводится 
по 
трем 
образовательным 
программам 
«Технология 
неорганических  веществ  и  материалов»,  «Технология  переработки  минерального  сырья»,  «Технология 
электрохимических  производств»,  что  отражает  наиболее  динамично  развивающиеся  направления 
современного  химического  производства  Казахстана.  По  этим  специальностям  разработаны  учебно-
методические 
комплексы 
дисциплин, 
обеспечивающие 
подготовку 
специалистов 
указанных  
направлений.  
Для  этого,  прежде  всего    «учебно-образовательный  процесс  на  факультете  химии  и  химической 
технологии    КазНУ  им.аль-Фараби»  тесно  интегриован  с  научно-исследовательской  деятельностью,  а 
также с работами по коммерциализации результатов НИОКР. Этому способствует и внедрение в учебный 
процесс  кредитно-модульных  образовательных  программ  на  основе    компетентностного  и  личностно-
ориентированного  подхода.  При  этом  осуществляется  перенос  акцента  образовательного  процесса  с 
предметно-дисциплинарной 
и 
содержательной 
стороны 
на 
самостоятельное 
овладение 
профессиональными  знаниями,  навыками  и  умениями,  основанными  на  новейших  достижениях  науки, 
что необходимо в дальнейшей профессиональной деятельности выпускников. Кроме того, все дипломные 
работы  выпускников  бакалавриата,  а  также  магистерские  и  PhD  докторские  диссертации 
синхронизированы  с  выполняемыми  в  профильных  НИИ  организованных  на  базе  кафедр  факультета 
химии  и  химической  технологии  (ДГП  на  ПХВ  «Центр  физико-химических  методов  исследования  и 
анализа»,  ДГП  на  ПХВ  «НИИ  Новых  химических  технологии  и  материалов»,  а  также  РГП  «Институт 
проблем горения, который ранее был ДГП на ПХВ при РГП КазНУ им. аль-Фараби») фундаментальными 
и  прикладными  научными  проектами  ученых,  которые  получили  на  жесткой  конкурсной  основе 
финансирование из республиканского бюджета или из бюджета международных организации и фондов. 
Это  позволяет  обучающимся  всех  3-х  ступеней  подготовки  «набирать  теоретические  знания  и 
компетенции,  а  также  практические  навыки  и  опыт»,  которые  соответствуют  передовым  рубежам 
генерирования  и  развития  фундаментальных  и  прикладных  исследований  в  специализируемых  ими 
направлениях химии и химической технологии.     
Продуктивными  видами  самостоятельной  исследовательской  работы  магистрантов  и  докторантов 
являются  стажировки  в  зарубежных  вузах  в  рамках  академической  мобильности  обучающихся.  Такую 
возможность «химики-технологи» получили благодаря вхождению КазНУ им.аль-Фараби в консорциумы 
двух  сетевых  университетов  –  «Университета  Шанхайской  организации  сотрудничества»  и  «Сетевого 
открытого университета СНГ». Такие стажировки обучающихся в ведущих зарубежных научных центрах 
и  университетах  Германии,  Испании,  США  и  России  дают  возможность  углублять  и  расширять  
теоретические  знания  и  компетенции,  а  также  практические  навыки  и  умения  студентов.  Особенно 
важным  результатом  стажировок  является  развитие  стремления  к  самообразованию,  интеллектуальной 
активности,  познавательной  потребности,  коммуникативной  компетенции  и  появление  возможности 
получения    двудипломного  образования.  Кроме  того,  в  результате  непосредственного  участия    в 
выполнении  совместных  проектов  работая  в  составе  творческой  группы  (в  команде),  а  также 
прохождения    научных  и  производственных  стажировок  и  практик  у  магистрантов  и  докторантов 
формируется самостоятельность.   
Как  Вы  все  знаете,  коллеги,  в  настоящее  время  в  рамках  госпрограммы  индустриально-
инновационного  развития  у  нас  в  стране  динамично  развивается  перерабатывающий  сектор  экономики. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж. 
 
119
 
Безусловно, всецело понимая задачу поставленной Главой государства Н.А.Назарбаевым перед вузовской 
системой  нашей  страны  «по  обеспечению  текущих  и  перспективных  потребностей  национальной 
экономики  в  специалистах»,  Министерством  образования  и  науки  РК  10  казахстанских  университетов 
определены как базовые ВУЗы по реализации целевой подготовки магистров для приоритетных отраслей 
ГПИИР-2.  
КазНУ  им.  аль-Фараби  участвует  в  этой  программе  как  базовый  лидер  вузовской  системы  нашей 
страны,  который  вошел  в  Топ-300  университетов  международного  рейтинга  QS.  С  2015/2016  учебного 
года  КазНУ  планирует  реализовать  программу  целевой  подготовки  магистров  для  приоритетных 
отраслей  ГПИИР-2  с  привлечением  иностранных  специалистов  из  ведущих  зарубежных  вузов,  а  также 
специалистов-практиков  из  производственных  предприятии  и  научно-производственных  объединении 
являющихся партнерами КазНУ. 
В  рамках  проводимых  КазНУ  работ  в  данном    направлении  кафедра  аналитической,  коллоидной 
химии  и  технологии  редких  элементов  также  проводит  целенаправленную  работу  «по  усилению 
востребованных и перспективных направлении научных и образовательных дисциплин».  
Кафедра  аналитической,  коллоидной  химии  и  технологии  редких  элементов  в  рамках  синхронного 
взаимодействия  с  другими  кафедрами  факультета  химии  и  химической  технологии,  а  также  факультета 
биологии  и  биотехнологии  нацелена  на  подготовку  магистров  профильного  обучения  по  следующим 
направлениям:  
- «Промышленная химия», 
- «Агрохимия». 
2015/2016  учебном  году  в  рамках  специальностей  «Химия  и  технология  органических  веществ»  и 
«Химия  и  технология  неорганических  веществ»  планируется  осуществить  набор  обучающихся  в 
профильную  магистратуру  1,5  годичным  сроком  обучения  по  вышеназванным  двум  направлениям. 
Специализация внутри этих специальностей будет проходить таким образом: 
 
Специальность 
Направление 
Образовательная программа 
Химическая 
технология 
органических веществ 
Промышленная химия 
Химическая 
технология 
органических 
материалов 
Агрохимия 
Химия и технология защиты растений 
Химическая 
технология 
неорганических веществ 
Промышленная химия 
Химическая  технология  неорганических 
материалов 
Агрохимия 
Химия 
и 
технология 
производства 
минеральных удобрений и мелиорантов 
 
В программу «Промышленной химии» в рамках специальности «Химия и технология неорганических 
веществ» входят такие ориентированные на индустрию дисциплины, как «Химия и технология редких и 
редкоземельных  элементов»,  «Процессы  и  аппараты  цветной  металлургии»,  «Процессы  и  аппараты 
черной  металлургии»,    «Переработка  техногенного  металлургического  сырья»  и  др.    В  план 
специальности «Химия и технология  органических веществ» по данному направлению включены также 
направленные  на  производство  курсы  «Современные  противопожарные  средства  на  основе  пен», 
«Диспергаторы  и  стабилизаторы  промышленных  дисперсий»,  «Модификация  и  утилизация  твердых 
отходов» и т.д. 
По направлению «Агрохимия»  кафедра будет готовить специалистов по траекториям «Физико-химия 
почвы» и «Химия минеральных удобрений», в рамках которых предполагается преподавание следующих  
дисциплин:  «Экоаналитика  почвы»,  «Организация  агрохимической  службы»,  «Актуальные  проблемы 
ремедиации почв», «Физико-химические основы защиты растений» и др.  
В  настоящее  время,  для  обеспечения  эффективности  реализации  данной  программы  по  целевой 
подготовке  магистров  по  приоритетным  отраслям  ГПИИР-2  кафедрой  разрабатываются  и 
согласовываются  совместные  интегрированные  образовательные  программы  с  профильными 
предприятиями и организациями реального сектора экономики нашей страны.  
В рамках реализации таких образовательных программ планируется интегрированное взаимодействие 
партнеров  из  производственных  предприятии  и  научно-исследовательских  организации  в  плане 
выполнения  модуля  по 
«преподаванию  фундаментально-теоретических 
основ», 
«реализации 
практических  занятии»,  «выполнение  научно-исследовательских  работ»,  а  также  «решение  вопросов 
трудоустройство выпускников».  
Для  того,  чтобы  обеспечить  конвертацию  результатов  фундаментальных  и/или  прикладных  научных 
исследовании  в  производственный  сектор  экономики,  а  также  новых  идеи  ученых  и  обучающихся    «в 
инновационные  продукты»,  в  КазНУ  им.  аль-Фараби  успешно  функционирует  развитый 
«Технологический  коридор»,  обеспечивающий  эффективное  функционирование  всей  инновационной 
цепочки «от идеи до внедрения и коммерциализации продукта». Это – Технопарк, Центр сопровождения 
проектов, Офис коммерциализации и Бизнес-инкубатор. 

ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г. 
 
120
 
Таким  образом,  на  основе  релизации  интегрированных  образовательных  программ  химико-
технологических  специальностей  КазНУ  им.  аль-Фараби    с  участием  субъектов  реального  сектора 
экономики  казахстана  субъекты  рынка  получат  компетентных  специалистов  «химиков  технологов», 
«химиков-инженеров» способных:  
- генерировать и развивать фундаментальные и прикладные исследования и получать  
 новые знания;  
- конвертировать результаты НИОКР обладающих потенциалом коммерциализации   
в производство;  
- работать на новых инновационных предприятиях Казахстана запущенных в рамках  
реализации ГПИИР и выпускающих конкурентоспособные продукции высокого  
передела.  
В  итоге,  все  стороны  участники  данного  интегрированного  взаимодействия    тем  самым  вносят 
практический  вклад  в  дело  дальнейшее  развитие  инновационной  экономики  Казахстана,  и  при  этом 
смогут реально реализовать себя и достичь корпоративной цели своих организации.  
Резюмируя, хотим  отметить, что высокий интеллектуальный потенциал и накопленный многолетний 
опыт  научно-образовательных  кадров  КазНУ  им.  аль-Фараби  создает  мощную  предпосылку  для 
успешной реализации программы целевой подготовки магистров для приоритетных отраслей ГПИИР-2.  
 
Түйін 
Қазақстан экономикасын есепке ала отырып әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің химия-технологиялық 
мамандықтарының білім беру бағдарламасын интегрирлеу 
Мақалада ӨИДМБ-2 басым салаларына магистрлерді дайындаудың мақсатты бағдарламасын іске асыру аясында 
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ аналитикалық, коллоидтық химия және сирек элементтер технологиясы кафедрасының 
(АКХ және СЭТК) қызметі мысалында «Ғылым, Білім беру және Бизнес»  интеграциясының тиімді механизмдерін 
жүзеге асырудың жағдайына және болашағына талдау жасалынды. Осындай өзара қатынастардың жағдайына және 
болашағына  ҚазҰУ  мысалында  қазіргі  таңда  Қазақстанның  жоғары  білім  беру  жүйесінің  жүйелік  және  жергілікті 
мәселелеріне, сондай-ақ осы мәселелерді практикалық шешудің механизмдеріне көңіл бөле талдау жасалынды.    
ҚазҰУ-да  химиялық-технологиялық  мамандықтар  бойынша  жүзеге  асырылатын  біліктілік  және  тұлғалық-
бағытталған  әдістер  мысалында  «фундаменталды-теориялық  негіздер  бойынша  білім  беру»,  «пркатикалық  білімді 
жүзеге асыру», «ғылыми-зерттеу жұмыстарды жасау» және «түлектерді жұмысқа  орналастыру мәселелерін шешу» 
модульдерін  іске  асыру  бойынша  өндірістік  өнеркәспітер  мен  ғылыми-зерттеу  ұйымдардан  серіктестер  арасында 
интеграцияланған қарым-қатынас тәжірибесі және болашағы талқыланған. Білім беру үрдісінің екпіні «пәндік және 
мазмұндық жақтан» ғылым мен техниканың заманауи жетістіктеріне негізделген «кәсіптік білімдерге, біліктіліктерге 
және  дағдыларға  өзіндік  ие  болуға»  қойылған.  Бұл  химия  және  химиялық  технологияның  олар  маманданған 
бағыттарында фундаменталды және қолданбалы ғылм мен техниканың дамуының алдынғы қатарлы шекараларына 
сәйкес  келеді.  Осындай  интеграцияланған  білім  беру  бағдарламаларын  жүзеге  асыру  оқушыларға  кейінгі  кәсіби 
қызмет атқару үшін қажетті «теориялық білімдерді және біліктіліктерді, сондай-ақ пркатикалық біліктіліктерді және 
тәжірибені игеруге» мүмкіндік береді.   
Тірек  сөздер:  интеграция,  ғылым,  білім  беру,  бизнес,  магистр,  бағыттар,  мемлекеттік  бағдарлама,  потенциал, 
мамандық, экономика 
Summary 
Intergrated educational programs chemical-technological specialties of al-Farabi Kazakh National University with 

жүктеу/скачать 5,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: