Халықаралық ғылыми-практикалық конференция ЕҢбектері



Pdf көрінісі
бет65/77
Дата22.01.2017
өлшемі4,12 Mb.
#2420
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   77

Хореография негіздері 

Мұсахметова Ж.Ҽ ―Сырдария‖ университеті, Жетісай қ. 

 

Хореографияның  негізгі  элементтері  халықтың  музыкалық-би  шығармашылығымен 



тікелей  байланыста  туған.  Ортағасарлық  Еуропада,  христиан  дінін  қабылдаған  елдерде 

храмдарда  (ғибадатханаларда)  діни  драма  мистериялары  кҿрсете  байсайды.  Сонымен 

қатар  ҽн-би  аралас  комедиялық  ойын-  сауықтар  құдіретті  фастар  кең  етек  жайды.  Діни 

мазмұны  билер  үлкен  тойларда  да  орындалады.  Олар,  кҿбінесе  ас  табақтары  ауысқанда 

қонақтарға  ермек  үшін  кҿрсетілетін,  сондықтан  оларды  тамақаралық  билер  деп  атады. 

Ақырындап  билер  ҿзінің  діни  маңызынан  алшақтай  бастады.  Адамдар  мейрам  күндері 

билерді,  кҿп  ұзамай  тұрмыстық  билер  пайда  болды.  Францияда  тұрмыстық  билерді-

бранли  деп  атайды.  Оны    ҽн  немесе  волыкканың  сүйемелдеуімен  орындады.  Баранлиді 

кезбе  актерлік  халық  арасында  тарата  бастады.  Қалаларда  ашық  аспан  аясында 

жҽрмеңкелер,  мейрамдар  ҿтіп  тұратын.  Онда  би-пантомимикалық  сахналар  жиі 

кҿрсетілетін.  Бай  ақсүйектер  халықтық  ойын-сауық  түрлерін  ҿздеріне  негіздеді.  Ҽдемі 

драмалар мен серілер ҿзінің хоровтар жүргізетін, атақты ақсүйектер бас киіммен билейтін. 

Ҽйелдердің қолында ҽдемі  орамалдар мен веерлер болды.  Балдарда  ҿте ақырын павана, 

аллеманада,    сарайлық  бранль  биленетін.  Кейірірек  ырғақты,  сырғымалы  минуэт  пен 

гавон, жига, бурре сынды тез билейтін билер шықты [5].  

Орта  ғасырларды  аяғында  Францияда  жҽне  Батыс  Еуропаның  басқа  елдерінде, 

кҿбінесе салнататты тойлардан кейін бірінші балеттер қойыла бастады.  

Еуропада (Италия, Франция, Англия, Испания, т.б.) кҽсіби балет Қайта ҿрлеу дҽуірінде 

дүниеге  келді.  Алғаш  Италияда  тұрмыс-салтты  кҿрсететін  би  түрлері  іріктеліп,  жүйеге 

түсіп,  сахналық  заңдылыққа  бағындырыла  бастады.    Той-думанда  орындалатын  халық 

билері  жаңа  мҽнерлі,  ҽсем  ҿрнекті,  бір  идеяны  ұқтыруға,  бір  ойды  айтуға  мезгеген 

балеттерге арқау болды. ХҮІ ғасырда ат үстіндегі балет пайда болады. Францияда Людвик 

ХІІІ жҽне Людвик ХІҮ корольдер тұсында, ҽсіресе ат үстіндегі кадриль-балеттер кең етек 

жаяды. ХІ ғасырда би техникасының дамуы ҽлдеқайда ілгері басады. Сол кездегі атақты 

хореограф  болып  Италияда  Фабрицио  Карозо  мен  Чезаре  Негри,  ал  Францияда 

Бальтазарин  мен  Туано  Арбо  саналды.  1581  жылы  Венецияда  Фабрицио  Карозоның 

―Биші‖ атты кітабы жарық кҿрді. Онда ол Венецияның халық билерін, олардың орындалу 

техникасын,  бидің  негізгі  қимылдарын  суреттеген.  Ал  Францияда  Туано  Арбо  диалог 

түрінде  жазылған  ―Орхесография‖  атты  кітабын  шығарды.  Сол  уақыттағы  балет 

спектакльдері  үлкен  сарайларда,  сҽн-салтанат  ордасында  қойылып,  аңыздар  негізінде 

құрылды.  Балет  ҿнердің  басқа  түрлерімен  тығыз  байланыста  дамыды.  Оған,  кҿбінесе 

музыка  мен  ҽдебиеттегі  ағымдар  ықпал  жасап  отырған.  Балетке  кҽсіби  дайындалған 

орындаушылардың  келуі  бидің  ҽрі  қарай  дамуына  ҽсерін  тигізді.  Бірақ  бұл  үрдіс  ұзаққа 

созылды. Ақырында темп, ырғақ күшейіп, костюм жеңілдене түсті [5]. 

ХҮІІ ғасырда хореографиядағы жаңа жанр–комедия-балетттің драматургы, актері жҽне 

режиссері  Жан  Батист  Мольер  (Покльен)  (1622-1673)  болды.  Ҿзінің  ―Мазасыздар‖, 

―Двариандықтағы  тоғышар‖,  ―Жалған  сырқат‖,  ―Де  Пурсоньяк  мырза‖  спектакльдерінде 

музыка,  би  жҽне  кҿріністі  ұштастырған  Молерьдің  ҿзі  актер  ҽрі  биші  ретінде  сахынада 

ҿнерін  кҿрсеткен.  Ол  комедия-балет  жарнында  терең  мазмұндылықпен  ескі  параттық  –

пасторальдық сахыналық түрлерді жаңғыртты.  

Мольердің  комедия-балеттеріндегі  билерді  балетмейсер  Пьер  Бошан  (1636-1705) 

қойды. Пьер Бошан классикалық  балеттің дамуына ҿте кҿп  еңбек сіңірді. Ол аяқтың бес 

позициясын енгізді. Сахыналық би жүйесін жетілдірді. 21 жыл бойы ол қазіргі Париждегі 

опера  жҽне  балет  театрында,  сол  кездері  Француз  каролдік  музыка  академиясында 

балетмейстер болды.  

ХҮІІ  ғасырдың  екінші  жартысында  ҿмірге  опера-балет  келді.  Бұл  балеттерге  

музыканы  сол  кездегі    атақты  композитор  Жан  Батист  Люлли  (16321687)  жазды. 

Скрипкашы,  композитор  ҽрі  биші  Люлли  сол  кездегі  Франция  операсының  стилін 



 

457 


айқындап,  балеттің  дамуына  да  ҽсерін  тигізді.  Оның  атақты  ―Гавотын‖  кҿптеген 

балериналар ҽлі күнге дейін билейді. 

ХҮІІІ  ғасырда  Англия,  Автрияда  кейінірек  Францияда      балет    ҿнерінің  жеке  бір 

саласы  болып  ҽбден  қалыптасады.  Хореографтар,  ҽр  кім  ҿзіне,  жаңа  балет  спектакльінің 

нақты қалыптасқан түрін би техникасының пантомимо, музыка, сахыналық бехендіру мен 

костюмінің жаңа мүмкіндіктерін іздеді. Англияда Джон Рич жҽне Джон Уивер, Астрияда 

Франс Хилвердинг, Италияда Гасспаро Анджолини, Францияда Жан Жорж Новер секілді 

би ҿнерінде үлкен реформаторлар болған балетмейстерлер шығар бастады [2]. 

Джон  Уивер  (1673-1760)-  ағылшын  балетмейстері  жҽне  театр  теоритигі.  Ағылшын 

сахынасында  бірінші  болып  сҿзссіз  жҽне  ҽнсіз,  дегенмен  нақты  сюжеттегі  ҽркеетке 

негізделген балет қойған. Ағылшын ағартушыларымен бірге ол ҿнердегі ҿмірлік шындық 

үшін күресті. Құдайлармен аңыздық кейіпкерлерге ол адамдардың бейнесі мен мінездерін 

берді.  Ол  балет  ҿнерінің  тарихы  мен  теориясын  ұзақ  уақыт  бойы  зерттеп,  би 

классификациясы, сахыналық қимылдың жүйесі, сюжет  гармониясымен пластика жайлы 

ҿзінің түсінігін үлкен трактатында жазады.  

Жан  Жорж  Новер  (1727-1810)  –француз  балетмейстері,  хареографиялық  ҿнердің 

реформатор- теортигі,  Л.Дюпренің шҽкірті.  Сахыналық  қызметін биші  ретінде жҽрмеңке 

театрынан бастады.  

ХХ  ғасырдың  басында  Батыстағы  хореографиялық  ҿнер  үлкен  дағдарысқа  ұшырады. 

Классикалық балет жанр ретінде ҿмір сүруін мүлдем тоқтатты. Оның орнын  неше түрлі 

ырғақты-пластикалық    милер  басты.  Ҽр  елде  оны  ҽртүрлі  атады-қазіргі  күннің  биі, 

айқындық биі, тҽуелсіз би, кҿркем би, ырғақты би, т.б.  

Ҿнер-ҿмір шындығын кҿркембеп образдар жүйесі арқылы бейнелейтін, қоғамдық сана 

мен адам іс-ҽрекетінің ҿзіне тҽн ерекшеліктерімен дараланатын форма. Адамзатпен бірге 

пайда болған ҿнер салалары ғасырлар бойы дамып, ҿз жанрларын жетілдіре түсті. Ҿнердің 

дамуы тікелей қоғамда пайда болатын құбылыстарға байланысты ҿзгеріп, жетіліп отырды. 

Ол ҽрдайым шығармашылық табыстармен бағаланады. 

Ҿнер  арқылы  берілген  эстетикалық  тҽрбие  адамды  ұдайы  сұлулық  пен  ҽдемілікті 

дұрыс  ұғынуға  жетелеп,  сезім  байлығын  қалыптастырады.  Кҿркем  шығармалардың  ҽр 

түрлі  болуы  ҿмірдегі  сан  алуан  тақырыпты  бейнелеп  кҿрсетумен  айқындалады. 

Сондықтан да академик И.П.Павлов ―Ғылым ҿмірдің қаңқасын ғана жасайды, ал  жан мен 

тҽнін ҿнер бейнелейді‖,-деп атап кҿрсеткен. Ҿнердің бірнеше түрі бар: бейнелеу, музыка, 

театр,  би,  сҽулет,  кино,  кҿркем  ҽдебиет  жҽне  т.б.  Ҿнердің  қай  түрі  болса  да  ҿмір 

шындығын  кҿркем  образдар  жүйесі  арқылы  бейнелеп  жеткізеді.  Ҿнер    адамзаттың 

дамуымен бірге жетіліп, ҿркендеп келеді. 

Қазақстандағы  ҿнер  түрлері  де    ерте  кезде-ақ  пайда  болып,  адамның  жан  азығына, 

рухани байлығына айналған. Адамдар ҿмір сүре бастағаннан-ақ ҿнердің алғашқы нышаны 

қалыптасқан.  Сондықтан  да  қазақ  ҿнерін  ҽлем  ҿнерінің  құрамдас  бҿлігі  ретінде  оқып- 

тануға міндеттіміз. 

Ҿнер  халықтың  ҿмірін  жай  сҽулелендіріп  қана  қоймай,  ойын  жетілдіреді, 

шығармашылығын дамытады. Ҿйткені ҿнер-ҽсемдіктің ең жоғарғы түрі. Ҿнер түрлерінің 

ҿзіне  тҽн  типтендіру  тҽсілі  бар.  Шын  суреткер    сол  тҽсілді  шебер  қолданады.  Ҿмірді, 

шындықты  шынайы  кҿрсетуге  тырысады.  Ҿнердің  барлық  түрлері,  ең  алдымен  қоғам 

ҿмірінің  материалдық  жағдайымен  анықталады.  Оның    мазмұны  қоғамдағы  белгілі  бір 

таптың  түрлі  жағдайына,  ал  жалпы  танымдық  сипаты  ұлттық  мазмұнға  байланысты 

болады.  Халықтың  ҿнері  үнемі  ҿзгеріп,  дамып  отырады.    Соған  байланысты  ҽр  ұлттың 

ҿнерінде ҿзіндік белгілері, қасиеттері болады. Ҽрбір ұрпақ ҿзіне дейінгі жасалған ҿнерді 

одан ҽрі дамытып отыруы заңдылық. Ҿркениетті қоғамда ҽрбір білімді азаматтың қандай 

да бір салаға мамандануы жҽне белгілі бір кҽсіпті меңгеруі қажет. Оған қоса, эстетикалық 

талғамын үнемі дамытып, ҿнердің барлық саласынан да хабардар болуы, бүкіл қоғамның 

салауаттылығына, мҽдени дҽрежесіне игі ҽсер етеді. 


 

458 


1937  жылы  музыка  мектебі  балет    білімінің  ұстазы  А.А.  Александровтың  орнына 

Александр  Владимирович  Селезнев  (1906-1961)  келеді.  Ол  балеттің  жетекші  

орындаушысы  ҽрі  музыкалық  –хореографиялық  мектептің  классикалық  би  бҿлімінің 

мұғалімі  болды.  Болашақта  үміт  күттіретін,  дарынды  балаларды  оқыту  А.Селезневті 

қызықтырғаны соншалық, ол 1939 жылы сахынаны мүлдем тастап ҿмірінің соңына дейін 

бүкіл ҿзінің білімін, тҽжірибесі мен еңбегін, би ҿнеріне деген махабаттын хореографиялық 

училищенің  жұмысына  арнап,  жиырма  жылдан  астам  оның  оқытушысы  ҽрі  кҿркемдік 

жетекшісі болды. Оның бастамасымен 1938 жылдың тамызында Музыка мектебінің  балет 

бҿлімі бҿлек оқу орны–хореографиялық училище болып шаңырақ кҿтереді. Оқу жүйесінің 

негізіне  тоғыз  жалдық  оқуға  негізделген  Ленинград  хореографиялық  учеличесінің 

бағдарламасы алынды. 

1940  жылы  И.Н.  Надировтың  ―Кҿктем‖  балетін  балетмейсер  А.И.  Чекрыгин  (1884-

1943) қойды. А.И. Чекригиннің дарынды шҽкірттерінің бірі Нұрсұлу Тапалова, сондай–ақ 

Абай  атындағы  опера  жҽне  балет  театрының  жетекшісі  ҽрі  бишісі  Юрии  Ковалев 

шығармашылық  ҿнер  жолдарын  ―Кҿктем‖  балетінен  бастады.  Мҽскеу  хореографиялық 

учеличесінің түлектері Махпура Ахмадиева мен Карима Айдарова балет спектакльдерінің 

басты  патрияларын  орындады.  Бірақ  бұл  балет  кейбір  шығармашылық  кемшіліктеріне 

байланысты  сегіз  спектакльден  кейін  репертуардан  толын  алынды.  Спектакльдің  сҽтсіз 

шығуына себеп болған  – А.И. Чекригиннің қазақтың фольклорын,  дҽстүрін білмейді деп 

есептеді [4].  

1960-1970 жылдары қазақ балетінің аға буын артистерімен қатар жас балет мамандары 

да республикалық балет ҿнерін дамытуға белсене ат салысты. Шығармашылық ізденістер 

нҽтижесінде  қазақстандық  балет  ҿнері  табыстарға  жете  бастады.  Қазіргі  заман  талабын 

арқау  еткен    балет  қойылымдары  айқын  ҽрі    терең    мазмұнға  құрылған  спектакльдерді 

репертуарларына  енгізе  бастады.    Осы  жылдары  Батыс,  орыс  жҽне  кеңес  балетінің 

классикалық  мұралары  сахынаға  шықты.    Ҽсіресе  А.Ш.Аданның  ―Жизель‖,  П.И. 

Чайковскийдің ―Аққу кҿлі‖ мен ―Ұйқыдағы ару‖, Ц.Пуньи, Р.М.Минкустың ―Дон Кихот‖, 

Ф.З. Яруллиннің ―Шурале‖, Б.В. Асафевтің ―Бақшасарай фонтаны‖, Р.М. Гилиэрдің ―Мыс 

салтанатты‖  балеттерінде  С.Кҿрешбаева,  Р.Тҽжиева,  С.Л.  Толусанова,  И.И.  Манская, 

А.Жалилов,  А.Асылмұратов,  Б.Ақжанов,  Ф.Қойгилдинова,  Ҽ.Малбеков,  Л.Г.Рудакова 

сияқты  ҽртістер  ҿз  шеберліктерін  кҿрсетті.  Классикалық  репертуар  артистердің  кҽсіби 

деңгейін кҿтерді. Биші ретінде кҿрсетті /4/  

Классикалық  билерге  кҿп  кҿңіл  бҿлген  Г.А.  Березова  ұлттық  репертуарды  құруға  ат 

салысты.  Суретші  Ҽ.Ысмайлов  пен  бірге  Г.А.  Березова  ―Қазақтың  би  сюитасы‖  мен 

―Жалбыр‖  операсына  қазақ  билерін  қойды.  Мұнда  ол  қимылдарды  жаңа  формалармен 

байытып,  фольклордың  би  образдарын  ҽрі  қарай  дамытуға  талпыныс  жасады.  Бірақ 

балетмейстердің бұл ойлары іске аспады. Екі қойылымнан кейін сахынадан ―Қазақтың би 

сюитасы‖ алынып, ал Г.А. Березова Алматыжан кеткеннен кейін ―Жалбыр‖ операсындағы 

билерде ұмытылып сахынаға қайта шықпады.   

Концерттік 

номерлерде 

К.Сен-Санстың 

―Аққуы‖ 

мен 


―Вальсін‖ 

биледі. 


Орындаушылық  ҿнермен  қатар  Г.  С. Уланова  ―Жизель‖  балетін  қайта  сахнаға  шығаруда 

үлкен  кҿмек  кҿрсетті.  Қазақ  кҿрермені  ҽлемдік  классикалық  мұраның  ең  керемет 

үлгілерінің  бірін  кҿруге  мүмкіндік  алды.  Басты  партияны  балеринаның  ҿзі  орындаған 

―Жизель‖  спектаклі  республиканың    театр  ҿнерінде  есте  қаларлық  кҿркем  оқиға  болды. 

Сонымен  бірге  ол  хореографиялық  училищенің  дипломдық  ―Аққу  кҿлі‖  спектаклінің 

дайындығын  жүргізді.  Кҿп  жыл  ҿткен  соң  Г.С.Уланова  былай  деп  жазды:  «Екінші 

дүниежүзілік соғыс жылдарында мен абай атындағы Опера жҽне балет театрында биледім. 

Қазақ  халқының  поэтикалық,  серпінді  билері  осы  күнге  дейін  жадымда, 

республикаңыздың хореографиялық ҿнерінің  дамуын мұқият қадағалап отырамын‖.  

Би -ҿнер атауының ең ежелгісі. Оған негіз алғашқы қауымдық құрылыстың ҿзінде би 

элементтерін  қолдану  арқылы  адамдар  ҿздерінің  тіршілігіне  қажетті  мҽселелерді  шешіп 


 

459 


отырған.  Материалдақ  қажеттіліктен  пайда  болған  осы  қимыл  элементтері  бірте-бірте 

салтанатты жиындарда орындалатын дҽстүрлі рҽсімдерге арналған.  

Жалпы би арқылы жеке бір халықтың ғасырлар бойғы тұрмыс-тіршілігінен,  кҽсібінен, 

салт-дҽстүрінен    мағлұмат  алуға  болады.  Қандайда  болмасын,  халықтың    мҽдениетінің 

ҿсуіне байланысты би де эстетикалық жағынан байып, дамып отырған.  

Алғашқы  би  элементтері  адамдардың  қажеттілігіне  жараса,  біртінтеп  тарихи  даму 

нҽтижесінде  ҿнердің  бір  саласына  айналды.  Ҽр  халықтың  би  мҽдениеті  уақыт  ҿте  келе 

күрделеніп, байытылып отырған. Музыкасыз би ҿмір сүрмейді [4]. 

 

Ҽдебиеттер 



1.

 

Журнал., Советский бале., Москва., 1989. 



2.

 

Базарова Н., Мей В., Азбука классического танца., Ленинград., 1994г. 



3.

 

Мисеев ,Уроки классического танца., Москва., 1984г. 



4.

 

Болатбаев Қ., Қосбармақов Е., Еркебай А., Ҿнер., 10 сынып. Алматы.,   



           Мектеп, 2007.- 256 б. 

            5. Болатбаев Қ., Қосбармақов Е., Еркебай А., Ҿнер., 11 сынып. Алматы.,       

                Мектеп,  2007.-228 б. 

 

УДК 372.878 



Пути повышения позновательной активности учащихся на уроках музыки 

Сейдулла Г.Д., ЮКГУ им. М.Ауезова, г. Шымкент 

 

Вступление  Республики  Казахстан  в  новый  социально  –  экономический  этап  своего 



развития,  связанный  с  глубокими  изменениями  во  всех  сферах  общества,  безусловно, 

сопровождается  сложными  процессами  перемен,  как  в  общественном,  так  и  в 

индустриальном  сознании.  Духовно  –  нравственное  становление  детей,  подготовка  их  к 

самостоятельной жизни есть важнейшая составляющая развития общества и государства. 

Сегодня совершенно ясно, что настоящее, а тем более, будущее нашего государства, мира 

в целом, зависит уже не только от на, взрослых, сколько от поколения, которое еще только 

вступает в жизнь. 

Поэтому  стратегической  целью  системы  образования  и  воспитания  в  условиях 

обновляющего мира остается формирование целостной личности, т.е. личности имеющей 

запас  нравственных,  интеллектуальных,  гражданских  сил,  необходимых  не  только  для 

того,  чтобы  адаптироваться,  «вписаться»  в  сегодняшние  рыночные  отношения,  но  и  для 

того, чтобы быть готовой активно действовать в меняющихся условиях, направляя их на 

пользу.  

Приобщение  учащихся  к  национальной  культуре,  традициям  и  истории  Казахстана, 

укрепление  дружбы,  мира  и  согласия  в  обществе  формируют  у  них  чувство  гордости  за 

свою  страну,  воспитывают  личность  со  стойкими  убеждениями  подлинного  гражданина 

Республики Казахстан. Любовь к Родине, к государству начинается с воспитания любви к 

малой  Родине.  А  любить  свой  край  -  значит, знать  его  историю,  культуру,  современные 

проблемы своего региона. [1] 

В Законе « Об образовании» записано: цели системы воспитания Республики Казахстан – 

формирование личностных качеств учащихся на основе идей казахстанского патриотизма, 

гуманизма, и общественных ценностей. [2] 

Необходимо  отметить  то,  что  главная  функция  воспитания  состоит  в  том,  чтобы 

сформировать  у  подрастающего  поколения  сознание,  устойчивое  поведение  и  чувства, 

соответствие  современному  образу  жизни,  сформировать  активную  жизненную  позицию 

каждого ребенка, привычку руководствоваться в своих поступках, действиях, отношениях 

чувствам общественного долга. 

В  целях  становления  личности  учащихся  учитель  должен  стремиться  максимально 

использовать  содержание  и  воспитательные  возможности  каждого  учебного  предмета. 


 

460 


Каждый  урок  должен  быть  не  только  обучающим,  но  и  воспитывающим,  т.е.  вся 

организация и содержание его должны быть направлены на формирование нравственных 

взглядов, убеждений и привычек школьников. 

Музыкальная деятельность как часть художественно-эстетического воспитания и развития 

школьника не является самоцелью. Это своеобразный пласт воспитания, необходимый для 

интеллектуального  и  личностного  развития.  Эти  идеи  были  заложены  с  давних  времен 

Аристотелем, позднее М.А. Балакиревым, Б. Асафьевым и Д. Кабалевским. 

Учитель музыки основную цель своей деятельности должен видеть не столько в обучении 

детей  к  исполнению  отдельных  песен  и  восприятию  классической  музыки,  сколько  в 

развитии  в  каждом  учащемся  творческих  способностей  и  музыкальной  культуры, 

направленных  на  индивидуальную  самореализацию  школьника,  развитие  его 

художественного вкуса, эстетического кругозора. 

Особенностью    занятий  музыкой  является  положительный  эмоциональный  фон  всей 

деятельности школьников, который обеспечивается тщательным подбором музыкального 

материала,  умелым  планированием  уроков  и  внеклассных  мероприятий,  личностно-

ориентированным подходом учителя к оценке достижений каждого ученика. 

Непременным  условием    занятий  на  уроках  музыки  должен  быть  уникальный  характер 

общения  с  детьми,  где  должны  сочетаться  сердечность,  уважение  и  высокая 

требовательность, возвышающая детей в собственных глазах. 

Не  допускается  отрицательная  оценка  работы  воспитанников  на  занятиях.  Дети  должны 

испытывать постоянную радость от представленной им возможности проявить себе через 

исполнение,  слушание,  пластическое  интонирование,  передать  и  выразить  свои  чувства, 

переживание, свое понимание музыкального образа. 

Занятия  по  музыке  должны  быть  тесно  связаны  с  уроками  изобразительного  искусства, 

литературы,  ритмики  и  хореографии.  Например,    процесс  овладения  основами 

музыкальной культуры, осуществляемый на уроке музыки, продолжается и углубляется на 

занятиях  в  хоровом  классе  и  в  вокальной  студии,  где  происходит  дальнейшее 

практическое освоение понятий, умений и навыков. 

Занятия  выстраиваются  в  расчете  на  активный  диалог  учителя  и  учащихся.  Учитель 

стремится  «достучаться»  до  каждого  ребенка  тщательно  выверенным  словом,  коротким, 

емким,  «образным  указанием»  к  пению,  умелой  постановкой  вопросов  к  анализу 

музыкальных  произведений;  создает  условия  для  самореализации  учащихся,  проявления 

инициативы  и  самостоятельности,  помогает  учащимся  составить  собственное  видение  и 

понимание художественного образа. 

Учитель  формирует  готовность  детей  к  глубоким  размышлениям,  к  свободному 

высказыванию  своих  чувств  и  мыслей,  создает  атмосферу  волнения  и  эстетических 

переживаний. 

Развивая музыкальную культуру и художественное восприятие, учитель решает главную 

задачу:  воспитание  человека,  способного  сопереживать  другому  человеку  и  радоваться 

вместе с ним, восхищаться подвигами и удивляться силе человеческого духа. 

Решение этой задачи осуществляется через такие специфические методы: 

метод художественно-педагогической драматургии; 

метод художественного контекста; 

метод создания композиций; 

метод эмоциональной драматургии

метод размышления о музыке; 

метод художественного моделирования творческого процесса и др. 

Особое внимание учитель музыки должен уделять развитию познавательной деятельности 

учащихся  за  счет  систематического  проведения  бесед  о  музыкальном  искусстве

просмотра  телевизионных  передач,  посещения  концертов,  театров,  целью  которых 

является  повышение  музыкальной,  этической  и  эстетической  культуры  личности 

школьников. 



 

461 


Педагог не должен давать  детям замыкаться в рамках урока.  

Отметим основные задачи воспитания эмоционально – нравственной культуры на уроках 

музыки, которые ставит перед собой педагог: 

1–й класс – развитие эмоциональной сферы как отзывчивости ко всему живому; 

2– й класс - развитие гуманистических отношений к человеку; 

3–й класс - формирование ценностного отношения к культуре; 

4–й класс – развитие эмоционально – волевой саморегуляции и культуры желаний; 

5–й класс- воспитание нравственного самосознания на основе самооценки; 

воспитание ответственности; 

6–й  класс  –  воспитание  нравственного  самосознания  ребенка  в  ситуациях  выбора; 

формирование  нравственной  позиции  по  отношению  к  детям  и  взрослым  другого  пола, 

возраста, национальности; выработка объективной самооценки и самоограничения; 

7-й класс – приобщение к духовным ценностям своего Отечества; воспитание 

толерантности, развитие способности к ответственному поступку; самовоспитание; 

По результатам психолого-педагогического мониторинга отмечено следующее: 

значительно  повысилась  познавательная  и  творческая  активность  учащихся,  дети  стали 

более глубоко чувствовать, воспринимать и понимать не только музыку, но и другие виды 

искусства, эмоционально откликаться на них; 

расширился  эстетический  кругозор  воспитанников,  формируется  их  художественный 

вкус,  который  проявляется  в  оценке  произведений  искусства  и  явлений  жизни,  также  в 

уровне их индивидуальных предпочтений; 

дети  стали  более  глубоко  и  тонко  различать  отдельные  средства  выразительности, 

понимать художественный образ, выраженный разными видами искусства; 

зафиксировано  возрастание  социальной  адаптации  учащихся,  что  выразилось  в 

повышении  учебной  мотивации,  в  расширении  сферы  увлечений  школьников,  в 

интенсификации общения в классе. 

Обработка результатов анкетирования показала общий рост заинтересованности учащихся 

в  учебе,  возрастание  интереса  к  пребыванию  в  школе  как  следствие  появившейся 

возможности  выразить  свой  творческий  потенциал  и  индивидуальное  своеобразие  на 

уроках художественно-эстетического цикла, утвердиться в глазах сверстников

Родители  отмечают,  что  урок  музыки  укрепляют  духовное  здоровье  детей,  в  семье  дети 

обсуждают происходящее на уроках музыки. 

На базе гуманитарно-эстетической школы-гимназии № 65 им.Ы.Алтынсарина организован 

мастер-класс для преподавателей музыки г.Шымкента и области, включающий в себя: 

Видеозапись практических занятий, демонстрирующих подготовку восприятия народного 

музыкального  творчества,  методику  анализа  народной  музыки,  формирование 

музыкальной культуры через певческую деятельность. 

Использование  художественного  слова  в  подготовке  восприятия  музыки  (фрагменты 

уроков). 

Сценарии праздников песни с методическими рекомендациями. 

Конспекты уроков с пояснениями методов и приемов, используемых на данных уроках. 

Таким  образом,  использование  данных  средств  при  подготовке  к  урокам  музыки 

способствует повышению познавательной активности учащихся. 

 

Литература 



1. Г.Е. Ермахан. Нравственное воспитание школьников и народные традиции.   

   Информационно – метод. вестник «Менеджмент в образовании» №4 – 2004г, с. 

144-149. 

 2. Закон Республики Казахстан «Об образовании». Астана, Акорда, 27 июля 2007 г.  

 

ҼОЖ  378.147 



 

462 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   77




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет