Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 2,91 Mb. Pdf көрінісі
|
| мәртебе (статус), сынып (класс), мәтін (текст), әлеует
(потенциал). 141 Сонымен қатар соңғы жылдары бір ғана термин тҥрліше аударылып, ҽр сҿздікте, ҽр тҥрлі деңгейдегі оқулықтар мен ғылыми еңбектерде тҥрліше қолданылып жҥр. Мҽселен, тҿменде берілген терминдер сондай бірізділіктің жоқтығын дҽлелдейді: спонсор – демеуші, мияткер, қолдаушы; ткань – ұлпа, тін; клетка – жасуша, торша т.б. Олардың ішінде терминкомның ресми бекіткеніне қарамастан, бірізді қолданылмай жҥргендері де бар. Осы мҽселелерді арнайы зерттеп, тиісті қорытынды шығарудың терминология ҥшін маңызы зор. Терминтану ғылымы жақсы дамып, терминонологиялық лексикасы дҧрыс жҥйеленген тілдерде ғылым мен техниканың ҽрбір саласының ҿзіне тҽн терминжасам ҥлгілері, сол саланың ерекшелігін кҿрсететін элементтері қалыптасқан [3,17]. Біздің тілімізде де ондай қызметтерді атқара алатын сҿздер тобы мен қосымшалар жетерлік. Терминологиялық лексикада кездесетін ондай олқылықтардың басты себептері: термин жасаушының терминге қойылатын талаптарды білмеуінен, тілдің ішкі мҥмкіншілігін дҧрыс пайдалана алмауынан, ҧғымдар жҥйесінің ҿзіндік ерекшелігін ескермеуден, тҽжірибесіздіктен, яки жауапкершілікті сезінбеуден. А. Байтҧрсынов айтқандай, тілді жҧмсай білу, сҿзден сҿз жасап шығару екінің бірінің қолынан келе бермейді. ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Қалиев Ғ. Тіл білімі терминінің тҥсіндірме сҿздігі - Алматы, «Сҿздік- словарь», 2005. 2. Есенқҧлов А. Қазақ тілінің грамматикалық терминдері жҿнінде – Астана, 2006. 3. Айтбаев Ҿ. Қазақ терминологиясының қалыптасуы мен дамуы» Алматы, 1988. UDC 811.512.122(=111) OLZHABAYEVA A.CH., KAPYSHEVA G.K. S. Amanzholov East-Kazakhstan State University, Ust-Kamenogorsk, Kazakhstan COGNITIVE-LOGICAL NATURE OF THE CONCEPT OF «MOTHERLAND- RODINA-OTAN» IN ENGLISH, RUSSIAN AND KAZAKH LANGUAGES AND SEMANTIC UNIVERSALS They are defined as a common to all the languages the nomination mechanisms, that is, the means of the language fixation and fixation of the concepts. Strictly speaking, the semantic universals must be literal, one-sided and have only a plane of content, meaning without the form, because this is the specific of conceptual and semantic universals. 142 This is not suitable for the lexical semantic universals, because they have a plane of expression, and a plane of content, that is, they are bilaterally. Polysemy is universal lexical semantic category, because it is in all the languages and in all the languages any word tends to contain a lot of meanings. Synonymy is also the lexical semantic universals, as denoted tends to have a lot of names, designations. This is also occur in all the languages. This is the essence of asymmetric dualism of the linguistic sign. Lexical semantic universals have two plans, they are bilateral and there are universal nature intralanguage relations and dependencies between their plane of expression and plane of content, so they are actually linguistic universals and cannot be identified with the conceptual and semantic universals. In line with this, they do not manifest the universality of the laws of human thought, and universal principles of organization, fixing, organizing, storing, encoding of the information in the language [1, 27]. Such encoding and an organization of the information can take place only if the lexical semantic universals fix substantial and regular relations between linguistic form, plane of expression and plane of content of the linguistic sign. By the way, typological linguistics never engaged by a value, but only by the mechanisms of its manifestation. Otherwise, it was a question of a conceptual-semantic universals, which contain the information of the general laws of human thought, and not about the patterns and trends that are common to all the languages, and stem from the nature of human language. The linguistic of universals and typological linguistics considered first form of the language, linguistic signs and the relationship between form and content of the linguistic sign. Moreover, as pointed out by M.M. Gukhman, appeal only to the conceptual-semantic universals, to plane of content of the language characters, to their depth structure and the neglect of the surface structure of the language signs destroys their typological markedness. At the level of deep structure disappears typological specificity, and analysis of linguistic facts is replaced by analysis of extralinguistic reality [2, 95]. Indeed, the content of the linguistic signs - is intellectually-reflective content, and the content of thought is material, extralinguistic world, the reality, surrounding human. The notion of linguistic form is broad, it includes a form of signs and internal secondary nomination (sekundaere Nomination). The first feature of the lexical semantic universals - is fixing up the relations between the plane of expression and the plane of content of linguistic signs. The second characteristic feature - it is a great significance of linguistic signs of secondary nomination as the objects of studying general linguistic regularities. Here could be opened the mechanisms of the linguistic nomination. The marks of the secondary nomination includes all imagery (metaphorically and metonymically) redefining words and phrases, that is, phraseological units (secondary shaped nomination), as well as non-redefining secondary education of all the types: complex, derived words and set phrases of non-phraseological character. 143 Each reinterpreted sign of secondary shaped nomination is itself a dialectical unity of semantically transformed values and internal form. Here, the main task is to attempt the disclosing those laws, which reflect the inherent characteristic of all the languages of the relations between two sides of the linguistic image. It is also necessary to identify what material of the language is used for the semantic transformation, which semes are in basis of semantic transformation, how are formed connotations in the language, how these processes are random and regular (this includes, for example, modeling in phraseology). The basis for this kind of research laid the S. Ullmann by his theory of metaphor [2, 69]. This direction of linguistics universals area bordered by the conceptual and semantic universals. At the core of the language technology of semantic transformations are not only intra-but also logical and psychological laws. In the system of the signs of secondary, image nomination are especially effective phraseological units. Phraseological system is more compact and transparent than the lexical system of the language, and is accordingly a fertile material for a variety of research efforts, as well as for verification the hypotheses on the lexical semantic universals. The third feature of the lexical semantic universals is that study not separate language units (words and set phrases), but the total regular correlation (language patterns). The regular correlation can have, as you know, on the one hand, universal character and, on the other hand, applies only to one specific language or group of languages. Linguistic universals task in this area is to take stock of all the universal regularity and make them an integral part of the general linguistic methodological, that is, research tools. Universal lexical semantic categories can be described as a preparatory basis, the preparatory material for the development of the general theory of lexical semantics. General regularities in the area of lexical semantics should be studied not only in synchrony, but in this aspect of the language as diachrony. For example, a study of the various types of changes in the value will reveal interesting diachronic universals. The regular correlation is none other than the general regularities in the relations between different systems, levels, units, classes of various types of units. For this reason, they are the subject of linguistic universals, by definition. In addition, this corresponds to the set, as expressed above thesis about the importance of the implications for research-universal structural and typological nature, as regular and appropriate relations between the separate linguistic phenomena are expressed and manifested, as a rule, in the form of implications or bilateral implications. General regularities in the theory of universal lexical semantics is need to explore more specifically because the language universals manifest themselves only at a certain level of analysis. The more abstract, more common communities analyzed phenomena, the greater part, the presence of universals, and vice versa: the specificity of each national language appears in the analysis of language-specific facts [3,78]. This suggests that the study of universals in individual language units hardly reasonable. 144 The research of the lexical semantic universals cannot be in nature micro linguistic and macro linguistic. The search of the equivalent phraseological units in different languages with identical shaped base and an inner form that is identical to a phrase properly provide information only about the individual matches in the specific languages. German: ins Gras beissen - English: bit the dust - French: mordne la poussiere. In all the languages there are a similar phraseological image, similar internal form and may be generally hypothesized that a universal inner form of phraseological units, universal phrasebook image of phraseological units in different languages. But in the Russian language there is no phraseological unit with an inner form, with such a phraseological image. This means that it is not phraseological universal on level of phraseological images. One man, a linguist is not able to attract and comparatively study phraseological units of all the languages, which means that it cannot and should not make such hypotheses. Such hypotheses are not based on the common lexical or common linguistic regularities. Moreover, the facts of absolute equivalence (or near- absolute), formal and semantic equivalence of individual phraseological units in different languages-quite a rarity. They are due, as a rule, to the genetic relatedness and areal proximity, direct and indirect loans, tracing, universal laws of thinking, cognitive operations. From this it follows that the inherent to all the languages regular correlations between linguistic meaning and linguistic form or between the plane of expression and plane of content of the linguistic sign are the subject of a universal theory of lexical semantics. Here, the preferred language material research is one bit of linguistic signs - a unit of the secondary nomination. Thus, the lexical semantic universals can be identified as common to all the languages of the inherent mechanisms of the language nomination, securing regular, legitimate relations and the relationships between form and the meaning of nominative units. This and other regulations on the correction, regularities, regular relations, relationships, dependencies, implications, universals fully apply to intralanguage phraseological universals [1, 19]. Phraseological universals can be subdivided into two types: a) lexical phrasal (synonymy and polysemy, which has both lexical and phraseological system) b) proper phraseological universals, inherent immanently only to phraseological system. Given the conceptual universals phraseological universals are divided into three classes: 1. due to extra-linguistic way (conceptual, intellectual, cognitive and reflective) phraseological universals; 2. lexical phraseological universals; 3. phraseological universals The study of each class of universals, phraseological universals require its own methods for studying. The study due to extra-linguistic image of phraseological universals is a part of the broader problem of the relationship between the language and the thinking, the solution of which requires not only the purely linguistic, but also logical, psychological research methods. The effective method will be onomasiological research. Onomasiological approach in researching phraseological semantics covers a broad research area, 145 referred as phraseological onomasiology. It explores the many different issues: the specific language division of the universe by means of phraseological means of the language, an inventory of those areas of the objective world, which nominative mastered by phraseology. Gvozdarev said about ―ideographical description of phraseology‖ [2, 10]. The so-called "content categories", which receive their expression in phraseology are caused by phraseological universals. They include the general thinking, logical categories such as space, time, quality, quantity, process, and less abstract concepts up to the specific human actions, emotions, qualities. It's all the "content category" due to intrinsic mechanisms of linguistic reflection of objective reality [3, 17]. In other words, it is the conceptual oppositions, which need their linguistic means of expression, they are looking for, they want to find, and find them, otherwise they will not objectified. The inventory of content categories definitely has universal character, because the categories are based on the laws of reflection of the world by human. E.M.Soloduho, who deals with this problem in connection with the analysis of borrowed phraseology confrontation, comes to the conclusion that the concepts, which are expressed by phraseology of different languages, in most cases, are universal [3, 51]. The purpose of the research in this area is not only the proof of the universality of the main content categories, which can be expressed by means of phraseological units, but the establishment of certain regular qualitative and quantitative preferences of choosing by phraseology the variety of categories. The literature indicates that phraseological nomination uneven nominative mastering the basic referential sphere of the language. "As a means of nomination of certain objects, phenomena (that is, their correlation with its referent) phraseological units are very unevenly distributed across the diversity of the real world. In contrast to the language, which covers nominative all the areas of the world, phraseological units, make up, on the one hand, the dense collections, grouping of a set of similar in semantics phraseological units, and on the other hand, large referential spheres, for nominative designation of which are not used phraseological units. Between these two extremes is found a whole range of different interest of phraseology in nomination of various referential spheres of the objective world. The role of phraseology there is high, where it is necessary to nominate such phenomena which require the maximum participation of the inner world of the psyche, feelings and emotions of people, their experiences, subjective assessment, figurative and expressive manifestations of his mental state. According to the opinion of A.D. Reichstein, participation of phraseological units in the nomination of the phenomena of the world is determined by one factor, which can be defined as the degree of subjective importance of the objective reality of phenomena [2, 16]. Many scholars emphasize the dominant role of negative evaluation and the speaker's attitude to the subject, the phenomena of the real world as a meaningful category, expressed by phraseological units. 146 REFENCES 1. Makkai A. Idiomaticy as a language universal. Universals of human language.Ed.by J.H.Greenberg.Standford, 1998. 2. Greenberg J.H. Language universals: a research frontier. In: Greenberg J. language, culture and communication. Essays by J.H. Greenberg. Selected and introduced by A.S. Dil. Stanford, 2001. 3. Lakoff G.Linguistik gestalts. In: Papers from the ХIII Regional Meeting of Chicago Linguistic Society.13.Chicago 2007. ҼОЖ 81‘373.2 (574) ОРАЗАЛИН С.К., ЕСІМХАНОВ А.А. С. Аманжолов атындағы ШҚМУ магистранты, Ҿскемен қ., Қазақстан КАФЕДРА ҦСТАЗДАРЫ Б.Н. БИЯРОВ ПЕН А.Ҽ. ҼЛІМХАННЫҢ ОНОМАСТИКА САЛАСЫНДАҒЫ ЕҢБЕКТЕРІНЕ ШОЛУ Тіл – адамзат қажеттілігінен туындаған қарым-қатынас қҧралы ғана емес, халықтың генеологиялық, тарихи дамуының, дҥниетанымы мен мҽдени байлығының кҿрінісі. Жазушы Ғабит Мҥсіреповтың сҿздерімен айтсақ, «қай халықтың болса да қоғамдық ҿсу ҿркендеу жолында кҿтеріле алған биігі мҽңгілік болып ана тілінде сақталып отырады» [1, 2 б.]. Сондықтан бҥгінгі қазақ тілі – бҥгінгі Қазақстан мемлекетінің жай - кҥйінің бейнесі екені анық. Қазақ тілінің мемлекеттік дҽрежеге кҿтеріліп, қоғамдық - ҽлеуметтік қызмет атқару жолында кҿптеген іргелі мҽселелерді шешу қажеттігі туындады. Осындай мҽселелердің бір шеті – ономастика мҽселелеріне келіп тірелгенін білеміз. Қазақ ономастикасы соңғы 30-40 жылдары бойында ғана зерттеле бастаған жас сала. 1950-1960 жылдар топонимдер мен антропонимдер диссертациялық тақырып ретінде зерттеле бастаған кезде ономастиканың басқа бҿлімдері жҿнінде, ҽлі ашылып ештеңе айтылмаған еді. Тҽуелсіз ел болып, қазақ тіл білімі қарыштап дамуымен байланысты ономастиканы зерттеу мҽселесі де жолға қойыла бастады. Осыған байланысты қазақ ономастикасын тіл ғылымының бір саласы ретінде зерттей бастады. Ономастиканы лингвистикалық, этнолингвистикалық, тарихи-этнологиялық, тҧрғыдан талдап зерттеудің маңызы орасан зор екені ғылымда толық дҽлелденді. Ономастика материалдарында тарихи лексиканың, грамматикалық кҿне формалардың, халық тарихының, бір ел мен екінші елдің тарихи қарым-қатысын, мҽдени байланысын кҿрсететін ҽртҥрлі материалдар сақталған. Қазақ ономастикасына арналған ғылыми еңбектер саны жағынан да, сапасы жағынан да ҿсіп одақтық дҽрежедегі зерттеулерге жетіп қалды деп айтуға болады [2]. Тҥркі ономастикасын зерттеуде белгілі тҥркітанушы, лингвист, этнограф, тарихшы, фольклоршы Махмуд Қашғаридың «Диуани лҧғат ит – тҥрік» (тҥрік тілдерінің сҿздігі) еңбегін негізге алуға болады. Жазба ескерткіші тҥркілердің ХІ ғасырдағы топонимдері, антропонимдері, этнонимдері бойынша ерекше маңызды ақпарат береді. Ғалым бҧл кҥндері Шығыс Қазақстан аумағында 147 орналасқан Алтай, Ертіс сынды макротопонимдердің шығу тҿркіні туралы жазған. М. Қашғаридың [1] еңбегінде тҥркі тілдес руларға қарасты аймақтағы кҿптеген географиялық нысандар атаулары, кҿне тҥркілік есімдер, тҥркі руларының атаулары келтірілген. Т. Жанҧзақ пен Қ. Рысбергеннің [3] еңбектеріне сҥйене отырып Г. Б.Мҽдиева [2] қазақ ономастикасының қалыптасуы мен дамуының ҥш кезеңін шартты тҥрде былай сипаттайды. - бірінші кезең – 1949-1970-ші жылдар. Бҧл кезеңде Қазақстандық ономастикалық мектеп қалыптасты; - екінші кезең – 1970-1995 жылдар арасы. Бҧл кезеңде аймақтық топонимиялық зерттеулер дами тҥсті; - ҥшінші кезең – 1995- кҥні бҥгінгі дейінгі аралықты қамтиды. Бҧл кезеңде аймақтық топонимиялық зерттеулер ҿз жалғасын тапты. Қазақ ономастикасының даму тарихындағы ҥшінші кезеңде Шығыс Қазақстанның ономастикасы қарастырыла бастады. Шығыс Қазақстан гидронимдер жҥйесі [2] Алтай - Шығыс Қазақстан ҿңірінің оронимдері мен топонимдерінің этнолингвистикалық сипаты мен ҿңірдің аңыз - ҽпсаналары қазақ-моңғол топонимдерінің байланысы [4] қарастырылған кандидаттық диссертациялар дҥниеге келді. Ф.Р. Ахметжанова мен А.Ҽ. Ҽлімханның авторлығымен жарық кҿрген «Қазақ шығысының жер – су атаулары» атты еңбекте Кҥршім, Зайсан, Марқакҿл, Тарбағатай аудандарындағы топонимдердің қҧрылысы мен мағынасы, тілдік қабаттары туралы жазылып, аталған аудандардың топонимдік жҥйесіне талдау жасалды [5]. Бияров Бердібек Нҧралдаҧлының «Ҿр Алтайдың жер – су аттары» атты монографиясы [6] Шығыс Қазақстанның оронимдерін қарастыруға бағытталған. Монография 3 бҿлімнен тҧрады. 1-бҿлімде «Ҿлке оронимдерінің тарихи - лингвистикалық сипаты», 2-бҿлімде «Ҿлке оронимдерінің лексика - семантикалық жҽне этнолингвистикалық сипаты», 3-бҿлімінде «Ҿлке оронимдерінің қҧрылымдық жҥйесі» толық талданған. Монографияда қосымша ретінде «Оңтҥстік Алтай оронимдерінің алфавиттік сҿздігі» деген айдармен оронимдердің (тау аттары) тізімі берілген. Шығыс Қазақстанның Оңтҥстік ҿңіріндегі тау аттарын ғылыми тҧрғыдан зерттеу барысында автор олардың тілдік, экстралингвистикалық, этномҽдени сырларын ашып талдаған. Ҽлімхан Айгҥл Ҽсетқызы «Шығыс Қазақстанның Оңтҥстік аймағы топонимдерінің тілдік жҽне этномҽдени негіздері» [7] атты зерттеу еңбегінде Шығыс Қазақстанның оңтҥстік аймағындағы жер – су аттары тарихи – лингвистикалық тҧрғыдан қарастырылып, ҧлттық мҽдениетпен сабақтас тілдік бірліктер ретінде дҽлелденеді. Б.Бияров, А.Ҽлімхан, Б.Келгембаева, Г.Қҧсмановалардың авторлығымен жарық кҿрген «Шығыс Қазақстан топонимиясы» [8] атты зерттеу еңбегі аймақ топонимиясы туралы ресми мҽліметтермен қатар, жер – су атауларын зерттеу бағытындағы материалдар топтамасы ретінде жарыққа шықты. 148 Сонымен қатар зерттеу аумағында орналасқан жер – су аттарының шығу тҿркіндері туралы мҽліметтерді қамтыған Г.Мҽдиева, О.Сапашев, А.Ҽлімхан, Б.Бияров, А.Смаиловалардың «Топонимическое пространство Восточного Казахстана» [9] деп аталатын еңбегін атап кҿрсетуге болады. Шығыс қазақстан аймағының ономастика саласының дамуына ҥлкен ҥлес қосқан ғалымдар, С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті қазақ тілі мен ҽдебиеті кафедарасының оқытушылары А.Ҽлімхан мен Б.Бияровтың зерттеулеріне тереңірек тоқала кетсек. Бияров Бердібек Нҧралдаҧлы «Ҿр Алтай» оронимдерін зерттеу еңбегінде қазіргі кезде Оңтҥстік Алтай оронимдерінің қҧрамындағы кірме атаулардың қомақты бір бҿлігін орыс тілінен енген топонимдер қҧрайтындығын айта келе, бҧл атаулардың монғол тілінен енген топонимдерден мынадай бірнеше ерекшеліктерін кҿрсетеді: 1) Орыс қабаты монғол қабатынан соң қалыптаса бастаған. А. Принтцаның анықтауы бойынша XVIII ғасырдың бірінші жартысынан бастап ене бастады. Бҧның ҿзі олардың жергілікті атаулармен қоян-қолтық араласып кетпей, топонимдік жҥйеде бҿлектеніп тҧруына себепші болып отыр. Егер біз Оңтҥстік Алтай топонимиясындағы монғол қабатының негізін, ену кезеңін анықтау процесінде терең тілдік талдау жҥргізіп, диахронды ҽдісті пайдаланып, кҿптеген тарихи еңбектер мен сҿздіктерге сҥйенер болсақ, орыс тілінен енген топонимдерді анықтап, топтастыруда мҧндай терең талдау жасау міндетті емес. Олардың кірмелігі айқын кҿрініп тҧрады. 2) Оңтҥстік Алтай оронимдері қҧрамындағы орыс тілінен енген атаулардың ену кезеңін де белгілеу оңай. Себебі кірме топонимдердің басым кҿпшілігі белгілі бір кезеңдегі тарихи оқиғалардан деректер беріп, негізінен символдық топонимдерден тҧрады. Оның тҥпкі себебі – жалпы славян топонимиясына тҽн жер бедерін дҽл беруден гҿрі, антротопоним, саяси атауларды кҿп қолданатын ерекшелігінде жатса керек. 3) Орыс тілді топонимдердің жалпы жҥйеге ҥйлеспей тҧруының тағы бір себебі – олардың ҥндіевропалық тілдер типіне жатуында. Соған қарамастан қазақ тілі лексикасына ертерек енген славян сҿздері кҥшті фонетикалық ҿзгерістерге тҥсіп, сіңіп кеткені белгілі. Мысалы: бҿкебай, бҿтелке, доға, кҽмпит, кҿшір, қамыт, пҧт, т.б. Зерттеуші мҧндай ҿзгеріс орыс тілді топонимдерге де тҽн екенін жҽне сол себепті Оңтҥстік Алтай оронимдері қҧрамындағы орыс қабатын ҥшке бҿліп қарауға болатындығын айтып, мысалдар келтіреді [6]: а) фонетикалық ҿзгеріске тҥскен орыс тілді оронимдер; ҽ) транскрипциялық ҿзгеріске ҧшырамаған орыс тілді оронимдер; б) екі тілден біріккен оронимдер. Мысалы: Алакҿше жазығы, саз – Ҥлкен Нарын ауд., «Лягушья» атауының ҿзгерген тҥрі. Арбат (Ҥлкен Арбат, Кішкене Арбат), жол бойындағы қақпа тастар. Москвадағы Арбат қақпасына ҧқсатудан туған ороним. Арбат сҿзінің ҿзі араб, рабат сҿзінен пайда болып, Москвадағы саудагерлер тоқтайтын «керуен сарай» мағынасына кҿшкені белгілі [6]. Бекет, қыстау – Катонқарағай ауд. «Пикет – 1. Небольшой сторожевой отряд, пост» [6]. Бҧл бекет Қатонқарағай-Қошағаш арба жолында пайда болып 149 қызмет істегенін Р.Закржевский ҿз жолжазбасында кҿрсеткен. Бҧдан басқа Бекетбазар, е.м. (самар ауд.), Березовый бекет, е.м. (Ҥлкен Нарын ауд.) ойконимдері бар. Елан, шабындық – Қатонқарағай ауд. Мҧнда Бірінші Елан, Екінші Елан деген жерлер бар. «Ялан/еланъ (древнерусс.) ровное безлесное место; луг, окруженный лесом и открытый ветром и солнцу». Э.В. Севортян кҿне тҥрк. Алаң/йалаң орыс тіліне (еланъ) ауысқан дейді [6]. Бітірішке, ҿзенше; шабындық - Катонқарағай ауданы. Ағынды ҿзеншеге берілген Быструшка гидронимінің жіңішке дауыстыларға ауысып ҿзгерген тҥрі. Қатар келген екі қатаң дауыссыздың (ет) алдыңғысы элизияға ҧшыраған. Емпіртбаз, мал бекеті – Катонқарағай ауданы. Орысша нҧсқасы Импортбаза. Кеңес дҽуірінде 20 жыл бойы жазғы уақытта Монголиядан Семейдің ет комбинатына мал айдайтын. Отар-отар қой, ешкі, табын-табын саулық, жылқы, кейде тҥйе Қатонқарағай ауданы арқылы ҿткенде, осындай тынығатын бекеттері болған. «Скотимпорт» деп аталатын осындай бекеттерді жергілікті тҧрғындар «Емпіртбаз» деп атайды. Жақып, шабындық – Катонқарағай ауданы. Якуб деген қарашекпен (орыс шаруасы) тҧрған хутор. Тҥбі араб тілінен шыққан есіммен байланысты антротопоним. Ал Ҽлімхан Айгҥл Ҽсетқызы «Ҽдеби ономастика: ҿзектілігі мен маңызы» атты мақаласында [10] - ҽдеби ономастика соңғы уақытта жан-жақты қарастырыла бастаған маңызды сала ретінде кҿрініс тауып отырғанын, кҿркем шығармалардағы ҽдеби ономастикон - ҿзіндік сипаты бар лексикалық категория ретінде авторлардың стилін, кҿзқарасын, шығармашылық ҧстанымдарын айғақтайтынын, ҽрі туындының мазмҧны мен идеясын ашуға ықпал ететіндігін айтады. Қорытындылай келе, кафедрамыздың тіл білімінің ономастика саласын зерттеуші ғалымдары еліміздегі жер-су, қала, ҿңір, елді мекен аттарының бағзы атаулары мен тарихы, олардың қайсысы қашан, қандай себеппен ҿзгертілгені туралы зерттеу жҧмысын жалғастырып, екі тілде академиялық анықтама шығарса бҥгінгі жҽне болашақ ҧрпақ ҥшін рухани азық болатыны анық. ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1 Ҽлімхан А.Ҽ. Шығыс Қазақстанның ономастикалық кеңістігі. – Ҿскемен: Берел баспасы, 2016. – 138 б. 2 Мҽдиева Г., Иманбердиева С. Ономастика: зерттеу мҽселелері. – Астана: 1С-Сервис ЖШС, 2004. – 2040 б. 3 Жанҧзақ Т., Рысберген Қ. Қазақ ономастикасы: жетістіктері мен болашағы. – Алматы: Азия, 2004. – 128 б. 4 Сағидолдақызы Г. Қазақ-монғол топонимдеріндегі ортақ қҧбылыстар. Филол. ғыл. канд. дисс. – Алматы, 1993. – 143 б. 5 Ахметжанова Ф.Р., Ҽлімхан А.Ҽ. Қазақ шығысының жер – су атаулары. – Ҿскемен: ШҚТУ баспасы, 2000. -104 б. 6 Бияров Б.Н. Ҿр Алтайдың жер – су аттары. – Алматы, 2002. - 180 б. 7 Ҽлімхан А.Ҽ. Шығыс Қазақстанның Оңтҥстік аймағы топонимдерінің тілдік жҽне этномҽдени негіздері. Филология ғылым. канд. ғылыми дҽрежесін алу ҥшін дайын. дис. автореф. – Алматы, 2001. - 26 б. 150 8 Бияров Б.Н., Ҽлімхан А.Ҽ., Келгембаева Б.Б., Қҧсманова Г.И. Шығыс Қазақстан топонимиясы. - Ҿскемен: Рекламный Дайджест, 2007. - 376 б. 9 Мадиева Г., Сапашев О., Бияров Б., Алимхан А., Смаилова А. Топонимическое пространство Восточного Казахстана. - Усть-Каменогорск: Рекламный дайджест, 2008. - 208 с. 10 http://atau.kz/article/4 ҼОЖ 811. 512. 122 ОРАЗАЛИН С.Қ. С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, Ҿскемен қ., Қазақстан С. АМАНЖОЛОВ МҦРАСЫ – БҤГІНГІ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР НЕГІЗІ Қазақ тілінің дамуына ҿлшеусіз ҥлес қосқан ғҧлама ғалым С.Аманжолов- қазақ тіл білімі топырағындағы ҥш ірі тҧлғаның бірі. Алайда, іштей болса да мойындайтын ащы шындық - ҽлі кҥнге дейін кҿпшілігіміз ғалымның диалектіге, тіл тарихына жҽне мектеп оқушыларына арналған еңбектерінен ҽрі асырып, терең теориялық жҽне ҽдістемелік зерттеу мҽселелерін айта алмай келеміз. Бҧл ғалымның қалдырған еңбектері ҽлі кҥнге дейін толық зерттеуге тҥскен жоқ деген ойға жетелейді. Сондай – ақ, ой тоқтатарлық тағы бір мҽселе - С.А.Аманжоловтың тек ғылыми – педагогикалық жҧмыстармен ғана емес, қоғамдық іс – шаралармен, қызметтермен де айналысуы. Халқымыздың басынан ҿткен қиын – қыстау кезеңдегі ел ішін жайлаған сауатсыздық пен ҽділетсіздік мҽселелерін шешуде ғалым еңбегі елеулі. Бҧл арада оның ҿзге ғалым ағартушылармен де терезесі тең деуге болады. Сондықтан С.А.Аманжоловтың халқына қалдырған қҧндылығы зор ғылыми еңбектеріне зерделі зерттеулер жасау – бҥгінгі таңдағы тіл білімінде басты міндеттердің бірі. Осы мақсатта профессор С.А.Аманжоловтың ғылыми мҧрасына терең тоқталып, жоғары оқу орындарынан білім алып жатқан болашақ филолог мамандарға ғалым еңбектерінің бағалылығын таныту ҥшін «С.Аманжоловтың ғылыми мҧрасы жҽне қазақ тіл білімі» атты оқу - ҽдістемелік қҧралын даярлап, жарыққа шығаруды жоспарлап отырмыз.Бҧл кезек кҥттірмес мҽселе екені даусыз.Себебі,ҧстаздарды былай қойғанның ҿзінде университетті бітірген, немесе,оқып жҥрген тҥлектердің ҿздері Аманжоловтың ғылыми мҧрасына ҥңілгені былай тҧрсын,оның ҿмірбаянынбілмей қалып жатады. Сҽрсен Аманжолҧлы 1903 жылы Шығыс Қазақстан облысы Ҧлан ауданыдағы Егінсу деген жерде дҥниеге келеді. Ҿз еңбегімен кҥн кҿріп, кедей шаруа болған ҽкесі Аманжолдан болашақ ғалым он бір жасқа келгенде айырылған. Ҽке ҿлімі бала Сҽрсенге қатты батады, оның балалық шағымен ерте қоштасып, ҿзінше қарекет етуіне себеп болады. Ауыл қарттарынан аңыз-ҽңгімелерді, ертегілерді кҿп тыңдап, зейініне тҧтқан Сҽрсен Аманжолов оқуға қатты қҧмарланады. 1916 жылы Қатонқарағайдағы орыс-қазақ мектебін бітіргенін Сҽрсен аға Ҿскемен қаласындағы қалалық реалдық училищеге тҥседі. Алайда тҧрмыстың ауыр тауқыметін кҿріп, оқуға қаражаты болмағандықтан Сҽрсен ағаның училищемен қош айтысып, жалшы болып жҧмыс істеуіне тура келеді. Бірақ ол 151 кісінің оқуға деген ықыласы, зейіні мҧқалмай, оқу сҽулесіне қолым жетсе деген арманы ҽркез санасынан кетпесе керек. С. Аманжолов – тҧңғыш рет жасалған қазақ тілі бағдарламасының авторы. Бҧл бағдарлама 1938 жылы жарыққа шықты. 1939-1957 жылдары жоғары оқу орындарына арнап қазақ тілі диалектологиясының бағдарламасын жасады. Профессор С.Е. Малов С. Аманжоловтың қазақ тіл біліміне, қазақ тілінің орфографиясына сіңірген еңбегіне зор баға берді. Сурет 1 – М. Ҽуезов пен С. Аманжолов Студенттер арасында Аманжолов кҿрнекті тюрколог, қазақ тіл ғылымының терминологиясына ҥлкен мҽн берді. Ғалым орфографияға, тҥсіндірме сҿздіктер жасау ісіне зор кҿңіл бҿлді. 1940 ж. орфографиялық сҿздігі жарық кҿрді. 1944-45 жж. «Қызыл Армия ҥгітшісінің блокнотында» аудармашы, ҽрі редактор қызметін атқарды. Бір ойды осы жерде айтпас болмайды. «Алғашқы сҿз шыққан кезде,сҿйлем осы кҥндегідей бірнеше сҿзден қҧралмаған.Ҽр сҿз, ҽр дыбыс бір- бір сҿйлемнің қызметін атқара алатын болған. »дейді де, ол кезде сҿздер ҿте аз болған екен деп қорытады.Осы бір ,пікір қазіргі тіл білімінде де маңызды. - профессор С.А.Аманжоловтың ғылыми мҧрасына жалпы шолу жасай келіп, оның зерттелуіне жҽне еңбектерінің тіл ғылымында алатын орнына тоқталу; 152 - ғалымның тіл білімі саласындағы негізгі еңбектерін тҿмендегідей салаларға бҿліп қарастыру:Бҧл енді ертеден бері ғалымдарымыз айтып жҥрген пікір.Алайда, қазір қайталап, ізденушілердің есіне салсақ артық болмайды деп ойлаймын. «Тіл мҽселесі ойлаусыз шешілмейді, қарастырылмайды»деген пікірді де сол кезде Аманжолов айтқан екен.(Қазақ ҽдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы 22-бет). 1. Тіл тарихы мен диалектология.Тҥркология. 2. Қазіргі қазақ тілі 3. Мектептерге арналған қазақ тілі оқулықтары мен бағдарламалары. Осыдан ҽрі - ғалым қаламынан жарық кҿрген еңбектерінің тізімімен таныстыру, - профессордың ҿмірі жҽне ғылыми мҧрасына қажетті қҧжаттар тізімін жасау; - С.Аманжоловтың ғылыми мҧрасымен танысуға пайдаланатын негізгі ҽдебиеттер тізімін қалыптастыру; - С.Аманжоловтың еңбектері жайындағы ғалымдар пікірлерін жинастыру; - ғалымның ҿткен ҿмірінен сыр шертетін фотосуреттер жинақтау; - С.Аманжоловтың ҿмірі мен ғылыми мҧрасы туралы студенттер білімін кҿтеруге арналған тестік бақылау сҧрақтарын қҧрастыру. - профессор С.А.Аманжоловтың ғылыми мҧрасына жалпы шолу жасай келіп, оның зерттелуіне жҽне еңбектерінің тіл ғылымында алатын орнына тоқталу; Алға қойылған мақсат есімі зор қҧрметке ие, биік тҧлға, профессор С.Аманжолҧлының ғылыми мҧрасын кең таныстыру.Осы арада айта кететін бір мҽселе-2003 жылы аманжоловтану бағытында 200 ге жуық қҧжат университет кітапханасына тапсырылғанын айтқымыз келеді.Осы жерде бір айта кететін ой бар. Сҽрсен Аманжолов тек ғылыми жҧмыс емес, шығармашылықпен де айналысқан екен.Мыс: Архив материалдарын қарағанда оның «Кҥрең ат» т б.ҿлеңдері кездесті. Оған қоса ғалым сол кезде қазақ елінің ҽнҧранын жазуға талпынған екен.Соның шимай варианты кездесті. Сҽрсен Аманжолҧлының ғылымға деген талантын Орта Азия мемлекеттік университетінің академиктері мен профессорлары ерте байқаған. Академик В.В.Бардольд, профессор С.Е.Малов сияқты ірі ғалымдардан дҽріс алып, ҿзінің алғашқы еңбектерін де сол кезде бастаған. 1940 жылы Сҽрсен Аманжоловтың жоғары мектептерге арналған «Қазақ тілі ғылыми синтаксисінің қысқаша курсы» оқу қҧралы басылып шықты. X. Басымов, Қ . Жҧбанов, С. Жиенбаев сияқты ғалымдарымен қатар ол қазақ тілі, грамматикасының жеке мҽселелерін зерттеуге атсалысқаны мҽлім. Қазақ диалектологиясы ҥшін маман кадрлар дайындау ісінде де аз жҧмыс істелген жоқ. Сҽрсен Аманжолов қазақ диалектологиясындағы теориялық мҽні бар ҿзекті мҽселелердің мысалы, қазақ тілінің ҿз ішінен диалект, говорларға бҿлінетіндігі, қазақтың ҧлттық ҽдеби тілінің диалектілік негізі, диалектілердің бҧрынғы ру - тайпа тілдеріне қатысы, қазіргі диалектілік ерекшеліктердің сипаты жҽне территориялық жағынан жіктелуі т.б. қай- қайсысын болсын алғаш рет ғылыми зерттеуге, даулы мҽселелерді шешуге батыл қадам жасады. Сҽрсен Аманжоловтың ғылыми мҧрасында қазақ тілінің диалектологиясы туралы еңбектері басты орын алады. Оның 1959 жылы шыққан «Вопросы диалектологии 153 и истории казахского языка» атты кҥрделі еңбегі автордың диалектология мен тіл тарихы саласында кҿп жылдар бойы жҥргізген зерттеу жҧмысының нҽтижесі еді. Бҧл еңбек тек қазақ тіл білімінде ғана емес, жалпы тҥркология бойынша қоғамдық ғылымдағы кҿрнекті табыстардың бірі ретінде танылды. Еңбекте қазақ тілі тарихы мен диалектология мҽселелері бір - бірімен тығыз байланысты берілген. Қазақ тіліндегі диалектілердің пайда болуы, қалыптасуы, қазіргі қалпы, ҿзгерістері қазақ тілінің жалпы даму процесі тҧрғысынан зерттелген. Қазақ тілінің тарихы оның қҧрамына енген диалектілердің де тарихы ретінде баяндалған. Сурет 2 – С.Аманжолов жолдастарымен. 1956 жыл Сҽрсен Аманжолҧлы Аманжолов ҧйысмдастыру-басшылық жҧмыстарын атқара жҥріп, негізінен ғылыми еңбектер, оқулықтар жазу ісімен шҧғылданды. Сондықтан оның ғылыми-педогогтік еңбектері дер кезінде бағаланған. Сол еңбектерді бағалаудың нҽтижестінде 1938 жылы СССР оқу Министрлігінің жанындағы Жоғарғы Аттестациялық комиссия (ВАК) Сҽрсен Аманжолҧлы Аманжоловқа доцент атағымен қоса, ғылыми жҧмысын қорғамай-ақ филология ғылымының кандидаты дҽрежесін берді. С.Аманжолов – қазақ тіл білімі топырағындағы ҥш ірі тҧлғаның бірі. Алайда, іштей болса да мойындайтын ащы шындық - ҽлі кҥнге дейін 154 кҿпшілігіміз ғалымның диалектіге, тіл тарихына жҽне мектеп оқушыларына арналған еңбектерінен ҽрі асырып, терең теориялық жҽне ҽдістемелік зерттеу мҽселелерін айта алмай келеміз. Бҧл ғалымның қалдырған еңбектері ҽлі кҥнге дейін толық зерттеуге тҥскен жоқ деген ойға жетелейді. Сондай – ақ, ой тоқтатарлық тағы бір мҽселе - С.А.Аманжоловтың тек ғылыми – педагогикалық жҧмыстармен ғана емес, қоғамдық іс – шаралармен, қызметтермен де айналысуы. Халқымыздың басынан ҿткен қиын – қыстау кезеңдегі ел ішін жайлаған сауатсыздық пен ҽділетсіздік мҽселелерін шешуде ғалым еңбегі елеулі. Бҧл арада оның ҿзге ғалым ағартушылармен де терезесі тең деуге болады. Сондықтан С.А.Аманжоловтың халқына қалдырған қҧндылығы зор ғылыми еңбектеріне зерделі зерттеулер жасау – бҥгінгі таңдағы тіл білімінде басты міндеттердің бірі. Халқы сҥйген кҿрнекті ғалым, қажымаған ҧстаз-педагог, Қазақ ССР ғылым академиясының қореспондент – мҥшесі, филология ғылымның докторы, професор Сҽрсен Аманжоловтың қалдырған енбектері мен аянбай атқарған қызметі қазақ халқының мҽдени жҽне ғылыми қазынасына қосылған зор ҥлес болып табылады. ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1.С.Аманжолов Вопросы диалектологии иистории казахского языка Алматы «санат»1997 ж. 2.С. Оразалин С. Аманжолов жҽне қазақ тіл білімі электронды қҧрал- материал. 3. Оразалин С. Мол мҧра қалдырған ғалым// Ақ Ертіс - Иртыш.- 2003 . - N6. - Б. 63-66. 4 Б. Қалиев Жалпы тіл білімі. Алматы «қазақ университеті» 2005ж. 5. С. Аманжолов Қазақ ҽдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы. Алматы «санат», 1994 ж. 6. С. Бизақов.Тілдік норма жҽне варианттылық.Алматы «Ғылым»1997 7. А.Ҽбдірахманов,А.Ҽбілқаев, Ғ. Қалиев. Профессор С.А.Аманжоловтың ҿмірі мен ғылыми мҧрасы туралы. Алматы. – 1959 ж. УДК 378:81‘1 САЙФУТДИНОВ Э.Р., УТЕМИСОВА Э.К. ЗКАТУ имени Жангир хана, г. Уральск, Казахстан ПРЕИМУЩЕСТВА И РИСКИ ВНЕДРЕНИЯ ТРЕХЪЯЗЫЧНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН Не каждое государство может заявить, что большинство ее граждан владеет двумя языками. На данном этапе Казахстан является двуязычной страной – преимущественная часть граждан владеет как казахским языком – государственный язык Республики Казахстан, так и русским языком – язык 155 межнационального общения. Мы видим насколько данные знания дают нам преимущество, помогают развиваться и идти вперед уверенными шагами. Современная языковая ситуация в Казахстане позволяет говорить о триединстве языков как о существенном факторе укрепления общественного согласия. Многообразие культур и языков, их равное сосуществование являются безусловным достоянием нашей страны, а проводимая языковая политика как обеспечивает соблюдение языковых прав всех этносов, так и предоставляет свободный выбор языка для общения, получения образования, реализации творческих потребностей. «Триединство языков» — изучение казахского языка как государственного, русского — как языка межнационального общения и английского — как языка успешной интеграции в глобальную экономику. В нашей республике совмещено, казалось бы, несовместимое: приняты меры по укреплению роли казахского языка и равноправное положение языка русского. И разгадка этой загадки проста: меры по усилению роли казахского языка не носят принудительного характера. Теперь Казахстан должен перейти на новый этап развития языковой системы - трехъязычие. На сегодняшний день Казахстан идет стремительными шагами от двуязычия к трехъязычию (казахский, русский, английский). И это также вполне естественно. И русский и английский язык являются не только средствами общения, но оптимальными каналами получения мировых знаний. Но в трехъязычии, как и в двуязычии, главное - давать возможность учиться, ни к чему не принуждая, и это основа решения языковой проблемы в Казахстане. Сам президент нашей страны Нурсултан Абишевич Назарбаев отметил необходимость качественного «рывка» в изучении английского языка, который способен открыть для каждого казахстанца новые безграничные возможности в жизни [4]. Поддержка многоязычного подхода в образовании – важный фактор качественного образования. За годы независимости языковая ситуация в стране претерпела кардинальные изменения. Вырос статус и имидж казахского языка. За период с 1999 по 2015 годы численность обучающихся в университетах с казахским языком обучения увеличилась в 2,1 раза (рисунок 1). Сегодня 1,5 млрд людей в мире говорят на английском языке. Только в 2015 году было издано 82 тысячи книг научной литературы на английском. Практика глобализации обосновывает необходимость изучения английского языка. На территории государства созданы все условия для изучения языков. Созданы и учреждены международные стипендии для обучения граждан в престижных мировых вузах, при городских акиматах имеются центры по изучению языков, услуги которых предоставляются на бесплатной основе. На данном этапе каждый из граждан нашей страны должен осознать всю приоритетность и роль данных программ - для будущего самих себя, и страны в целом. Начиная с себя, каждый из нас сделает огромный шаг по изучению языков для всего общества. Международные исследования подтверждают наличие положительной связи между уровнем владения английским языком и валовым национальным доходом 156 на душу населения (ВНД). Двуязычная языковая политика страны способствует высокому уровню ВНД на душу населения. Например, уровень владения английским языком в Нидерландах равен 68,98. ВНД по паритету покупательной способности в этой стране составляет 47 660$. В Казахстане ВНД по паритету покупательной способности составляет 21 580$ при уровне владения английским языком 42,97. В рейтинге IMD Казахстан в текущем году занимает 32 место среди 61 страны. Вызывает тревогу ситуация по индикатору «Владение английским языком» («EnglishProficiency»). В прошлом году Казахстан занял всего 52 позицию из 61 возможной. Рисунок 1 - Динамика студентов, обучающихся на казахском языке Аналогичные данные предоставляет Индекс владения английским языком крупнейшего рейтинга EducationFirstEPI. Согласно данному рейтингу, Казахстан занимает 54 позицию среди 63 стран. Особенно низок уровень владения английским языком среди старшего поколения. Несмотря на общий низкий уровень владения английским языком, за последние 7 лет показатель был улучшен в 1,4 раза. Большая часть владеющих английским языком приходится на возрастную группу 18-34 года [3]. При внедрении трехъязычного образования помимо положительных моментов, мы также можем столкнуться и с отрицательными моментами данной программы. Хотелось бы выделить, по моему мнению, 3 наиболее опасных риска, которые могут возникнуть при введении данной системы: Динамика студентов, обучающихся на казахском языке 157 1) международные эксперты отмечают, что при неверном проведении политики полиязычия возможна фольклоризация языка – когда родной язык не интегрируется во все сферы жизни, превращается в язык разговорной речи, коротких фраз, пословиц и поговорок. 2) смешение языков. Люди, обладающие двумя или более языками, порой их невольно смешивают. Затем это становится привычным делом. В Китае введен штраф на смешение языков на ТВ и радио. Вряд ли в нашей стране нужны подобные кардинальные меры, но определенное отношение к этому выработать надо. 3) преобладание экономической целесообразности над стремлением сохранения и развития государственного языка. Соседство с сильными по ресурсообеспеченности языками в любом государстве требует поддержки государственного языка. При этом больше всего необходимо обратить внимание на такие сферы, как IT, кино, современная проза и ТВ [1]. На примере своего университета – Западно-Казахстанского аграрно- технического университета имени Жангир хана - могу отметить, что здесь система полиязычного образования внедрена, и на данный момент распространена на каждом факультете. В качестве пилотного проекта трехъязычная система обучения была внедрена на факультете «Экономики и бизнеса». Система показала, что изучение предметов на разных языках, способствует качественному росту знания языков среди студентов, так как студентам было необходимо изучать специальные дисциплины на различных языках. Также данная система обучения оказала положительное воздействие на студентов уже и после окончания университета – в связи с тем, что обучаясь на различных языках, данные специалисты стали более конкурентоспособными на рынке труда. Работодатели и компании заинтересованы в специалистах не только владеющих своими профессиями, но и в тех работниках, которые могут донести свои мысли на трех языках, что повышает конкурентоспособность самих компаний и позволяет им справляться с трудностями изменяющегося рынка. На данный момент система трехъязычного образования внедрена на каждом факультете университета, студенты практически всех специальностей изучают предметы на трех языках. В Плане нации «100 конкретных шагов» 79-ый шаг определен как поэтапный переход на английский язык обучения в старшей школе и вузах. Главная цель – повышение конкурентоспособности кадров и рост экспортного потенциала образовательного сектора. На сегодняшний день, знание нескольких языков является необходимым навыком и требованием современности. Такой феномен объясняется усилением глобализации, развитием международных отношений. В Республике Казахстан при приеме на работу, одним из главных требований, выдвигаемых к кандидатам является знание нескольких языков. Приоритет, конечно же, отдается казахскому языку, как государственному языку, русскому языку, как языку межнационального общения и английскому 158 языку, как международному языку. Хороший специалист, помимо специальных знаний, должен владеть тремя вышеперечисленными языками, поскольку от этого будет зависеть его карьерный рост и положение среди коллег. Это означает, что реализация принципа триединства языков в нашей стране будет подниматься на качественно новый уровень [2]. Прежде всего, надо целенаправленно готовить квалифицированный кадровый резерв, внедрить единую систему полиязычного образования и разработать научно-методические рекомендации по широкому внедрению полиязычного образования в школах и вузах. В ведущих школах и вузах страны накоплен позитивный опыт, все меры должны соответствовать принципам идеологии Государственной программы развития языков в РК на 2011-2020 годы. Повышение востребованности государственного языка, престижа его употребления, сохранение функционирования русского языка в коммуникативно-языковом пространстве, изучение английского и других языков, развитие интеллектуального потенциала страны на основе ее приобщения к ценностям языка и культуры – все эти направления приоритетны. Реализация культурного проекта триединства языков будет ключевым элементом формирования интеллектуального потенциала нации. Для казахстанцев идея триединства языков особенно важна, поскольку сформулирована была Главой государства как ответ на вызов времени, как решение насущной жизненной потребности общества, активно интегрирующегося в глобальный мир. Интеграция Казахстана в мировое сообщество зависит сегодня от осознания и реализации простой истины: мир открыт тому, кто сможет овладеть новыми знаниями через овладение доминирующими языками. Благодаря инициативе Президента наше государство приступило к реализации концепции полиязычия в образовании, потому что именно полиязычие послужит укреплению конкурентоспособности Казахстана и усилению межэтнического согласия. СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 1. Полат Е.С., Бухаркина М.Ю., Моисеева М.В., Петров А.Е. Новые педагогические технологии в системе образования. - М.: Академия, 2014. 2. Назарбаев Н.А. Социальная модернизация Казахстана: Двадцать шагов к Обществу Всеобщего Труда // Казахстан-ская правда. – 2012. – № 218–219. – 10 июля. 3. Зимняя И.А., Сахарова Т.Е. Проектная методика обучения английскому языку. // Иностранные языки в школе. 2011. № 3. С. 9 -15. 4. Послание Президента РК народу Казахстана «Стратегия «Казахстан- 2050» – новый политический курс состоявшегося государства» // [Электронный ресурс] – Режим доступа. – URL: http://inform.kz/rus/article/2518829 159 UDC 81‘25=111 SAIKHANOVA K.M., FEDOSOVA S.A. S. Amanzholov EKSU, Ust-Kamenogorsk, Kazakhstan TRANSFORMATION THEORY OF TRANSLATION At the initial stages in the 60th years of the development the phraseology was limited, mainly, to research of semantic complete, figurative and expressional idiomatic phrases and semantic equivalent to the word. However, the principle of equivalence of phraseological units to the word has existed in the theory of phraseology not for long, has been subjected to the critical analysis declared as insolvent. It has caused expansion of borders of phraseology, but as its object mainly, after all still figuratively expressional idiomatic expressions were considered. The central problems of phraseology of this period are semantic integrity, an idiomaticness, untranslatability, reproducibility of phraseological units, etc. Along with these in the center of attention of phraseology of this time there are such problems as a derivational basis, derivational mechanisms and ways, semantic processes in formation of phraseological units on the basis of free and variable phrases. In process of the development borders of phraseology continue to extend in the sense that as its object considered also not figurative steady terminological phrases, and also steady educations with structure and communicative importance of sentences. So, for example, V. V. Vinogradov under concept of phraseological unities brings not only semantic indecomposable, motivated connections of words with structure of phrases, but also sentences, carrying to them many phrase stamps, a cliche of different literary styles, literary quotes, popular expressions, national sayings, proverbs and sayings. A.I. Smrinitsky considers proverbs, sayings, aphorisms and other types of communicative and significant connections of words as language units as they are used in finished form as means of expressional expression of thought. With emergence of the point of view of M. M. Kopylenko and Z. D. Popova regarding research of its phraseology were moved apart and as a result in linguistics there were in general four points of view on phraseology and object of its studying. The first usually calls itsnarrow understanding according to which as language material of research appear by phraseology, mainly, phraseological unions and unities. The broad understanding of phraseology appears in a sense as overcoming of the principle of equivalence of phraseological units to the word. The expanded treatment of a subject of phraseology provides studying of all types of steady phrases of both non-predicative, and predicative type and in not dependence on that, are figurative, idiomaticness they or not. And excessively expanded interpretation of phraseology are shown in M.M. Kopylenko and Z.D. Popova's phraseological concept when practically any combination of two and more lexemes is considered as a phrase combination. The phraseology is engaged, as we know, only in steady phrases. And syntax analyzes, systematizes and describes syntactic structures, means of syntactic links, syntactic relations in the offer and between offers, types of such syntactic structures and means of communication in free offers. In them speaker can choose any syntactic 160 structures of the non-predicative and predicative phrases suitable for a situation and nature of thought which are available in orders in this or that language and can change, transform them by rules of morphology, syntax of offers of this language and the communicative intentions. In other words, It creates these syntactic structures, morphological forms, offers, communicative types of offers, itself fills them with language material, that is words, connections of words. Concerning phraseology units it looks differently. They are ready, steady, and in all these objects of syntax, morphology and lexicon of free offers; them it is necessary such ready as they are in language only to choose and reproduce as they are in this language predetermination. But at the same time, they aren't absolutely stable and changeable. And on how many they find also those, and other properties, it is possible to establish and describe only on the basis of carrying out the special analysis. Phraseology can be loosely defined as the study of conventional phrases. Some scholars regard all conventional expressions as lexical units, although the fact that many such expressions are variable to some degree, and have their own special grammar, semantic, syntactic present‘s problems for this view. The view of language that emerges from this work is one in which no strict distinction can be made between semantic and syntactic patterns. Considering the purpose of speaker in speech acts the basic role is occupied not the morphological form of a predicate, but a speech situation. The potential of the speech acts formed by means of the form of conditional can be found out by the definition of context types. In speech acts the special role is allocated also to the extralinguistic act. These are role relations of communicants, features, socially- psychological relations. Proceeding from the communicative purposes of the speech act, we can argue on an estimation of the interlocutor about his national consciousness, national outlook. If the motivation is carried out in concept, and the concept proceeds in judgment, the judgment is published through the sentence. If the word is a material form of concept the sentence a material forms of opinion. If conducts to interrelation of language and thinking. The applied variants connected with restriction of a human idea, are the motivational display which, in turn, is connected with the functional and pragmatically nature of language norm. Semantic of modality is based on estimation. The grammatical nucleus is based on an estimation of semantics of modality in the form of conditional. Semantic meanings are formal meaning as they are encoded in the language of texts, that is, when it is used in an appropriate context to achieve particular aims. Pragmatic meaning is not an alternative to semantic meaning, but complementary to it. In language the phraseology distinguishes two fundamental categories from all variety and a variety of steady phrases: phraseme and steady phrases. The fact that they have structure verbal, substantive is characteristic of the first, the adverbial, the adjectival of phrases also function as components of offers, statements. The second are characterized by the fact that are independent structurally and communicatively complete offers, communicative units. By the way, under certain conditions some phraseme can become steady phrases, and a certain part of steady phrases, being 161 allocated from them phrasemes, compare, to let out a red rooster – he has let out a red rooster – a red rooster. The steady phrase differs not only from phraseme, but also from free offers as possesses the only them inherent signs. The most general of them consists that if in free offers belongs to language the syntactic structures which are their cornerstone, morphological forms of words and words, rules and means of a syntactic and semantic link, compatibility as they are created not by the person, and they are ready in language, they are ordered by language system, the language itself. The person depending on the communicative intentions is free in the choice of certain means in free offers, and also is free in this sense from any changes of syntactic structure, morphological forms, words, means syntactic communications and the relations, in the choice of words, etc. Steady phrases, including proverbs, sayings, popular expressions, etc. except all above-named moments of the offer inherent in language system imposed to speaking find out in all these aspects such high stability that leave telling few opportunities of those changes which he affords in free offers. Therefore such phrases also qualify structurally, grammatical, lexically and communicatively stable predicative formations of language belonging in it quality to language, language system i.e. ready in such quality and shown by language speaking to the choice, use in the speech, in communication in such ready look. That is why about phraseological units speak not as about the language educations made in the speech and reproduced. There are many legends of stability of phraseological units. So, N. M. Elyanova has offered the following determination of stability: ―Under steady character of pair phraseological units we mean such stability of connection of two morphologically same words with the union or a pretext which is created as a result such combinations of words aren't created in the course of the speech, and are reproduced in it in finished form‖. ―We meet a huge number of the expressions relating, certainly, to language; these are those quite ready sayings in which the custom prohibits to change something even in case it is possible, having thought, to distinguish in them significant parts. Such turns can't be improvised; they are transferred ready by tradition‖. I. O. Espersen adheres to the same point of view, which in his works emphasized that free expressions every time are created in the speech on a certain sample, and steady verbal groups at a certain stage of language aren't created again, and used in finished form. In native grammar there are a lot of works in which the English steady phrases are investigated from the point of view of their stability and idiomaticness , structural- semantic features and functioning in texts . The original concept of stability of phraseological unit was put forward by V. L. Arkhangelsky. He considers phraseological unit as special structure in which the relations between elements are inexplicable in terms of syntax. Its stability, according to the author, is a consequence of the structural organization. The analysis of phraseological structures by method of detection of dependences between their elements allows the author to conclude that stability of structure of phraseological unit would be more precisely call a constancy . ―The term ―stability‖ 162 isn't exact. It would be correct to speak about a constancy of phraseological units. ―The concept of stability means, first, steady‖ a ratio between phraseological units as meaning or the denotation and meant, and, secondly, a steady ratio between value of phraseological units (designatum) and a stable combination of the signs expressing this value‖. Approaching to the structure of phraseological unit from the point of view of the relation in permanent and variable members of a combination,V. L. Arkhangelsky concludes that ―stability of phraseological units is based on set of restrictions (in the choice of variables), not peculiar to its free equivalent‖. V. L. Arkhangelsky considers wrong situation that stability and an idiomaticness are absolutely independent properties of combinations. Actually the idiomaticness is a special case of stability of phraseological units. All idiomatic combinations are steady not only in a contents form, but also in an expression form. Stability of phraseological units is checked at all four levels: semantic, morphological, syntactic and lexical. Authors have presented the following definitions of the steady phrase: The steady phrase is a phrase which convertibility in comparison with the common-language standard is limited comprehensively (both grammatical structure and lexical structure) or in any one aspect (only grammatical system or only lexical structure), on the scale of all offer or its kernel, is absolute (the unique form) or relatively (a preferable form of the phrase) [7, 15 p.]. Steady phrases are the phraseological units organized on the existing or existing models of offers. They have the constant lexical structure limited to strictly certain number of the known lexemes. Authors carry proverbs, sayings and familiar expressions to steady phrases. V. L. Arkhangelsky includes in this group also walking bible sayings, phraseological templates of different styles, interjectional steady phrases. Essential distinction between separate types of comprehensively steady phrases is existence or absence in their content of additional sense of the "quotation" i.e. which isn't expressed in an obvious form of the reference to authority of any source to which goes back and with which this phrase is associated in the modern speech. The considerable part of the steady phrases expressing the general sense includes such implicit reference to authority of popular wisdom. These are proverbs. The authority of the famous literary work (the author of work) or a certain system of views political, philosophical, etc. forms additional sense of the special category of the steady phrases expressing as the general, and private sense. These are winged words. Finally, the big group of steady phrases with private sense usually in general have no additional sense of "quoting". These are sayings . The original paremiological theory "The theory of a cliche" the outstanding specialist in folklore G. L. Permyakov has gained wide recognition in domestic and world science. It has caused revision of traditional ideas of specialists in folklore of proverbs and sayings, has planned a certain way of development of a structural paremiology. 163 To use all richness of proverbs and sayings, it is necessary to keep this wealth in national memory. And for this purpose, first of all, it is necessary to bring them into harmonous system. Otherwise they won't become general property and won't play in cultural life of his carriers the huge part assigned to them in activization of all levels of language. The problem of their semantic classification is facilitated by the fact that proverbs and sayings at all their variety possess a certain systemacity and in respect of semantic contents. The need of such systematization was indicated by the scientist- paremiologist G. L. Permyakov considering that a question of scientific classification of proverbs and sayings – "a radical question of modern phraseology without which solution this science can't develop". Previously, the following types of classifications have been used: alphabetic classification, classification by basic words, monographic classification, genetic classification, thematic classification. Each of these classifications has the advantages and disadvantages. The analysis of all classification types given above which is carried out by G. L. Permyakov has shown that all of them possess one common fault – inclusion in classification of casual signs, not the connected or almost not connected with the nature proverbial sayings. Deep penetration into the studied material has led to discovery of sign character of proverbs and sayings. G. L. Permyakov has established that proverbs and sayings – no other than signs of certain situations or certain relations between things. From here he has drawn a conclusion on need to develop classification of situations. The language and logiсal-semiotics classification offered them at the first investigation phases (on types of the situations modeled in proverbial sayings) has also formed the basis of the collection "Chosen Proverbs and Sayings of the People of the East". Further studying of proverbs and sayings has helped G. L. Permyakov to understand their place among other language and folklore cliches, to understand their external and internal structure more deeply. G. L. Permyakov defines proverbs and sayings, on the one hand, as the language phenomena, steady combinations, in many respects similar to set phrases. On the other hand, it is some logical units expressing this or that judgment. With the third, it is the art miniatures in a bright stamping form generalizing the facts of the reality . Proverbs and sayings differ on grammatical completeness of the statement, on morphological types of phrases, on constructive types of offers, on their syntactic and communicative types, on character of "actual division", (i.e. on distribution of logical accents) and to some other signs, and also on their various combination. The only thing that unites so diverse texts in one language category, is the known constancy of their shape. All of them are steady combinations of words, or as linguists speak, represent a cliche. Steady, or cliched, are considered not only proverbs and sayings. Set phrases (the "sworn enemy" type, compound terms (it seems "railroad"), office combinations ("nevertheless" and" to that similar"), at last, various literary, newspaper and colloquial cliches (like "so to speak"," today", etc.) are steady too. As we see, the theory of a cliche in many respects crosses with the theory of phraseology, and therefore don't contradict each other at all, and show specifics of the language organization and functioning of uniform category of language units in a bit 164 different concept and terminology – the set phrases inherent in this or that language which shouldn't be made speaking most and which it can use in the speech. REFERENCES 1. В.Н.Комиссаров. Современное переводоведение. - М., 2001. 2. И.А.Алексеева. Введение в переводоведение. - М., 2004. 3. И.С. Алексеева. Профессиональный тренинг переводчика. - СПб., 2001. 4. В.В. Алимов. Теория перевода. Перевод в сфере профессиональной коммуникации. - М., 2004. 5. Н.К.Гарбовский. Теория перевода. - М., 2004. 6. В.Д.Калинина. Теория и практика перевода. - М., 2008. 7. З.Д.Львовская. Современные проблемы перевода. – М.,2008. 8. Л.Л.Нелюбин, Г.Т.Хухуни. Наука о переводе. - М., 2006. 9. В.В.Сдобников, О.В.Петрова. Теория перевода. - М., 2006. 10. G.E. Miram, V.V.Daineko et al. Basic Translation: A Course of lectures on translation theory and practice. – Kiev, 2002. UDC:811.111`37 SAPAEVA U.B., KAPYSHEVA G.K. S. Amanzholov East-Kazakhstan State University, Ust-Kamenogorsk, Kazakhstan PHRASEOLOGICAL UNITS IN THE SEMANTIC FIELD OF «FEAR- BRAVERY» AND PHRASEOLOGICAL THEORY OF UNIVERSALS Phraseological theory of universals must answer the question, which conceptual areas often act as a base, derivational base of phraseological units and in which conditions they are universally. Here we used to say about the co-called associative spheres, the spheres of real notions [1, 150]. The linguistic images are grouped, usually around the names of human body parts (somatism). Many phraseologists say about the universality of physical phraseological units and stated in many studies in general, private and comparative phraseology. Phraseological units and somatisms in the component composition, take absolutely and relatively (15 - 25% of the idiomatic case) first place in numerical terms [1, 1999, 104]. The universality of somatic phraseological units is explained, clearly, by the influence of extralinguistic, external factors associated with the universality of certain phenomena in the language [1, 222]. Similar thoughts were voiced by Alexander Mackay, pointing the productivity of such phraseological fields as death - death or thievery / theft - theft, theft [5,427]. Most strongly phraseology represented leading conceptual, ideographic area in different phrasebook detect certainly an attraction of subjectively negative judgmental [1, 41]. Such leading concepts and conceptual areas are extensively and intensively presented by phraseology: Zurechtweisung – to scold, to reprimand: jdm. eine Zigarre 165 verpassen, den Zahn ziehen, jmdm. aufs Dach steigen, jmdn. aus den Lumpen schuetteln; Verruecktheit - intellectual limitations, stupidity, imbecility: nicht alle Tassen im Schrank haben, einen Vogel/Klapps haben, von allen guten Geistern verlassen sein, vom wilden Affen gebissen sein. Also represented such terms like refuse, to refuse: j-m einen Abfuhr erteilen, j-m kalte Schulter zeigen, j-m den Buckel runterrutschen/raufsteigen sollen/koennen, j-m Mondschein begegnen sollen/ koennen. Phraseology active conceptual concepts are: alcohol and being under the alcohol condition, state of wonder and surprise, embarrassing condition, reverse, big trouble and annoyance attack, boasting, fear. Even such a concept would have seemed like a leading information conceptualized largely by phraseology and it presented many subjectively estimated negative, the connotation negative phraseological units. J-m etw. auf die Nase binden, j-m den Star stechen, aus der Schule plaudern, etw. an die grosse Glocke haengen. The first set of problems is non-linguistically, that is gnosiologically depended, or co-called conceptual phraseological universals base on the concept of the universality of the concept, traditionally represented by phraseological units. The second set of problems, relating to this area, is connected with the fundamental universality of the concepts, which are fundamental in phraseological rethinking that is the universality of phraseological [1, 42]. In phraseological units, the lexical images are grouped around the names of clothing, articles of clothing, the nature, types and kinds of human behavior, different types and kinds of life situations, known species of animals, plant life and different types of modes of production, professional human activity. Chernyshevа indicates that the current level of the development and the state of the theory of phraseology, certain universals can be observed in the semantic motivation of certain groups of phraseological units. It is connected, above all, the somatisms, phraseological units and other phraseological groups in which the seme composition of component base of phraseological units program the development of the whole phraseological series, classes, groups, categories and ranks [3, 163]. During the comparing of the basic universal trends in associative areas and in the largest-referential areas, in which there are a lot of phraseological units, is revealed one specific pattern, namely, that both of fields - associative sphere and large-referential sphere which semantically oriented to person. A.D. Reichstein denote this pattern as a "double-anthropocentrism" in phraseological system [2, 92]. The problem of "associative areas" or shaped bases of phraseological units is isomorphic, similar to the problem of the inner form of phraseological units, which on its turn is connected with a phraseological modeling. But both of these issues are not identical, because the first can be solved on the associations level, that is, on the conceptual level and the second on the level of linguistic meanings in their relations and interactions with the linguistic form. It should be pointed out, that the phenomenon of the formation of phraseological units on the specific models is based, on the one hand, on the psychological constancy of verbally attached graphic associations and on the other hand, on the intralinguistic 166 appropriateness of the creation of linguistic units on the basis of productive derivational models. [1, 43]. During the study of the technics of linguistic semantic transformation (this includes the phraseological modeling) it is advisable to proceed from linguistic signs. This is necessary to uncover the patterns of formative context, the plane of expression of phraseological units with its immanent intrinsic value based on a phrase or by internal form. It is the intralinguistic systematic communication. The problem of image foundation is connected with associative patterns of associative thinking, which are manifested in the language, because the basis of the language of the image, as known, are extralinguistic associative connections and relations. Solodukho indicates that image parallel in different languages are conditioned, first of all by the action of the universal external extralinguistic stimuli [3, 92]. It is obvious that there are strong relations between the external and internal system of phraseological universals In practice, it is not always easy to distinguish them from each other, because their differences are relative and conditional. The difference between them depends on what and which and how formulated the research objectives: is the main aim to study the mechanisms of language nomination or associative conceptual framework. The ultimate aim of linguistic researches is that, wherever where it is possible to identify the deep-extralinguistic mechanisms that led to a certain linguistic phenomenon. Thus, Lakoff points out that the universal laws, wherever possible, should be explained in extralinguistic terms [3, 2004]. In the extralinguistic caused phraseological universals can be postulated the diachronic patterns. This is universal mental operations, which predetermine the direction of rethinking (eg, from the concrete to the abstract.) It follows, that extralinguistically caused phraseological universals are based, on the one hand, on the universality of basic significative- referential areas and, on the other hand, on the basic human nature of mental operations, universal laws of human thought in phraseological rethinking. Let us dwell briefly on the lexical-phraseological universals. Their study involves the extensive use of all the methods that have been developed in lexicology. It should dominate semasiological approach, although in some cases the use of onomasiological methods is also appropriate and effective. For this study, and the research direction is important the fact, that the vocabulary and phraseology are not separated from each other, but instead form a single lexical-phraseological system, they are closely connected to each other and find common patterns, trends and penetrating to each other language processes. Over the years, in all the republics appeared a lot of dissertations that come out of this principle. According to this principle tokens and phraseological units are studied, not isolated from each other, but as the elements of a single system of the language means [1, 45]. The sphere of the lexical-phraseological universals are inherent in the vocabulary and phraseology common semantic categories as polysemy, homonymy, synonymy, antonymy. It is the linguistic categories, but not the phraseological phenomena. Their study on phraseological material is necessary not only to prove their universality, but also to identify non-trivial quantitative features of phraseology in the compare with the 167 vocabulary. The literature has repeatedly pointed out that developed polysemy in the lexicon is much stronger than in the phraseology [2, 227]. Here we can notice an interesting implicative pattern, namely the following order: the "bigger" idiom semantics, the less gravity, his propensity to polysemy. But not vice versa, that is, the semantic complexity as a semantic fact does not lead to polysemy. Synonymy is presented in phraseology is much stronger than in the lexicon, including the presence and development in the phraseology of yards long almost absolute phraseological synonyms. For example: alles ueber einen Leisten schlagen, alles ueber einen Kamm scheren, alles in einen Topf werfen - alles gleich behandeln und dabei wichtige Unterschiede nicht beachten. Absolute synonymes are rare exclusion, than regularity[2, 74]. As a working criterion for determining the degree of semantic complexity is the idiom of form and content of phraseological units. The universality of "wide meaningful" and semantically denotative complex phraseological units, particular phraseological units is quite obvious, although in the literature on the phraseology there is no direct indications. "Wide" and narrow, specialized values were identified as two types of universal linguistic meanings by Ullman (3, 20). Wide meaningful indefinite and definite and narrow meaningful phraseological units form two poles of wide diversity in the semantic plane of the phraseological units scale. Most of phraseological units are lie between these two extremes, tending first to one and then to another pole [1, 49]. Between the form of phraseological units and its semantics there is a definite trend, the attraction to correlation, which in any case cannot be understood as a relations, the correlation ratio of 1:1. The above regularity between phraseological units with the complex semantics, and their form is not strong, that is why here there are all the kinds of exceptions and deviations, because the degree of semantic complexity of phraseological units is caused by extralinguistic factors. A lot of phraseological units with the structure of a sentence have the elementary semantics. The following set phrases express the semantics of emotions (surprise, indignation, anger, joy, horror, fear) in the complete exclusion of denotative- significative and categorical semes. And conversely this idiom, in structural relation which is consist of two words components das schwarze Schaf has a rather complicated denotative-signifying semantics, complex value of a phrase - a member of the family, who, with his thoughts, ideas, character, behavior, profession does not fit the family, as it falls out of the traditions, the concepts about the family. For example, there is phraseological motivation on the base of support component of phraseological unit, the so-called global motivation. In this case, the global motivation does not exclude "the constituent 'motivation, and is formed on its basis. As an example, of the constituent caused motivation can be called phraseological units with physical word components. The global or situational motivation of phraseological units can be in phraseological units like: die Kirche im Dorf lassen - nicht uebertreiben, in vernuenftigen Grenzen bleiben. Here, the current phraseological notion motivated by 168 the entire situation, but not the individual notions of the supporting components, that is by the meaning of all the derivational base of phraseological units. That whole situation and the whole sense of derivational bases of phraseological units are subjected to rethinking, and as the result is formed the phraseological notion. The main thing here is that in a global sense of motivation of phraseological units, phraseological current value appears on the basis of rethinking of the whole situation, denoted by the derivational base of phraseological units. Direct, literal meaning of derivative component of phraseological units‘ base is not reflected in the value of phraseological units. Only the situational meaning and derivation base of phraseological units, which are arisen and deformed by direct meaning of individual word components, the components of the surface structure of the plane of expression of phraseological units correspond with the actual value of a phrase. In this area, you can set an interesting implication: if completely idiomatic, figurative reinterpreted idiom is motivated by direct references of set components, the word components of derivation base of phraseological units, it is characterized, as a rule, by a global, that is common situational motivation, but not vice versa. All the universal laws that are related with motivation, or are on the border or crossing between their intralingual, systematically conditioned and conceptual-semantic universals, as they discover the associative psychological substrate. REFERENCES 1. Greenberg J.H. Language universals: a research frontier. In: Greenberg J. language, culture and communication. Essays by J.H. Greenberg. Selected and introduced by A.S. Dil. Stanford, 2008. 2. Dobrovolskiy, Dmitriy: Symbole in Sprache und Kultur: Studien zur Phraseologie aus kultursemiotischer Perspektive. - Bochum: Brockmeyer, 2007. Studien der Phraseologie und Paremiologie. 3. Ullmann S.Semantic universals.In:Universals of language.Ed.by J.H.Greenberg.Second edition.Cambridge . – London: 2009. ҼОЖ 07(573.54) САРЫШОВА К.С. Қорқыт Ата атындағы ҚМУ, Қызылорда қ., Қазақстан КЕЙІПКЕР БЕЙНЕСІН БЕРУДЕГІ ПОРТРЕТТІҢ ҚЫЗМЕТІ (Ҽ. Кекілбаев шығармалары бойынша) жүктеу/скачать 2,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|